Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

a- §Æt vÊn ®Ò

I- Lý do chän ®Ò tµi

Sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa x· héi chñ nghÜa ë n­íc ta ®­îc b¾t ®Çu tõ cuèi

n¨m 1960. §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø III( 9- 1960) cña §¶ng lao ®éng ViÖt

Nam ®· quyÕt nghÞ “ NhiÖm vô trung t©m cña thêi kú qu¸ ®é ë miÒn B¾c n­íc ta lµ

c«ng nghiÖp hãa x· héi chñ nghÜa, mµ mÊu chèt lµ ­u tiªn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nÆng”. Sù nghiÖp ®ã ®Õn nay vÉn cßn tiÕp tôc. C«ng nghiÖp hãa x· héi chñ nghÜa ë n­íc ta tiÕn hµnh trong hoµn c¶nh vµ

®iÒu kiÖn:

- Trong suèt thêi gian tiÕn hµnh c«ng nghiÖp hãa, t×nh h×nh trong n­íc vµ

quèc tÕ lu«n diÔn biÕn rÊt s«i ®éng, phøc t¹p vµ kh«ng thuËn chiÒu. B¾t ®Çu c«ng

nghiÖp hãa ®­îc bèn n¨m th× ®Õ quèc Mü më réng chiÕn tranh ph¸ ho¹i miÒn B¾c.

§Êt n­íc ph¶i thùc hiÖn ®ång thêi hai nhiÖm vô chiÕn l­îc: MiÒn B¾c võa chiÕn

®Êu chèng chiÕn tranh ph¸ ho¹i, võa x©y dùng; miÒn Nam thùc hiÖn c¸ch m¹ng

gi¶i phãng d©n téc. §Êt n­íc thèng nhÊt, c¶ n­íc ®i lªn chñ nghÜa x· héi ®­îc vµi

n¨m th× kÎ thï g©y ra chiÕn tranh biªn giíi. ChiÕn tranh biªn giíi kÕt thóc l¹i kÐo

theo cÊm vËn cña Mü.

- NÕu nh÷ng n¨m 60, hÖ thèng x· héi chñ nghÜa lín m¹nh, ph¸t triÓn nhanh

kh«ng thua kÐm nhiÒu so víi c¸c n­íc t­ b¶n chñ nghÜa ph¸t triÓn, cã uy tÝn trªn

thÕ giíi ®· t¹o ra hoµn c¶nh quèc tÕ thuËn lîi cho c«ng nghiÖp hãa ë n­íc ta, th×

sang nh÷ng n¨m 70, 80 hoµn c¶nh quèc tÕ l¹i g©y bÊt lîi cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp

hãa ë n­íc ta. Sau cuéc khñng ho¶ng dÇu löa cña thÕ giíi( 1973) c¸c n­íc x· héi

chñ nghÜa do chuyÓn dÞch c¬ cÊu vµ ®æi míi c«ng nghÖ chËm h¬n so víi c¸c n­íc

t­ b¶n chñ nghÜa, hiÖu qu¶ thÊp, uy tÝn trªn thÞ tr­êng quèc tÕ gi¶m, céng c¸c sai

lÇm kh¸c ®· dÉn ®Õn sù sôp ®æ cña Liªn X« vµ c¸c n­íc §«ng ¢u, lµm mÊt ®i thÞ

tr­êng lín vµ sù gióp ®ì kh«ng nhá tõ c¸c n­íc nµy( ­íc tÝnh 1 n¨m 1 tû ®« la,

chiÕm 7% GDP ).

1

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

C«ng nghiÖp hãa ë n­íc ta xuÊt ph¸t tõ ®iÓm rÊt thÊp vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ-

x· héi, vÒ ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt vµ tõ tr¹ng th¸i kh«ng phï hîp gi÷a quan

N¨m 1960 c«ng nghiÖp chiÕm 18,2% thu nhËp quèc d©n s¶n xuÊt, 7% lao hÖ s¶n xuÊt víi tr×nh ®é vµ tÝnh chÊt ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt.

®éng x· héi trong c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n; n«ng nghiÖp chiÕm tû lÖ t­¬ng øng

lµ 42,35 vµ 83%; s¶n l­îng l­¬ng thùc b×nh qu©n ®Çu ng­êi d­íi 300 kg; GDP

b×nh qu©n ®Çu ng­êi kho¶ng d­íi 100 ®« la. Trong khi ph©n c«ng lao ®éng x· héi

ch­a ph¸t triÓn vµ lùc l­îng s¶n xuÊt ë tr×nh ®é thÊp th× quan hÖ s¶n xuÊt ®· ®­îc

®Èy lªn tr×nh ®é tËp thÓ hãa vµ quèc doanh hãa lµ chñ yÕu. §Õn n¨m 1960: 85,8%

tæng sè hé n«ng d©n vµo hîp t¸c x·; 100% hé t­ s¶n ®­îc c¶i t¹o trong tæng sè t­

s¶n c«ng th­¬ng nghiÖp thuéc diÖn c¶i t¹o, gÇn 80% thî thñ c«ng c¸ thÓ vµo hîp

t¸c x· tiÓu thñ c«ng nghiÖp

§øng tr­íc thùc tr¹ng nµy §¶ng ta ®· quyÕt ®Þnh xãa bá c¬ chÕ hµnh chÝnh,

quan liªu, bao cÊp, vµ x©y dùng mét quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ

tr×nh ®é cña l­îc l­îng s¶n xuÊt ë n­íc ta hiÖn nay ®Ó thóc ®Èy qu¸ tr×nh c«ng

nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa , nhanh chãng ®i lªn chñ nghÜa céng s¶n.

ChÝnh v× nh÷ng lý do trªn mµ em quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi: “VÊn ®Ò ®æi míi

lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn

®¹i hãa ë ViÖt Nam”. Em nghÜ r»ng viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi nµy sÏ gióp em vµ c¸c

b¹n t×m hiÓu vÒ vÊn ®Ò ®æi míi lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt trong qu¸

tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ë ViÖt Nam liÖu cã ph¶i lµ tÊt yÕu vµ liÖu nã cã

tu©n theo mét quy luËt nµo cña tù nhiªn hay kh«ng?.

Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o Ph¹m Duy Anh, ng­êi ®· h­íng dÉn

vµ gióp ®ì em trong suèt qu¸ tr×nh häc tËp còng nh­ trong viÖc hoµn thµnh bµi tiÓu

luËn ®Çu tay nµy.

2

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

B- Néi dung

I- C¬ së triÕt häc cña ®Ò tµi

1- Ph­¬ng thøc s¶n xuÊt

Víi tÝnh c¸ch lµ ph¹m trï cña chñ nghÜa duy vËt lÞch sö, ph­¬ng thøc s¶n

xuÊt biÓu thÞ c¸ch thøc con ng­êi thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vËt chÊt ë nh÷ng

giai ®o¹n lÞch sö nhÊt ®Þnh cña x· héi loµi ng­êi. Víi mét c¸ch thøc nhÊt ®Þnh cña

sù s¶n xuÊt x· héi, trong ®êi sèng x· héi sÏ xuÊt hiÖn nh÷ng tÝnh chÊt, kÕt cÊu vµ

§èi víi sù vËn ®éng cña lÞch sö loµi ng­êi, còng nh­ sù vËn ®éng cña mçi

nh÷ng ®Æc ®iÓm t­¬ng øng vÒ mÆt x· héi.

x· héi cô thÓ, sù thay ®æi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt bao giê còng lµ sù thay ®æi cã tÝnh

chÊt c¸ch m¹ng. Trong sù thay ®æi ®ã, c¸c qu¸ tr×nh kinh tÕ, x· héi... ®­îc chuyÓn

sang mét chÊt míi. Ph­¬ng thøc s¶n xuÊt lµ c¸i mµ nhê nã ng­êi ta cã thÓ ph©n

biÖt ®­îc sù kh¸c nhau cña nh÷ng thêi ®¹i kinh tÕ kh¸c nhau. Dùa vµo ph­¬ng thøc

s¶n xuÊt ®Æc tr­ng cña mçi thêi ®¹i lÞch sö, ng­êi ta hiÓu thêi ®¹i lÞch sö ®ã thuéc

vÒ h×nh th¸i kinh tÕ x· héi nµo. C. M¸c viÕt: “ Nh÷ng thêi ®¹i kinh tÕ kh¸c nhau

kh«ng ph¶i ë chç chóng s¶n xuÊt ra c¸i g× mµ lµ ë chç chóng s¶n xuÊt b»ng c¸ch

nµo, víi nh÷ng t­ liÖu lao ®éng nµo”

Ph­¬ng thøc s¶n xuÊt, c¸ch thøc mµ con ng­êi ta tiÕn hµnh s¶n xuÊt chÝnh lµ

sù thèng nhÊt gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt ë mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh vµ quan hÖ s¶n

(1).

xuÊt t­¬ng øng.

3

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

2- Lùc l­îng s¶n xuÊt

Trong hÖ thèng c¸c kh¸i niÖm cña chñ nghÜa duy vËt lÞch sö, lùc l­îng s¶n

xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµ c¸c kh¸i niÖm dïng ®Ó chØ quan hÖ mµ C. M¸c gäi lµ “

quan hÖ song trïng” cña b¶n th©n sù s¶n xuÊt x· héi: quan hÖ cña ng­êi víi tù

nhiªn vµ quan hÖ cña con ng­êi víi nhau.

Lùc l­îng s¶n xuÊt biÓu hiÖn mèi quan hÖ gi÷a ng­êi víi giíi tù nhiªn.

NghÜa lµ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn sù s¶n xuÊt x· héi, con ng­êi chinh phôc giíi tù

nhiªn b»ng tæng hîp c¸c søc m¹nh hiÖn thùc cña m×nh, søc m¹nh ®ã ®­îc chñ

xuÊt nãi lªn n¨ng lùc thùc thùc tÕ cña con ng­êi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra cña

nghÜa duy vËt lÞch sö kh¸i qu¸t trong kh¸i niÖm lùc l­îng s¶n xuÊt. Lùc l­îng s¶n

c¶i x· héi. Lùc l­îng s¶n xuÊt bao gåm ng­êi lao ®éng víi kinh nghiÖm s¶n xuÊt,

kü n¨ng lao ®éng, biÕt sö dông t­ liÖu s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt chÊt.Trong qu¸

tr×nh s¶n xuÊt, lao ®éng cña con ng­êi vµ t­ liÖu s¶n xuÊt, tr­íc hÕt lµ c«ng cô lao

®éng kÕt hîp víi nhau t¹o thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt. Trong ®ã, “ lùc l­îng s¶n xuÊt

hµng ®Çu cña toµn thÓ nh©n lo¹i lµ c«ng nh©n, lµ ng­êi lao ®éng”( 2).

Do ®Æc tr­ng sinh häc- x· géi riªng cã cña m×nh, cong ng­êi, trong nÒn s¶n

xuÊt cã søc m¹nh vµ kü n¨ng lao ®éng thÇn kinh c¬- b¾p. Trong lao ®éng søc m¹nh

vµ kü n¨ng Êy ®· ®­îc nh©n lªn gÊp nhiÒu lÇn. H¬n n÷a, lao ®éng cña con ng­êi

ngµy cµng trë thµnh lao ®éng cã trÝ tuÖ vµ lao ®éng trÝ tuÖ. TrÝ tuÖ con ng­êi

kh«ng ph¶i lµ c¸i g× siªu tù nhiªn,mµ lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn vµ cña lao ®éng.

Nh­ng trong qu¸ tr×nh lÞch sö l©u dµi cña x· héi loµi ng­êi, trÝ tuÖ h×nh thµnh ph¸t

triÓn cïng víi lao ®éng lµm cho lao ®éng ngµy cµng cã hµm l­îng trÝ tuÖ cao h¬n.

Hµm l­îng trÝ tuÖ trong lao ®éng, ®Æc biÖt lµ trong ®iÒu kiÖn cña khoa häc c«ng

nghÖ hiÖn nay, ®· lµm cho con ng­êi trë thµnh mét nguån kùc ®Æc biÖt cña s¶n

xuÊt, lµ nguån lùc c¬ b¶n, nguån lùc v« tËn.

T­ liÖu s¶n xuÊt bao gåm ®èi t­îng lao ®éng vµ t­ liÖu lao ®éng.

cÇn thiÕt cho viÖc vËn chuyÓn b¶o qu¶n s¶n phÈm....

Trong t­ liÖu lao ®éng cã c«ng cô lao ®éng vµ nh÷ng t­ liÖu lao ®éng kh¸c

4

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

§èi t­îng lao ®éng lµ nh÷ng vËt mµ lao ®éng cña con ng­êi t¸c ®éng vµo

nh»m biÕn ®æi nã theo môc ®Ých cña m×nh. §èi t­îng lao ®éng kh«ng ph¶i lµ toµn

bé giíi tù nhiªn mµ chØ cã mét bé phËn cña giíi tù nhiªn ®­îc ®­a vµo s¶n xuÊt.

Con ng­êi kh«ng chØ t×m trong giíi tù nhiªn nh÷ng ®èi t­îng lao ®éng s½n cã, mµ

cßn s¸ng t¹o ra b¶n th©n ®èi t­îng lao ®éng. Sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt cã liªn

quan ®Õn viÖc ®­a nh÷ng ®èi t­îng ngµy cµng míi h¬n vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.

§iÒu ®ã hoµn toµn cã tÝnh quy luËt bëi chÝnh nh÷ng vËt liÖu míi më réng kh¶ n¨ng

s¶n xuÊt cña con ng­êi. §èi t­îng lao ®éng chÝnh lµ yÕu tè vËt chÊt cña s¶n phÈm

t­¬ng lai. §èi t­îng lao ®éng gåm c¸c lo¹i:

+ Lo¹i cã s½n trong tù nhiªn. Lo¹i nµy th­êng lµ ®èi t­îng cña c¸c ngµnh

c«ng nghiÖp khai th¸c.

+ Lo¹i ®· qua chÕ biÕn, nghÜa lµ ®· cã sù t¸c ®éng cña lao ®éng gäi lµ

nguyªn liÖu. Lo¹i nµy th­êng lµ ®ãi t­îng cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn.

Víi sù ph¸t triÓn cña C¸ch m¹ng khoa häc- kü thuËt hiÖn ®¹i, vai trß cña

nhiÒu ®èi t­îng lao ®éng dÇn dÇn thay ®æi, ®ång thêi lo¹i ®èi t­îng lao ®éng cã

chÊt l­îng míi ®­îc t¹o ra. Nh­ng c¬ së cña mäi ®èi t­îng lao ®éng vÉn lµ ®Êt

®ai, tù nhiªn: “ lao ®éng lµ cha, cßn ®Êt lµ mÑ cña mäi cña c¶i vËt chÊt”( 3).

T­ liÖu lao ®éng: lµ mét vËt hay hÖ thèng nh÷ng vËt lµm nhiÖm vô truyÒn

dÉn sù t¸c ®éng cña con ng­êi lªn ®èi t­îng lao ®éng, nh»m biÕn ®æi ®èi t­îng lao

®éng theo môc ®Ých cña m×nh.

T­ liÖu lao ®éng bao gåm c«ng cô lao ®éng, hÖ thèng c¸c yÕu tè vËt chÊt

phôc vô trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp qu¸ tr×nh s¶n xuÊt( nhµ x­ëng, kho tµng, bÕn b·i,

èng dÉn, b¨ng chuyÒn, ®­êng s¸, c¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng vËn t¶i, th«ng tin liªn

l¹c...).

Trong c¸c yÕu tè hîp thµnh t­ liÖu lao ®éng th× c«ng cô lao ®éng cã ý nghÜa

quyÕt ®Þnh nhÊt, lµ mét thµnh tè c¬ b¶n cña lùc l­îng s¶n xuÊt. C«ng cô lao ®éng,

theo Ph. ¡ngghen lµ “ khÝ quan cña bé ãc con ng­êi”, lµ “ søc m¹nh cña tri thøc ®·

con ng­êi. Cßn M¸c gäi lµ hÖ thèng x­¬ng cèt vµ c¬ b¾p cña nÒn s¶n xuÊt C«ng cô

lao ®éng lµ vËt thÓ hay phøc hîp vËt thÓ mµ con ng­êi ®Æt gi÷a m×nh víi ®èi t­îng

®­îc vËt thÓ hãa” cã t¸c dông “ nèi dµi bµn tay” vµ nh©n lªn søc m¹nh trÝ tuÖ cña

5

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

lao ®éng. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, c«ng cô lao ®éng lu«n lu«n ®­îc c¶i tiÕn, tinh

x¶o h¬n ®Ó lao ®éng bít nÆng nhäc vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n. Nã lµ yÕu tè ®éng

nhÊt vµ c¸ch m¹ng nhÊt trong lùc l­îng s¶n xuÊt. Cïng víi sù biÕn ®æi v¸ ph¸t

triÓn cña c«ng cô lao ®éng th× kinh nghiÖm s¶n xuÊt, kü n¨ng s¶n xuÊt, kiÕn thøc

khoa häc cña con ng­êi còng tiÕn bé, phong phó thªm, nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt míi

xuÊt hiÖn, sù ph©n c«ng lao ®éng ph¸t triÓn. ChÝnh sù chuyÓn ®æi, c¶i tiÕn vµ hoµn

thiÖn kh«ng ngõng cña nã ®· g©y ra nh÷ng biÕn ®æi s©u s¾c trong toµn bé t­ liÖu

s¶n xuÊt. XÐt cho cïng chÝnh ®ã lµ nguyªn nh©n s©u xa xa cña mäi biÕn c¶i x· héi.

Tr×nh ®é ph¸t triÓn cña c«ng cô lao ®éng lµ th­íc ®o tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn

cña con ng­êi, lµ c¬ së x¸c ®Þnh tr×nh dé ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt, lµ tiªu chuÈn ®Ó

ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a c¸c thêi ®¹i kinh tÕ. §èi víi mçi thÕ hÖ míi, nh÷ng t­

liÖu lao ®éng do thÕ hÖ tr­íc ®Ó l¹i trë thµnh ®iÓm xuÊt ph¸t cña sù ph¸t triÓn

t­¬ng lai. V× vËy nh÷ng t­ liÖu ®ã lµ c¬ së kÕ tôc cña lÞch sö.

T­ liÖu lao ®éng chØ trë thµnh lùc l­îng tÝch cùc c¶i biÕn ®èi t­îng lao ®éng,

khi chóng kÕt hîp víi lao ®éng sèng. ChÝnh con ng­êi víi trÝ tuÖ vµ kinh nghiÖm

cña m×nh ®· chÕ t¹o ra t­ liÖu lao ®éng. T­ liÖu lao ®éng dï cã ý nghÜa ®Õn ®©u,

nh­ng nÕu t¸ch khái ng­êi lao ®éng th× còng kh«ng thÓ ph¸t huy ®­îc t¸c dông,

kh«ng thÓ trë thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt cña x· héi.

Trong t¸c phÈm Sù khèn cïng cña triÕt häc, C. M¸c ®· nªu mét t­ t­ëng

quan träng vÒ vai trß cña lùc l­îng s¶n xuÊt ®èi víi viÖc thay ®æi c¸c quan hÖ x·

héi. C. M¸c viÕt: “ Nh÷ng quan hÖ x· héi ®Òu g¾n liÒn mËt thiÕt víi nh÷ng lùc

l­îng s¶n xuÊt. Do cã ®­îc nh÷ng lùc l­îng s¶n xuÊt míi, loµi ng­êi thay ®æi

ph­¬ng thøc s¶n xuÊt cña m×nh, vµ do thay ®æi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt, c¸ch kiÕm

sèng cña m×nh, loµi ng­êi thay ®æi tÊt c¶ quan hÖ x· héi cña m×nh. C¸i cèi xay

quay b»ng tay ®­a l¹i x· héi cã l·nh chóa, c¸i cèi xay ch¹y b»ng h¬i n­íc ®­a l¹i

x· héi nhµ t­ b¶n c«ng nghiÖp”( 4).

Trong hÖ thèng c¸c kh¸i niÖm cña chñ nghÜa duy vËt lÞch sö, kh¸i niÖm lùc

3- Quan hÖ s¶n xuÊt

l­îng s¶n xuÊt biÓu thÞ mÆt thø nhÊt cña mèi “ quan hÖ song trïng” cña b¶n th©n

6

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

sù s¶n xuÊt x· héi- quan hÖ cña con ng­êi víi tù nhiªn; cßn khÝa niÖm quan hÖ s¶n

xuÊt biÓu thÞ mÆt thø hai cña quan hÖ ®ã- quan hÖ cña con ng­êi víi con ng­êi

trong s¶n xuÊt. Së dÜ qóa tr×nh s¶n xuÊt x· héi cã thÓ diÔn ra b×nh th­êng, chÝnh lµ

v× trong sù s¶n xuÊt ®ã, mèi quan hÖ gi÷a con ng­êi víi con ng­êi tån t¹i thèng

nhÊt víi mèi quan hÖ gi÷a con ng­êi víi giíi tù nhiªn. Trong s¶n xuÊt, mèi quan

hÖ gi÷a con ng­êi víi tù nhiªn thÓ hiÖn thµnh nh÷ng tr×nh ®é kh¸c nhau cña lùc

l­îng s¶n xuÊt. Tuy nhiªn, mèi quan hÖ ®ã ®­îc x©y dùng trong vµ th«ng qua

nh÷ng quan hÖ kh¸c nhau gi÷a ng­êi víi ng­êi, tøc lµ nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt.

Trong t¸c phÈm Lao ®éng lµm thuª vµ t­ b¶n, C. M¸c viÕt: “ Trong s¶n xuÊt, ng­êi

ta kh«ng chØ quan hÖ víi giíi tù nhiªn. Ng­êi ta kh«ng thÓ s¶n xuÊt ®­îc nÕu

kh«ng kÕt hîp víi nhau theo mét c¸ch nµo ®ã ®Ó ho¹t ®éng chung vµ ®Ó trao ®æi

ho¹t ®éng víi nhau. Muèn s¶n xuÊt ®­îc ng­êi ta ph¶i cã nh÷ng mèi liªn hÖ vµ

quan hÖ nhÊt ®Þnh víi nhau; vµ quan hÖ cña hä víi giíi tù nhiªn, tøc lµ viÖc s¶n

xuÊt”( 5).

Nh­ vËy, trong sù s¶n xuÊt ra ®êi sèng x· héi cña m×nh, con ng­êi ta, dï

muèn hay kh«ng còng buéc ph¶i duy tr× vµ thùc hiÖn nh÷ng quan hÖ nhÊt ®Þnh víi

nhau. nh÷ng quan hÖ nµy mang tÝnh tÊt yÕu vµ kh«ng phô thuéc vµo ý muèn cña ai

c¶. §ã chÝnh lµ nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt( 6). Cè nhiªn, quan hÖ s¶n xuÊt lµ do con

ng­êi t¹o ra, song nã tu©n theo nh÷ng quy luËt tÊt yÕu, kh¸ch quan sù vËn ®éng

Quan hÖ s¶n xuÊt bao gåm nh÷ng mÆt c¬ b¶n sau ®©y:

cña ®êi sèng x· héi. + Quan hÖ gi÷a ng­êi víi ng­êi ®èi víi viÖc së h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt.

+ Quan hÖ gi÷a ng­êi vµ ng­êi ®èi víi viÖc tæ chøc qu¶n lý.

+ Quan hÖ gi÷a ng­êi vµ ng­êi ®èi víi viÖc ph©n phèi s¶n phÈm lao ®éng.

Víi tÝnh c¸ch lµ nh÷ng quan hÖ kinh tÕ kh¸ch quan, kh«ng phô thuéc vµo ý

muèn cña con ng­êi, quan hÖ s¶n xuÊt lµ nh÷ng quan hÖ mang tÝnh vËt chÊt thuéc

®êi sèng x· héi. Quan hÖ s¶n xuÊt lµ h×nh thøc x· héi cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ lµ

xuÊt x· héi lu«n g¾n bã víi nhau, t¹o thµnh mét hÖ thèng mang tÝnh æn ®Þnh t­¬ng

c¬ së s©u xa cña ®êi sèng tinh thÇn x· héi. Ba mÆt quan hÖ ®ã trong qu¸ tr×nh s¶n

®èi so víi sù vËn ®éng kh«ng ngõng cña lùc l­îng s¶n xuÊt. C¸c quan hÖ s¶n xuÊt

7

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

cña mét ph­¬ng thøc s¶n xuÊt lµ mét hÖ thèng bao gåm nhiÒu mèi quan hÖ phong

phó vµ ®a d¹ng biÓu hiÖn d­íi nhiÒu h×nh thøc. Mçi mÆt quan hÖ cña hÖ thèng

quan hÖ s¶n xuÊt cã vai trß vµ ý nghÜa riªng biÖt, x¸c ®Þnh, khi nã t¸c ®éng tíi nÒn

s¶n xuÊt x· héi nãi riªng vµ tíi toµn bé tiÕn tr×nh lÞch sö nãi chung.

TÝnh chÊt cña quan hÖ s¶n xuÊt tr­íc hÕt ®­îc quy ®Þnh bëi quan hÖ së h÷u

®èi víi t­ liÖu s¶n xuÊt- biÓu hiÖn thµnh chÕ ®é së h÷u- lµ ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña

ph­¬ng thøc s¶n xuÊt. Trong hÖ thèng c¸c quan hÖ s¶n xuÊt cña mçi nÒn kinh tÕ-

x· héi x¸c ®Þnh, quan hÖ së h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt lu«n lu«n cã vai trß quyÕt ®Þnh

®èi víi tÊt c¶ c¸c quan hÖ x· héi kh¸c . Quan hÖ së h÷u lµ quan hÖ xuÊt ph¸t, quan

hÖ c¬ b¶n, quan hÖ trung t©m cña c¸c quan hÖ s¶n xuÊt. ChÝnh quan hÖ së h÷u-

quan hÖ gi÷a c¸c tËp ®oµn ng­êi trong viÖc chiÕm h÷u c¸c t­ liÖu s¶n xuÊt ®· quy

®Þnh ®Þa vÞ cña tõng tËp ®oµn trong hÖ thèng s¶n xuÊt x· héi. §Õn l­ît m×nh, ®Þa vÞ

cña tõng tËp ®oµn ng­êi trong hÖ thèng s¶n xuÊt l¹i quy ®Þnh c¸ch thøc mµ c¸c tËp

®oµn trao ®æi ho¹t ®éng cho nhau, quy ®Þnh c¸ch thøc mµ c¸c tËp ®oµn tæ chøc

qu¶n lý qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Cuèi cïng, chÝnh quan hÖ së h÷u lµ c¸i quyÕt ®Þnh

ph­¬ng thøc ph©n phèi s¶n phÈm cho c¸c tËp ®oµn ng­êi theo ®Þa vÞ cña hä ®èi víi

hÖ thèng s¶n xuÊt x· héi. “ §Þnh nghÜa quyÒn së h÷u t­ s¶n kh«ng ph¶i lµ g× kh¸c

mµ lµ tr×nh bµy tÊt c¶ nh÷ng quan hÖ x· héi cña s¶n xuÊt t­ s¶n”.( 7).

Trong c¸c h×nh th¸i kinh tÕ- x· héi mµ loµi ng­êi ®· tõng tr¶i qua, lÞch sö ®·

chøng kiÕn sù tån t¹i cña hai lo¹i h×nh thøc së h÷u c¬ b¶n ®èi víi t­ liÖu s¶n xuÊt:

së h÷ t­ nh©n vµ së h÷u c«ng céng. Së h÷u c«ng céng lµ lo¹i h×nh mµ trong ®ã t­

liÖu s¶n xuÊt thuéc vÒ mäi thµnh viªn cña mçi céng ®ång. Nhê c¬ së ®ã nªn vÒ mÆt

nguyªn t¾c, c¸c thµnh viªn cña mçi céng ®ång b×nh ®¼ng víi nhau trong tæ chøc

lao ®éng vµ trong ph©n phèi s¶n phÈm. Do t­ liÖu s¶n xuÊt lµ tµi s¶n chung cña c¶

céng ®èng nªn c¸c quan hÖ x· héi trong s¶n xuÊt vËt chÊt vµ trong ®êi sèng x· héi

nãi chung, trë thµnh quan hÖ hîp t¸c, t­¬ng trî gióp ®ì lÉn nhau. Ng­îc l¹i, trong

c¸c chÕ ®é t­ h÷u, do t­ liÖu chØ n»m trong tay mét sè Ýt ng­êi nªn cña c¶i x· héi

trë thµnh bÊt b×nh ®¼ng, quan hÖ thèng trÞ vµ bÞ trÞ. §èi kh¸ng x· héi trong c¸c x·

héi tån t¹i chÕ ®é t­ h÷u tiÒm tµng kh¶ n¨ng trë thµnh ®èi kh¸ng gay g¾t. C¸c nhµ

kh«ng thuéc vÒ sè ®«ng mµ thuéc vÒ sè Ýt ng­êi ®ã. C¸c quan hÖ x· héi, do vËy,

8

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

kinh ®iÓn cña chñ nghÜa M¸c- Lª nin ®· chØ râ trong c¸c chÕ ®é së h÷u t­ nh©n cña

c¸c x· héi ®iÓn h×nh trong lÞch sö( së h÷u t­ nh©n cña x· héi chiÕm h÷u n« lÖ, së

h÷u t­ nh©n trong chÕ ®é phong kiÕn vµ së h÷u t­ nh©n trong chÕ ®é t­ b¶n) th× chÕ

®é së h÷u t­ nh©n t­ b¶n chñ nghÜa lµ ®Ønh cao cña lo¹i së h÷u nµy.

C. M¸c vµ Ph. ¡ngghen ®· chøng minh r»ng chÕ ®ä t­ b¶n chñ nghÜa kh«ng

ph¶i lµ h×nh thøc së h÷u cuèi cïng trong lÞch sö x· héi loµi ng­êi. Chñ nghÜa x·

héi dùa trªn chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt, dï sím hay muén còng sÏ ®ãng

vai trß phñ ®Þnh ®èi víi chÕ ®é t­ h÷u.

Trong hÖ thèng c¸c quan hÖ s¶n xuÊt, c¸c quan hÖ vÒ mÆt tæ chøc, qu¶n lý

s¶n xuÊt lµ c¸c quan hÖ cã kh¶ n¨ng quyÕt ®Þnh mét c¸ch trùc tiÕp quy m«, tèc ®é,

hiÖu qu¶ vµ xu h­íng cña mçi nÒn s¶n xuÊt cô thÓ. B»ng c¸ch n¾m b¾t c¸c nh©n tè

x¸c ®Þnh cña mét nÒn s¶n xuÊt, ®iÒu khiÓn vµ tæ chøc c¸ch thøc vËn ®éng cña c¸c

nh©n tè ®ã, c¸c quan hÖ tæ chøc vµ qu¶n lý s¶n xuÊt cã kh¶ n¨ng ®Èy nhanh hoÆc

k×m h·m c¸c qu¸ tr×nh kh¸ch quan cña s¶n xuÊt.

C¸c quan hÖ vÒ mÆt tæ chøc vµ qu¶n lý s¶n xuÊt lu«n lu«n cã xu h­íng thÝch

øng víi kiÓu quan hÖ së h÷u thèng trÞ cña mçi nÒn s¶n xuÊt cô thÓ. Do vËy, viÖc sö

dông hîp lý c¸c quan hÖ tæ chøc vµ qu¶n lý s¶n xuÊt sÏ cho phÐp toµn bé hÖ thèng

quan hÖ s¶n xuÊt cã kh¶ n¨ng v­¬n tíi tèi ­u. Trong tr­êng hîp ng­îc l¹i, c¸c

quan hÖ qu¶n lý vµ tæ chøc cã thÓ lµm biÕn d¹ng quan hÖ së h÷u, ¶nh h­ëng tiªu

cùc ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi.

HiÖn nay, nhê øng dông nh÷ng thµnh tùu to lín cña khoa häc qu¶n lý hiÖn

®¹i nªn vai trß cña c¸c quan hÖ tæ chøc vµ qu¶n lý ®èi víi s¶n xuÊt, ®Æc biÖt ®èi víi

viÖc ®iÒu hµnh s¶n xuÊt, ®Æc biÖt ®èi víi viÖc ®iÒu hµnh s¶n xuÊt ë tÇm vÜ m«, trªn

thùc tÕ ®· t¨ng lªn gÊp béi so víi vµi thËp kû tr­íc ®©y. §©y lµ ®iÒu rÊt ®¸ng l­u ý

trong viÖc ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ vai trß cña c¸c quan hÖ s¶n xuÊt hiÖn ®¹i.

Bªn c¹nh c¸c quan hÖ vÒ mÆt tæ chøc- qu¶n lý, trong hÖ thèng c¸c quan hÖ

s¶n xuÊt, c¸c quan hÖ vÒ mÆt ph©n phèi s¶n phÈm lao ®éng còng lµ nh÷ng nh©n tè

MÆc dï bÞ phô thuéc vµo c¸c quan hÖ së h÷u vµ vµo tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý

s¶n xuÊt, song do cã kh¶ n¨ng kÝch thÝch trùc tiÕp vµo lîi Ých cña con ng­êi, nªn

cã ý nghÜa hÕt søc to lín ®èi víi sù v©n ®éng cña toµn bé nÒn kinh tÕ- x· héi.

9

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

c¸c quan hÖ ph©n phèi lµ “ chÊt xóc t¸c” cña c¸c qu¸ tr×nh kinh tÕ- x· héi. Quan hÖ

ph©n phèi cã thÓ thóc ®Èy tèc ®é vµ nhÞp ®iÖu cña sù s¶n xuÊt, lµm n¨ng ®éng toµn

bé ®êi sèng kinh tÕ- x· héi; hoÆc trong tr­êng hîp ng­îc l¹i, nã cã kh¶ n¨ng k×m

h·m s¶n xuÊt, k×m h·m sù ph¸t triÓn cña x· héi.

4- Quy luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh

chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt

Lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt, chóng tån t¹i kh«ng t¸ch rêi nhau

mµ t¸c ®éng biÖn chøng lÉn nhau h×nh thµnh quy luËt phæ biÕn cña toµn bé lÞch sö

loµi ng­êi- Quy luËt vÒ sù phï hîp quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña

lùc l­îng s¶n xuÊt. Quy luËt nµy v¹ch ra tÝnh chÊt phô thuéc kh¸ch quan cña quan

hÖ s¶n xuÊt vµo sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. §Õn l­ît m×nh, quan hÖ s¶n

TÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt

xuÊt t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi lùc l­îng s¶n xuÊt.

Khuynh h­íng cña s¶n xuÊt x· héi lµ kh«ng ngõng biÕn ®æi theo chiÒu

h­íng tiÕn bé. Sù biÕn ®æi ®ã, xÐt ®Õn cïng, bao giê còng b¾t ®©ï tõ sù biÕn ®æi

vµ ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, tr­íc hÕt lµ cña c«ng cô lao ®éng. Do vËy, lùc

l­îng s¶n xuÊt lµ yÕu tè cã t¸c dông quyÕt ®Þnh ®èi víi sù biÕn ®æi cña ph­¬ng

thøc s¶n xuÊt: Tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt trong tõng giai ®o¹n cña lÞch sö loµi

ng­êi thÓ hiÖn tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña con ng­êi trong giai ®o¹n lÞch sö

®ã. Kh¸i niÖm tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt nãi lªn kh¶ n¨ng cña con ng­êi

th«ng qua viÖc sö dông c«ng cô lao ®éng thùc hiÖn qu¸ tr×nh c¶i biÕn giíi tù nhiªn

nh»m ®¶m b¶o cho sù sinh tån vµ ph¸t triÓn cña m×nh. Tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n

xuÊt thÓ hiÖn ë:

+ Tr×nh ®é tæ chøc lao ®éng x· héi.

+ Tr×nh ®é øng dông khoa häc vµo s¶n xuÊt.

+ Tr×nh ®é ph©n c«ng lao ®éng.

+ Kinh nghiÖm vµ kü n¨ng lao ®éng cña con ng­êi.

10

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Tr×nh ®é cña ph©n c«ng lao ®éng thÓ hiÖn râ rµng nhÊt tr×nh ®é cña lùc

l­îng s¶n xuÊt.

Bªn c¹nh kh¸i niÖm tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt, cßn cã kh¸i niÖm tÝnh

chÊt cña lùc l­îng s¶n xuÊt. ChÝnh Ph. ¡ngghen ®· sö dông kh¸i niÖm nµy ®Ó

ph©n tÝch lùc l­îng s¶n xuÊt trong c¸c ph­¬ng thøc s¶n xuÊt kh¸c nhau. TÝnh chÊt

cña lùc l­îng s¶n xuÊt lµ tÝnh chÊt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra s¶n phÈm. Qu¸ tr×nh

nµy phô thuéc vµo tÝnh chÊt cña t­ liÖu s¶n xuÊt vµ lao ®éng. Lùc l­îng s¶n xuÊt cã

tÝnh chÊt c¸ nh©n thÓ hiÖn tÝnh chÊt cña t­ liÖu s¶n xuÊt lµ sö dông c«ng cô thñ

c«ng vµ tÝnh chÊt cña lao ®éng lµ lao ®éng riªng lÎ. Nh÷ng c«ng cô s¶n xuÊt nh­

bóa, r×u, cµy bõa, xa quay sîi... do mét ng­êi sö dông ®Ó s¶n xuÊt vËt dïng, kh«ng

cÇn tíi lao ®éng tËp thÓ, lùc l­îng s¶n xuÊt cãa tÝnh chÊt c¸ nh©n. Khi m¸y mãc ra

®êi ®ßi hái ph¶i cã nhiÒu ng­êi míi sö dông ®­îc, ®Ó lµm ra mét s¶n phÈm cÇn

ph¶i cã sù hîp t¸c cña nhiÒu ng­êi. Mçi ng­êi lµm mét bé phËn c«ng viÖc míi

hoµn thµnh ®­îc s¶n phÈm Êy cho nªn lùc l­îng s¶n xuÊt mang tÝnh chÊt x· héi

hãa. Ph. ¡ngghen ®· nhËn ®Þnh giai cÊp t­ s¶n “ kh«ng thÓ biÕn nh÷ng t­ liÖu s¶n

xuÊt cã h¹m Êy thµnh nh÷ng lùc l­îng s¶n xuÊt hïng m¹nh mµ l¹i kh«ng biÕn

chóng tõ chç lµ t­ liÖu s¶n xuÊt do c¸ nh©n sö dông thµnh nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt x·

héi, chØ cã thÓ ®­îc sö dông chung bëi mét sè ®«ng ng­êi”( 8). Trªn thùc tÕ, tÝnh

chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt kh«ng t¸ch biÖt víi nhau.

Quan hÖ s¶n xuÊt ®­îc h×nh thµnh, biÕn ®æi, ph¸t triÓn do lùc l­îng s¶n xuÊt

Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Ó lao ®éng bít nÆng nhäc vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n,

quyÕt ®Þnh.

con ng­êi lu«n lu«n t×m c¸ch c¶i tiÕn, hoµn thiÖn c«ng cô lao ®éng vµ chÕ t¹o ra

nh÷ng c«ng vô lao ®éng míi, tinh x¶o h¬n. Cïng víi sù biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn cña

c«ng cô lao ®éng th× kinh nghiÖm s¶n xuÊt, thãi quen lao ®éng, kü n¨ng s¶n xuÊt,

kiÕn thøc khoa häc cña con ng­êi còng tiÕn bé. Lùc l­îng s¶n xuÊt trë thµnh yÕu

tè ho¹t ®éng nhÊt, c¸ch m¹ng nhÊt. Cßn quan hÖ s¶n xuÊt lµ yÕu tè t­¬ng ®èi æn

s¶n xuÊt lµ néi dung cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt, cßn quan hÖ s¶n xuÊt lµ h×nh thøc

x· héi cña nã. Trong mèi quan hÖ gi÷a néi dung vµ h×nh thøc th× néi dung quyÕt

®Þnh, cã khuynh h­íng l¹c hËu h¬n sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Lùc l­îng

11

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

®Þnh h×nh thøc; h×nh thøc phô thuéc vµo néi dung; néi dung thay ®æi tr­íc, sau ®ã

h×nh thøc míi biÕn ®æi theo. TÊt nhiªn, trong quan hÖ víi néi dung , h×nh thøc

kh«ng ph¶i lµ mÆt thô ®éng, nã còng t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi viÖc ph¸t triÓn cña néi

dung.

Cïng víi sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, quan hÖ s¶n xuÊt còng h×nh

thµnh, biÕn ®æi cho phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Sù

phï hîp ®ã lµ ®éng lùc cho lùc l­îng s¶n xuÊt pats triÓn m¹nh mÏ. Nh­ng, lùc

l­îng s¶n xuÊt lu«n ph¸t triÓn cßn quan hÖ s¶n xuÊt cã xu h­íng t­¬ng ®èi æn

®Þnh. Khi lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn lªn mét tr×nh ®é míi, quan hÖ s¶n xuÊt

kh«ng cßn phï hîp víi nã n÷a, trë thµnh ch­íng ng¹i ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nã,

sÏ n¶y sinh m©u thuÉn gay g¾t gi÷a hai mÆt cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt. Sù ph¸t triÓn

kh¸ch quan ®ã tÊt yÕu dÉn ®Õn viÖc xãa bá quan hÖ s¶n xuÊt cò, thay thÕ b»ng mét

kiÓu quan hÖ s¶n xuÊt míi phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é míi cña lùc l­îng s¶n

xuÊt, më ®­êng cho lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn.

ViÖc xãa bá quan hÖ s¶n xuÊt cò, thay thÕ nã b»ng quan hÖ s¶n xuÊt míi

còng cã nghÜa lµ sù diÖt vong cña mét ph­¬ng thøc s¶n xuÊt ®· lçi thêi vµ sù ra ®êi

cña mét ph­¬ng thøc míi. Trong x· héi cã giai cÊp ®èi kh¸ng, m©u thuÉn gi÷a lùc

l­îng s¶n xuÊt míi vµ quan hÖ s¶n xuÊt lçi thêi lµ c¬ së kh¸ch quan cña c¸c cuéc

®Êu tranh giai cÊp, ®ång thêi còng lµ tiÒn ®Ò tÊt yÕu cña c¸c cuéc c¸ch m¹ng x·

héi. C. M¸c ®· nhËn ®Þnh: “ Tíi mét giai ®o¹n ph¸t triÓn nµo ®ã cña chóng, c¸c lùc

l­îng s¶n xuÊt vËt chÊt cña x· héi m©u thuÉn víi nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt hiÖn cã...

trong ®ã tõ tr­íc ®Õn nay c¸c lùc l­îng s¶n xuÊt vÉn ph¸t triÓn. Tõ chç lµ nh÷ng

h×nh thøc ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, nh÷ng quan hÖ Êy trë thµnh nh÷ng

xiÒng xÝch cña c¸c lùc l­îng s¶n xuÊt. Khi ®ã b¾t ®Çu thêi ®¹i mét cuéc c¸ch m¹ng

x· héi”( 9). ®ã lµ néi dung quy luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tr×nh

®é ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh cña lùc l­îng s¶n xuÊt.

Chñ nghÜa duy vËt lÞch sö chøng minh vai trß quyÕt ®Þnh cña lùc l­îng s¶n

thÓ hiÖn tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi víi lùc l­îng s¶n xuÊt. Quan hÖ s¶n xuÊt lµ h×nh

thøc x· héi mµ lùc l­îng s¶n xuÊt dùa vµo ®ã ®ã ®Ó ph¸t triÓn, nã t¸c ®éng trë l¹i

xuÊt ®èi víi quan hÖ s¶n xuÊt song còng chØ râ r»ng quan hÖ s¶n xuÊt bao giê còng

12

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

®èi víi lùc l­îng s¶n xuÊt: cã thÓ thóc ®Èy hoÆc l×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc

l­îng s¶n xuÊt.

Quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt

trë thµnh ®éng lùc c¬ b¶n thóc ®Èy më ®­êng cho lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn.

Ng­îc l¹i, quan hÖ s¶n xuÊt lçi thêi kh«ng cßn phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é

cña lùc l­îng s¶n xuÊt, béc lé m©u thuÉn gay g¾t víi lùc l­îng s¶n xuÊt th× trë

thµnh “ xiÒng xÝch trãi buéc” k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Song

t¸c dông k×m h·m ®ã chØ lµ t¹m thêi, theo tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan, cuèi cïng nã sÏ

bÞ thay thÕ b»ng kiÓu quan hÖ s¶n xuÊt míi phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña

lùc l­îng s¶n xuÊt.

Së dÜ quan hÖ s¶n xuÊt cã thÓ t¸c ®éng m¹nh mÏ trë l¹i ®èi víi lùc l­îng s¶n

xuÊt( thóc ®Èy hoÆc k×m h·m), v× nã quy ®Þnh môc ®Ých cña s¶n xuÊt, quy ®Þnh hÖ

thèng tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt vµ qu¶n lý x· héi, quy ®Þnh ph­¬ng thøc ph©n phèi

phÇn cña c¶i Ýt hay nhiÒu mµ ng­êi lao ®éng ®­îc h­ëng. Do ®ã ¶nh h­ëng ®Õn

th¸i ®é cña qu¶ng ®¹i quÇn chóng lao ®éng- lùc l­îng s¶n xuÊt chñ yÕu cña x· héi;

nã t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn hoÆc kÝch thÝch hoÆc h¹n chÕ viÖc c¶i tiÕn c«ng cô lao

®éng, ¸p dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc vµ kü thuËt vµo s¶n xuÊt, hîp t¸c vµ ph©n

c«ng lao ®éng....

Tuy nhiªn, kh«ng ®­îc hiÓu mét c¸ch gi¶n ®¬n tÝnh tÝch cùc cña quan hÖ s¶n

xuÊt chØ lµ vai trß cña nh÷ng h×nh thøc së h÷u. Mçi kiÓu quan hÖ s¶n xuÊt lµ mét

hÖ thèng, mét chØnh thÓ h÷u c¬ gåm c¶ ba mÆt: quan hÖ së h÷u, quan hÖ qu¶n lý vµ

quan hÖ ph©n phèi. ChØ trong chØnh thÓ ®ã, quan hÖ s¶n xuÊt míi trë thµnh ®éng

lùc thóc ®Èy con ng­êi hµnh ®éng nh»m ph¸t triÓn s¶n xuÊt.

Quy luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña

lùc l­îng s¶n xuÊt lµ quy luËt chung nhÊt cña sù ph¸t triÓn x· héi. Sù t¸c ®éng cña

quy luËt nµy ®· ®­a x· héi loµi ng­êi tr¶i qua c¸c ph­¬ng thøc s¶n xuÊt: c«ng x·

nguyªn thñy, chiÕm h÷u n« lÖ, phong kiÕn, t­ b¶n chñ nghÜa vµ ph­¬ng thøc s¶n

Quy luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña

lùc l­îng s¶n xuÊt lµ quy luËt vËn ®éng, ph¸t triÓn cña x· héi qua sù thay thÕ kÕ

xuÊt céng s¶n t­¬ng lai.

13

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

tiÕp nhau tõ thÊp lªn cao cña c¸c ph­¬ng thøc s¶n xuÊt. Nh­ng kh«ng ph¶i bÊt cø

n­íc nµo còng ph¶i nhÊt thiÕt, tuÇn tù tr¶i qua tÊt c¶ c¸c ph­¬ng thøc s¶n xuÊt mµ

loµi ng­êi ®· biÕt ®Õn. Thù tÕ ph¸t triÓn cña lÞch sö nh©n lo¹i cho thÊy, tïy theo

®iÒu kiÖn lÞch sö- cô thÓ, mét sè n­íc cã thÓ bá qua mét hoÆc mét sè ph­¬ng thøc

s¶n xuÊt ®Ó tiÕn lªn ph­¬ng thøc s¶n xuÊt míi cao h¬n. §ã chÝnh lµ sù biÓu hiÖn

cña quy luËt chung trong ®iÒu kiÖn cô thÓ cña mçi n­íc. Quy luËt chung chi phèi

sù vËn ®éng ph¸t triÓn cña tÊt c¶ c¸c n­íc; cßn h×nh thøc, b­íc ®i cô thÓ l¹i tïy

thuéc vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña mçi n­íc.

14

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

II- C¬ së lý luËn cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i

hãa

1-Kh¸i niÖm c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa

C«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¨n b¶n, toµn diÖn

c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô vµ qu¶n lý kinh tÕ, x· héi tõ sö dông

lao ®éng thñ c«ng lµ chÝnh, sang sö dông mét c¸ch phæ biÕn søc lao ®éng cïng víi

c«ng nghÖ, ph­¬ng tiÖn vµ ph­¬ng ph¸p tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i, dùa trªn sù ph¸t triÓn

vµ tiÕn bé khoa häc- c«ng nghÖ, t¹o ra n¨ng suÊt lao ®éng x· héi cao.

2- TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña c«ng nghiÖp hãa, hiÖn

®¹i hãa

Mçi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt x· héi nhÊt ®Þnh cã mét c¬ së vËt chÊt- kü thuËt

t­¬ng øng.

C¬ së vËt chÊt cña mét x· héi lµ toµn bé hÖ thèng c¸c yÕu tè vËt chÊt cña lùc

l­îng s¶n xuÊt x· héi phï hîp víi tr×nh ®é kü thuËt( c«ng nghÖ) t­¬ng øng mµ lùc

l­îng lao ®éng x· héi sö dông, t¸c ®éng vµo ®Ó s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt ®¸p

øng nhu cÇu x· héi.

Chç dùa ®Ó xem xÐt sù biÕn ®æi cña c¬ së vËt chÊt- kü thuËt cña mét x· héi

lµ: sù biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt; sù ph¸t triÓn khoa häc- kü

thuËt; tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña c¸c quan hÖ x· héi, ®Æc biÖt lµ quan hÖ s¶n xuÊt

thèng trÞ.

Nãi c¬ së vËt chÊt- kü thuËt cña mét ph­¬ng thøc s¶n xuÊt nµo ®ã lµ nãi c¬

së vËt chÊt- kü thuËt ®ã ®¹t ®Õn mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh lµm ®Æc tr­ng cho ph­¬ng

thøc s¶n xuÊt ®ã ®­îc kh¼ng ®Þnh sù thay thÕ ph­¬ng thøc s¶n xuÊt cò vµ ®­îc

ph¸t triÓn ®óng trªn c¬ së b¶n th©n nã.

chñ nghÜa t­ b¶n lµ dùa vµo c«ng cô thñ c«ng, nhá bÐ, l¹c hËu. C¬ së vËt chÊt- kü

thuËt cña chñ nghÜa t­ b¶n, ®Æc tr­ng cña nã lµ nÒn ®¹i c«ng nghiÖp c¬ khÝ hãa vµ

§Æc tr­ng cña c¬ së vËt chÊt- kü thuËt cña c¸c ph­¬ng thøc s¶n xuÊt tr­íc

15

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

chØ khi x©y dùng xong c¬ së ®ã, ph­¬ng thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa míi trë

thµnh ph­¬ng thøc s¶n xuÊt thèng trÞ.

Chñ nghÜa x· héi- giai do¹n thÊp cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt míi cao h¬n chñ

nghÜa t­ b¶n- ®ßi hái mét c¬ së vËt chÊt- kü thuËt cao h¬n trªn c¶ hai mÆt: tr×nh ®é

kü thuËt vµ c¬ cÊu s¶n xuÊt, g¾n víi thµnh tùu cña c¸ch m¹ng khoa häc- kü thuËt

hiÖn ®¹i.

Do vËy cã thÓ hiÓu: C¬ së vËt chÊt- kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi sÏ lµ nÒn

c«ng nghiÖp lín hiÖn ®¹i, cã c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, cã tr×nh ®é x· héi hãa cao dùa

trªn tr×nh ®é khoa häc- c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®­îc h×nh thµnh mét c¸ch cã kÕ ho¹ch

vµ thèng trÞ trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n.

Tõ chñ nghÜa t­ b¶n hay tõ tr­íc chñ nghÜa t­ b¶n qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x·

quan vµ ®­îc thùc hiÖn th«ng qua c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa. §ã lµ v×: c¬ së

héi, x©y dùng c¬ së vËt chÊt- kü thuËt cho chñ nghÜa x· héi lµ mét tÊt yÕu kh¸ch

vËt chÊt- kü thuËt lµ ®iÒu kiÖn träng yÕu nhÊt, quyÕt ®Þnh nhÊt cã liªn quan ®Õn sù

ph¸t triÓn vÒ chÊt ®èi víi l­îng s¶n xuÊt, vµ n¨ng suÊt lao ®éng; ®èi víi viÖc ®¸p

øng nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña mäi thµnh viªn trong x· héi vµ ®èi víi sù th¾ng

lîi cuèi cïng cña chñ nghÜa x· héi.

Cã hai lo¹i n­íc qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi: c¸c n­íc qu¸ ®é lªn chñ nghÜa

x· héi ®· qua giai ®o¹n ph¸t triÓn t­ b¶n chñ nghÜa, c¸c n­íc qu¸ ®é lªn chñ nghÜa

x· héi ch­a qua giai ®o¹n ph¸t triÓn t­ b¶n chñ nghÜa( c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ kÐm

ph¸t triÓn).

§èi víi nh÷ng n­íc ph¸t triÓn qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi, nh÷ng n­íc nµy

®· cã s½n nÒn ®¹i c«ng nghiÖp cña chñ nghÜa t­ b¶n ®Ó l¹i cho nªn chØ cÇn ®iÒu

chØnh nÒn ®¹i c«ng nghiÖp ®ã theo yªu cÇu cña chñ nghÜa x· héi th× vÒ c¬ b¶n ®·

cã c¬ së vËt chÊt- kü thuËt cña x· héi míi. Do ®ã, vÊn ®Ò c«ng nghiÖp hãa kh«ng

cÇn ph¶i ®Æt ra. Së dÜ chóng ta ph¶i ®iÒu chØnh nÒn ®¹i c«ng nghiÖp c¬ khÝ cña chñ

nghÜa t­ b¶n theo yªu cÇu cña x· héi v× nÒn ®¹i c«ng nghiÖp c¬ khÝ cña chñ nghÜa

c¬ së vËt chÊt cho chñ nghÜa x· héi v× nã dùa trªn chÕ ®é t­ h÷u t­ b¶n chñ nghÜa,

ph©n bè kh«ng ®Òu gi÷a x¸ ngµnh, vïng do ®ã tÊt yÕu ph¶i ®iÒu chØnh nã.

t­ b¶n dï hiÖn ®¹i ®Õn ®©u chØ lµ tiÒn ®Ò vËt chÊt cho x· héi míi chø ch­a ph¶i lµ

16

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

§èi víi nh÷ng n­íc cã nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x·

héi ch­a qua giai ®o¹n ph¸t triÓn t­ b¶n chñ nghÜa, nh÷ng n­íc nµy nÒn kinh tÕ l¹c

hËu chñ yÕu dùa vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. V× vËy, muèn cã c¬ së vËt chÊt- kü

thuËt cña nÒn s¶n xuÊt lín, hiÖn ®¹i th× ph¶i tÊt yÕu tiÕn hµnh c«ng nghiÖp hãa,

hiÖn ®¹i hãa. C«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa lµ tÊt yÕu kh¸ch quan v×:

+ Nã lµ con ®­êng duy nhÊt ®Ó t¹o ra sù ph¸t triÓn vÒ chÊt ®èi víi lùc l­îng

s¶n xuÊt vµ n¨ng suÊt lao ®éng. ChÊt cña lùc l­îng s¶n xuÊt lµ hÖ thèng c«ng cô

lao ®éng hiÖn ®¹i víi tr×nh ®é c«ng nghÖ hiÖn ®¹i.

+ C«ng nghiÖp hãa t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vËt chÊt vµ tinh thÇn

ngµy cµng t¨ng cña mäi thµnh viªn trong x· héi bëi v× c«ng nghiÖp hãa sÏ lµm cho

lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn, n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng, khèi k­îng cña c¶i s¶n xuÊt

ra ngµy cµng nhiÒu tï ®ã míi cã thÓ ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ngµy cµng cao cña x·

héi nãi chung vµ cña con ng­êi nãi riªng.

+ Lµ con ®­êng duy nhÊt ®Ó ®¶m b¶o sù th¾ng lîi cuèi cïng vña chñ nghÜa

x· héi.

Nh­ vËy, c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa kh«ng nh÷ng lµ tÊt yÕu mµ cßn lµ

®iÒu kiÖn sèng cßn cña chñ nghÜa x· héi. C«ng nghiÖp hãa lµ tÊt yÕu kh¸ch quan

®èi víi nh÷ng n­íc qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi trong ®ã cã n­íc ta.

3- T¸c dông cña c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa

- T¹o ®iÒu kiÖn biÕn ®æi vÒ chÊt l­îng s¶n xuÊt, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng,

t¨ng søc chÕ ngù cña con ng­êi ®èi víi tù nhiªn, t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ ph¸t triÓn

kinh tÕ; do ®ã gãp phÇn æn ®Þnh vµ n©ng cao ®êi sèng cña nh©n d©n; gãp phÇn

quyÕt ®Þnh sù th¾ng lîi cña chñ nghÜa x· héi.

- T¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt cho viÖc cñng cè t¨ng c­êng vai trß kinh tÕ cña Nhµ

n­íc; n©ng cao n¨ng lùc tÝch lòy, t¨ng c«ng ¨n viÖc lµm, nhê ®ã lµm t¨ng sù ph¸t

t©m cña nÒn s¶n xuÊt x· héi.

- T¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt cho t¨ng c­êng cñng cè an ninh vµ quèc phßng.

triÓn tù do vµ toµn diÖn trong mäi ho¹t ®éng kinh tÕ cña con ng­êi- nh©n tè trung

17

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

- T¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt cho viÖc x©y dùng nÒn kinh tÕ d©n téc tù chñ, ®ñ søc

thùc hiÖn sù ph©n c«ng vµ hîp t¸c quèc tÕ.

Sù ph©n tÝch trªn cho thÊy mèi quan hÖ g¾n bã trùc tiÕp gi÷a c«ng nghiÖp

hãa víi lùc l­îng s¶n xuÊt. C«ng nghiÖp hãa lµ ®Ó thùc hiÖn x· héi hãa vÒ mÆt

kinh tÕ, kü thuËt theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Nã cã t¸c dông cã ý nghÜa cùc

kú quan träng vµ toµn diÖn; do vËy, §¶ng ta cho r»ng: “ Ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n

xuÊt, c«ng nghiÖp hãa ®Êt n­íc... lµ nhiÖm vô trung t©m”( 10) cña thêi kú qu¸ ®é

tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta.

4- Néi dung c¬ b¶n cña c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa

a- Trang bÞ kü thuËt vµ c«ng nghÖ theo h­íng hiÖn ®¹i

trong c¸c ngµnh cña nÒn kinh tÕ quèc d©n

Néi dung nµy ®­îc thùc hiÖn qua hai c¸ch:

* TiÕn hµnh c¸ch m¹ng khoa häc- kü thuËt, x©y dùng c¬ së vËt chÊt- kü thuËt

®Ó tù trang bÞ

ThÕ giíi ®· tr¶i qua hai cuéc c¸ch m¹ng kü thuËt: cuéc c¸ch m¹ng kü thuËt

mµ néi dung chñ yÕu cña nã lµ c¬ khÝ hãa xuÊt hiÖn ®Çu tiªn ë n­íc Anh vµo ba

m­¬i n¨m cuèi thÕ kû XVIII vµ hoµn thµnh vµo nh÷ng n¨m 50 ®Çu thÕ kû XÜ. §Õn

kho¶ng gi÷a thÕ kû XX xuÊt hiÖn cuéc c¸ch m¹ng khoa häc- c«ng nghÖ hiÖn ®¹i.

thay ®æi rÊt to lín, trªn nhiÒu lÜnh vùc cña ®êi sèng kinh tÕ, chÝnh trÞ vµ x· héi.

Mêy thËp niªn ®· qua, nhÊt lµ thËp niªn gÇn ®©y loµi ng­êi ®ang chøng kiÕn nh÷ng

Cuéc c¸ch m¹ng nµy cã nhiÒu néi dung, song cã 5 néi dung chñ yÕu sau

- VÒ tù ®éng hãa: M¸y tù ®éng qu¸ tr×nh, m¸y c«ng cô ®iÒu khiÓn b»ng sè,

r« bèt.

- VÒ n¨ng l­îng: Ngoµi nh÷ng d¹ng n¨ng l­îng truyÒn thèng( nhiÖt ®iÖn,

thñy ®iÖn) ngµy nay ®· vµ ®ang chuyÓn sang lÊy d¹ng n¨ng l­îng nguªn tö lµ chñ

- VÒ vËt liÖu míi: chØ trong kho¶ng ch­a ®Çy 40 n¨m l¹i ®©y c¸c vËt liÖu

míi ®· xuÊt hiÖn víi chñng lo¹i rÊt phong phó vµ cã nhiÒu tÝnh chÊt ®Æc biÖt mµ

yÕu.

18

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

vËt liÖu tù nhiªn kh«ng cã ®­îc. ThÝ dô: vËt liÖu tæ hîp hay cßn gäi lµ composit víi

c¸c tÝnh chÊt mong muèn; gèm zin c«n hoÆc c¸c- bua- si- lÝch chÞu nhiÖt cao...

- VÒ c«ng nghÖ sinh häc: c«ng nghÖ vi sinh, kü thuËt cuzin, kü thuËt gen vµ

nu«i cÊy tÕ bµo ®­îc øng dông ngµy cµng nhiÒu trong c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, y

tÕ, hãa chÊt, b¶o vÖ m«i tr­êng...

Vµo kho¶ng nh÷ng n¨m 80, cuéc c¸ch m¹ng khoa häc- kü thuËt( hay c«ng

nghÖ) hiÖn ®¹i chuyÓn sang giai ®o¹n thø ba- giai ®o¹n cã nhiÒu quan ®iÓm kh¸c

nhau ®Æt tªn gäi cho nã. T­¬ng øng víi giai ®o¹n thø ba cuéc c¸ch m¹ng nµy cßn

cã mét néi dung míi: ®iÖn tö vµ tin häc.

- VÒ ®iÖn tö vµ tin häc: mét lÜnh vùc v« cïng réng lín vµ hÊp dÉn, nhÊt lµ

lÜnh vùc m¸y tÝnh, diÔn ra theo 4 h­íng nhanh( m¸y siªu tÝnh); nhá( vi tÝnh); m¸y

tÝnh cã xö lý kiÕn thøc( trÝ tuÖ nh©n t¹o); m¸y tÝnh nãi tõ xa( viÔn tin häc).

Mét lµ, khoa häc ®· trë thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt trùc tiÕp. C¸ch ®©y h¬n 100

Cuéc c¸ch m¹ng nµy cã hai ®Æc tr­ng chñ yÕu:

n¨m C. M¸c ®· tõng dù ®o¸n vÒ mèi quan hÖ vµ sù ph¸t triÓn gi÷a khoa häc vµ lùc

l­îng s¶n xuÊt. Ng­êi viÕt “ Thiªn nhiªn kh«ng t¹o ra m¸y mãc, ®Çu xe löa ®iÖn

b¸o... tÊt c¶ c¸c thø ®ã lµ thµnh qu¶ cña bé ãc con ng­êi, ®­îc bµn tay con ng­êi

t¹o ra lµ søc m¹nh tri thøc ®· ®­îc vËt hãa. Sù ph¸t triÓn vèn cè ®Þnh lµ chØ tiªu

cho thÊy r»ng tri thøc x· héi chung ®· biÕn thµnh l­îng s¶n xuÊt víi møc ®é cao,

vµ do ®ã còng lµ chØ tiªu nãi lªn møc ®é phô thuéc vµ biÕn ®æi cña chÝnh nh÷ng

®iÒu kiÖn ho¹t ®éng x· héi víi trÝ tuÖ chung”( 11).

Nãi khoa häc trë thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt trùc tiÕp lµ nã bao gåm c¶ khoa

häc tù nhiªn- kü thuËt lÉn khoa häc- x· héi, nhÊt lµ khoa häc kinh tÐ; nã do con

ng­êi t¹o ra th«ng qua con ng­êi- nh©n tè trung t©m- nh©n tè chñ thÓ- ®Õn lùc

l­îng s¶n xuÊt. Nã ®ßi hái ph¶i cã chÝnh s¸ch ®Çu t­ ®óng ®¾n cho khoa häc kü

thuËt. Ngµy nay, bÊt cø sù tiÕn bé nµo cña kü thuËt( c«ng nghÖ) s¶n xuÊt ®Òu ph¶i

dùa trªn nh÷ng thµnh tùu cña khoa häc lµm c¬ së lý thuyÕt cho nã.

vi øng dông cña mét thµnh tùu khoa häc vµo s¶n xuÊt vµ ®êi sèng ngµy cµng më

réng.

Hai lµ, thêi gian cho mét ph¸t minh míi cña khoa häc rót ng¾n l¹i vµ ph¹m

19

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

ë n­íc ta, mét n­íc bá qua chÕ ®é t­ b¶n ®i lªn chñ nghÜa x· héi, c«ng

nghiÖp hãa vµ hiÖn ®¹i hãa ®­îc tiÕn hµnh trong ®iÒu kieej thÕ giíi ®· tr¶i qua hai

cuéc c¸ch m¹ng khoa häc- kü thuËt diÔn ra trong xu h­íng toµn cÇu hãa, khu vùc

hãa. Trong hoµn c¶nh ®ã cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt ë n­íc ta ph¶i bao

gåm c¬ khÝ hãa vµ hiÖn ®¹i hãa, coi nã lµ “ then chèt” vµ coi khoa häc- c«ng nghÖ

“ ®éng lùc” cho sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng.

* ViÖc trang bÞ kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cßn ®­îc thùc hiÖn th«ng qua

nhËn chuyÓn giao c«ng nghÖ míi tõ c¸c n­íc tiªn tiÕn

- NhËn chuyÓn giao c«ng nghÖ míi lµ c¸ch ®i sím ®­a nhanh n­íc ta lªn

hiÖn ®¹i g¾n víi con ®­êng rót ng¾n con ®­êng ph¸t triÓn hiÖn ®¹i.

- Thùc chÊt cña viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ míi lµ sù chuyÓn ®æi quyÒn së

h÷u vµ quyÒn sö dông hµng hãa kü thuËt c«ng nghÖ tõ c¸c n­íc c«ng nghiÖp tiªn

tiÕn sang c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ kÐm hoÆc ®ang ph¸t triÓn.

- NÕu nh­ hµng hãa th«ng th­êng th× sù vËn ®éng cña lã ®i tõ n¬i cã gi¸

thÊp ®Õn n¬i cã gi¸ cao, th× tr¸i l¹i hµng hãa kü thuËt c«ng nghÖ l¹i cã ®Æc ®iÓm ®i

tõ n¬i cã tr×nh ®é cao ®Õn n¬i cã tr×nh ®é thÊp.

- §Ó hiÖn thùc hãa viÖc chuyÓn giao cÇn coi träng c¸c ®iÒu kiÖn vÒ vèn vµ

®éi ngò lµm c«ng t¸c nhËn chuyÓn giao...

b- X©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý vµ ph©n c«ng l¹i lao ®éng

x· héi

Tõ s¶n xuÊt nhá lªn s¶n xuÊt lín x· héi chñ nghÜa kh«ng qua giai ®o¹n ph¸t

triÓn t­ b¶n chñ nghÜa trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa tÊt yÕu ph¶i ph©n c«ng l¹i

lao ®éng x· héi. Ph©n c«ng lao ®éng x· héi lµ sù chuyªn m«n hãa lao ®éng, tøc lµ

sù chuyªn m«n hãa gi÷a c¸c ngµnh trong néi bé tõng ngµnh vµ gi÷a tõng vïng

trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Ph©n c«ng lao ®éng cã t¸c dông rÊt to lín: nã lµ ®ßn

häc kü thuËt nã gãp phÇn h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý. Sù ph©n

bÈy cña sù ph¸t triÓn c«ng nghÖ vµ n¨ng suÊt lao ®éng; cïng víi c¸ch m¹ng khoa

20

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

c«ng l¹i lao ®éng x· héi trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa tu©n thñ c¸c qu¸ tr×nh cã

tÝnh quy luËt sau:

- Tû träng vµ tuyÖt ®èi lao ®éng n«ng nghiÖp gi¶m dÇn; tû träng vµ sè tuyÖt

®èi lao ®éng c«ng nghiÖp ngµy mét t¨ng lªn.

- Tû träng lao ®éng trÝ tuÖ ngµy mét t¨ng vµ chiÕm ­u thÕ so víi lao ®éng

gi¶n ®¬n trong tæng lao ®éng x· héi.

- Tèc ®é t¨ng lao ®éng trong c¸c ngµnh phi s¶n xuÊt chÊt( dÞch vô) t¨ng

nhanh h¬n tèc ®é t¨ng lao ®éng trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt.

ë n­íc ta, ph­¬ng h­íng ph©n c«ng l¹i lao ®éng x· héi hiÖn nay cÇn triÓn

khai trªn c¶ hai ®Þa bµn: tai chç vµ n¬i kh¸c ®Ó ph¸t triÓn vÒ chiÒu réng kÕt hîp

ph¸t triÓn theo chiÒu s©u.

Trong hai ®Þa bµn nµy cÇn ­u tiªn ®Þa bµn t¹i chç; nÕu cÇn chuyÓn sang ®Þa

bµn kh¸c( ®i vïng kinh tÕ míi) ph¶i cã sù chuÈn bÞ chu ®¸o.

c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý.

VÊn ®Ò ph©n c«ng lao ®éng x· héi cã liªn quan chÆt chÏ víi viÖc x©y dùng

C¬ cÊu kinh tÕ hiÓu theo nghÜa réng bao gåm: c¬ cÊu ngµnh vµ lÜnh vùc kinh

tÕ, c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ vµ h­íng ph¸t triÓn tªn c¸c vïng kinh tÕ.

ngµnh, c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, gi÷a c¸c vïng kinh tÕ... trong ®ã, quan hÖ gi÷a c«ng

nghiÖp, n«ng nghiÖp vµ dÞch vô lµ ba bé phËn cã tÇm quan träng- “ bé x­¬ng” cña

C¬ cÊu kinh tÕ hiÓu theo nghÜa hÑp lµ tæng thÓ quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c

c¬ cÊu kinh tÕ. C¸c quan hÖ nµy ®­îc xem xÐt d­íi c¸c khÝa c¹nh: tr×nh ®é c«ng

nghÖ, quy m«, nhÞp ®iÖu ph¸t triÓn gi÷a chóng.

X©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ lµ yªu cÇu cÇn thiÕt kh¸ch quan cña mçi n­íc trong

thêi kú c«ng nghiÖp hãa. VÊn ®Ò quan träng lµ t¹o ra mét c¬ cÊu kinh tÕ tèi ­u(

yªu cÇu sau:

hîp lý). X©y dùng mét c¬ cÊu kinh tÕ ®­îc gäi lµ tèi ­u khi nã ®¸p øng ®­îc c¸c

tÕ.

- Ph¶n ¸nh ®­îc vµ ®óng c¸c quy luËt kh¸ch quan, nhÊt lµ c¸c quy luËt kinh

21

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

- Phï hîp víi xu h­íng cña sù tiÕn bé cña khoa häc vµ c«ng nghÖ ®· vµ

®ang diÔn ra nh­ vò b·o trªn thÕ giíi.

- Cho phÐp khai th¸c tèi ®a mäi tiÒm n¨ng cña ®Êt n­íc, ngµnh, xÝ nghiÖp,

c¶ vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u.

- Thùc hiÖn sù ph©n c«ng vµ hîp t¸c quèc tÕ theo xu h­íng s¶n xuÊt vµ ®êi

sèng ngµy cµng ®­îc quèc tÕ hãa, do vËy, c¬ cÊu kinh tÕ ®­îc t¹o dùng ph¶i lµ “

c¬ cÊu më”.

- X©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ lµ mét qu¸ tr×nh tr¶i qua nh÷ng chÆng ®­êng nhÊt

®Þnh, do vËy x©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ cña chÆng ®­êng tr­íc ph¶i sao cho t¹o ®­îc

ë n­íc ta qua hµng chôc n¨m x©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ ®· ®em l¹i nh÷ng

®µ cho chÆng ®­êng sau.

thµnh c«ng nhÊt ®Þnh, t¹o dùng ®­îc mét bé phËn c¬ së vËt chÊt, c«ng nghÖ nhÊt

®Þnh. Song trong viÖc bè trÝ c¬ cÊu kinh tÕ cã nh÷ng sai lÇm kh«ng nhá vÒ c¬ cÊu

ngµnh, ch¹y theo c«ng nghiÖp nÆng, c¬ khÝ qu¸ nhiÒu, xem nhÑ c«ng nghiÖp vµ kÕt

cÊu h¹ tÇng; ch¹y theo quy m« lín; c«ng nghÖ l¹c hËu... Qua nhiÒu lÇn ®¹i héi,

Nh­ng kÓ tõ §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI ®Õn nay, d­íi ¸nh s¸ng cña sù ®æi

míi nãi chung, trong ®ã cã ®æi míi viÖc x©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ, ®Õn nay ®· ®­a

l¹i chuyÓn ®éng b­íc ®Çu quan träng.

Th«ng qua c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt vµ ph©n c«ng l¹i lao ®éng víi

nh÷ng tÝnh quy luËt vèn cã cña nã, thÝch øng víi ®iÒu kiÖn n­íc ta, §¶ng ta ®· x©y

dùng mét c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý: c¬ cÊu kinh tÕ c«ng- n«ng nghiÖp- dÞch vô g¾n víi

ph©n c«ng vµ hîp t¸c quèc tÕ s©u réng.

C¬ cÊu nãi trªn ë n­íc ta trong thêi kú qu¸ ®é ®­îc thùc hiÖn theo ph­¬ng

ch©m: kÕt hîp c«ng nghÖ víi nhiÒu tr×nh ®é, tranh thñ c«ng nghÖ mòi nhän- tiªn

tiÕn võa tËn dông ®­îc nguån nh©n lùc dåi dµo, võa cho phÐp rót ng¾n kho¶ng

c¸ch l¹c hËu, võa phï hîp víi nguån vèn cã h¹n ë trong n­íc; lÊy quy m« võa vµ

nhá lµ chñ yÕu, cã tÝnh ®Õn quy m« lín nh­ng ph¶i lµ quy m« hîp lý vµ cã ®iÒu

c¸c lÜnh vùc kinh tÕ vµ c¸c vïng trong nÒn kinh tÕ...

kiÖn; gi÷ ®­îc nhÞp ®é( tèc ®é) ph¸t triÓn hîp lý, t¹o ra sù c©n ®èi gi÷a c¸c ngµnh,

22

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

III- VÊn ®Ò ®æi míi quan hÖ s¶n xuÊt dÉn ®Õn ph¸t triÓn lùc

l­îng s¶n xuÊt trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i

hãa ë ViÖt Nam

ë n­íc ta trong c¬ chÕ tËp trung, quan liªu, bao cÊp tr­íc ®©y, ®· cã lóc

chóng ta t­ëng r»ng cã thÓ thiÕt lËp ®­îc mét quan hÖ s¶n xuÊt cao h¬n, ®i tr­íc

®Ó më ®­êng cho lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Song kÕt qu¶ l¹i diÔn ra tr¸i víi

mong muèn cña chóng ta. ®ã lµ lùc l­îng s¶n xuÊt kh«ng ph¸t triÓn, t×nh tr¹ng tr×

trÖ kÐo dµi, hµng hãa s¶n xuÊt rra kÐm chÊt l­îng, gi¸ thµnh cao kh«ng thÓ c¹nh

tranh víi hµng ngo¹i, l¹i khan hiÕm kh«ng ®ñ ®Ó tháa m·n nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng, ®êi sèng nh©n d©n rÊt khã kh¨n. T×nh h×nh trªn do nhiÒu nguyªn nh©n chñ quan vµ kh¸ch quan kh¸c nhau.

Song, mét trong nh÷ng nguyªn nh©n quan träng lµ do chóng ta ®· ¸p ®Æt chñ quan

mét quan hÖ s¶n xuÊt kh«ng phï hîp víi lùc l­îng s¶n xuÊt . Trong ®iÒu kiÖn lùc

l­îng s¶n xuÊt cßn ë tr×nh ®é thÊp kÐm, phæ biÕn lµ s¶n xuÊt nhá nh­ng v× muèn

tiÕn nhanh lªn chñ nghÜa x· héi, nªn chóng ta ®· nhÊn m¹nh qu¸ møc quan hÖ së

h÷u mµ ch­a chó ý ®óng møc tíi quan hÖ tæ chøc, qu¶n lý vµ quan hÖ ph©n phèi,

trao ®æi. Tõ ®ã ®· dÉn ®Õn viÖc më réng å ¹t hai h×nh thøc së h÷u toµn d©n vµ tËp thÓ, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c bÞ ng¨n cÊm hoÆc xãa bá ®Ó chuyÓn sang kinh tÕ quèc doanh vµ tËp thÓ qua c¸c ®ît c¶i t¹o c«ng

chÝnh, tËp trung, quan liªu, bao cÊp vµ kÌm theo nã lµ sù ph©n phèi b×nh qu©n, lîi

th­¬ng nghiÖp t­ b¶n t­ doanh. Bªn c¹nh ®ã, viÖc duy tr× qu¸ l©u c¬ chÕ hµnh

Ých c¸ nh©n ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc ®· k×m h·m søc s¶n xuÊt cña x· héi.

C¸c thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n, t­ b¶n nhµ n­íc ch­a ®­îc ph¸t huy t¸c dông.

§éng lùc s¶n xuÊt bÞ gi¶m, ng­êi lao ®éng xa l¸nh t­ liÖu s¶n xuÊt, thê ¬ víi c¸c

kÕ ho¹ch cña tËp thÓ vµ Nhµ n­íc.

Thùc tÕ ph¸t triÓn kinh tÕ ë n­íc ta gÇn 40 n¨m qua ®· chøng minh r»ng:

nªn l¹c hËu, mµ c¶ khi nã ®­îc ¸p ®Æt mét h×nh thøc ®i tr­íc qu¸ xa so víi lùc

l­îng s¶n xuÊt, mét lÇn n÷a quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i phï hîp víi tÝnh chÊt

quan hÖ s¶n xuÊt k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt kh«ng chØ khi nã trë

23

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt l¹i thÓ hiÖn râ tÝnh tÊt yÕu vµ tÝnh phæ

biÕn m¹nh mÏ cña nã bÊt chÊp c¶ ý muèn chñ quan cña con ng­êi. Dï mong muèn

®Èy m¹nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt, nhanh chãng thùc hiÖn c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i

hãa nÒn kinh tÕ, chóng ta còng kh«ng thÓ bÊt chÊp quy luËt, mµ tr¸i l¹i ph¶i t«n

träng vµ hµnh ®éng ®óng quy luËt kh¸ch quan. §ã lµ mét trong nh÷ng bµi häc lín

mµ NghÞ quyÕt §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VI cña §¶ng ®· chØ râ.

§¶ng ta ®· nhËn thøc ®óng quy luËt kh¸ch quan nªn ®· cã nh÷ng ®­íng lèi,

chñ tr­¬ng ®óng ®¾n, kÞp thêi. ChØ thÞ 100- CT/ T¦ cña ban bÝ th­ ngµy 13- 1-

1981 vÒ kho¸n s¶n phÈm cuèi cïng ®Õn nhãm vµ ng­êi lao ®éng trong lÜnh vùc

n«ng nghiÖp lµ kh©u ®ét ph¸ ®Çu tiªn trong tiÕn tr×nh ®æi míi. Nh­ng c¸i mèc quan

träng ®¸nh dÊu sù ®æi míi toµn diÖn vµ s©u s¾c nÒn kinh tÕ x· héi lµ §¹i héi ®¹i

biÓu toµn quèc lÇn thø VI cña §¶ng th¸ng 12 n¨m 1986.

Víi NghÞ quyÕt §¹i héi VI, chóng ta ®· døt kho¸t ®o¹n tuyÖt víi c¬ chÕ

hµnh chÝnh, tËp trung, quan liªu, bao cÊp, chuyÓn dÇn kinh tÕ sang c¬ chÕ thÞ

tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. C¬ chÕ kinh tÕ míi khuyÕn khÝch ph¸t

triÓn nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn, më réng quan hÖ kinh tÕ víi c¸c

n­íc, c¸c khu vùc trªn thÕ giíi, ®éng viªn mäi ng­êi lµm giµu trong khu«n khæ

luËt ph¸p cho phÐp.

§­êng lèi cña ®¶ng ®· nhanh chãng ®i vµo cuéc sèng, ®­îc nh©n d©n lao

®äng høng khëi h­ëng øng vµ ®· ®em l¹i nguån sinh khÝ míi, t¹o ®µ cho nÒn kinh

tÕ ph¸t triÓn nhanh chãng vµ dÇn dÇn ®i vµo thÕ æn ®Þnh. Sau t¸m n¨m thùc hiÖn

c«ng cuéc ®æi míi, chóng ta ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ: t¨ng tr­ëng

kinh tÕ kh¸, l¹m ph¸t ®­îc ®Èy lïi, ®êi sèng nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn tõng b­íc. Së

dÜ cã sù chuyÓn biÕn ®i lªn theo h­íng v÷ng ch¾c nh­ vËy chÝnh lµ nhê chóng ta ®·

®æi míi tõng b­íc quan hÖ s¶n xuÊt cho phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng

s¶n xuÊt, do ®ã ®· gi¶i phãng søc s¶n xuÊt cña x· héi, khai th¸c ®­îc c¸c tiÒm

n¨ng c¶ ë bªn trong vµ bªn ngoµi, lµm cho lùc l­îng s¶n xuÊt n­íc ta cã nh÷ng

ViÖc gi¶i phãng lùc l­îng s¶n xuÊt cã mét ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng trong

tiÕn tr×nh ®æi míi nÒn kinh tÕ n­íc ta, bëi v×:

b­íc ph¸t triÓn nh¶y vät vÒ chÊt.

24

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Thø nhÊt: nÒn kinh tÕ n­íc ta cßn kÐm ph¸t triÓn do ®iÓm xuÊt ph¸t thÊp,

®ang ë tr¹ng th¸i ®an xen nhiÒu lo¹i h×nh vµ thµnh phÇn kinh tÕ ë nh÷ng tr×nh ®é

rÊt kh¸c nhau nh­ ph©n t¸n vµ tËp trung, thñ c«ng vµ hiÖn ®¹i, l¹c hËu vµ tiªn tiÕn...

Trong t×nh h×nh ®ã, nÕu kh«ng kiÕn t¹o ®­îc nh÷ng h×nh thøc quan hÖ s¶n xuÊt ®a

d¹ng thÝch øng víi tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt ë tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ

hiÖn cã, chóng ta sÏ kh«ng thÓ khai th¸c ®­îc tiÒm n¨ng to lín cña nh÷ng thµnh

phÇn kinh tÕ ®ã. V× vËy, thõa nhËn sù tån t¹i l©u dµi vµ thùc hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh

s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn lµ gi¶i ph¸p quan träng nhÊt ®Ó gi¶i phãng

vµ ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt ë n­íc ta.

Thø hai: Khi lùc l­îng s¶n xuÊt ®­îc gi¶i phãng sÏ t¹o ra ®éng lùc ®Ó khai

th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ tÊt c¶ c¸c nguån kùc hiÖn cã nh­ nguån lùc nhµn rçi

Thø ba: chØ khi lùc l­îng s¶n xuÊt ®­îc gi¶i phãng, mäi tiÒm n¨ng s¶n xuÊt

trong d©n c­, tµi nguyªn thiªn nhiªn, ®Êt ®ai, lao ®éng vµ trÝ tuÖ con ng­êi.

®­îc gîi më, kh¬i th«ng, chóng ta míi cã thÓ thu hót m¹nh mÏ vèn ®Çu t­ cña

n­íc ngoµi ®Ó tranh thñ vèn, kü thuËt c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ tri thøc qu¶n lý kinh

nghiÖm tiªn tiÕn nh»m thóc ®Èy nhanh chãng tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i

hãa nÒn kinh Õ n­íc ta.

Gi¶i phãng lùc l­îng s¶n xuÊt thùc chÊt lµ gi¶i táa, th¸o gì nh÷ng lùc l­îng

c¶n k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Gi¶i phãng vµ ph¸t triÓn lùc

l­îng s¶n xuÊt lµ hai qu¸ tr×nh diÔn ra ®ång thêi vµ cã t¸c ®éng qua l¹i hç trî lÉn

nhau.

Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt ®ßi hái chóng ta ph¶i th­êng xuyªn

®æi míi quan hÖ s¶n xuÊt, khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ mäi nguån lùc cã thÓ

cã, c¶ nguån lùc bªn trong vµ bªn ngoµi. Ngµy nay, víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña

cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, lùc l­îng s¶n xuÊt cña

nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi ph¸t triÓn nhanh chãng vµ ngµy cµng mang tÝnh chÊt

quèc tÕ hãa cao. Do ®ã gi÷a c¸c quèc gia trªn thÕ giíi hiÖn nay ®ang diÔn ra xu

c«ng nghÖ... BÊt cø quèc gia nµo muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn còng ph¶i hßa nhËp vµo

xu thÕ chung ®ã. §èi víi n­íc ta, ®Ó tho¸t khái nguy c¬ tôt hËu xa h¬n so víi c¸c

h­íng võa c¹nh tranh gay g¾t võa giao l­u vµ hîp t¸c kinh tÕ, v¨n hãa, khoa häc,

25

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

n­íc xung quanh, gi÷ ®­îc æn ®Þnh chÝnh trÞ, x· héi, b¶o vÖ ®­îc ®éc lËp chñ

quyÒn vµ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn x· héi chñ nghÜa th× nhiÖm vô trung t©m cã tÇm

quan träng hµng ®Çu trong thêi gian tíi lµ ph¶i thóc ®Èy sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu

kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa. §iÒu ®ã ®ßi hái chóng ta ph¶i

t¨ng c­êng më réng quan hÖ hîp t¸c trªn nhiÒu lÜnh vùc víi tÊt c¶ c¸c n­íc, c¸c

khu vùc trªn thÕ giíi. §Ó gi¶i phãng vµ ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt, chóng ta thõa

nhËn sù tån t¹i l©u dµi cña nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn, trong ®ã cã

thµnh phÇn kinh tÕ t­ b¶n chñ nghÜa.

Mét ®Êt n­íc võa ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa l¹i võa thõa

nhËn sù ph¸t triÓn cña thµnh phÇn kinh tÕ t­ b¶n chñ nghÜa. §iÒu ®ã kh«ng ph¶i lµ

mét nghÞch lý, vÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ, chóng ta sÏ sö dông chñ nghÜa t­ b¶n nh­ thÕ

nµo ®Ó ph¸t triÓn nhanh chãng lùc l­îng s¶n xuÊt mµ vÉn x©y dùng ®­îc ®¸t n­íc

theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa.

H¬n b¶y m­¬i n¨m tr­íc ®©y, ChÝnh s¸ch kinh tÕ míi ®­îc Lª nin ®Ò ra

cïng víi sù thõa nhËn, “ toµn bé quan ®iÓm cña chóng ta vÒ chñ nghÜa x· héi ®·

thay ®æi c¨n b¶n”( 12) ®· cøu v·n kinh tÕ n­íc Nga X« viÕt trÎ tuæi khái sôp ®æ.

§ã lµ quan ®iÓm tõ bá nÒn kinh tÕ tËp trung, quan liªu, bao cÊp chuyÓn sang nÒn

kinh tÕ hµng hãa, më réng trao ®æi, thùc hiÖn chñ nghÜa t­ b¶n nhµ n­íc. Chñ

nghÜa t­ b¶n nhµ n­íc theo Lª nin lµ cao h¬n nhiÒu so víi nÒn s¶n xuÊt nhá, r»ng:

“ Chóng ta ph¶i lîi dông chñ nghÜa t­ b¶n, ( nhÊt lµ b»ng c¸ch h­íng nã vµo con

®­êng chñ nghÜa t­ b¶n nhµ n­íc) lµm m¾t xÝch trung gian gi÷a nÒn tiÓu t­ s¶n vµ

chñ nghÜa x· héi, lµm ph­¬ng tiÖn, con ®­êng, ph­¬ng ph¸p, ph­¬ng thøc ®Ó t¨ng

lùc l­îng s¶n xuÊt lªn”( 13).

Chóng ta sÏ kh«ng thÓ x©y dùng thµnh c«ng chñ nghÜa x· héi nÕu kh«ng x©y

dùng nÒn c«ng nghiÖp tiªn tiÕn. N­íc ta xuÊt ph¸t tõ mét nÒn kinh tÕ tiÓu n«ng,

con ®­êng ph¸t triÓn mang tÝnh tù ph¸t sÏ lµ tr¶i qua chñ nghÜa t­ b¶n, song ®Ó

§¶ng ta døt kho¸t lùa chän con ®­êng x· héi chñ nghÜa. Tuy nhiªn ®Ó thùc hiÖn

c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc, chóng ta cÇn sö dông chñ nghÜa t­ b¶n nhµ

n­íc nh­ mét c«ng cô h÷u hiÖu, b¾t nhµ n­íc t­ b¶n ph¶i “ cµy trªn m¶nh ®Êt v«

tr¸nh cho nh©n d©n khái nh÷ng ®au khæ mµ chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa cã thÓ g©y ra,

26

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

s¶n”, biÕn thµnh phÇn kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n thµnh “ mét trî thñ ®¾c lùc cho chñ

nghÜa x· héi”.

Râ rµng, c«ng cuéc ®æi míi ®ßi hái mét t­ duy mÒm dÎo, n¨ng ®éng vµ

nh¹y bÐn, ph¶i “ vËn dông s¸ng t¹o vµ tiÕp tôc ph¸t triÓn chñ nghÜa M¸c- Lª nin vµ

t­ t­ëng Hå ChÝ Minh, ®Æc biÖt lµ t­ t­ëng cña Lª nin vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ míi,

vÒ chñ nghÜa t­ b¶n nhµ n­íc, s¸ng t¹o nhiÒu h×nh thøc qu¸ ®é, nh÷ng nÊc thang

trung gian ®a d¹ng, phï hîp víi hoµn c¶nh lÞch sö cô thÓ ®Ó ®­a n­íc ta ®i lªn chñ

nghÜa x· héi mét c¸ch v÷ng ch¾c”( 14).

Sau 10 n¨m ®æi míi, ®Êt n­íc ta ®· tr¶i qua kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n vµ gÆt

IV- Nh÷ng thµnh tùu ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc

h¸i ®­îc nhiÒu thµnh tùu to lín vÒ mäi mÆt t¹o ®µ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nh÷ng

giai ®o¹n kÕ tiÕp.

Cô thÓ lµ chóng ta ®· thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ, hoµn thµnh xuÊt s¾c,

v­ît nhiÒu môc tiªu chñ yÕu cña kÕ ho¹ch 5 n¨m; trong 5 n¨m tõ 1991- 1995, nhÞp

®é t¨ng b×nh qu©n vÒ tæng s¶n phÈm quèc néi( GDP) ®¹t 8,2%( v­ît kÕ ho¹ch lµ

5,5- 6% vµ h¬n h¼n kÕ ho¹ch 5 n¨m 1986- 1990 lµ 3,9%); nhÞp ®é t¨ng b×nh qu©n

vÒ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp lµ 3,3%, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp lµ 4,5%, kim ng¹ch xuÊt

khÈu lµ 20%. C¬ cÊu kinh tÕ chuyÓn ®æi thu ®­îc nh÷ng tiÕn bé: tû träng c«ng

nghiÖp vµ x©y dùng trong GDP tõ 22,6% n¨m 1990 ®Õn n¨m 1995 lµ 29,1%; tû

träng dÞch vô tõ 38,6% lªn 41,9%; vèn ®Çu t­ c¬ b¶n toµn x· héi n¨m 1990 chiÕm

15,8% GDP, ®Õn n¨m 1995 lªn 27,4% GDP; b¾t ®Çu cã tÝch lòy néi bé nÒn kinh tÕ.

Nguån vèn c«ng nghÖ vµ kinh nghiÖm qu¶n lý tiÕp nhËn tõ n­íc ngoµi t¨ng nhanh;

viÖn trî ODA n¨m 1991 lµ 180 triÖu ®« la, n¨m 1996( do cã lÖnh bá cÊm vËn ®èi

víi ViÖt Nam cña Mü) nªn tæng viÖn trî ODA tõ n¨m 1991- 1995 vèn cam kÕt lµ

9,058 tû ®«; vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi FDI n¨m 1991 lµ 0,62 tû ®«( vèn thùc hiÖn) víi

364 dù ¸n, n¨m 1996 lµ 2,5 tû ®«( vèn thùc hiÖn) víi 362 dù ¸n. L¹m ph¸t ®· gi¶m

n¨m 1994 vµ 12,3% trong 10 th¸ng ®Çu n¨m 1995. Ho¹t ®éng khoa häc c«ng nghÖ

g¾n bã h¬n víi nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi, thÝch nghi dÇn víi c¬ chÕ thÞ

tr­êng . Ngµy cµng cã thªm nhiÒu tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ ®­îc ¸p

xuèng mét c¸ch thÇn kú, tõ 67,1% n¨m 1991 xuèng cßn 5,2% n¨m1993, 14,4%

27

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

dông cã hiÖu qu¶ vµo s¶n xuÊt ®êi sèng, trong ®ã cã mét sè c«ng nghÖ tiªn tiÕn

®­îc tiÕp thu tõ n­íc ngoµi. NÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ

n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN ®ang tõng b­íc ®­îc tiÕp tôc x©y dùng. Quan hÖ s¶n

xuÊt ®­îc ®iÒu chØnh phï hîp víi lùc l­îng s¶n xuÊt.

VÒ mÆt x· héi còng cã nhiÒu chuyÓn biÕn tÝch cùc. §êi sèng vËt chÊt cña

phÇn lín nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn. C¸c mÆt y tÕ, gi¸o dôc, b¶o hiÓm cho nh©n d©n

®­îc triÓn khai thùc hiÖn c¬ b¶n, møc thu nhËp b×nh qu©n cña ng­êi d©n còng

®­îc n©ng lªn( xÊp xØ 200 ®« la/n¨m). N­íc ta hiÖn nay cã chØ sè ph¸t triÓn con

ng­êi( HDI) lµ 0,539 xÕp thø 120/174 n­íc; chØ sè tuæi thä lµ 0,67; chØ sè kiÕn

thøc lµ 0,78; chØ sè GDP/ng­êi lµ 0,17. Trong khi ®ã chØ sè HDI cña Hµn Quèc lµ

1,882; cña Trung quèc 0,594. Song song víi tr×nh ®é d©n trÝ, møc ®é h­ëng thô

v¨n hãa còng ®­îc n©ng lªn. Ng­êi lao ®éng ®­îc ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng tÝch cùc

cña m×nh.

Chóng ta gi÷ v÷ng æn ®Þnh chÝnh trÞ, cñng cè quèc phßng, an ninh. VÒ mÆt

chÝnh trÞ, chóng ta tiÕp tôc hoµn thiÖn bé m¸y nhµ n­íc, n©ng cao chÊt l­îng qu¶n

lý cña ®éi ngò c¸n bé. VÒ quan hÖ ®èi ngo¹i, víi chñ tr­¬ng muèn lµm b¹n víi tÊt

c¶ c¸c n­íc trªn thÕ giíi, chóng ta ®· ®Æt ®­îc quan hÖ ngo¹i giao víi hÇu hÕt c¸c

n­íc trªn thÕ giíi. Theo thèng kª th× chØ sè ghi nhËn qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ

quèc tÕ cña ViÖt Nam lµ 55,1%( thuéc vµo diÖn trung b×nh trªn thÕ giíi).

Vµo n¨m 1998, v­ît lªn nh÷ng khã kh¨n vµ th¸ch thøc lín do thÞ tr­êng

xuÊt khÈu sang c¸c n­íc §«ng ¢u vµ Ch©u ¸ gi¶m, søc mua cña nhiÒu mÆt hµng

c«ng nghiÖp trong n­íc ch÷ng l¹i, thiÕu vèn vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, s¶n xuÊt c«ng

nghiÖp n­íc ta vÉn ®øng v÷ng, tiÕp tôc t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn víi nhÞp ®é kh¸.

So víi n¨m 1997, gi¸ trÞ s¶n xuÊt toµn ngµnh c«ng nghiÖp n­íc ta t¨ng kho¶ng

12% ®¹t kÕ ho¹ch ®iÒu chØnh cua quèc héi vµ tiÕp tôc ®øng hµng ®Çu vÒ tèc ®é

t¨ng tr­ëng trong c¸c ngµnh xuÊt khÈu vµ dÞch vô. Tû träng c«ng nghiÖp vµ x©y

dùng tæng GDP c¶ n­íc t¨ng tõ 31,8% n¨m 1997 lªn 33,2% n¨m 1998( theo gi¸ so

s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña n­íc ta.

s¸nh n¨m 1994), lµ thµnh tùu næi bËt, kh¼ng ®Þnh xu thÕ ®i lªn ®Çy triÓn väng cña

28

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Trong khã kh¨n chung, khu vùc doanh nghiÖp nhµ n­íc vÉn gi÷ ®­îc vai tß

chñ ®¹o cña toµn bé ngµnh c«ng nghiÖp xÐt trªn c¶ hai yÕu tè quy m« vµ tèc ®é.

§©y lµ khu vùc chiÕm tû träng lín nhÊt( 46,7%) l¹i bao gåm toµn bé ngµnh c«ng

nghiÖp then chèt cña toµn bé nÒn kinh tÕ vµ ®uy tr× ®­îc nhÞp ®é t¨ng tr­ëng cao

8,7%. N¨m 1998, tû träng cña c«ng nghiÖp quèc doanh trung ­¬ng chiÕm 65,45

tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña c«ng nghiÖp quèc doanh nãi chung. Khu vùc c«ng nghiÖp

ngoµi quèc doanh vÉn duy tr× tèc ®é t¨ng tr­ëng 6,3%. C¸c c«ng ty cæ phÇn,

TNHH, doanh nghiÖp t­ nh©n cã quy m« lín trong gi¸ trÞ s¶n xuÊt ngoµi quèc

doanh t¨ng tr­ëng kho¶ng 4,5%. Khu vùc c«ng nghiÖp ®Çu t­ cã vèn n­íc ngoµi

tuy chÞu ¶nh h­ëng trùc tiÕp cña khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ ë Ch©u ¸, khu vùc

nµy vÉn ®¹t kÕt qu¶ kh¶ quan: ph¸t triÓn toµn diÖn vµ gi÷ v÷ng tèc ®é t¨ng tr­ëng

cao so víi c¸c n¨m tr­íc: 1998 t¨ng 1,6% so víi n¨m 1997. Kh«ng chØ bæ sung

nguån vèn, trang bÞ kü thuËt vµ c«ng nghÖ míi, khu vùc nµy cßn h×nh thµnh mét sè

ngµnh c«ng nghiÖp míi kü thuËt cao lµm t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng c«ng

nghiÖp ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ thÕ giíi: hµng lo¹t s¶n phÈm míi

cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp l¾p r¸p « t«, s¶n xuÊt ®å ®iÖn cao cÊp, thiÕt bÞ b­u ®iÖn

viÔn th«ng... ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ vµ ®­îc xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng thÕ giíi.

29

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

V- Nh÷ng kiÕn nghÞ, ®Ò xuÊt

XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ vµ nh÷ng nhu cÇu ®ßi hái mang tÝnh cÊp thiÕt cña sinh

viªn, em chØ d¸m ®­a ra mét kiÕn nghÞ nhá nh­ng nã thùc sù quan träng cho qu¸

tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa n­íc nhµ. §ã chÝnh lµ viÖc quan t©m nhiÒu

h¬n n÷a ®Õn cuéc sèng vËt chÊt còng nh­ tinh thÇn cña sinh viªn. Tr­íc hÕt em

ph¶i nãi ®Õn cuéc sèng tinh thÇn cña sinh viªn. Mét con ng­êi ®­îc t¹o nªn tÊt yÕu

ph¶i ®ñ c¶ hai yÕu tè trÝ vµ lùc. Nh­ mét c©u ng¹n ng÷ ®· nãi: “ Cã søc kháe th×

ch­a ch¾c anh ®· cã thÓ lµm ®­îc tÊt c¶ nh­ng ®Ó cã tÊt c¶ anh ph¶i cã søc kháe”.

nghÜ cÇn ph¶i trang bÞ thªm n÷a nh÷ng khu vui ch¬i gi¶i trÝ cho häc sinh, sinh viªn,

VËy nªn viÖc lo cho ®êi sèng tinh thÇn cña sinh viªn lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Em thiÕt

®Ó sau nh÷ng giê häc tËp c¨ng th¼ng, sinh viªn chóng em cã nh÷ng chç ®Ó cã thÓ

nghØ ng¬i mét c¸ch bæ Ých. H¬n thÕ n÷a, chóng ta cÇn trang bÞ mét c¸ch ®Çy ®ñ

nh÷ng ph­¬ng tiÖn nh­ ti vi, m¸y vi tÝnh... ®Ó sinh viªn cã thÓ ®­îc cËp nhËt nh÷ng

th«ng tin míi nhÊt, nh÷ng kiÕn thøc míi nhÊt trªn thÕ giíi. Bªn c¹nh ®µo t¹o mét

®éi ngò trÎ kháe vÒ thÓ chÊt, hä cßn ph¶i “kháe” vÒ kiÕn thøc. Muèn vËy, chóng ta

kh«ng ph¶i chØ trang bÞ cho thÕ hÖ trÎ kh«ng chØ nh÷ng kiÕn thøc mang tÝnh b¾t

buéc ë tr­êng mµ cßn ph¶i trang bÞ nh÷ng kiÕn thøc n©ng cao, ®ßi hái sù n¨ng

®éng s¸ng t¹o cña mçi ng­êi sinh viªn, b»ng c¸ch t¨ng thªm sè ®Çu s¸ch ë th­

viÖn, t¹o nªn nh÷ng buæi bµn luËn vÒ ph­¬ng ph¸p häc tËp ®Ó gióp nhau cïng tiÕn

bé...

Tuy nhiªn chóng ta kh«ng nªn hái tæ quèc ®· lµm g× cho chóng ta. Nh­ c©u

nãi bÊt hñ cña B¸c Hå, vÞ cha giµ kÝnh yªu cña d©n téc: “ Muèn cã chñ nghÜa x·

héi th× ph¶i cã nh÷ng con ng­êi x· héi chñ nghÜa”. Chóng ta lµ nh÷ng sinh viªn

cßn ngåi trªn ghÕ nhµ tr­êng, chóng ta kh«ng nªn quªn nhiÖm vô cao c¶ cña chóng

ta lµ ph¶i häc tËp tèt ®Ó ngµy mai lËp nghiÖp. Chóng ta ph¶i lu«n trau dåi kiÕn

thøc, n¾m b¾t ®­îc nh÷ng kiÕn thøc míi mÎ ®Ó cã thÓ hßa nhËp víi nh÷ng n­íc cã

kh«ng xa, thÕ hÖ trÎ, thÕ hÖ sinh viªn sÏ lµm r¹ng danh cho Tæ quèc.

nÒn c«ng nghiÖp cao, tiªn tiÕn trªn thÕ giíi. Em tin t­ëng r»ng trong mét t­¬ng lai

30

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

C- KÕt luËn

Tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn ta cã thÓ nãi C«ng nghiÖp hãa lµ mét qu¸ tr×nh tÊt

yÕu ®Ó ®­a ®Êt n­íc ta tõ mét n­íc nghÌo nµn, l¹c hËu trë thµnh mét n­íc c«ng

nghiÖp ph¸t triÓn ®Ó tõng b­íc tiÕn lªn s¸nh vai víi c¸c c­êng quèc n¨m ch©u.

Nh÷ng thµnh tùu vµ kinh nghiÖm mµ chóng ta ®· ®¹t ®­îc ®· t¹o tiÒn ®Ò cho phÐp

§¶ng ta quyÕt ®Þnh chuyÓn mäi ho¹t ®éng cña ®Êt n­íc sang thêi kú ph¸t triÓn

míi, thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa, thùc hiÖn d©n giµu n­íc

m¹nh, x· héi c«ng b»ng, v¨n minh vµ vùng ch¾c tiÕn trªn con ®­êng x· héi chñ

nghÜa. §Ó thùc hiÖn ®­îc ®iÒu ®ã n­íc ta ®ang chó träng ®æi míi quan hÖ s¶n xuÊt

cho phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt( mét quy luËt tÊt yÕu

quyÕt ®Þnh ®èi víi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc).

Lµ mét sinh viªn vµ sau nµy sÏ lµ mét cö nh©n kinh tÕ, chóng ta cÇn ph¶i

thÊy râ vai trß cña quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é

cña lùc l­îng s¶n xuÊt ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ, cã nh­ vËy chóng ta míi cã thÓ

®­a nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ngµy mét ph¸t triÓn, rót ng¾n kho¶ng c¸ch l¹c hËu víi

c¸c quèc gia trªn thÕ gíi.

Bµi tiÓu luËn nµy lµ mét sè nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ vÊn ®Ò ®æi míi lùc

l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa vµ hiÖn ®¹i

hãa ë ViÖt Nam thu ®­îc trong qu¸ tr×nh häc tËp vµ tham kh¶o tµi liÖu. Tuy em ®·

hÕt søc cè g¾ng vËn dông hiÓu biÕt vµ ph¸t huy n¨ng lùc cña m×nh ®Ó hoµn thµnh

bµi viÕt song vÉn kh«ng tr¸nh khái mh÷ng thiÕu sãt, sai lÇm vµ rÊt nhiÒu ®iÓm hËn

chÕ.

Bµi tiÓu luËn ®Çu tay nµy em rÊt mong nhËn ®­îc sù th«ng c¶m cña thÇy.

Em còng mong ®­îc thÇy cho ý kiÕn ®¸nh gi¸ vµ nhËn xÐt ®Ó cã thÓ viÕt tèt h¬n

trong c¸c bµi tiÓu luËn s¾p tíi. Mét lÇn n÷a em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy.

31

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

D- Tµi liÖu tham kh¶o

1- Gi¸o tr×nh “ TriÕt häc M¸c- Lª Nin”.

2- “ C«ng nghiÖp hãa vµ hiÖn ®¹i hãa ë ViÖt Nam vµ c¸c n­íc trong khu

vùc”.

3- “ Mét sè vÊn ®Ò triÕt häc M¸c- Lª Nin vÒ c«ng nghiÖp hãa vµ hiÖn

®¹i hãa”.

4- T¹p chÝ triÕt häc.

5- V¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VI, VII, VIII, XI.

7- T¹p chÝ céng s¶n.

6- Gi¸o tr×nh “ Kinh tÕ chÝnh trÞ”.

32

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

chó thÝch

(1) C. M¸c vµ Ph. Angghen: Toµn tËp. ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t. 23, Tr.

269.

(2) V.I. Lª nin: Toµn tËp, Nhµ xuÊt b¶n. TiÕn bé, M¸t c¬ va, 1977, T. 38, Tr. 430

(3) U. Pet- Ty: Kinh tÕ chÝnh trÞ, T. 2

(4) C. M¸c vµ Ph. Angghen: Toµn tËp. NXB. ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ néi, 1995, T. 4,

Tr. 187.

(5) C. M¸c vµ Ph. Angghen: Toµn tËp. NXB. ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ néi, 1993, T. 6,

Tr. 552.

(6) C. M¸c vµ Ph. Angghen: Toµn tËp. NXB. ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ néi, 1993, Tr.

14- 15

(7) C. M¸c vµ Ph. Angghen: Toµn tËp. NXB. ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ néi, 1995, T. 4,

Tr. 234

(8) C. M¸c vµ Ph. Angghen: Toµn tËp. NXB. ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ néi, 1994, T.

20, Tr. 373.

(9) C. M¸c vµ Ph. Angghen: Toµn tËp. NXB. ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ néi, 1993, T.

13, Tr. 15.

(10) §¶ng céng s¶n ViÖt Nam: C­¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt n­íc trong thêi kú qu¸ ®é

lªn CNXH.

(11) C. M¸c: “ B¶n th¶o kinh tÕ” C. M¸c vµ Ph. Angghen: Toµn tËp- TiÕng Nga,

Tr. 125.

(12) V.I.Lª nin: Toµn tËp: NXB. TiÕn bé, M¸t c¬ va, 1978, T. 45, Tr. 428

(13) Sdd, Tr. 276

(14) §¶ng céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn ®¹i biÓu toµn quèc gi÷a nhiÖm kú khãa

VII, th¸ng 1- 1994, Tr. 24.

33

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

II- §Ò c­¬ng kh¸i qu¸t

A- §Æt vÊn ®Ò

I- Lý do chän ®Ò tµi

II- §Ò c­¬ng kh¸i qu¸t

B- Néi dung

I- C¬ së triÕt häc cña ®Ò tµi

1- Ph­¬ng thøc s¶n xuÊt

2- Lùc l­îng s¶n xuÊt

3- Quan hÖ s¶n xuÊt

4- Quy luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt

vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt

II- C¬ së lý luËn cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa

1- Kh¸i niÖm c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa

2- TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa

3- T¸c dông cña c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa

4- Néi dung c¬ b¶n cña c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa

a- Trang bÞ kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i theo h­íng hiÖn ®¹i

hãa c¸c ngµnh cña nÒn kinh tÕ quèc d©n

b- X©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý vµ ph©n c«ng l¹i lao ®éng x· héi

III- VÊn ®Ò ®æi míi lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt trong

qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa ë ViÖt Nam

IV- Nh÷ng thµnh tùu ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc

V- Nh÷ng kiÕn nghÞ, ®Ò xuÊt

C- KÕt luËn

D- Tµi liÖu tham kh¶o

34