BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TÀI CHÍNH
HỌC VIỆN TÀI CHÍNH
PHẠM THANH THỦY
GIẢI PHÁP TÀI CHÍNH NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH
CỦA TỔNG CÔNG TY CỔ PHẦN XÂY DỰNG
CÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã số: 9.34.02.01
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ
HÀ NỘI - 2023
Công trình đƣợc hoàn thành tại: HỌC VIỆN TÀI CHÍNH
Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS,TS. PHẠM THỊ THANH HÕA
2. PGS,TS. PHẠM TIẾN ĐẠT
Phản biện 1:
Phản biện 2:
Phản biện 3:
Luận án đƣợc bảo vệ trƣớc hội đồngchấm Luận án cấp Học viện họp tại:
Vào hồi: giờ phút, ngày tháng năm 2023
Có thể tìm hiểu luận án tại:
- Thƣ viện quốc gia
- Thƣ viện Học Viện Tài Chính
1
LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Việt Nam gia nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng nên các DN nước ngoài
vào thị trường Việt Nam ngày càng nhiều khiến cho các DN Việt Nam phải cạnh
tranh kịch kiệt hơn. Cho nên, việc tìm ra các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh
của doanh nghiệp đã trở thành một vấn đề quan trọng mà bất cứ doanh nghiệp nào
cũng phải quan tâm.
Tổng công ty cổ phần xây dựng công nghiệp Việt Nam là một trong những
công ty xây dựng lớn nhất Việt Nam, hoạt động trong nhiều lĩnh vực như tư vấn thiết
kế, xây lắp công nghiệp, cung cấp thiết bị… Vinaincon đã thi công nhiều công trình
có quy mô vừa và lớn, có trọng điểm của đất nước. Trải qua hơn 20 năm hình thành
và phát triển Tổng công ty đạt được những thành công nhất định, tuy nhiên trong
những năm gần đây năng lực cạnh tranh của Vinaincon bị giảm sút nhiều được thấy
rõ qua thị phần chiếm lĩnh của Tổng công ty không được ổn định và thấp hơn nhiều
so với đối thủ cạnh tranh, lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận thì liên tục bị âm. Mặt khác,
thời gian qua các giải pháp tài chính được doanh nghiệp sử dụng như: giải pháp huy
động vốn, giải pháp quản lý sử dụng vốn, giải pháp quản lý chi phí còn nhiều hạn
chế, bất cập, chưa thực hiện được một cách đồng bộ khiến cho cơ cấu nguồn vốn
chưa được cân đối, kết quả sản xuất kinh doanh của Tổng công ty tương đối thấp nên
đã tác động làm năng lực cạnh tranh của Tổng công ty trong thời gian qua không
được tốt.
Xuất phát từ thực trạng trên, việc hoàn thiện các giải pháp tài chính để nâng
cao năng lực cạnh tranh cho Vinaincon là vô cùng cần thiết và ý nghĩa. Vì vậy NCS
đã lựa chọn đề tài: “Giải pháp tài chính nâng cao năng lực cạnh tranh của Tổng
công ty cổ phần xây dựng công nghiệp Việt Nam” làm nội dung nghiên cứu luận án
tiến sỹ của mình.
2
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
2.1. Các nghiên cứu về năng lực cạnh tranh
Cạnh tranh là một trong những quy luật của nền kinh tế thị trường. Việc
nghiên cứu hiện tượng cạnh tranh có từ lâu và có nhiều lý thuyết về cạnh tranh được
xuất hiện từ các trường phái nổi tiếng như lý thuyết cạnh tranh cổ điển, lý thuyết
cạnh tranh tân cổ điển, lý thuyết cạnh tranh hiện đại và các trường phái khác. Vì vậy
vấn đề về năng lực cạnh tranh cũng sớm được quan tâm và được nghiên cứu theo
nhiều quan điểm khác nhau.
a. Năng lực cạnh tranh theo lý thuyết cạnh tranh cổ điển
Đại diện tiêu biểu cho nhóm lý thuyết cổ điển về năng lực cạnh tranh là Adam
Smith và David Ricardo. Trong tác phẩm nổi tiếng “The Wealth of Nations” hay
“Tìm hiểu về bản chất và nguồn gốc của cải của quốc gia” đề cập đến năng lực cạnh
tranh toàn cầu do Adam Smith xuất bản năm 1776. Adam smith và David Ricardo
cho rằng giá trị và giá trị sử dụng chứa đựng trong sản phẩm là yếu tố quan trọng
quyết định năng lực cạnh tranh của sản phẩm.
b. Năng lực cạnh tranh theo quan điểm của Michael Eugene Porter
- Tác phẩm “Chiến lược cạnh tranh” được xuất bản đầu tiên năm 1980 ông đã
đưa ra mô hình gồm 5 áp lực cạnh tranh mà DN phải đối mặt là: đối thủ cạnh tranh
hiện tại, đối thủ cạnh tranh tiềm năng, nhà cung cấp, khách hàng và sản phẩm thay
thế, đây là trọng tâm trong lý thuyết cạnh tranh của Michael Porter.
- Tiếp đó năm 1985, Micheal E. Porter xuất bản cuốn sách “lợi thế cạnh tranh”
đây là sự bổ sung hoàn hảo cho tác phẩm tiên phong “Chiến lược cạnh tranh”. Trong
cuốn sách, ông đưa ra khái niệm chuỗi giá trị là tập hợp các hoạt động mà DN thực
hiện để tạo ra giá trị cho khách hàng, ông cho rằng nguồn gốc then chốt của lợi thế
cạnh tranh là sự khác nhau về chuỗi giá trị.
- Cuốn sách cuối cùng trong bộ ba của Porter là “Lợi thế cạnh tranh quốc gia”
được xuất bản năm 1990. Cuốn sách giới thiệu mô hình kim cương, trong đó phân
tích các yếu tố quyết định lợi thế cạnh tranh đồng thời đánh giá một quốc gia hay
vùng lãnh thổ có môi trường kinh doanh vi mô lành mạnh hay không.
c. Năng lực cạnh tranh theo lý thuyết nguồn lực
3
Lý thuyết nguồn lực cạnh tranh được đề xuất và phát triển bởi Wernerfelt. Ông
đã đưa ra lý thuyết về nguồn lực của DN (Resource Based View of the firm – RBV)
vào năm 1984. Năng lực cạnh tranh theo lý thuyết nguồn lực đã đề cao vai trò của
yếu tố nội tại – nguồn lực của DN sở hữu khi xây dựng chiến lược kinh doanh.
d. Năng lực cạnh tranh theo quan điểm từ lý thuyết năng lực
Lý thuyết nguồn lực đã giải quyết được một phần nhược điểm của mô hình
Porter (1985) khi tìm kiếm lợi thế cạnh tranh bền vững nhưng vẫn chưa nhận thức
được sự biến động của môi trường. Chỉ có lý thuyết về năng lực động mới đánh giá
được làm thế nào doanh nghiệp có thể tạo ra, duy trì lợi nhuận cũng như lợi thế cạnh
tranh trong môi trường thay đổi nhanh chóng (Ambrosini & Bowman, 2009).
2.2. Một số nghiên cứu về các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của DN
Nghiên cứu của Vũ Duy Vĩnh (2009) với đề tài “Giải pháp tài chính nâng cao
năng lực cạnh tranh của Tổng công ty Giấy Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh
tế quốc tế”. Tác giả đưa ra cái nhìn khá tổng thể các giải pháp vi mô và vĩ mô nhằm
nâng cao năng lực cạnh tranh của một doanh nghiệp lớn thuộc ngành kinh doanh
trọng yếu ở Việt Nam.
Cùng nghiên cứu về các giải pháp tài chính để nâng cao năng lực cạnh tranh có
TS. Vũ Khắc Hùng (2021) với đề tài: “Giải pháp tài chính nâng cao năng lực cạnh
tranh của tập đoàn bưu chính viễn thông Việt Nam”. Tác giả đã tập trung nghiên cứu
đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh của VNPT cũng như các giải pháp tài chính
mà VNPT đã áp dụng để nâng cao năng lực cạnh tranh và từ đó đề xuất các giải pháp
tài chính và một số giải pháp khác để nâng cao năng lực cạnh tranh của Tập đoàn
Bưu chính viễn thông Việt Nam.
Trần Thị Anh Thư (2012) với đề tài “Tăng cường năng lực cạnh tranh của tập
đoàn Bưu chính viễn thông Việt Nam trong điều kiện Việt Nam là thành viên của tổ
chức thương mại thế giới”. Tác giả đưa ra các nhóm giải pháp sau: (i) Tập trung đổi
mới mô hình tổ chức, phát huy nội lực; (ii) Mở rộng thị trường và phát triển các dịch
vụ mới, dịch vụ giá trị gia tăng; (iii) Chủ động đẩy mạnh toàn diện hợp tác trong
nước và quốc tế, tích cực thực hiện chiến dịch đại dương xanh và tham gia chuỗi giá
trị toàn cầu.
