BỘ GIÁO DỤC VÀ ÐÀO TẠO BỘ TÀI CHÍNH
HỌC VIỆN TÀI CHÍNH
PHẠM VĂN THỊNH
GIẢI PHÁP TÀI CHÍNH PHÁT TRIỂN DOANH
NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC
GIANG
Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã số: 09.34.02.01
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ
Hà Nội – 2024
Công trình được hoàn thành tại Học viện Tài chính
Người hướng dẫn khoa học:
1. TS. Nguyễn Đình Hoàn
2. TS. Lương Thu Thủy
Phản biện 1: …………………………………………
Phản biện 2: …………………………………………
Phản biện 3: …………………………………………
Luận án sẽ được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận án
cấp Học viện, họp tại Học viện Tài chính
Vào hồi....... giờ......, ngày...... tháng....... năm 2024
Có thể tìm hiểu luận án tại Thư viện Quốc gia
và Thư viện Học viện Tài chính
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài Luận án
DNVVN chiếm phần lớn trong số lượng doanh nghiệp đang hoạt
động trên thị trường với những đóng góp quan trọng trong nền kinh tế
của nhiều quốc gia trên thế giới. Tuy nhiên, đa phần trong nhóm này là
những doanh nghiệp mỏng về vốn, hạn chế về quản trị,…Trong bối
cảnh hiện nay, người dân và doanh nghiệp, nhất là DNVVN đều đang
rất khó khăn trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, do nền kinh tế trong
và ngoài nước đều gặp khó khăn cho nên mức độ rủi ro cao hơn khi
doanh nghiệp khó chứng minh được hiệu quả kinh doanh. Trong khi đó,
tổ chức tín dụng khó có điều kiện hạ chuẩn cho vay. Điều này dẫn đến
các tổ chức tín dụng muốn cho vay mà không tìm được khách hàng đủ
điều kiện vay.
Với diện tích tự nhiên 3.895 km², dân số trên 1,8 triệu người, Bắc
Giang có 09 đơn vị hành chính cấp huyện và 01 thành phố. Bắc Giang
có vị trí địa lý trung tâm, kết nối với các thành phố lớn như Hà Nội và
Hồ Chí Minh. Dựa trên những tiềm lực sẵn có như trên cùng với quyết
tâm chính trị của CQĐP, Bắc Giang đang phấn đấu trở thành điểm đến
hấp dẫn các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Trong những năm qua,
chính quyền địa phương tỉnh Bắc Giang đã thực hiện một cách đồng bộ
nhiều giải pháp tài chính cụ thể để phát triển DNVVN trên địa bàn, từ
đó tạo ra động lực thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa.
Tuy nhiên, các giải pháp này vẫn còn bộc lộ một số hạn chế, yếu kém
dẫn tới DNVVN trên địa bàn tỉnh chưa thể phát triển một cách mạnh
mẽ, toàn diện. Xuất phát từ lý do kể trên, NCS lựa chọn chủ đề “Giải
pháp tài chính phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn tỉnh
Bắc Giang” làm đề tài nghiên cứu của luận án.
2. Tổng quan các nghiên cứu
2.1. Các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án
2.1.1. Các nghiên cứu về doanh nghiệp vừa và nhỏ
2.1.1.1. Các nghiên cứu nước ngoài: Ayyagari và cộng sự (2003) với
nghiên cứu “Small and medium enterprises across the globe: a new
database” (DNVVN trên toàn cầu: cơ sở dữ liệu mới). Beck và cộng sự
(2005) đã có bài nghiên cứu “SMEs, growth and poverty: cross-country
evidence” (DNVVN, tăng trưởng và đói nghèo: căn cứ từ dữ liệu liên
quốc gia). Nghiên cứu của Ardic, Mylenko và Saltane (2011) với tựa đề
“Small and Medium Enterprises: A Cross-Country Analysis with a New
Data Set” (DNVVN: Phân tích xuyên quốc gia với bộ dữ liệu mới).
Nghiên cứu của Berisha and Pula (2015) với tựa đề “Defining Small
and Medium Enterprises: a critical review” (Định nghĩa doanh nghiệp
nhỏ và vừa: một đánh giá quan trọng) đã tổng hợp khá chi tiết, cụ thể
các phương thức xác định DNVVN. Casalino, Ivanov và Nenov (2014)
với nghiên cứu “Innovation's governance and investments for enhancing
competitiveness of manufacturing SMEs” (Quản trị và đầu tư đổi mới
để nâng cao khả năng cạnh tranh của các DNVVN trong lĩnh vực sản
xuất).
2.1.1.2. Các nghiên cứu trong nước: Phạm Thị Vân Anh (2012) với
luận án Tiến sĩ chủ đề “Giải pháp nâng cao năng lực tài chính của doanh
nghiệp nhỏ và vừa”. Nguyễn Thế Bính (2013), “Kinh nghiệm quốc tế về
chính sách hỗ trợ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa và bài học cho
Việt Nam”. Nguyễn Trường Sơn (2014) có cuốn sách chuyên khảo
“Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam hiện nay”. Phạm Thu
Hương (2017), “Năng lực cạnh tranh của DNVVN nghiên cứu trên địa
bàn Thành phố Hà Nội”, Luận án Tiến sĩ, Trường Đại học Mỏ - Địa
chất. Nguyễn Văn Thích (2018) với nghiên cứu “Các yếu tố ảnh hưởng
đến thành công trong kinh doanh của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại
Thành phố Hồ Chí Minh” xác định các yếu tố ảnh hưởng đến thành
công trong kinh doanh của các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Thành phố
Hồ Chí Minh. Diệp Tố Uyên và cộng sự (2021) có nghiên cứu “Vai trò
của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong phát triển kinh tế xã hội tỉnh
Phú Thọ”.
2.1.2. Các nghiên cứu về giải pháp tài chính phát triển doanh
nghiệp vừa và nhỏ
2.1.2.1. Các nghiên cứu nước ngoài: Nghiên cứu của Baurer (2005) với
tựa đề “Tax administrations and small and medium enterprises in
developing countries” (Quản lý thuế và DNVVN ở các nước đang phát
triển) là một trong những công trình có đóng góp quan trọng liên quan
đến chính sách thuế cho DNVVN ở các nước đang phát triển. Uchikawa
(2009) có bài nghiên cứu “Small and Medium Enterprises in Japan:
Surviving the Long-Term Recession” (DNVVN ở Nhật Bản: Sống sót
sau suy thoái kinh tế dài hạn). Nghiên cứu của Beca và Nişulescu-
Ashrafzadeh (2014) mang tựa đề “The effect of the fiscal policy on the
SME sector in Romania during the economic crisis” (Tác động của
chính sách tài khóa đối với khu vực DNVVN ở Romania trong cuộc
khủng hoảng kinh tế). Theo một nghiên cứu của OECD (2021) có tựa đề
“Understanding Firm Growth: Helping SMEs Scale Up” (Tìm hiểu sự
tăng trưởng của doanh nghiệp: Giúp các DNVVN mở rộng quy mô).
Adžić và cộng sự (2023) “The Impact of Tax Policy, System, and
Administration on Small and Medium-Sized Enterprises in the Republic
of Serbia: A Statistical Analysis of the Situation” (Tác động của chính
sách thuế, hệ thống và quản lý đến DNVVN).
2.1.2.2. Các nghiên cứu trong nước: Hà Quý Sáng (2010) thực hiện
luận án với đề tài “Các giải pháp tài chính - kế toán để phát triển doanh
nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam”. Lê Quang Mạnh (2011) với nghiên cứu
“Phát huy vai trò của Nhà nước trong phát triển doanh nghiệp nhỏ và
vừa ở Việt Nam”. Phùng Thanh Loan (2019) với đề tài luận án “Chính
sách tài chính hỗ trợ phát triển DNVVN ở Việt Nam”. Ngô Thị Phương
Thảo (2021) với nghiên cứu “Huy động vốn để phát triển doanh nghiệp
nhỏ và vừa trên địa bàn thành phố Hà Nội”. Nguyễn Thị Lý (2023) với
nghiên cứu “Tiếp cận đất đai đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa - Những
vấn đề đặt ra trong hoàn thiện chính sách đất đai” đã chỉ ra những khó
khăn của các DNVVN ở Việt Nam khi tiếp cận đất đai cho sản xuất,
kinh doanh.
2.2. Đánh giá chung về các công trình nghiên cứu liên quan đến đề
tài luận án
2.2.1. Những vấn đề đã được nghiên cứu: Thứ nhất, lý luận chung về
DNVVN cùng với những đặc điểm, vai trò của loại hình doanh nghiệp
này với quốc gia, địa phương đã được làm sáng tỏ trong nhiều nghiên
cứu. Thứ hai, nội hàm của vấn đền phát triển DNVVN cũng như các
yếu tố ảnh hưởng tới sự phát triển của DNVVN cũng đã được chỉ ra
trong nhiều nghiên cứu. Thứ ba, những giải pháp tài chính từ phía chính
phủ để hỗ trợ DNVVN cũng đã được xây dựng và phát triển trong nhiều
nghiên cứu. Thứ tư, thực trạng của DNVVN tại Việt Nam về trình độ
công nghệ, trình độ lao động, năng lực cạnh tranh, năng lực tài chính,…
theo thời gian cũng như những khó khăn của các doanh nghiệp. Thứ
năm, một số đặc điểm cơ bản về tình hình kinh tế - xã hội của địa
phương cũng đã được thể hiện rõ.
2.2.2. Những vấn đề chưa được nghiên cứu: Một là, Nghiên cứu liên
quan đến các giải pháp tài chính tại địa phương để thúc đẩy phát triển
DNVVN còn chưa được thực hiện nhiều. Hai là, Một số nghiên cứu về
giải pháp tài chính phát triển DNVVN lại chỉ tập trung vào các chính
sách về thuế hoặc vốn hay đất đai, thiếu nghiên cứu toàn diện về sự kết
hợp nhiều công cụ tài chính nhà nước cho phát triển DNVVN. Ba là,
thiếu vắng những nghiên cứu định lượng để đo lường sự tác động của
giải pháp tài chính đến sự phát triển của DNVVN tại một địa phương.
Bốn là, chưa có nghiên cứu chuyên sâu về các giải pháp tài chính giúp
phát triển DNVVN tại Bắc Giang.
2.3. Những vấn đề được lựa chọn nghiên cứu trong đề tài luận án,
câu hỏi nghiên cứu và khung phân tích
