TẬP ĐOÀN DẦU KHÍ VIỆT NAM
TRƯỜNG CAO ĐẲNG DẦU KHÍ

GIÁO TRÌNH
MÔN HỌC: ĐẠI CƯƠNG THIẾT BỊ CƠ ĐIỆN
NGHỀ: BẢO TRÌ THIẾT BỊ CƠ ĐIỆN
TRÌNH ĐỘ: CAO ĐẲNG
(Ban hành kèm theo Quyết định số: 185 /QĐ-CĐDK ngày 25 tháng 3 năm 2020
của Trường Cao Đẳng Dầu Khí)
Bà Rịa - Vũng Tàu, năm 2020
(Lưu hành nội bộ)
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép
dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh
thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
LỜI GIỚI THIỆU
Đất nước Việt Nam trong công cuộc công nghiệp hoá - hiện đại hoá, nềnkinh tế
đang trên đà phát triển. Yêu cầu sử dụng điện và thiết bị điện ngày càng tăng. Việc
trang bị kiến thức về hệ thống điện nhằm phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt của con
người, cung cấp điện năng cho các thiết bị của khu vực kinh thế, các khu chế xuất, các
xí nghiệp là rất cần thiết.
Với một vai trò quan trọng như vậy và xuất phát từ yêu cầu, kế hoạch đào tạo,
chương trình môn học của Trường Cao Đẳng Dầu Khí. Chúng tôi đã biên soạn cuốn
giáo trình Đại cương thiết bị cơ điện gồm 3 chương với những nội dung cơ bản
sau:
Chương 1: Tổng quan về các thiết bị dùng trong công nghiệp.
Chương 2: Giới thiệu một số thiết bị công nghiệp trong sản xuất cơ khí.
Chương 3: Giới thiệu một số bộ phận, cơ cấu điển hình
Trong quá trình biên soạn, chúng tôi đã tham khảo và trích dẫn từ nhiều tài liệu
được liệt kê tại mục Danh mục tài liệu tham khảo. Chúng tôi chân thành cảm ơn các
tác giả của các tài liệu mà chúng tôi đã tham khảo.
Bên cạnh đó, giáo trình cũng không thể tránh khỏi những sai sót nhất định. Nhóm
tác giả rất mong nhận được những ý kiến đóng góp, phản hồi từ quý đồng nghiệp, các
bạn người học và bạn đọc.
Trân trọng cảm ơn./.
Bà Rịa – Vũng Tàu, tháng 06 năm 2020
Tham gia biên soạn
1. Chủ biên: Phạm Văn Cấp
2. Ninh Trọng Tuấn
3. Nguyễn Xuân Thịnh
4.
MỤC LỤC
1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ CÁC THIẾT BỊ DÙNG TRONG CÔNG
NGHIỆP. .................................................................................................................... 1
1.1. Quá trình phát triển và ứng dụng thiết bị công nghiệp. ......................................... 2
1.1.1. Sự ra đời của các máy móc thiết bị công nghịêp. ....................................... 2
1.1.2. Quá trình phát triển các thiết bị công nghiệp .............................................. 2
1.1.3. Hiệu quả của việc ứng dụng các thiết bị công nghiệp ................................. 4
1.2. Khái quát các thiết bị dùng trong công nghiệp. ..................................................... 5
1.2.1. Phân loại và ký hiệu máy công cụ. ............................................................. 5
1.2.2. Các máy công cụ cơ bản. ........................................................................... 7
1.3. Một số loại thiết bị công nghiệp dùng trong các ngành công nghiệp. .................... 7
1.3.1. Các thiết bị công nghiệp trong ngành xây dựng. ........................................ 7
1.3.2. Các thiết bị công nghiệp ngành khai thác khoáng sản. ............................. 15
1.3.3. Một số thiết bị ngành khác. ...................................................................... 18
2. CHƯƠNG 2: GIỚI THIỆU MỘT SỐ THIẾT BỊ CÔNG NGHIỆP TRONG
SẢN XUẤT CƠ KHÍ. ................................................................................................ 1
2.1. Khái quát quá trình sản xuất cơ khí. ..................................................................... 2
2.1.1. Một số khái nhiệm ..................................................................................... 2
2.1.2. Quá trình sản xuất, công nghệ sản xuất. ..................................................... 4
2.2. Giới thiệu các thiết bị trong sản xuất cơ khí ......................................................... 5
2.2.1. Máy gia công cắt gọt. ................................................................................ 5
2.2.2. Máy gia công áp lực. ................................................................................. 8
3. CHƯƠNG 3: GIỚI THIỆU MỘT SỐ BỘ PHẬN, CƠ CẤU ĐIỂN HÌNH... 1
3.1. Các cơ cấu truyền động ........................................................................................ 2
3.1.1. Truyền động đai ........................................................................................ 2
3.1.2. Truyền động bánh răng .............................................................................. 8
3.1.3. Truyền động trục vít – bánh vít ................................................................ 10
3.1.4. Truyền động vít me – đai ốc .................................................................... 12
3.2. Các cơ cấu thay đổi tốc độ ................................................................................. 14
3.2.1. Khối bánh răng di trượt ........................................................................... 14
3.2.2. Cơ cấu thay đổi tốc độ sử dụng ly hợp ..................................................... 16
3.2.3. Khối bánh răng hình tháp ........................................................................ 19
3.3. Các cơ cấu đảo chiều quay ................................................................................. 20
3.3.1. Đảo chiều bằng ly hợp ............................................................................. 20
3.3.2. Đảo chiều bằng bánh răng di trượt ........................................................... 21
4. TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 1
GIÁO TRÌNH MÔN HỌC: ĐẠI CƯƠNG THIẾT BỊ CƠ ĐIỆN
1. Tên môn học: Đại cương về thiết bị cơ điện.
2. Mã môn học: KTĐ19MH9
Thời gian thực hiện môn học: 30 giờ; (Lý thuyết: 28 giờ; Thực hành, thí nghiệm,
thảo luận, bài tập: 0 giờ; Kiểm tra 2 giờ)
Số tín chỉ: 02
3. Vị trí, tính chất, ý nghĩa và vai trò của môn học:
3.1. Vị trí: Là môn kỹ thuật cơ sở, được bố trí dạy sau các môn học: Khí cụ điện,
Đo lường điện...
3.2. Tính chất: Là môn học cơ sở bắt buộc nhằm giúp cho sinh viên có những
kiến thức cơ bản về các máy móc, thiết bị công nghiệp ứng dụng vào quá
trình công nghệ và quá trình sản xuất.
3.3. Ý nghĩa và vai trò của môn học: Là môn học khoa học mang tính lý thuyết và
ứng dụng thực tiễn dành cho đối tượng là người học chuyên ngành bảo trì thiết bị
cơ điện. Môn học này đã được đưa vào giảng dạy tại trường Cao Đẳng Dầu Khí
từ năm 2018 đến nay. Nội dung chủ yếu của môn này nhằm cung cấp các kiến
thức đại cương và ứng dụng của một số hệ thống thiết bị cơ điện dùng trong sản
xuất công nghiệp
4. Mục tiêu môn học:
4.1. Về kiến thức:
A1. Trình bày được nguyên tắc hoạt động và khả năng công nghệ của từng thiết bị
dùng trong công nghiệp;
A2. Phân tích Xác định được cấu tạo và hoạt động của các bộ phận, cơ cấu trong các
thiết bị trong ngành công nghiệp;
4.2. Về kỹ năng:
B1. Thiết lập được hồ sơ của các thiết bị cơ điện để phục vụ cho công tác chuyên
môn nghề bảo trì thiết bị cơ điện.
4.3. Về năng lực tự chủ và trách nhiệm:
C1. Nghiêm túc trong học tập.
C2. Tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về an toàn, bảo hộ lao động
C3. Rèn luyện tính kiên nhẫn, chính xác tỉ mỉ trong công việc.
5. Nội dung môn học:
5.1. Chương trình khung:
Mã
MH/MĐ/HP
Tên môn học, mô đun
Số
tín
chỉ
Thời gian học tập (giờ)
Tổng
số
Trong đó
Thực hành/
thực tập/
thí nghiệm/
bài tập/
thảo luận
Kiểm tra
LT
TH
I
Các môn học chung/đại
cương
21
435
255
15
8