Nghiên cứu xác định mức đảm bảo tưới hợp lý cho cây trồng cạn chủ lực có giá trị kinh tế cao ở Việt Nam

Cây trồng cạn có giá trị kinh tế cao đóng vai trò quan trọng trong cơ cấu nông nghiệp Việt Nam, và việc đảm bảo đủ nước tưới là yếu tố then chốt quyết định chất lượng và sản lượng. Hiện tại, quy hoạch và thiết kế hệ thống thủy lợi thường sử dụng mức đảm bảo chung cho toàn hệ thống. Nghiên cứu này tập trung vào việc xây dựng cơ sở khoa học và đề xuất các mức đảm bảo cấp nước hợp lý, riêng biệt cho các nhóm cây trồng cạn có giá trị kinh tế cao.

Các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực thủy lợi và nông nghiệp, các kỹ sư thiết kế và quản lý hệ thống tưới, các nhà hoạch định chính sách nông nghiệp và tài nguyên nước, cũng như các tổ chức và cá nhân quan tâm đến phát triển nông nghiệp bền vững tại Việt Nam, đặc biệt là trong lĩnh vực cây trồng có giá trị kinh tế cao.

Nghiên cứu này xác định mức đảm bảo tưới hợp lý cho các loại cây trồng cạn chủ lực có giá trị kinh tế cao ở Việt Nam, nhằm tối ưu hóa hiệu quả nông nghiệp và giảm thiểu thiệt hại do thiếu nước. Phương pháp nghiên cứu dựa trên các yếu tố chính như đặc trưng khí tượng, quan hệ giữa nhu cầu nước và năng suất cây trồng, phân tích chi phí-lợi ích, và các tham khảo từ nghiên cứu trong nước cũng như quốc tế. Cụ thể, nghiên cứu đã phân tích dữ liệu lượng mưa từ 1990-2021 và đánh giá sự biến động năng suất của các loại cây trồng như chè, vải, bưởi, cà phê dưới các điều kiện cấp nước khác nhau. Kết quả cho thấy mức đảm bảo tưới cần cao hơn đối với các cây trồng có giá trị kinh tế cao, để đảm bảo cây không bị giảm năng suất đáng kể và tối đa hóa lợi nhuận. Dựa trên các phân tích này, bài báo đề xuất các mức đảm bảo cấp nước cụ thể cho từng loại cây trồng và vùng miền: Cây Vải tại khu vực Trung du miền núi phía Bắc là 90%, Cây Chè tại khu vực Trung du miền núi phía Bắc là 85%, Cây Bưởi tại khu vực Bắc Trung Bộ là 90%, và Cây Cà phê tại khu vực Tây Nguyên là 90%. Các đề xuất này nhằm cung cấp cơ sở khoa học cho công tác quy hoạch, thiết kế và quản lý vận hành hệ thống thủy lợi, đặc biệt cho các vùng trồng cây chủ lực có giá trị kinh tế cao, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp và ổn định sinh kế cho người dân.