GII PHÁP GIM THIU Ô NHIM KHÔNG KHÍ
TP.H CHÍ MINH
Nhng năm gn ñây, trên các phương tin thông tin ñi chúng như báo chí, ñài phát
thanh, truyn hình, internet…luôn rn nhng thông tin v ô nhim không khí din ra hng
ngày hng gi quanh ta. ðiu này ñt ra cho chúng ta không ít nhng băn khoăn, suy nghĩ
vn ñ trên là như th nào. Và nay, sau quá trình tìm hiu thông tin trên mng, tôi xin gi ñn
các bn vài nét v môi trưng không khí quanh ta, ngay nơi mình sinh sng.
A.Ô nhim không khí?
"Ô nhim không khí là s có mt mt cht l hoc mt s bin ñi quan trng trong thành
phn không khí, làm cho không khí không sch hoc gây ra s to mùi, có mùi khó chu,
gim tm nhìn xa (do bi)".
Có rt nhiu ngun gây ô nhim không khí. Có th chia ra thành ngun t nhiên và ngun
nhân to.
a. Ngun t nhiên:
- Núi la: Núi la phun ra nhng nham thch nóng và nhiu khói bi giàu sunfua, mêtan và
nhng loi khí khác. Không khí cha bi lan to ñi rt xa vì nó ñưc phun lên rt cao.
- Cháy rng: Các ñám cháy rng và ñng c bi các quá trình t nhiên xy ra do sm chp, c
sát gia thm thc vt khô như tre, c. Các ñám cháy này thưng lan truyn rng, phát thi
nhiu bi và khí.
- Bão bi gây nên do gió mnh và bão, mưa bào mòn ñt sa mc, ñt trng và gió thi tung
lên thành bi. Nưc bin bc hơi và cùng vi sóng bin tung bt mang theo bi mui lan
truyn vào không khí.
- Các quá trình phân hu, thi ra xác ñng, thc vt t nhiên cũng phát thi nhiu cht khí,
các phn ng hoá hc gia nhng khí t nhiên hình thành các khí sunfua, nitrit, các loi mui
v.v... Các loi bi, khí này ñu gây ô nhim không khí.
b. Ngun nhân to
- Ngun gây ô nhim nhân to rt ña dng, nhưng ch yu là do hot ñng công nghip, ñt
cháy nhiên liu hoá thch và hot ñng ca các phương tin giao thông. Ngun ô nhim công
nghip do hai quá trình sn xut gây ra:
- Quá trình ñt nhiên liu thi ra rt nhiu khí ñc ñi qua các ng khói ca các nhà máy vào
không khí.
- Do bc hơi, rò r , tht thoát trên dây chuyn sn xut sn ph!m và trên các ñưng ng d"n
ti. Ngun thi ca quá trình sn xut này cũng có th ñưc hút và thi ra ngoài b#ng h thng
thông gió.
Các ngành công nghip ch yu gây ô nhim không khí bao gm: nhit ñin; vt liu xây
dng; hoá cht và phân bón; dt và giy; luyn kim; thc ph!m; Các xí nghip cơ khí; Các
nhà máy thuc ngành công nghip nh$; Giao thông vn ti; bên cnh ñó phi k ñn sinh hot
ca con ngưi.
B.HIN TRNG CHT LƯNG MÔI TRƯNG KHÔNG KHÍ TI TP H CHÍ
MINH
1.Ô nhim bi - vn ñ ni cm ca cht lưng không khí ñô th
Môi trưng không khí xung quanh ca h%u ht các khu vc trong thành ph ñu b& ô nhim
bi, ñ'c bit là các nút giao thông, các khu vc có công trưng xây dng và nơi tp trung
hot ñng sn xut công nghip. Không khí xung quanh các ñưng giao thông b& ô nhim bi
ch yu là do t m't ñưng cun lên khi các phương tin cơ gii tham gia giao thông.
a.Bi PM
10
PM
10
trung bình năm ca các thành ph ln ca Vit Nam như TP.H Chí Minh, Hà Ni, ðà
N*ng, Hi Phòng nhìn chung ñu vưt ngư+ng trung bình năm ñưc khuyn ngh& ca WHO
(20 µg/m
3
).
So sánh vi tiêu chu!n Vit Nam, ti h%u ht các khu vc TP.H Chí Minh, nng ñ bi
PM
10
các năm gn ñây ñu vưt tiêu chun cho phép.
Nng ñ bi PM
10
trung bình năm còn b& nh hưng ca ñiu kin khí hu (ñ'c bit là ch ñ
mưa). Theo kt qu nghiên cu ti trm Láng t năm 1999 ñn 2004, Ni, năm nào mưa
nhiu thì nng ñ bi PM
10
trung bình năm gim và ngưc li: lưng mưa hàng năm tăng 100
mm thì lưng PM
10
năm ñó gim 1,8 µg/m
3
(Phm Duy Hin, 2007).
40
50
60
70
80
90
100
110
Khu dân cư - Qun 2 ðưng giao thông - Bình Chánh
µg/m3
2005
2006
TCVN 5937-2005
Nng ñ PM
10
trung bình năm ti trm khu dân cư - Qun 2 và trm gn ñưng giao thông -
Bình Chánh, TP. H Chí Minh năm 2005 – 2006
b.Bi lơ lng tng s (TSP)
Tình trng ô nhim ñi vi bi lơ lng tng s (TSP) rt ñáng lo ngi, ñ'c bit là ô nhim dc
hai bên các ñưng giao thông chính
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
Ngã tư Kim
Liên-Gii
Phóng (HN)
Ph
Quc Sư
(HN)
Ngã tư
Hàng Xanh
(Tp. HCM)
ðinh Tiên
Hoàng -
ðin Biên
Ph (Tp.
HCM)
Ngã tư An
Sương (TP.
HCM)
Ngã ba Hu
(ðà Nng)
ðưng
Nguyn
Văn Linh
(Hi Phòng)
Ch ðông
Ba (Hu)
Ph
Thánh
Tông (H
Long)
ðưng
CMT8 (Thái
Nguyên)
Ngã tư Tam
Hip (Biên
Hòa)
mg/m
3
2002 2003
2004 2005
2006 TCVN 5937-2005 (TB-1h)
TCVN 5937-2005 (TB-24h)
Din bin nng ñ TSP trong không khí ven ñưng ti mt s trc giao thông ca
các ñô th t 2002-2006
2.Ô nhim mt s khí ñc hi
c khí CO, SO
2
, NO
2
trong không k ti các ñô th& nhìn chung v"n trong ngư+ng cho phép.
Tuy nhiên, ti mt s ñ&a ñim và trong mt s thi ñim, nng ñ các cht này tăngn.
NO
2
- mc ñ ô nhim tăng cao ven các trc giao thông trong ñô th
Do nh hưng cac hot ñng giao thông, nng ñ NO
2
g%n các trc ñưng giao thông cao
hơn h,n các khu vc khác.






Hàng Xanh ðinh Tiên
Hoàng -
ðin Bn
Ph
Phú Lâm An Sương Gò Vp Nguyn Văn
Linh -
Hunh Tn
Phát

2002 2003 2004 2005 2006 2007
Din bin nng ñ NO
2
trong không khí ven ñưng giao thông
ca Tp. H Chí Minh t 2000-2007
a.SO
2
và CO - nng ñ vn nm trong gii hn cho pp
Nng ñ SO
2
và CO trung bình năm nhìn chung vn trong gii hn TCVN 5937:2005.
Do ph%n ln SO
2
phát sinh t các hot ñng sn xut công nghip nên s chênh lch nng ñ
SO
2
gia khu vc dân cư và trc ñưng giao thông không nhiu và có xu hưng gim ñi do
mt ph%n các cơ s sn xut ñưc di di ra khi các thành ph trong năm va qua.
b.Chì - có xu hưng tăng trong mt vài năm gn ñây
Thc hin Ch th& s 24/2000/CT-TTg ngày 23/11/2000 v trin khai s dng xăng không
pha chì (áp dng t 01/7/2001), ti nhiu ñô th& trong c nưc, nng ñ chì trong không khí
ñã gim ñi ñáng k ñu dưi TCVN.
Tuy nhiên, theo s liu quan tr.c ca Chi cc BVMT Tp. H Chí Minh, m'c dù nng ñ chì
trung bình 24 gi v"n n#m trong gii hn cho phép (1,5 µg/m
3
), nhưng t năm 2005 ñn nay,
nng ñ này ñã tăngn so vi nhng năm trưc. Năm 2006, nng ñ c trung bình ñã tăng t
1,4 ñn 2,4 l%n so vi năm 2005
c.Benzen, toluen và xylen - có xu hưng tăng cao ven các trc giao thông
Nng ñ khí benzen, toluen và xylen ñu có xu hưng tăng cao ven các trc giao thông.
Kt qu quan tr.c ca Chi cc BVMT Tp. H Chí Minh trong nhng năm qua cho thy xu
hưng gia tăng nng ñ các cht như benzen toluen trong không khí ti TP. H Chí Minh.
S gia tăng các cht ñc hi y do lưng xe cơ gii tăng rt nhanh, trong khi ñó cht
lưng ca xăng li không ñưc ñm bo.
Theo báo o ca Chi cc BVMT Tp. H Chí Minh, năm 2006, nng ñ benzen tăng 1,1 ñn 2
l%n; nng ñ toluen tăng t 1 ñn 1,6 l%n so vi năm 2005. ðáng chú ý là ti các trc ñưng
chính thành ph như Ðin Biên Ph, Hùng Vương... nng ñ benzen có trong không khí ñã
vưt tiêu chu!n t 2,5 ñn 4,1 l%n
0
10
20
30
40
50
60
70
80
TT Sc khe
Lao ñng
S Khoa
hc & ng
ngh
TT Y t D
phòng
Bnh vin
Thng Nht
Trưng
PTTH Hng
Bàng
TT Giáo dc
Huyn Bình
Chánh
µg/m
3
2005
2006
TCVN 5938-2005
Nng ñ benzen trung bình năm trong không khí ven ñưng giao thông Tp. H Chí Minh năm
2005, 2006
3.Ô nhim ting n - tăng cao ven các trc giao thông
Cùng vi quá trình ñô th& hóa, ting n giao thông ny mt tăng nhanh mnh. Cnh các
trc ñưng giao thông trong Tp. H Chí Minh, mc n khá cao, dao ñng t 66-87 dBA
thưng xuyên vưt ngư+ng 75 dBA (ngư+ng ti ña cho phép ñi vi khu d&ch v thương mi
theo TCVN 5949-1998), ñ'c bit vào thi ñim ban ngày. M'c dù ting n ño ñưc gia ñêm
thưng thp, nhưng tuyn ñưng có mt ñ xe ti ln, ting n ñêm khuya v"n mc cao
C.NGUYÊN NHÂN Ô NHIM MÔI TRƯNG KHÔNG KHÍ:
Hot ñng giao thông vn ti, các ngành công nghip, th công nghip và hot ñng
xây dng nhng ngun chính y ô nhim không khí các khu ñô th&. Theo ñánh giá ca
các chuyên gia, ô nhim không khí ñô th& do giao thông gây ra chim t l khong 70%.
Kt qu ưc tính ngun thi khí ô nhim TP. H Chí Minh năm 2004 cho thy, do các cơ
s sn xut công nghip và tiu th công nghip còn tn ti nhiu trong thành ph nên lưng
SO
2
do công nghip và tiu th công nghip thi ra chim ti trên 90%. Trong khi ñó, các khí
khác như NO
x
, CO và H
m
C
n
ch yu v"n do hot ñng giao thông ñưa li.











  
    !"#$
T l phát th i cht gây ô nhim do các ngun th i chính ti Tp. H Chí Minh năm 2004
a.Phát thi khí ô nhim t hot ñng giao thông vn ti ñư ng b
Phát thi khí ô nhim t hot ñng GTVT là ngun gây ô nhim không khí ln nht ñô th&,
ch yu y ra ô nhim các khí ñc hi như CO, NO
x
, hơi xăng d%u (H
m
C
n
, VOCs), bi chì,
benzen và bi PM
2,5
.
Phương tin giao thông chy xăng phát thi các khí ô nhim CO, H
m
C
n
, Pb nhiu hơn h,n so
vi phương tin giao thông chy d%u diesel. Ngưc li phương tin giao thông chy d%u
diesel li phát thi bi m&n PM
2,5
và khí SO
2
nhiu nht.
b.Phát thi khí ô nhim t hot ñng sn xut công nghi!p
Ti các ñô th!, các hot ñng s n xut công nghip vn mt trong nhng ngun gây ô
nhim không khí, ñc bit ñi vi vic phát th i khí SO
2
.
Các khí thi ô nhim phát sinh t các nhà y, nghip ch yu do quá trình ñt các nhiên
liu hoá thch (than d%u khí các loi). ð'c bit khi cht lưng nhiên liu ca nưc ta chưa
tt so vi các nưc trong khu vc, c th là hàm lưng benzen trong xăng quá cao (5% so vi
1%), hàm lưng lưu hunh trong diesel cao (0,25% so vi 0,05%). Các hot ñng này ñã
thi ra mt lưng ln bi, khí SO
2
, CO NO
2
gây tác ñng xu ñn cht lưng không khí
ñô th&.