Giáo trình sản xuất cây giống bằng hạt

Chia sẻ: Le Ngoc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:53

Thêm vào BST

Báo xấu

207
lượt xem 47
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Các bài dạy được biên soạn một cách ngắn gọn, kết cấu hợp lý giữa lý thuyết và thực hành nhằm cung cấp những kiến thức, kỹ năng về sản xuất cây giống bằng hạt cho người học

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình sản xuất cây giống bằng hạt

BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN SẢN XUẤT CÂY GIỐNG BẰNG HẠT MĐ:02 NGHỀ: SẢN XUẤT KINH DOANH CÂY GIỐNG LÂM NGHIỆP Trình độ: Sơ cấp nghề
1 TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN Giáo trình được biên soạn phục vụ mục đích đào tạo nghề cho nông dân nên các thông tin trong giáo trình có thể được phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo Mọi đục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm. MÃ TÀI LIỆU: MĐ 02
2 LỜI GIỚI THIỆU Trong những năm gần đây, hoạt động sản xuất cây giống lâm nghiệp đã giúp cho nhiều bà con nông dân miền núi xóa được đói, giảm được nghèo. Tuy nhiên việc sản xuất cây giống của bà con còn nhỏ, sử dụng giống không rõ xuất xứ, không đăng ký sản xuất kinh doanh, thiết kế vườn ươm chưa đáp ứng được yêu cầu sản xuất, sản xuất chủ yếu dựa vào kinh nghiệm, các kỹ thuật nhân giống tiến tiến chưa được áp dụng dẫn đến chât lượng, năng xuất cây giống thấp. Từ nhu cầu thực tiễn trên, việc biên soạn Giáo trình hướng dẫn bà con sản xuất kinh doanh cây giống lâm nghiệp là hết sức cần thiết. Được sự hỗ trợ của Vụ Tổ chức Cán bộ - Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Trường Cao đẳng nghề Công nghệ và Nông lâm Phú Thọ đã tiến hành biên soạn Giáo trình “Sản xuất kinh doanh cây giống lâm nghiệp” phục vụ cho các khoá đào tạo nghề trình độ sơ cấp và dạy nghề dưới 3 tháng, trước hết là các khoá đào tạo phục vụ cho Đề án đào tạo nghề cho lao động nông thôn đến năm 2020. Giáo trình mô đun “Sản xuất cây giống bằng hạt” là giáo trình mô đun thứ hai trong sáu giáo trình mô đun của nghề Sản xuất kinh doanh cây giống lâm nghiệp. Giáo trình có 04 bài, mỗi bài học được chia làm 04 phần, cụ thể là: mục tiêu bài học, nội dung bài học, câu hỏi và bài tập thực hành, ghi nhớ. Các bài dạy được biên soạn một cách ngắn gọn, kết cấu hợp lý giữa lý thuyết và thực hành nhằm cung cấp những kiến thức, kỹ năng về sản xuất cây giống bằng hạt cho người học. Giáo trình được biên soạn bởi một nhóm các giáo viên có kiến thức, kinh nghiệm về lĩnh vực sản xuất cây giống lâm nghiệp và nhận được rất nhiều ý kiến đóng góp của các nhà chuyên môn đến từ ba miền của đất nước.Trong quá trình biên soạn nhóm tác giả tiến hành biên soạn nội dung các bài học theo trình tự các bước thực hiện công việc của nghề và lồng ghép các kiến thức cần thiết theo logíc hành nghề. Trong quá trình biên soạn chúng tôi đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ của các cán bộ khuyến nông của các tỉnh Tuyên Quang, Hà Giang, Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ. Mặc dù đã hết sức cố gắng, nhưng do những nguyên nhân chủ quan và khách quan nên việc biên soạn còn nhiều thiếu sót, rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của các đồng nghiệp, bạn đọc để Giáo trình được hoàn thiện hơn Tham gia biên soạn 1. Kỹ sư: Nguyễn Hồng Quang ( chủ biên ) 2. Kỹ sư: Lê Thị Tình 3.Kỹ sư: Phạm Hữu Hân
3 MỤC LỤC ĐỀ MỤC TRANG LỜI GIỚI THIỆU .........................................................................................................2 MỤC LỤC ....................................................................................................................3 GIỚI THIỆU MÔ ĐUN: ..............................................................................................4 BÀI 1: GIỚI THIỆU CHUNG VỀ SẢN XUẤT..........................................................4 CÂY GIỐNG BẰNG HẠT ..........................................................................................4 Mục tiêu:............................................................................... ……………………..4 A. Nội dung ............................................................................................................ 4 B. Câu hỏi và bài tập thực hành ............................................................................. 6 C. Ghi nhớ .............................................................................................................. 6 BÀI 2: CHUẨN BỊ ĐẤT GIEO ƯƠM ........................................................................7 Mục tiêu:................................................................................................................. 7 A. Nội dung: ........................................................................................................... 7 B. Câu hỏi và bài tập thực hành ........................................................................... 16 C. Ghi nhớ ............................................................................................................ 16 BÀI 3: XỬ LÝ HẠT GIỐNG VÀ GIEO ƯƠM .......................................................18 Mục tiêu:............................................................................................................... 18 A. Nội dung .......................................................................................................... 18 B. Câu hỏi và bài tập thực hành ........................................................................... 32 C. Ghi nhớ ............................................................................................................ 32 BÀI 4: CHĂM SÓC VÀ PHÒNG TRỪ SÂU BỆNH HẠI .......................................33 CÂY CON Ở VƯỜN ƯƠM .......................................................................................33 Mục tiêu:............................................................................................................... 33 A. Nội dung: ......................................................................................................... 33 B. Câu hỏi và bài tập thực hành ........................................................................... 43 C. Ghi nhớ ............................................................................................................ 43 HƯỚNG DẪN GIẢNG DẠY MÔ ĐUN ...................................................................45 I. Vị trí, tính chất của mô đun .............................................................................. 45 II. Mục tiêu của mô đun: ...................................................................................... 45 III. Nội dung của mô đun ..................................................................................... 45 IV. Hướng dẫn thực hiện bài tập, bài thực hành .................................................. 46 V. Yêu cầu về đánh giá kết quả học tập: .............................................................. 49 VI. Tài liệu tham khảo.......................................................................................... 51
4 MÔ ĐUN: SẢN XUẤT CÂY GIỐNG BẰNG HẠT Mã mô đun: MĐ 02 GIỚI THIỆU MÔ ĐUN: Mô đun này trang bị cho người học những kiến thức và kỹ năng về sản xuất cây giống bằng hạt Quá trình giảng dạy mô đun này chủ yếu tiến hành tại vườn ươm của cơ sở đào tạo, nên bố trí trùng với thời điểm nhân giống các loại cây lâm nghiệp bằng hạt như bạch đàn, keo. Việc đánh giá kết quả học tập của học viên thông qua quá trình thực hiện các bài thực hành sản xuất cây giống bằng hạt và đánh giá sản phẩm thực hành. BÀI 1: GIỚI THIỆU CHUNG VỀ SẢN XUẤT CÂY GIỐNG BẰNG HẠT Mã bài: M2-01 Mục tiêu: Mục tiêu: Học xong bài học này học viên khả năng: - Trình được khái niệm, ưu nhược điểm và một số chú ý trong sản xuất cây giống bằng hat A. Nội dung 1. Khái niệm về sản xuất cây giống bằng hạt Hiện nay, có rất nhiều khái niệm khác nhau về sản xuất cây giống bằng hạt nhưng chúng ta có thể hiểu khái niệm về sản xuất cây con bằng hạt như sau: Sản xuất cây giống bằng hạt là quá trình sử dụng hạt giống để sản xuất ra cây giống . Sản xuất cây giống bằng hạt là phương pháp nhân giống hữu tính, có thể áp dụng cho hầu hết các loài cây, trước khi sử dụng các phương pháp nhân giống vô tính như: chiết, ghép, giâm hom 2. Ưu nhược điểm của sản xuất cây giống bằng hạt 2.1. Ưu điểm : - Kỹ thuật đơn giản, dễ làm
5 - Cây có bộ rễ phát triển mạnh, tuổi thọ thường cao hơn các phương pháp nhân giống khác - Cây nhân giống từ hạt sinh trưởng khỏe, tính chống chịu với ngoại cảnh cao - Hệ số nhân giống cao - Chí phí sản xuất thấp hơn so với các phương pháp khác 2.2. Nhược điểm Bên cạnh những ưu điểm thì việc sản xuất cây giống bằng hạt cũng có những nhược điểm, cụ thể như : - Nhiều biến dị: Cây mẹ tốt nhưng cây con có thể xấu; những cây con nhân giống từ một cây mẹ nhưng lại rất khác nhau, sản lượng và chất lượng không giống nhau. - Cây nhân giống từ hạt sinh trưởng chậm Những nhược điểm trên đây đã làm giá thành sản xuất cây giống bị đội lên cao. Vì vậy ngày nay, người ta chủ yếu sử dụng các phương nhân giống vô tính để sản xuất cây giống, hạn chế việc sử dụng phương pháp nhân giống bằng hạt. 3. Một số chú ý khi nhân giống cây bằng hạt 3.1. Kiểm tra sức nảy mầm trước khi gieo Phương pháp thực hiện: Tùy từng loại hạt giống khác nhau mà chúng ta có thể lấy từ vài chục hạt đến hàng trăm hạt từ các vị trí khác nhau đại diện cho lô hạt để gieo thử. Nếu tỉ lệ nảy mầm dưới 50% thì cần có các biện pháp xử lý để nâng cao tỷ lệ nảy mầm của lô hạt. Do biết tỉ lệ nảy mầm có thể điều chỉnh lượng hạt cần gieo. Ví dụ Nếu tỷ lệ nảy mầm của hạt đạt 90% trở lên thì để lấy một cây giống ta chỉ cần gieo 1- 2 hạt. Nếu tỷ lệ nảy mầm đạt từ 60 - 70% phải gieo tới 3 - 4 hạt để lấy một cây. 3.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự nảy mầm của hạt Đã có hạt tốt rồi, khi gieo, hạt có thể mọc được hay không lại còn tùy một số điều kiện - Đủ ôxy: Đất gieo hạt phải tơi, xốp, thoáng khí, khi gieo hạt không lấp hạt quá sâu - Đủ nước (độ ẩm 60 - 70%): - Đủ nhiệt: Mỗi loại hạt có một nhiệt độ thích hợp cho chúng nảy mầm khác nhau - Không có sâu bệnh phá hại hạt.
6 Ở miền Nam, gần như quanh năm, lúc nào nhiệt độ cũng ở trong giới hạn 25 C – 350C; nhiệt độ này thuận lợi cho hạt nảy mầm nên có ít sâu bệnh. Vì vâỵ 0 chỉ cần có 2 điều kiện là đủ ôxy và đủ ẩm là hạt có thể nảy mầm tốt. Hai điều kiện này lại thường mâu thuẫn với nhau: ẩm quá thì thiếu ôxy và nhiều ôxy quá thì lại hay thiếu độ ẩm. Giải quyết mâu thuẫn này bằng cách gieo hạt ở đất có nhiều mùn, nhiều cát, đặt hạt ở độ sâu thích hợp, không quá nông, hoặc quá sâu, thường độ sâu không quá 3 - 4 lần đường kính của hạt, tưới nhẹ để có độ ẩm, phủ rác bồi lên trên mặt đất khi gieo xong nhưng chú ý gạt bỏ bớt rác bổi khi hạt bắt đầu mọc đề phòng thiếu ánh sáng, mầm cây sẽ mọc vống. B. Câu hỏi và bài tập thực hành Câu 1. Từ những ưu điểm và nhược điểm của phương pháp sản xuất cây giống bằng hạt anh chị hãy cho biết, chúng ta nên sử dụng phương pháp sản xuất này khi nào? C. Ghi nhớ + Ưu điểm của sản xuất cây giống bằng hạt - Đơn giản, nhanh chóng, dễ vận chuyển, dễ bảo quản do đó ít tốn kém về cây giống. - Cây non từ hạt khỏe, có bộ rễ ăn sâu, cành lá phát triển mạnh, sống lâu. + Nhược điểm của sản xuất cây giống bằng hạt - Nhiều biến dị, cây mẹ tốt nhưng cây con có thể xấu; những cây con nhân từ một cây mẹ rất khác nhau, sản lượng và chất lượng không đồng đều. - Cây nhân giống từ hạt sinh trưởng chậm, .
7 BÀI 2: CHUẨN BỊ ĐẤT GIEO ƯƠM Mã bài: M2-02 Mục tiêu: Học xong bài học này học viên khả năng: - Làm được luống đất đủ tiêu chuẩn gieo hạt sản xuất cây giống Lâm nghiệp - Đóng được bầu đất đủ tiêu chuẩn gieo hạt sản xuất cây giống Lâm nghiệp A. Nội dung: 1. Tạo luống gieo ươm. 1.1. Làm đất Trước khi gieo hạt từ 1 –2 tháng, cần tiến hành cày bừa kỹ, loại bỏ cỏ dại . Trước khi gieo hạt từ 10 – 15 ngày cần xử lý tiêu diệt nấm và sâu bệnh có trong đất. Thuốc để xử lý đất có thể dùng PCNP (Pentachorontri ben zen) với liều lượng 5 – 6 gam/m2 hoặc có thể dùng 75% PCNP + 25% Xerezan Chú ý: + Nếu đất chua thì cần bón thêm vôi bột để khử chua đất. Tùy thuộc vào độ chua của đất mà ta xác định lượng vôi bón cho thích hợp. Thông thường người ta bón từ khoảng 500 kg/ha. + Nếu đất có nhiều giun chúng ta có thể dùng nước vôi hoặc nước khô sở (khô sở là phần chã còn lại đóng thành bánh sau khi ép hết dầu). Dùng khô sở chúng ta phải đốt cho cháy nóng rồi cho vào ngâm sau đó mới đưa ra sử dụng. Nước vôi hoặc nước khô sở được tưới đều lên bề mặt đất giun sẽ chui lên, ta dùng que thu gom chúng lại và đưa đi nơi khác. + Trong khi làm đất chúng ta phải loại sạch cỏ dại, đặc biệt là cỏ gấu, cỏ tranh bằng cách nhặt kỹ, thu gom lại, phơi khô rồi đem đốt. 1.2. Tạo luống gieo ươm Luống nổi được áp dụng rất phổ biến trong hoạt động sản xuất cây con bằng hạt vì luống nổi có bề mặt cao hơn rãnh luống, do đó thoát nước nhanh, tiện lợi cho việc chăm sóc.
8 Hiện nay có 2 loại luống nổi nhưng luống nổi có gờ thường được sử dụng nhiều hơn cả, đặc biệt trong việc nhân giống cây lâm nghiệp như Keo, Bạch đàn. Vì vậy trong khuôn khổ của chương trình đào tạo nghề cho nông dân này, chúng tôi chỉ xin giới thiệu về phương pháp tạo luống nổi có gờ 1.2.1. Khái niệm về luống nổi có gờ: Luống nổi có gời là loại luống mà mặt luống cao hơn mặt rãnh, xung quanh mép luống có gờ cao bao bọc Hình 1: Luống nổi có gờ 1.2.2. Mục đích - Giữ cho hạt không bị trôi dạt khi mưa to - Giữ ẩm trên luống 1.2.3. Kích thước luống - Mặt luống thường rộng 0,8 ÷ 1m, dài 5 ÷ 10m - Rãnh luống rộng 25 ÷ 50cm 1.3. Yêu cầu kỹ thuật - Luống thẳng, mặt luống phẳng, cao 15 ÷ 20cm, đất trên mặt luống nhỏ (đường kính 2 ÷ 5mm) - Gờ thẳng, phẳng, cao 5 ÷ 7cm, rộng 3 ÷ 5cm - Má luống và mép gờ được đập chặt nghiêng một góc so với mặt luống 45 ÷ 500
9 1.4. Trình tự các bước lên luống nổi có gờ Trước khi lên luống cần phải nhặt sạch cỏ dại trong đất 1.4.1. Định hình luống: Căng dây, kéo cự định hình luống Hình 2: Định hình luống 1.4.2. Tạo hình luống: Dùng cuốc bàn lấy hết 1/2 đất ở rãnh kéo lên mặt luống. Hình 3: Tạo hình luống 1.4.3. Tạo gờ luống: Dùng bàn trang gạt đất từ giữa luống ra rìa luống để tạo gờ
10 Hình 4: Tạo gờ luống 1.4.4. Đập má luống, mép gờ: Dùng mặt sau thân cuốc đập chặt má luống và mép gờ Hình 5: Đập má luống, mép gờ 1.4.5. San mặt luống: Dùng bàn trang kéo đất ở rìa luống vào giữa luống
11 Hình 6: San mặt luống 2. Đóng bầu gieo ươm 2.1. Làm đất ruột bầu. + Chọn đất ruột bầu: Để gieo ươm ta nên lấy đất tầng A + B là phù hợp nhất và tốt nhất là lấy đất dưới tán cây ràng ràng ( tế guột) mọc. + Khai thác đất đóng bầu: Dùng cuốc loại bỏ đất trên bề mặt khoảng 10 – 20 cm. Sau đó dùng sà beng đào đất lên, đập nhỏ, sàng qua lưới sàng đất có kích thước lỗ là 1cm2. + Đất sàng được vận chuyển về vườn ươm để trong nhà có mái che ( kho), nếu để ngoài trời thì phải được che đậy khi trời mưa. + Trộn đất đóng bầu: Đất đóng bầu sau khi đã được xử lý 10 – 15 ngày đem trộn với phân chuồng, phân lân. Tùy theo từng loài cây khác nhau mà công thức trộn đất cũng khác nhau. Ví dụ: + Công thức hỗn hợp bầu ươm keo: 83÷86% đất tầng (A+B), 5% đất rừng keo, 8÷10% phân hữu cơ, 1÷2% supelân + Công thức hỗn hợp bầu ươm bạch đàn : 88÷91% đất tầng(A+B), 8÷10% phân hữu cơ, 1÷2% supelân 2.2 Cách tính hỗn hợp Ví dụ 1: Tính toán các thành phần hỗn hợp ruột bầu gieo ươm cây Keo biết rằng:
12 - Cần đóng 2.000 bầu - Mỗi bầu nặng 300gam - Công thức: 85% đất tầng (A + B) + 5% đất rừng Keo + 9% phân hữu cơ + 1% supelân * Theo công thức trên - Trọng lượng hỗn hợp tính được là: 2.000 bầu x 300gam/bầu = 600 kg - Đất tầng A+B là: 600 kg x 85 % = 510 kg - Đất rừng Keo là: 600 kg x 5 % = 30 kg - Phân hữu cơ là: 600 kg x 9 % = 54 kg - Phân supelân là: 600 kg x 1% = 6 kg Ví dụ 2: Tính toán các thành phần hỗn hợp ruột bầu gieo ươm cây Bạch đàn biết rằng: - Cần đóng 5.000 bầu - Mỗi bầu nặng 300gam - Công thức: 90% đất tầng (A + B) + 9% phân hữu cơ + 1% supelân * Theo công thức trên - Trọng lượng hỗn hợp tính được là: 5.000 bầu x 300gam/bầu = 1.500 kg - Đất tầng A+B là: 1.500 kg x 90 % = 1.350 kg - Phân hữu cơ là: 1.500 kg x 9 % = 135 kg - Phân supelân là: 1.500 kg x 1% = 15 kg 2.3. Đóng bầu gieo ươm: 2.3.1. Các loại vỏ bầu
13 Hình 7: Các loại vỏ bầu 1. Tre nứa đan 3. Đất + rơm băm nhỏ 5. Bầu tổ ong 2. Ống nứa 4. Polyetylen 6. Lá chít - Trong các loại vỏ bầu đã kể ở trên thì vỏ bầu bằng Polyetylen (P.E) được dùng phổ biến nhất. - Đối với loài cây như Keo, Bạch đàn, vỏ bầu thường có kích thước: đường kính đáy 6 ÷ 7cm, cao 11 ÷ 12cm. Hình 8: Vỏ bầu bằng P.E 2.3.2 Trình tự các bước đóng bầu: (Vỏ bầu bằng P.E, xếp trên nền đất)
14 2.3.2.1. San nền Yêu cầu nền đất phải san phẳng, đầm chặt, căng dây chia thành những ô nhỏ 1m2 Hình 9: Căng dây chia ô 2.3.2.2. Lấy và mở miệng túi bầu Lấy và mở miệng túi bầu bằng tay không thuận Hình 10: Lấy và mở miệng túi bầu 2.3.2.3. Dồn hỗn hợp vào bầu a. Dồn hỗn hợp lần 1 Đổ hỗn hợp vào 2/3 chiều cao bầu, nén chặt theo chiều thẳng đứng Đồng thời tay thuận cầm mép túi kéo lên để tạo đáy bầu
15 Hình 11: Nén hỗn hợp lần 1 b. Dồn hỗn hợp lần 2 Đổ hỗn hợp đầy bầu, nén nhẹ tạo độ xốp trong bầu Chú ý khi nén hỗn hợp trong bầu thì tay thuận luôn luôn kéo túi bầu lên để thành túi phẳng. -Sau cùng ta cho hỗn hợp đầy vượt qua mép túi bầu và dùng tay vỗ nhẹ xuống tạo mặt phẳng bầu. Hình 12: Nén hỗn hợp tạo độ xốp 2.3.2.4. Xếp bầu vào luống: - Xếp so le hoặc thẳng hàng. - Xếp từ giữa luống về phía người ngồi.
16 Hình 13: Xếp bầu vào luống 2.3.2.5. Áp đất tạo má luống - Kéo đất ở rãnh áp vào luống bầu tạo má luống lấp kín chiều cao bầu - Đập chặt má luống Chú ý: Nền đóng bầu cần phải phẳng nhằm tạo cho đáy bầu phẳng thuận tiện cho việc xếp bầu vào luống. Tốt nhất ta đóng bầu lên viên gạch hoặc mảnh ván nhỏ. Hỗn hợp trong bầu phải đủ chặt để khi tưới nước hỗn hợp trong bầu không tụt xuống nhiều. + Xếp bầu: Bầu đóng xong được xếp theo luống. Luống có bề rộng 1m dài 10m được ngăn, mỗi ô có số lượng là 500 bầu. Để rễ dàng trong việc kiểm kê phân loại cây con và khi xuất cây đi trồng cũng được thuận lợi. B. Câu hỏi và bài tập thực hành Bài tập thực hành số 1: Tạo luống nổi có gờ gieo ươm Bài tập thực hành số 2: Đóng bầu gieo ươm cây bạch đàn C. Ghi nhớ - Yêu cầu kỹ thuật của luống nổi có gờ + Mặt luống thường rộng 0,8 ÷ 1m, dài 5 ÷ 10m + Rãnh luống rộng 25 ÷ 50cm + Luống thẳng, mặt luống phẳng, cao 15 ÷ 20cm, đất trên mặt luống nhỏ (đường kính 2 ÷ 5mm) + Gờ thẳng, phẳng, cao 5 ÷ 7cm, rộng 3 ÷ 5cm + Má luống và mép gờ được đập chặt nghiêng một góc so với mặt luống 45 ÷ 500
17 - Trình tự các bước lên luống nổi có gờ + Nhặt sạch cỏ dại trong đất + Định hình luống: + Tạo hình luống: + Tạo gờ luống: + Đập má luống, mép gờ: + San mặt luống: - Trình tự các bước đóng bầu: + San nền + Lấy và mở miệng túi bầu + Dồn hỗn hợp vào bầu + Xếp bầu vào luống: + Áp đất tạo má luống
18 BÀI 3: XỬ LÝ HẠT GIỐNG VÀ GIEO ƯƠM Mã bài: M2-03 Mục tiêu: Học xong bài học này học viên khả năng - Trình bày được khái niệm xử lý hạt giống, mật độ gieo, mục đích của cấy cây và tiêu chuẩn cây cấy - Lựa chọn được phương pháp và xử lý hạt giống đúng yêu cầu kỹ thuật - Gieo hạt trên luống và bầu bảm bảo yêu cầu kỹ huật - Thực hiện việc cấy cây trên luống và bầu đảm bảo yêu cầu kỹ thuật A. Nội dung 1. Xử lý hạt giống. 1.1. Khái niệm Xử lý hạt là biện pháp tác động từ bên ngoài vào hạt nhằm kích thích cho hạt giống nẩy mầm nhanh và đều với tỷ lệ cao. 1.2. Các phương pháp xử lý hạt Tùy thuộc vào từng loại hạt giống mà có phương pháp xử lý khác nhau. Trong thực tế thường sử dung 3 phương pháp xử lý sau: a. Phương pháp vật lý (Phương thức dùng nhiệt độ cao) Phương pháp này được áp dụng phổ biến với các loại hạt giống cây rừng như: thông, bạch đàn, keo, ... Nhiệt độ cao làm cho hạt nứt nẻ hoặc mềm ra, nước và không khí dễ thấm qua vỏ hạt, quá trình sinh lý trong hạt được xúc tiến mạnh hơn. hạt nảy mầm nhanh, đều và diệt trừ mầm mống sâu bệnh hại lẫn trong hạt. Có nhiều hình thức tạo nhiệt độ cao như nước nóng, đốt.v.v.. Trong thực tiễn sản xuất cây giống lâm nghiệp thì phương tạo nhiệt độ bằng nước nóng được áp dụng phổ biến và rất hiệu quả đối với nhiều hạt giống.
19 Quy trình xử lý hạt bằng nước nóng theo các bước dưới đây: Bước 1: Làm sạch hạt - Sơ bộ kiểm tra lại hạt - Sàng, sảy, loại bỏ tạp vật, hạt kém phẩm chất - Rửa hạt bằng nước lã sạch 2 ÷ 3 lần Hình 14: Làm sạch hạt Bước 2: Khử trùng hạt Ngâm hạt vào thuốc tím nồng độ 0,05% (0,5 gam thuốc cho 1 lít nước) trong khoảng thời gian 15 đến 20 phút sau đó vớt hạt rửa sạch thuốc tím Hình 15: Khử trùng hạt Bước 3: Ngâm hạt trong nước nóng