Gi i pháp nào đ chuy n đ i các công ty ki m toán thu c s h u Nhà n c?ả ể ể ổ ể ộ ở ữ ướ
Hi n các công ty ki m toán thu c s h u Nhà n c đang kh nệ ể ộ ở ữ ướ ẩ
tr ng tri n khai các b c, bao g m tham kh o ý ki n, kinh nghi m,ươ ể ướ ồ ả ế ệ
xây d ng đ án, l trình th c hi n... đ mu n nh t là h t quí I nămự ề ộ ự ệ ể ộ ấ ế
2007 hoàn t t vi c chuy n đ i hình th c s h u. Chúng tôi đã có d pấ ệ ể ổ ứ ở ữ ị
g p g và trao đ i v i m t s nhà nghiên c u, qu n lý, nh t là cácặ ỡ ổ ớ ộ ố ứ ả ấ
chuyên gia tài chính v c ph n hoá, v chuy n đ i các doanhề ổ ầ ề ể ổ
nghi p Nhà n c. ệ ướ
Nhi u ý ki n cho r ng đ vi c chuy n đ i di n ra nhanh chóng, thuân l iề ế ằ ể ệ ể ổ ễ ợ
có th gi i th các công ty ki m toán thu c s h u Nhà n c. Sau đó, t cể ả ể ể ộ ở ữ ướ ứ
sau khi gi i th các cán b nhân viên (CBNV) c a các công ty này có thả ể ộ ủ ể
t nguy n liên k t thành l p doanh nghi p ki m toán phù h p v i tiêuự ệ ế ậ ệ ể ợ ớ
chu n, đi u ki n thành l p và ho t đ ng doanh nghi p ki m toán theo quy đ nh t i Thông t 60ẩ ề ệ ậ ạ ộ ệ ể ị ạ ư
c a B Tài chính. Ph ng án này xem ra là đ n gi n và thu n ti n nh t đ i v i các c quan h uủ ộ ươ ơ ả ậ ệ ấ ố ớ ơ ữ
quan c a Nhà n c và cũng phù h p v i kinh nghi m chuy n đ i t ng t c a m t s n củ ướ ợ ớ ệ ể ổ ươ ự ủ ộ ố ướ
(Trung Qu c). m t khía c nh nào đó ph ng án này t o ra s bình đ ng và t nguyên gi aố ở ộ ạ ươ ạ ự ẳ ự ữ
các thành viên góp v n và các doanh nghi p trong cùng ngành. Tuy nhiên v n đ đ c đ t ra ố ệ ấ ề ượ ặ ở
đây là chính sách c a Nhà n c đ i v i các CBNV đã t ng tham gia làm vi c t i các công ty nàyủ ướ ố ớ ừ ệ ạ
nh th nào? Vi c chuy n đ i nh v y có m u thu n v i các chính sách c a chúng ta hi n nayư ế ệ ể ổ ư ậ ẫ ẫ ớ ủ ệ
trong vi c đ i m i và s p x p l i các doanh nghi p Nhà n c hay không?ệ ổ ớ ắ ế ạ ệ ướ
M t s ý ki n khác cho r ng: Nên chăng, nhà n c th c hi n vi c bán doanh nghi p cho m t sộ ố ế ằ ướ ự ệ ệ ệ ộ ố
cán b ch ch t c a Công ty Ki m toán theo hình th c giao khoán, bán và cho thuê c a doanhộ ủ ố ủ ể ứ ủ
nghi p c a Nhà n c hi n nay. C s c a ph ng án này có th đ c s đ ng thu n c a h uệ ủ ướ ệ ơ ở ủ ươ ể ượ ự ồ ậ ủ ầ
h t lãnh đ o các công ty ki m toán, vì theo ph ng án này các ch doanh nghi p m i có đ y đế ạ ể ươ ủ ệ ớ ầ ủ
năng l c qu n lý đi u hành và cam k t s ti p t c s d ng và đ m b o l i ích c a ng i laoự ả ề ế ẽ ế ụ ử ụ ả ả ợ ủ ườ
đ ng hi n nay trong doanh nghi p, do v y vi c chuy n đ i có th đ c di n ra t ng đ i "êmộ ệ ệ ậ ệ ể ổ ể ượ ễ ươ ố
", không b v ng b n b i nh ng yêu c u khác trong quá trình chuy n đ i hình th c s h u.ả ị ướ ậ ở ữ ầ ể ổ ứ ở ữ
Tuy nhiên, ph ng án này không đ c h u h t các CBNV c a các công ty ng h vì h choươ ượ ầ ế ủ ủ ộ ọ
r ng khó có s khách quan trong vi c đ nh giá các doanh nghi p, cũng nh l i ích c a Nhàằ ự ệ ị ệ ư ợ ủ
n c t i doanh nghi p d r i vào tay m t s ít ng i, đi u này có th đi ng c l i v i nh ngướ ạ ệ ễ ơ ộ ố ườ ề ể ượ ạ ớ ữ
nguyên t c công khai minh b ch trong quy đ nh c a pháp lu t v s p x p, chuy n công ty Nhàắ ạ ị ủ ậ ề ắ ế ể
n c thành công ty c ph n (ví d nh đ u giá công khai).ướ ổ ầ ụ ư ấ
Cũng có ý ki n khác v i hai lo i ý ki n trên: Nên chăng Nhà n c th c hi n vi c đ u giá mua l iế ớ ạ ế ướ ự ệ ệ ấ ạ
ph n v n nhà n c t i doanh nghi p và ch áp d ng đ i v i m t s CBNV c a công ty ki mầ ố ướ ạ ệ ỉ ụ ố ớ ộ ố ủ ể
toán có nh ng tiêu chu n nh t đ nh. Ví d nh s năm công tác, có ch ng ch Ki m toánữ ẩ ấ ị ụ ư ố ứ ỉ ể
viên...vv. Theo nguyên t c ai b giá cao đ c tham gia mua l i doanh nghi p ki m toán. Ph ngắ ỏ ượ ạ ệ ể ươ
án này có th kh c ph c ph n nào đó nh ng h n ch c a ph ng án 2 trên đây. Tuy nhiênể ắ ụ ầ ữ ạ ế ủ ươ
ph ng án này g p không ít khó khăn là nh ng ai s đ c coi là đ "tiêu chu n"? Vì suy choươ ặ ữ ẽ ượ ủ ẩ
cùng thì tiêu chu n, tiêu th c nào cũng có nh ng tính tích c c cùng s h n ch c a nó. M tẩ ứ ữ ự ự ạ ế ủ ặ
khác, tính t nguy n gi a các thành viên tham gia góp v n không đ c đ cao do ng i thamự ệ ữ ố ượ ề ườ
gia đ u giá không bi t s đ c cùng ai tham gia s h u, và qu n lý trong t ng lai. Đi u nàyấ ế ẽ ượ ở ữ ả ươ ề
càng tr nên b t c p h n khi trong th c t có nhi u Công ty TNHH ki m toán ch có m t sở ấ ậ ơ ự ế ề ể ỉ ộ ố
l ng ít thành viên tham gia nh ng ch sau m t gian nh t đ nh đã ph i chia tay do không đ ngượ ư ỉ ộ ấ ị ả ồ
nh t trong cung cách qu n lý và đi u hành công ty.ấ ả ề
Ngoài ra cũng có m t s ý ki n cho r ng: Đ chuy n đ i hình th c s h u các công ty ki m toánộ ố ế ằ ể ể ổ ứ ở ữ ể
nhà n c có th th c hi n vi c đ u giá mua l i ph n v n Nhà n c t i doanh nghi p và ch ápướ ể ự ệ ệ ấ ạ ầ ố ướ ạ ệ ỉ
d ng gi a các nhóm thành viên CBNV c a công ty ki m toán có đ tiêu chu n theo quy đ nh t iụ ữ ủ ể ủ ẩ ị ạ
Thông t 60. Ph ng án này v c b n có th đáp ng đ c h u h t nguy n v ng c a CBNVư ươ ề ơ ả ể ứ ượ ầ ế ệ ọ ủ
c a các doanh nghi p cũng nh m t s suy nghĩ quan ng i v tính khách quan trong đ u giáủ ệ ư ộ ố ạ ề ấ
c a các cán b qu n lý Nhà n c. H n n a các nhóm này đ u đ c liên k t trên c s tủ ộ ả ướ ơ ữ ề ượ ế ơ ở ự
nguy n gi a các thành viên, do v y có kh năng t o ra s b n v ng trong t ng lai c a doanhệ ữ ậ ả ạ ự ề ữ ươ ủ
nghi p. Tuy nhiên ph ng án này cũng không tránh kh i nh ng lo ng i v kh năng liên k tệ ươ ỏ ữ ạ ề ả ế
trong quá trình đ u giá, s chênh l ch v năng l c qu n lý đi u hành gi a các nhóm thành viênấ ự ệ ề ự ả ề ữ
d n đ n tính khách quan trong đ u giá không đ c đ m b o hay tính kh thi c a doanh nghi pẫ ế ấ ượ ả ả ả ủ ệ
trong t ng lai. H n th n a, do đ c thù v quy mô ho t đ ng c a các doanh nghi p này nênươ ơ ế ữ ặ ề ạ ộ ủ ệ
th ng các doanh nghi p đ u có m c v n nhà n c t i doanh nghi p m c 15 t (m c đ cườ ệ ề ứ ố ướ ạ ệ ở ứ ỷ ứ ượ
xác đ nh thông qua đ nh giá) và ch c ch n s cao h n n u đ c đ u giá công khai minh b ch,ị ị ắ ắ ẽ ơ ế ượ ấ ạ
do v y khó có th có nh ng CBNV v a đ tiêu chu n theo quy đ nh t i Thông t 60 v a có đậ ể ữ ừ ủ ẩ ị ạ ư ừ ủ
ti m l c tài chính đ tham gia đ u giá mua l i các doanh nghi p này.ề ự ể ấ ạ ệ
Ý ki n sau cùng là Nhà n c c n th c hi n vi c đ u giá mua l i ph n v n nhà n c t i doanhế ướ ầ ự ệ ệ ấ ạ ầ ố ướ ạ
nghi p và ch áp d ng gi a các nhóm thành viên CBNV c a trong và ngoài công ty ki m toán cóệ ỉ ụ ữ ủ ể
đ tiêu chu n theo quy đ nh t i Thông t 60. Ph ng án này đ m b o cao nh t tính khách quanủ ẩ ị ạ ư ươ ả ả ấ
minh b ch trong vi c đ u giá bán ph n v n Nhà n c t i doanh nghi p, do các doanh nghi pạ ệ ấ ầ ố ướ ạ ệ ệ
này có nh ng tài s n vô hình r t có giá tr (nh quy n s d ng đ t, th ng hi u...) nh ng có thữ ả ấ ị ư ề ử ụ ấ ươ ệ ư ể
không đ c đ nh giá tr c khi đ u giá (do ch a có h ng d n đ nh giá đ i v i các tài s n này).ượ ị ướ ấ ư ướ ẫ ị ố ớ ả
M t khác, ph ng án này t o đi u ki n cho t t c nh ng cá nhân, t ch c có năng l c th c sặ ươ ạ ề ệ ấ ả ữ ổ ứ ự ự ự
trong qu n lý và kinh doanh d ch v ki m toán đ c l p có c h i tham gia. Tuy nhiên cũng cóả ị ụ ể ộ ậ ơ ộ
m t s ý ki n cho r ng vì l i ích cá nhân các thành viên góp v n s không đ m b o m t s camộ ố ế ằ ợ ố ẽ ả ả ộ ự
k t ch c ch n r ng s ti p t c s d ng t t c các CBNV c a các doanh nghi p ki m toán sauế ắ ắ ằ ẽ ế ụ ử ụ ấ ả ủ ệ ể
khi chuy n đ i cho dù đó là quy lu t c a n n kinh t th tr ng đ c bi t là lĩnh v c kinh doanhể ổ ậ ủ ề ế ị ườ ặ ệ ự
đòi h i ki n th c và năng l c c a ng i lao đ ng cao.ỏ ế ứ ự ủ ườ ộ
Tóm l i, vi c chuy n đ i hình th c s h u các công ty ki m toán thu c s h u Nhà n c đangạ ệ ể ổ ứ ở ữ ể ộ ở ữ ướ
có nhi u cách th c l a ch n khác nhau. L a ch n nào cũng t n t i tính tính c c và ch a tíchề ứ ự ọ ự ọ ồ ạ ự ư
c c c a nó. Do v y, c n có th i gian suy nghĩ và s quan tâm đ c bi t c a các c quan h uự ủ ậ ầ ờ ự ặ ệ ủ ơ ữ
quan c a nhà n c, các doanh nghi p ki m toán và ngay c các CBNV c a các công ty ki mủ ướ ệ ể ả ủ ể
toán nh m đ m b o s chuy n đ i hi u qu , hoàn thành đúng ti n đ th i gian theo quy đ nhằ ả ả ự ể ổ ệ ả ế ộ ờ ị
c a Chính ph .ủ ủ
V i m c đích góp m t ti ng nói nh trong m t di n đàn l n hy v ng r ng v i các ph ng ánớ ụ ộ ế ỏ ộ ễ ớ ọ ằ ớ ươ
chuy n đ i đ c nêu ra mang tính tham kh o trên đây ph n nào góp thêm đ c nh ng đánhể ổ ượ ả ầ ượ ữ
giá, l a ch n m t gi i pháp t t nh t, h u hi u nh t và khách quan nh t cho công tác chuy n đ iự ọ ộ ả ố ấ ữ ệ ấ ấ ể ổ
t i các doanh nghi p ki m toán trong t ng lai. ạ ệ ể ươ
Admin (Theo MOF)