Bài giảng Kiểm toán ngân hàng: Chương 4 - Trường ĐH Ngân hàng TP.HCM

Chương 4 của tài liệu này tập trung vào kiểm toán các khoản mục kinh doanh ngoại hối trong ngân hàng. Mục tiêu chính là giúp sinh viên nhận biết, giải thích, phân tích và thực hiện kiểm toán đối với các giao dịch kinh doanh ngoại hối, bao gồm các loại hợp đồng giao ngay, kỳ hạn, quyền chọn, hoán đổi và tương lai. Chương này cũng đề cập đến các rủi ro liên quan, kiểm soát nội bộ và các thủ tục kiểm toán cần thiết.

Sinh viên chuyên ngành Kế toán - Kiểm toán, các kiểm toán viên và những người làm trong lĩnh vực ngân hàng, tài chính quan tâm đến quy trình kiểm toán hoạt động kinh doanh ngoại hối.

Chương này đi sâu vào các khía cạnh sau:

1. **Nội dung và đặc điểm nghiệp vụ kinh doanh ngoại hối (FX):**
* Các sản phẩm chủ yếu như hợp đồng giao ngay, kỳ hạn, quyền chọn, hoán đổi và tương lai.
* Hoạt động mua bán ngoại tệ phục vụ giao dịch quốc tế, cân bằng trạng thái đầu tư tài chính và phòng vệ rủi ro.
* Trạng thái ngoại tệ (NEP) và rủi ro tỷ giá hối đoái.

2. **Kiểm soát nội bộ (KSNB) đối với nghiệp vụ FX:**
* Quy trình giao dịch FX, bao gồm tổ chức phòng giao dịch, hệ thống giao dịch Reuters và cơ chế thanh toán qua tài khoản Nostro/Vostro.
* Hạn mức giao dịch FX theo loại tiền tệ, nhân viên giao dịch và đối tác.
* Thủ tục kiểm soát: phân chia trách nhiệm giữa Front Office, Middle Office và Back Office; kiểm tra độc lập; đối chiếu cuối ngày và định kỳ.

3. **Thực hiện kiểm toán:**
* Thu thập tài liệu: quy trình nghiệp vụ, danh sách đối tác, sao kê hợp đồng.
* Đánh giá rủi ro tiềm tàng: cơ cấu giao dịch, loại đối tác, phương pháp đánh giá lại hợp đồng, loại tiền tệ.
* Mục tiêu kiểm toán: tính phát sinh, đầy đủ, chính xác, đúng kỳ, phân loại đối với giao dịch; tính hiện hữu, quyền và nghĩa vụ, đầy đủ, đánh giá đối với số dư tài khoản; tính hiện hữu, đầy đủ, dễ hiểu, chính xác đối với thông tin trình bày.
* Thử nghiệm kiểm soát: kiểm tra việc tiếp cận phòng giao dịch, tập tin nhật ký, phê duyệt giao dịch, đối chiếu tài khoản.
* Thử nghiệm cơ bản: thủ tục phân tích (phân tích danh mục hợp đồng, lãi/lỗ) và kiểm tra chi tiết (xác nhận hợp đồng, số dư tài khoản, chia cắt niên độ, đánh giá lại hợp đồng).

4. **Trình bày và công bố thông tin trên BCTC:**
* Các khoản mục liên quan: tiền gửi tại TCTD khác, tài sản (công cụ tài chính phái sinh), nợ phải trả, chênh lệch tỷ giá, lãi/lỗ thuần từ kinh doanh ngoại hối, cam kết mua bán ngoại tệ ngoại bảng.