BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
TRƯỜNG CAO ĐẲNG CƠ GIỚI
GIÁO TRÌNH
MÔN HỌC: NHIÊN LIỆU VÀ VẬT LIỆU BÔI TRƠN
NGHỀ: VẬN HÀNH MÁY THI CÔNG NỀN
TRÌNH ĐỘ: TRUNG CẤP
Ban hành kèm theo Quyết định số: / QĐ-CĐCG ngày … tháng.... năm 2022
của Trường cao đẳng Cơ giới
1
Quảng Ngãi, năm 2022
(Lưu hành nội bộ)
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép dùng
nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu lành
mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
2
LỜI GIỚI THIỆU
Nhiên liệu là vật chất được sử dụng để giải phóng năng lượng khi cấu trúc vật
lý hoặc hóa học bị thay đổi. Nhiên liệu giải phóng năng lượng thông qua quá trình
hóa học như cháy hoặc quá trình vật lý, ví dụ phản ứng nhiệt hạch, phản ứng phân
hạch. Tính năng quan trọng của nhiên liệu đó là năng lượng có thể được giải phóng
khi cần thiết và sự giải phóng năng lượng được kiểm soát để phục vụ mục đích của
con người.
Mọi dạng sự sống trên Trái đất từ những cấu trúc vi sinh vật cho đến động vật và con
người, đều phụ thuộc và sử dụng nhiên liệu là nguồn cung cấp năng lượng. Các tế bào trong
cơ thể sống tham gia quá trình biến đổi hóa học mà qua đó năng lượng trong thức ăn hoặc
ánh sáng Mặt trời được chuyển hóa thành những dạng năng lượng có thể duy trì sự sống.
Con người sử dụng nhiều cách thức nhằm biến đổi năng lượng ở nhiều hình thức thành
những dạng phù hợp mới mục đích sử dụng phục vụ cuộc sống và các quá trình xã hội. Ứng
dụng giải phóng năng lượng từ nhiên liệu rất đa dạng trong cuộc sống như đốt cháy khí tự
nhiên để đun nấu, kích nổ xăng dầu để chạy động cơ, biến năng lượng hạt nhân thành điện
năng, v.v..
Các dạng nhiên liệu phổ biến được dùng là dầu hỏa, xăng dầu, than đá, chất phóng xạ,
v.v.. Tuy vậy giáo trình này chỉ đề cập đến các loại nhiên liệu sử dụng cho động cơ đốt
trong, đây là các loại nhiên liệu có yêu cầu rất khắt khe để đảm bảo cho động cơ hoạt động
hiệu quả nhất.
Năng lượng truyền thống sử dụng cho động cơ đốt trong là năng lượng nhiệt do đốt
cháy nhiên liệu có nguồn gốc từ dầu mỏ: xăng, diesel, khí hóa lỏng,…
Quảng Ngãi, ngày tháng năm 2022
Tham gia biên soạn
1. Phạm Như Cường Chủ biên
2. …………..............
3. ……….............….
MỤC LỤC
3
TT NỘI DUNG TRANG
4
1. Lời giới thiệu 2
2. Mục lục 3
3. Chương 1: Tổng quan về nhiên liệu, dầu mỏ và chế biến dầu
mỏ
10
4. 1. Dầu mỏ 11
5. 2. Sơ lược về công nghệ chế biến dầu mỏ 13
6. 3. Các sản phẩm của quá trình chế biến dầu mỏ 21
7. Chương 2: Tính chất lý hóa của sản phẩm dầu mỏ 23
8. 1. Màu sắc 24
9. 2. Độ nhớt 24
10. 3. Nhiệt độ chớp lửa và nhiệt độ bắt cháy 25
11. 4. Nhiệt độ vẫn đục và nhiệt độ đông đặc 26
12. 5. Độ ổn định oxy hóa 27
13. 6. Nhiệt trị của nhiên liệu 27
14. 7. Hàm lượng cốc, tro 28
15. 8. Hàm lượng nhựa 28
16. Chương 3: Nhiên liệu sử dụng cho động cơ đốt trong 31
17. 1. Nhiên liệu xăng 32
18. 2. Nhiên liệu diesel 42
19. 3. Nhiên liệu khí 51
20. 4. Nhiên liệu sinh học 55
21. Chương 4: Vật liệu bôi trơn 60
22. 1. Khái niệm về ma sát và bôi trơn 63
23. 2. Dầu bôi trơn 65
24. 3. Mỡ bôi trơn 84
5