'Các tập đoàn phải cạnh tranh mới hoạt động
hiệu quả'
Cái quan trọng nhất không phải có bao nhiêu tập đoàn mà quan trọng
nhất là quan hệ của Nhà nước với các doanh nghiệp nhà nước như thế
nào.
Quanh thông tin Chính phủ “sẽ chỉ duy trì từ 5-7 tập đoàn”, TS Nguyễn
Quang A ghi nhận: “Có sự thay đổi căn bản về vai trò của tập đoàn. Đây là
sự sửa lại những sai lầm đã mắc phải trong thời gian qua”.
- Sau sự kiện các tập đoàn như Vinashin, Vinaline… làm ăn thua lỗ, tác
động mạnh tới nền kinh tế, ông có cho rằng việc giảm bớt số lượng các tập
đoàn là chìa khóa để tái cơ cấu thành công?
- Cái quan trọng nhất không phải có bao nhiêu tập đoàn mà quan trọng nhất
là quan hệ của Nhà nước với các doanh nghiệp nhà nước như thế nào. Mối
quan hệ này phải thật rạch ròi, không được dùng nó làm công cụ, không
được ưu ái cho nó. Theo tôi, phải bắt các tập đoàn cạnh tranh thì lúc đó tập
đoàn sẽ hoạt động hiệu quả hơn và có lợi hơn.
- Nhiều ý kiến thậm chí cho rằng không nên có sự phân biệt tập đoàn nhà
nước hay tư nhân. Ông có cho rằng cần phải làm triệt để như vậy mới khiến
việc tái cơ cấu không trở nên hình thức?
- Tập đoàn là một khái niệm rất trừu tượng. Tất nhiên chỉ ở Việt Nam. Việc
sính tên gọi tập đoàn như thời gian qua là quá lạm dụng… Vài công ty tư
nhân nhỏ lẻ cũng gọi là công ty TNHH, rồi sau đó là tập đoàn A, B, C…
nghe rất vô lý. Ai thích thì gọi, không thích thì thôi chứ không hiểu tập đoàn
là như thế nào.
- Lâu nay có một thực tế lãnh đạo các bộ không thể “đụng” vào tập đoàn.
Sắp tới với chủ trương “các tập đoàn còn lại sẽ chuyển về bộ chuyên ngành
quản lý” thì theo ông có khắc phục được tình trạng “tự tung, tự tác”? Các
bộ sẽ không chỉ quản lý hành chính mà được phép can thiệp vào hoạt động
đầu tư của tập đoàn?
- Đây là một bước quay trở lại chế độ trước kia mình vẫn gọi là chế độ “bộ
chủ quản”. Từ việc một thời chúng ta hăm hở xóa “bộ chủ quản” để thiết lập
ra cơ chế “Thủ tướng chủ quản” đối với các tập đoàn, tổng công ty lớn, bây
giờ chúng ta lại quay về cái cũ. Việc quay lại một bước như thế là một bước
đỡ xấu hơn.
Vấn đề là quan hệ với Nhà nước như thế nào. Đã là doanh nghiệp thì phải
hoạt động như doanh nghiệp. Không thể dùng quyền lực của Nhà nước để
can thiệp một cách vô lối như vừa rồi.
Còn ai là chủ, Thủ tướng, Bộ hay ai đi nữa thì những cơ quan đại diện cho
chủ sở hữu ấy họ cũng chỉ được làm theo tư cách ông chủ, dẫu đó là ông chủ
của doanh nghiệp nhà nước, công ty TNHH một thành viên hay công ty cổ
phần.
Chỉ được can thiệp vào hoạt động kinh tế, không được ưu ái mà phải buộc
nó hoạt động như một doanh nghiệp tư nhân. Bắt nó cạnh tranh, buộc nó
chịu sự ràng buộc ngân sách cứng. Làm sao để Nhà nước không cần trực tiếp
kinh doanh như vậy.