Gi i pháp nào đ chuy n đ i các công ty ki m toán thu c s h u Nhà n c? ả ở ữ ổ ộ ể ể ể ướ
ể ộ ở ữ ẩ c đang kh n ướ ể ệ ươ ồ ế ộ ệ ế ấ trình th c hi n... đ mu n nh t là h t quí I năm ộ ể ứ ở ữ ề ấ ệ c, bao g m tham kh o ý ki n, kinh nghi m, ự ị t vi c chuy n đ i hình th c s h u. Chúng tôi đã có d p ứ ặ ấ ể ổ ộ ố ầ ề ổ ả ổ ề ể Hi n các công ty ki m toán thu c s h u Nhà n ng tri n khai các b tr ả ướ xây d ng đ án, l ự 2007 hoàn t ệ g p g và trao đ i v i m t s nhà nghiên c u, qu n lý, nh t là các ổ ớ ỡ chuyên gia tài chính v c ph n hoá, v chuy n đ i các doanh nghi p Nhà n c. ướ ệ
ằ ể ệ ể ướ i ợ c. Sau đó, t c ứ ể ễ ở ữ ủ ể ể Nhi u ý ki n cho r ng đ vi c chuy n đ i di n ra nhanh chóng, thuân l ổ ể ề ế i th các công ty ki m toán thu c s h u Nhà n có th gi ộ ể ả i th các cán b nhân viên (CBNV) c a các công ty này có th sau khi gi ả t ệ ệ ự ộ ậ ể ẩ ệ ế ạ ộ ợ ạ ệ ị ươ ơ c a m t s n nguy n liên k t thành l p doanh nghi p ki m toán phù h p v i tiêu ớ i Thông t 60 ậ ư ể ng án này xem ra là đ n gi n và thu n ti n nh t đ i v i các c quan h u ữ ơ ậ ể ả ệ ợ ớ ấ ố ớ ng t ự ủ ng án này t o ra s bình đ ng và t ẳ ướ m t khía c nh nào đó ph ạ ở ộ ệ ổ ươ ự ự ạ ố ố ủ c đ i v i các CBNV đã t ng tham gia làm vi c t ừ ớ ấ ệ ạ ủ ố ớ ư ậ ể ệ ẫ ẫ i các doanh nghi p Nhà n c hay không? chu n, đi u ki n thành l p và ho t đ ng doanh nghi p ki m toán theo quy đ nh t ề c a B Tài chính. Ph ộ ủ c ộ ố ướ quan c a Nhà n c và cũng phù h p v i kinh nghi m chuy n đ i t ủ ữ nguyên gi a (Trung Qu c). ươ ở c đ t ra các thành viên góp v n và các doanh nghi p trong cùng ngành. Tuy nhiên v n đ đ ề ượ ặ ệ i các công ty này đây là chính sách c a Nhà n ướ nh th nào? Vi c chuy n đ i nh v y có m u thu n v i các chính sách c a chúng ta hi n nay ổ trong vi c đ i m i và s p x p l ế ạ ư ế ệ ệ ớ ướ ệ ắ ổ
ằ ệ ệ ệ ự ướ ứ ố ủ ế ủ ộ ố ộ ủ ệ ệ ướ ơ ở ủ ự ồ ủ ạ ể ế ủ ả ề ự ử ụ ể ệ ệ ổ ả ể ượ ể ữ ậ ậ ầ ầ ủ ế ộ ị ướ ươ ự ượ ệ ễ ơ ệ ề ể i doanh nghi p d r i vào tay m t s ít ng ườ ủ ạ ắ ệ i, đi u này có th đi ng ậ ề ắ ị ộ ố ị ế c th c hi n vi c bán doanh nghi p cho m t s M t s ý ki n khác cho r ng: Nên chăng, nhà n ộ ố cán b ch ch t c a Công ty Ki m toán theo hình th c giao khoán, bán và cho thuê c a doanh ể ng án này có th đ nghi p c a Nhà n ầ c s đ ng thu n c a h u c hi n nay. C s c a ph ươ ể ượ ủ ậ ng án này các ch doanh nghi p m i có đ y đ h t lãnh đ o các công ty ki m toán, vì theo ph ủ ươ ớ ệ ầ i lao i ích c a ng năng l c qu n lý đi u hành và cam k t s ti p t c s d ng và đ m b o l ủ ả ợ ế ẽ ế ụ ườ ng đ i "êm đ ng hi n nay trong doanh nghi p, do v y vi c chuy n đ i có th đ c di n ra t ễ ố ươ ộ ệ ng b n b i nh ng yêu c u khác trong quá trình chuy n đ i hình th c s h u. ở ữ ", không b v ứ ổ ở ả c h u h t các CBNV c a các công ty ng h vì h cho ng án này không đ Tuy nhiên, ph ọ ủ i ích c a Nhà r ng khó có s khách quan trong vi c đ nh giá các doanh nghi p, cũng nh l ư ợ ằ ủ c l n ữ i v i nh ng c t ượ ạ ớ ướ ạ nguyên t c công khai minh b ch trong quy đ nh c a pháp lu t v s p x p, chuy n công ty Nhà ể n c thành công ty c ph n (ví d nh đ u giá công khai). ư ấ ướ ụ ầ ổ
ấ ệ ế ế ự c th c hi n vi c đ u giá mua l ệ ạ i ầ ệ c t ướ ạ ướ ộ ố ủ ữ ứ ớ ể i doanh nghi p và ch áp d ng đ i v i m t s CBNV c a công ty ki m ố ớ ẩ ắ ỉ ể ể ệ ể ụ ầ ạ ươ ế ủ ẽ ượ ữ ủ ắ ặ ẩ ứ ự nguy n gi a các thành viên tham gia góp v n không đ ượ ự ố ự ạ c đ cao do ng ề c cùng ai tham gia s h u, và qu n lý trong t ở ữ ươ ả có nhi u Công ty TNHH ki m toán ch có m t s ữ t s đ ế ẽ ượ ơ ở ỉ ự ế ỉ ấ ị ể ả ư ộ Cũng có ý ki n khác v i hai lo i ý ki n trên: Nên chăng Nhà n ạ ph n v n nhà n ỉ ố ụ toán có nh ng tiêu chu n nh t đ nh. Ví d nh s năm công tác, có ch ng ch Ki m toán ụ ư ố ấ ị ươ c tham gia mua l viên...vv. Theo nguyên t c ai b giá cao đ i doanh nghi p ki m toán. Ph ng ạ ượ ỏ ng án 2 trên đây. Tuy nhiên án này có th kh c ph c ph n nào đó nh ng h n ch c a ph ươ ữ c coi là đ "tiêu chu n"? Vì suy cho ph ng án này g p không ít khó khăn là nh ng ai s đ ẩ ặ cùng thì tiêu chu n, tiêu th c nào cũng có nh ng tính tích c c cùng s h n ch c a nó. M t ế ủ ữ i tham khác, tính t ườ ệ ng lai. Đi u này gia đ u giá không bi ề ấ càng tr nên b t c p h n khi trong th c t ộ ố ấ ậ ề ng ít thành viên tham gia nh ng ch sau m t gian nh t đ nh đã ph i chia tay do không đ ng l ồ ượ nh t trong cung cách qu n lý và đi u hành công ty. ả ấ ề
ằ ở ữ ể ế ệ ể ự ộ ố ệ ổ i ph n v n Nhà n ố ể ầ ấ ỉ ứ c t ướ ạ ủ ủ ể ị 60. Ph ể c có th th c hi n vi c đ u giá mua l ướ ữ ư ươ ứ ủ ế ầ ọ
c. H n n a các nhóm này đ u đ Ngoài ra cũng có m t s ý ki n cho r ng: Đ chuy n đ i hình th c s h u các công ty ki m toán nhà n i doanh nghi p và ch áp ệ ạ ạ d ng gi a các nhóm thành viên CBNV c a công ty ki m toán có đ tiêu chu n theo quy đ nh t i ẩ ụ c h u h t nguy n v ng c a CBNV Thông t ệ ể c a các doanh nghi p cũng nh m t s suy nghĩ quan ng i v tính khách quan trong đ u giá ủ c a các cán b qu n lý Nhà n ộ ủ ng án này v c b n có th đáp ng đ ệ ả ấ ơ ở ự c liên k t trên c s t ề ơ ả ư ộ ố ướ ượ ạ ề ề ượ ữ ế ơ
ạ ả ậ ữ ươ ệ ệ ế ng án này cũng không tránh kh i nh ng lo ng i v kh năng liên k t ng lai c a doanh ủ ươ ả ấ ự ự ề ữ ề ệ ề ẫ ỏ ả ả ủ ấ ủ ề ặ ơ m c 15 t ệ (m c đ ứ ỷ ế ữ ệ ứ ề ả ạ ộ i doanh nghi p ượ ế ố ắ ẽ ị i Thông t ng các doanh nghi p đ u có m c v n nhà n ị ậ 60 v a có đ ừ ữ ừ ủ ể ạ nguy n gi a các thành viên, do v y có kh năng t o ra s b n v ng trong t ữ nghi p. Tuy nhiên ph ạ ề trong quá trình đ u giá, s chênh l ch v năng l c qu n lý đi u hành gi a các nhóm thành viên ữ ự ệ c đ m b o hay tính kh thi c a doanh nghi p d n đ n tính khách quan trong đ u giá không đ ả ượ ế ng lai. H n th n a, do đ c thù v quy mô ho t đ ng c a các doanh nghi p này nên trong t ươ ượ c t th c ệ ở ứ ướ ạ ườ c đ u giá công khai minh b ch, xác đ nh thông qua đ nh giá) và ch c ch n s cao h n n u đ ơ ạ ấ ắ do v y khó có th có nh ng CBNV v a đ tiêu chu n theo quy đ nh t ủ ư ị ẩ i các doanh nghi p này. ti m l c tài chính đ tham gia đ u giá mua l ề ự ể ệ ấ ạ
c c n th c hi n vi c đ u giá mua l i doanh ầ ạ ấ ầ ệ ệ ự i ph n v n nhà n ố ủ ụ ế ệ c t ướ ạ ể i Thông t ạ ẩ ư ủ ả ả ấ ầ ấ ạ ệ ả 60. Ph ố ị ư ấ ữ c đ nh giá tr ượ ấ ị ướ ả t c nh ng cá nhân, t ị ươ ướ ữ ấ ề ự ự ặ ạ ổ ng án này t o đi u ki n cho t ị ệ ụ ể ộ ậ ả ơ ộ i ích cá nhân các thành viên góp v n s không đ m b o m t s cam ố ộ ự ẽ ợ ả ệ ử ụ ả t c các CBNV c a các doanh nghi p ki m toán sau ể ấ ả t là lĩnh v c kinh doanh ề ủ th tr ế ị ườ ng đ c bi ặ ự ệ Ý ki n sau cùng là Nhà n ướ nghi p và ch áp d ng gi a các nhóm thành viên CBNV c a trong và ngoài công ty ki m toán có ữ ỉ ng án này đ m b o cao nh t tính khách quan đ tiêu chu n theo quy đ nh t ươ ị ệ i doanh nghi p, do các doanh nghi p minh b ch trong vi c đ u giá bán ph n v n Nhà n c t ệ ướ ạ ể ng hi u...) nh ng có th này có nh ng tài s n vô hình r t có giá tr (nh quy n s d ng đ t, th ử ụ ệ ư ươ ề ng d n đ nh giá đ i v i các tài s n này). không đ c khi đ u giá (do ch a có h ố ớ ẫ ư ự ch c có năng l c th c s M t khác, ph ứ ấ ả trong qu n lý và kinh doanh d ch v ki m toán đ c l p có c h i tham gia. Tuy nhiên cũng có m t s ý ki n cho r ng vì l ộ ố ằ ế k t ch c ch n r ng s ti p t c s d ng t ắ ằ ẽ ế ụ ắ ế khi chuy n đ i cho dù đó là quy lu t c a n n kinh t ổ đòi h i ki n th c và năng l c c a ng i lao đ ng cao. ộ ể ỏ ế ậ ủ ườ ứ ự ủ
c đang ổ ệ ở ữ ở ữ ể ộ ướ ư ự ự ọ ọ i, vi c chuy n đ i hình th c s h u các công ty ki m toán thu c s h u Nhà n ạ ề ủ ự ầ ờ ệ ể ả ệ ủ ủ ộ ờ ự ể ệ ế ả ổ Tóm l ể ứ i tính tính c c và ch a tích có nhi u cách th c l a ch n khác nhau. L a ch n nào cũng t n t ứ ự ồ ạ ữ t c a các c quan h u c c c a nó. Do v y, c n có th i gian suy nghĩ và s quan tâm đ c bi ậ ơ ặ ự ể c, các doanh nghi p ki m toán và ngay c các CBNV c a các công ty ki m quan c a nhà n ướ ủ toán nh m đ m b o s chuy n đ i hi u qu , hoàn thành đúng ti n đ th i gian theo quy đ nh ả ị ả ằ c a Chính ph . ủ ủ
ớ ộ ế ễ ằ ỏ ọ ớ ầ ượ ớ c nêu ra mang tính tham kh o trên đây ph n nào góp thêm đ ổ ượ ộ ổ t nh t, h u hi u nh t và khách quan nh t cho công tác chuy n đ i ể ấ ấ ấ ọ ố ả i các doanh nghi p ki m toán trong t ộ ả ệ ng lai. V i m c đích góp m t ti ng nói nh trong m t di n đàn l n hy v ng r ng v i các ph ng án ụ ươ chuy n đ i đ c nh ng đánh ữ ể giá, l a ch n m t gi ự t ệ ạ i pháp t ể ữ ươ
