Đông y chữa viêm amiđan
Trong y học cổ truyền, bệnh này được gọi là nhũ nga. Đây là tình
trạng hai bên họng trong hố hạnh nhân sưng lên thành một cục hình
dạng như con ngài tằm.
Nếu tình trạng sưng chỉ có ở một bên thì gọi là đơn nhũ nga, hai
bên đều mọc gọi là song nhũ nga. Nếu có hiện tượng lở loét gọi là lạn
hầu nga. Một bên là nhẹ, hai bên là nặng, loét ra thì càng nặng hơn.
Nguyên nhân gây bệnh là ngoại tà xâm nhập cơ thể không được
chữa trị kịp thời; hoặc do ăn uống, sinh hoạt không giữ gìn, nóng lạnh
đột ngột… Yết hầu là cửa ngõ của việc ăn uống, hít thở, thường xuyên
tiếp xúc với bên ngoài.
Khi ngoại tà theo đường ăn uống, hít thở xâm nhập vào hầu họng,
tà khí và chính khí sẽ giao tranh và gây ra sốt. Nếu chính khí khỏe thì tà
khí lui, bệnh tình đỡ dần và khỏi. Nếu chính khí suy giảm hoặc không
được chữa tri kịp thời thì họng càng đau tăng, đỏ, loét, gây ảnh hưởng
tới toàn thân.
Cách chua tùy thuộc vào thể bệnh:
Thực chứng: Sưng, đau, rát cổ họng, sốt cao, sợ gió. Nhũ nga sưng
cao, xung quanh chân thu gọn. Lúc mới phát, bệnh nhân sợ rét, phát nóng,
đau, ăn nuốt khó khăn, miệng ráo lưỡi khô; nặng thì nhũ nga chảy mủ vàng,
ngoài gáy phát ra hạch nhỏ lổn nhổn như hạt châu, di động.
Dùng bài thuốc Ngưu bàng thang gia giảm: Ngưu bàng, phù bình, lô
căn, cát cánh, thiên hoa phấn, xạ can, sơn đậu căn, sinh địa mỗi thứ 12 g;
thăng ma, nhân sâm mỗi thứ 10 g; cam thảo, hoàng liên, liên kiều mỗi thứ 8
g. Cho 1.500 ml nước, sắc lọc bỏ bã lấy 150 ml. Ngày uống 1 thang, chia
đều 5 lần.
Hư chứng: Nhũ nga sưng đau, sốt nhẹ, người mệt mỏi, bệnh tái phát
liên tục hoặc dây dưa không khỏi, ăn uống khó khăn, lâu ngày da vàng, chân
tay đau mỏi, tiểu tiện vàng và ít dần, có khi gây phù mặt; Nặng thì phù toàn
thân.
Dùng bài thuốc Bổ trung ích khí thang gia giảm: Hoàng kỳ 24 g, cam
thảo, kim ngân hoa, đương quy, hoàng cầm, hạnh nhân mỗi thứ 10 g; nhân
sâm, trần bì, thăng ma, sài hồ, bạch truật mỗi thứ 12 g, liên kiều 8 g. Hoàng
kỳ sao mật, nhân sâm bỏ cuống, đương quy rửa qua rượu, hạnh nhân bỏ vỏ
và đầu nhọn. Cho 1.800 ml nước, sắc lọc bỏ bã lấy 200 ml. Ngày sắc 1
thang, chia đều 5 lần uống.