VI PHẪU TIÊM MỠ, CÂN TỰ THÂN VÀO DÂY THANH ĐIỀU TRỊ
BỆNH HỞ THANH MÔN QUA NỘI SOI ỐNG CỨNG
TÓM TẮT
Đặt vấn đề: Hở thanh môn do liệt dây thanh, teo dây thanh và Sulcus vergeture
(S.VER) gây rối loạn giọng nói. Bơm vật liệu vào dây thanh giúp thanh môn
được khép kín khi phát âm được áp dụng nhiều trên thế giới. Từ 12/2006 tại
khoa TMH, bệnh viện Nhân Dân Gia Định đã nghiên cứu tiêm mỡ, cân tự thân
vào dây thanh điều trị cho bệnh nhân hở thanh môn.
Mục tiêu: Đánh giá hiệu quả của vi phẫu thanh quản qua nội soi ống cứng,
tiêm mỡ, cân vào dây thanh điều trị hở thanh môn giúp phục hồi giọng nói.
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Cỡ mẫu 30 bệnh nhân bị hở thanh
môn. Một nghiên cứu tiền cứu được thực hiện tại khoa TMH bệnh viện Nhân
Dân Gia Định. Mỡ, cân được lấy từ vùng bụng bệnh nhân tiêm vào dây thanh
bị liệt và teo bằng soi treo thanh quản và quan sát qua ống nội soi cứng.
Kết quả: Có 20 bệnh nhân bị liệt dây thanh, 6 bệnh nhân bị teo dây thanh, 4
bệnh nhân S.VER. Theo dõi sau mổ 1 – 6 tháng không có biến chứng nào. Hiệu
quả điệu trị phục hồi giọng nói thành công sau 1 – 3 tháng là 90%; sau 3 – 6
tháng là 86,6%. Trong đó liệt dây thanh thành công 95%; teo dây thanh 83,3%;
S.VER là 75%.
Kết luận: Tiêm mỡ, cân tự thân vào dây thanh điều trị hở thanh môn là phương
pháp an toàn, chi phí thấp và hiệu quả, trong đó cao nhất là bệnh nhân bị liệt
dây thanh. Đây là phương pháp có thể áp dụng ở Việt Nam. Tuy nhiên nó đòi
hỏi cơ sở phải có đủ phương tiện và phẫu thuật viên có kinh nghiệm.
ABSTRACT
AUTOGENOUS FAT, FASCIA INJECTION INTO VOCAL CORD FOR
GLOTTIC INSUFFICIENCY USING RIGID LARYNGOSCOPE
Tran Viet Hong * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 13 – Supplement of No 1
- 2009: 185 – 189
Background: Glottic insufficiency due to vocal cord paralysis, vocal fold
atrophy and sulcus vergeture causes voice disorder. Autogenous material
injection into vocal cord to help glottic sufficiency is being applied in the
world. Since December 2006, ENT department in Nhan Dan Gia Dinh hospital
has used autogenous fat, fascia injection into vocal cord to treat glottic
insufficiency.
Objective: to investigate the effect of laryngoscopic autogenous fat, fascia
injection in glottic insufficiency treatment.
Material and methods: the study sample comprised 30 patients of glottic
insufficiency. A prospective analysis was performed at ENT Department of
Nhan Dan Gia Dinh Hospital. The Fat, fascia graft was obtained from lower
abdomen, was then injected into the diseased vocal cord using rigid
laryngoscope. Result: there were 20 patients of vocal cord paralysis, 6 patients
of vocal cord atrophy, 4 patients of sulcus vergeture. Follow –up 1-6 months
after operation, there was no complication. The result of treatment to have the
better voice was 90% after 1-3 months, 86.6% after 3-6 months. The outcome
were successful in 95% of vocal cord paralysis cases, 83,3% of vocal fold
atrophy cases, 75% of sulcus vergeture cases.
Conclusion: laryngoscope autogenous fat, fascia injection in glottic
insufficiency treatment is safe, cheap and effective, especially in vocal cord
paralysis treatment. This technique can be applied in Vietnam. However, this
requires sufficient instruments and experienced surgeon.
ĐẶT VẤN ĐỀ
Thanh quản là cơ quan phát âm, âm thanh giọng nói của con người chịu ảnh
hưởng trực tiếp bởi sinh lý phát âm của thanh quản, quan trọng nhất là sự
khép mở của thanh môn rung động “sóng niêm mạc” của dây thanh. Thanh
môn bị hở khi phát âm sẽ gây khàn tiếng thiều thào, rối loạn giọng nói. Hở
thanh môn có rất nhiều nguyên nhân, những nguyên nhân thường gặp nhất là
liệt dây thanh một bên tư thế trung gian hay đường ngoài, liệt cơ khép và
căng dây thanh, teo dây thanh và khuyết lõm niêm mạc dọc dây thanh
(sulcus vergeture: S.VER). Có nhiều phương pháp phẫu thuật để điều trị
bệnh lý hở thanh môn như: Thyroplasty type I, tiêm bơm vật liệu vào dây
thanh qua nội soi. Tất cả các phương pháp đều mục đích đẩy dây thanh vào
đường giữa cùng phối hợp dây thanh bên đối diện làm cho thanh môn được
khép kín khi phát âm. Phương pháp thyroplasty type I cũng có hiệu quả
nhưng đòi hỏi chất liệu cấy (silastic- implant), vấn đề mở đường ngoài ảnh
hưởng thẩm mỹ ở bệnh nhân trẻ và không thể xác đinh được chính xác kích
thước vị trí trước phẫu thuật. Phương pháp bơm vật liệu ngoại lai vào dây
thanh như Telflon, collagen hay cấy silastic sẽ có những biến chứng tạo mô
hạt do phản ứng miễn dịch dị ứng, nhiễm khuẩn, thải ghép và nhất là khi bị
sai lầm trong điều trị thì không sửa chữa được, cộng với giá thành của các
vật liệu trên rất đắt tiền. Tiêm vật liệu tự thân như mỡ, cân vào dây thanh là
an toàn và hiệu quả, rẻ tiền. Tiêm mỡ tự thân vào dây thanh để điều trị liệt
dây thanh một bên đầu tiên được báo cáo bởi Mikaelian năm 1991(5). Nhiều
tác giả báo cáo kết quả rất tốt sau khi tiêm mỡ vào dây thanh. Tiêm mỡ tự
thân vào dây thanh cho kết qủa tức thì và ta có thể tiên lượng được kết quả
điều trị tốt hơn so với tiêm telflon và collagen ngoại lai. Tại khoa TMH bệnh
viện Nhân Dân Gia Định chúng tôi đã tiến hành bơm mỡ, cân vào dây thanh
điều trị hở thanh môn bắt đầu từ năm 2006 và từ đó đến nay chúng tôi đã
làm thường qui hơn. Mặc dù mở tự thân là chất liệu cấy hiệu quả và được
dùng để điều trị hở thanh môn trước đây ở trên thế giới. Ở Việt Nam, có một
số tác giả làm một vài bệnh nhân nhưng chưa có báo cáo chính thức trên
mẫu lớn và nghiên cứu một cách tỉ mỉ, theo dõi lâu dài, đó cũng là lý do
chúng tôi tiến hành nghiên cứu phương pháp này ở Việt Nam.
ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Tiêu chuẩn chọn bệnh
Tất cả bệnh nhân bị khàn tiếng thều thào, hụt hơi khi phát âm đến khám tại
phòng khám Tai Mũi Họng bệnh viện Nhân Dân Gia Định. Bệnh nhân được
xác định chẩn đoán bằng nội soi thanh quản ống mềm, cứng, soi hoạt
nghiệm thanh quản có ghi Video (Video-stroboscope) bị hở thanh môn do
liệt dây thanh, teo dây thanh, S.VER.
- Bệnh nhân được ghi âm giọng nói trước và sau mổ.
