NTTULIB
- 1 -
- 1 -
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG
KHOA CÔNG NGHỆ HÓA HỌC & THỰC PHẨM
KINH TẾ KỸ THUẬT
Biên soạn: ThS. Lê Kiên Cường
Lưu hành nội bộ
Biên hòa 09-10-2010
http://elib.ntt.edu.vn
NTTULIB
- 2 -
- 2 -
Mở đầu
“Tiến bộ trong vấn đề hóa học, môi trường là không
thể thực hiện được nếu không hiểu rõ hệ thống kinh tế
hoạt động trong môi trường như thế nào và những lựa
chọn giải pháp nào có thể loại bỏ các vật cản đối với chất
lượng môi trường”. Hội đồng chất lượng môi trường, báo
cáo thường niên thứ nhất.
“ Một con sông sạch sẽ có lợi ích gì nếu bạn không
có lấy một việc làm?” Liên hiệp công nhân ngành thép ở
Youngstown, Ohio.
http://elib.ntt.edu.vn
NTTULIB
- 3 -
- 3 -
Chương 1
Các Vấn Đề Chung Về Kinh Tế kỹ thuật
1.1. Khái quát về Kinh tế kỹ thuât
Xét về bản năng, hầu hết mọi người đều không thích ý tưởng đo giá trị
của một môi trường sạch hơn bằng tiền đồng, đôla và cents. Nhưng cũng có thể
đồng ý rằng bỏ ra hai nghìn tỷ đôla để tránh được bệnh đục nhẵn mắt thì quả thật
là quá đắt. Phải có sự cân bằng nào đấy giữa lợi ích của một môi trường sạch sẽ
hơn và chi phí để thực hiện điều này.
Kinh tế môi trường mới chỉ xuất hiện và phát triển trong những thập kỷ
cuối của thế kỷ XX do nhu cầu bức bách của thực tiễn. Để hiểu rõ hơn nội dung
nghiên cứu của môn khoa học non trẻ này, trước hết cần phải nắm bắn được cơ
sở nền tảng của kinh tế học.
Kinh tế môi trường tập trung chủ yếu vào vấn đề người ta ra quyết định
như thế nào, tại sao gây ra những hậu quả đối với môi trường và chúng ta có thể
thay đổi các thể chế, chính sách kinh tế ra sao để đưa các tác động môi trường
vào thế cân bằng hơn, ổn định hơn với những mong muốn và yêu cầu của chúng
ta và của bản thân hệ sinh thái.
Cách lý giải thư nhất: Môi trường bị suy thoái là do hành vi và thái độ
ứng xử của con người trái với luân thường, đạo lý.
Cách trả lời thứ hai cho vấn đề tại sao người ta lại gây ô nhiễm môi
trường, làm cho môi trường bị suy thoái là cách xem xét về mặt kinh tế và xem
xét các cơ quan, thiết chế kinh tế (và xã hội) được cấu trúc ra sao và hoạt động
như thế nào mà có thể tạo điều kiện dễ dàng cho người ta phá hoại môi trường
Có ý kiến cho rằng, người ta gây ô nhiễm, làm suy thoái môi trường là vì
động cơ lợi nhuận. Do đó, cách duy nhất để giảm ô nhiễm môi trường, nâng cao
chất lượng môi trường là làm giảm động cơ lợi nhuận.
http://elib.ntt.edu.vn
NTTULIB
- 4 -
- 4 -
Điều này đúng, nhưng hoàn toàn chưa đủ, bởi vì không chỉ có các công
ty, xí nghiệp do động cơ lợi nhuận thúc đNy, nên gây ra ô nhiễm môi trường, mà
cả các cá nhân người tiêu dùng cũng đang gây ra ô nhiễm môi trường khi đổ rác
thải bừa bãi xuống các cống rãnh, ao, hồ hoặc sử dụng các phương tiện giao
thông có động cơ cũ kỹ, lạc hậu, xả nhiều khói, v.v…, ở đây, các cá nhân người
tiêu dùng không hề nghĩ đến lỗ hay lãi.
Các biện pháp kiểm soát ô nhiễm môi trường có quan hệ rất mật thiết với
tỷ lệ thất nghiệp và tăng trưởng kinh tế. Ở đây có hàng loạt các câu hỏi mà các
nhà kinh tế môi trường cần phải tìm cho được các câu trả lời đúng đắn, thoả
đáng. Ví dụ: Các chính sách môi trường nghiêm ngặt hơn có tạo ra khuynh
hướng làm chậm sự tăng trưởng kinh tế và làm tăng tỷ lệ thất nghiệp hay không?
Nếu có, thì bao nhiêu? Các quy tắc, điều lệ về môi trường có tác động đến tỷ lệ
lạm phát hay không? Nếu có, thì tác động như thế nào? Tăng trưởng kinh tế có
tác động đến chất lượng môi trường hay không? Nếu có, thì tác động như thế
nào?
Môi trường đã trở thành vấn đề toàn cầu. Để giải quyết những vấn đề môi
trường cấp bách toàn cầu như bảo tồn đa dạng sinh học, sự thay đổi khí hậu,
v.v…, cần động viên trí tuệ và nguồn lực của mọi quốc gia.
1.2. Đối tượng của môn học.
Kinh tế môi trường là một môn khoa học nghiên cứu mối quan hệ tương
tác, phụ thuộc và quy định lẫn nhau giữa kinh tế và môi trường (hệ thống hỗ trợ
cuộc sống của trái đất) nhằm bảo đảm một sự phát triển ổn định, hiệu quả, liên
tục và bền vững trên cơ sở bảo vệ môi trường và lấy con người làm trung tâm.
1.3. Nhiệm vụ của môn học.
1. Trang bị những cơ sở phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
mối quan hệ biện chứng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường .
2. Trang bị những cơ sở lý luận để nhìn nhận, phân tích đánh giá môi
trường trong bối cảnh của cơ chế thị trường.
http://elib.ntt.edu.vn
NTTULIB
- 5 -
- 5 -
3. Đánh giá những tác động (tích cực và tiêu cực) của các hoạt động phát
triển (kinh tế và xã hội) đến môi trường. Tiếp cận phân tích kinh tế của những
tác động tới môi trường.
4. Nghiên cứu mối quan hệ tương tác giữa tài nguyên, dân số, kinh tế và
môi trường.
5. Góp phần thNm định các chương trình, kế hoạch, dự án phát triển thông
qua phân tích chi phí - lợi ích và phân tích chi phí - hiệu quả.
6. Góp phần hoạch định các chính sách và chiến lược phát triển, những
phương thức quản lý môi trường hợp lý.
7. Nâng cao nhận thức về môi trường, về mối quan hệ chặt chẽ, phụ thuộc
và quy định lẫn nhau giữa môi trường và phát triển để mọi cá nhân, mọi cộng
đồng có hành vi đúng đắn vì mục đích phát triển bền vững. Đặc biệt là đối với
các chuyên gia kinh tế và quản trị kinh doanh.
http://elib.ntt.edu.vn