BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔNG
TRƯỜNG CAO ĐẲNG CƠ GIỚI NINH BÌNH
GIÁO TRÌNH
MÔN HỌC: MH 11_LẬP TRÌNH CĂN BẢN
NGHỀ: LẬP TRÌNH MÁY TÍNH
TRÌNH ĐỘ: CAO ĐẲNG NGHỀ/ TRUNG CẤP NGHỀ
Ban hành kèm theo Quyết định số: /QĐ-… ngày…….tháng….năm ......... …………
của……………………………….
Ninh Bình, năm 2016
1
MỤC LỤC
TRANG
LỜI GIỚI THIỆU ............................................................................................................................. 3
MÔN HỌC LẬP TRÌNH CĂN BẢN ............................................................................................... 4
Chương 1. THUẬT TOÁN ............................................................................................................... 6
1.Ví dụ .............................................................................................................................................. 6
2. Khái niệm ..................................................................................................................................... 7
3. Các đặc trưng của thuật toán: ....................................................................................................... 8
4. Các phương pháp biểu diễn thuật toán ......................................................................................... 8
CHƯƠNG 2: GIỚI THIỆU NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH C++ ........................................................ 11
2. Đặc điểm ..................................................................................................................................... 11
3. Cấu trúc một chương trình C++ .................................................................................................. 12
4. Một số ví dụ mẫu ........................................................................................................................ 13
5. Cài đặt chương trình ................................................................................................................... 15
6. Khởi động chương trình .............................................................................................................. 15
7. Soạn thảo chương trình ............................................................................................................... 15
8. Thoát khỏi chương trình ............................................................................................................. 16
CHƯƠNG 3: CÁC THÀNH PHẦN VÀ CÁC KIỂU DỮ LIỆU CƠ BẢN ................................... 17
1. Các thành phần ........................................................................................................................... 17
2. Các kiểu dữ liệu căn bản ............................................................................................................. 22
3. Hằng ............................................................................................................................................ 25
4. Các phép toán của C++ ............................................................................................................... 28
5. Xuất nhập dữ liệu ........................................................................................................................ 35
CHƯƠNG 4: CÁC CẤU TRÚC ĐIỀU KHIỂN ............................................................................ 40
1. Lệnh đơn và lệnh phức ............................................................................................................... 40
2. Cấu trúc điều kiện if…else ......................................................................................................... 40
3. Cấu trúc lựa chọn switch … case ............................................................................................... 42
4. Các cấu trúc lặp .......................................................................................................................... 44
5. Câu lệnh break, continue, goto và hàm exit ................................................................................ 55
CHƯƠNG 5: HÀM ........................................................................................................................ 58
1. Khái niệm ................................................................................................................................... 58
2. Khai báo hàm .............................................................................................................................. 58
3. Kết quả trả về của hàm – lệnh return ......................................................................................... 62
4. Cách truyền tham số cho hàm ..................................................................................................... 62
5. Đệ qui ......................................................................................................................................... 69
CHƯƠNG 6: MẢNG (ARRAY) .................................................................................................... 73
1. Khái niệm ................................................................................................................................... 73
2. Khai báo mảng ............................................................................................................................ 74
4. Dùng mảng làm tham số ............................................................................................................. 90
CHƯƠNG 7: CON TRỎ (POINTER) .......................................................................................... 100
1. Khái niệm ................................................................................................................................. 100
2. Toán tử (&) ............................................................................................................................... 100
3. Toán tử (*) ................................................................................................................................ 101
4. Khai báo biến kiểu con trỏ ........................................................................................................ 101
5. Các phép toán ........................................................................................................................... 101
6. Con trỏ hằng ............................................................................................................................. 102
7. Con trỏ mảng ............................................................................................................................ 102
2
8. Khởi tạo con trỏ ........................................................................................................................ 102
9. Con trỏ tới con trỏ ..................................................................................................................... 103
10. Con trỏ không kiểu ................................................................................................................. 104
11. Con trỏ hàm ............................................................................................................................ 105
CHƯƠNG 8: CẤU TRÚC (STRUCTURE) ................................................................................. 107
1. Khái niệm cấu trúc .................................................................................................................... 107
2. Khai báo cấu trúc ...................................................................................................................... 107
3. Truy nhập đến các thành phần của cấu trúc .............................................................................. 109
4. Ví dụ cấu trúc ........................................................................................................................... 114
LỜI GIỚI THIỆU
3
Giáo Trình Lập trình căn bản C++ được biên soạn nhằm đáp ứng yêu cầu
học tập của sinh viên bước đầu làm quen với công việc lập trình, đồng thời giúp
cho sinh viên có một tài liệu học tập, rèn luyện tốt khả năng lập trình, tạo nền tảng
vững chắc cho các môn học tiếp theo .
Giáo trình không chỉ phù hợp cho người mới bắt đầu mà còn phù hợp cho
những người cần tham khảo. Nội dung của giáo trình được chia thành 6 chương:
Chương 1: Làm quen ngôn ngữ lập trình
Chương 2: Các thành phần trong ngôn ngữ lập trình
Chương 3: Các cấu trúc điều khiển
Chương 4: Hàm và thủ tục
Chương 5: Dữ liệu kiểu tập hợp, mảng và bản ghi
Chương 6: Dữ liệu kiểu chuỗi
Khi biên soạn, chúng tôi đã tham khảo các giáo trình và tài liệu giảng dạy môn
học này của một số trường Cao đẳng, Đại học để giáo trình vừa đạt yêu cầu về nội
dung vừa thích hợp với đối tượng là sinh viên của các trường Cao đẳng Nghề.
Chúng tôi hy vọng sớm nhận được những ý kiến đóng góp, phê bình của bạn
đọc về nội dung, chất lượng và hình thức trình bày để giáo trình này ngày một hoàn
thiện hơn.
MÔN HỌC LẬP TRÌNH CĂN BẢN
4
Mã môn học: MH05
Vị trí, tính chất, ý nghĩa và vai trò của môn học:
Vị trí:
Môn học được bố trí sau khi học xong các môn cơ sở phương pháp tính toán, soạn thảo văn bản,
trước các môn học/ mô đun đào tạo chuyên môn nghề.
Tính chất:
Là môn học lý thuyết cơ sở.
Mục tiêu của môn học:
Trích trong chương trình đào tạo đã được xây dựng của môn học tương ứng và cụ thể hóa
cho phù hợp nội dung giáo trình.
-Trình bày được khái niệm về lập máy tính;
-Mô tả được ngôn ngữ lập trình: cú pháp, công dụng của các câu lệnh;
-Phân tích được chương trình: xác định nhiệm vụ chương trình;
-Thực hiện được các thao tác trong môi trường phát triển phần mềm: biên tập
chương trình, sử dụng các công cụ, điều khiển, thực đơn lệnh trợ giúp, gỡ rối, bẫy
lỗi,v.v.;
-Viết chương trình và thực hiện chương trình trong máy tính.
-Bố trí làm việc khoa học đảm bảo an toàn cho người và phương tiện học tập.
Nội dung của môn học:
Trích trong chương trình đào tạo đã xây dựng của môn học tương ứng và cụ thể hóa cho
phù hợp nội dung giáo trình.
CHƯƠNG 1
5