Giáo trình sản xuất sạch hơn - Phần 2

Chia sẻ: Nguyễn Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:15

Thêm vào BST

Báo xấu

238
lượt xem 127
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Thực hiện sxsh nh- thế n o? ở đâu phát sinh ra chất thải v khí thải? Tại sao chất thải v khí thải đ-ợc tạo th nh? Làm thế nào để loại bỏ đ-ợc nguyên nhân? I - các kỹ thuật SXSH:

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình sản xuất sạch hơn - Phần 2

Thùc hiÖn sxsh nh− thÕ n o? ë ®©u ph¸t sinh ra chÊt th¶i v khÝ th¶i? T¹i sao chÊt th¶i v khÝ th¶i ®−îc t¹o th nh? Lµm thÕ nµo ®Ó lo¹i bá ®−îc nguyªn nh©n? I - c¸c kü thuËt SXSH: Kü thuËt SXSH C¶i tiÕn s¶n phÈm Gi¶m chÊt th¶i t¹i T¸i sinh chÊt th¶i nguån (tuÇn ho n) Qu¶n lý Thay ®æi T¸i sö T¹o s¶n néi vi tèt qu¸ tr×nh dông cho phÈm s¶n xuÊt s¶n xuÊt phô Thay ®æi KiÓm C¶i tiÕn Thay ®æi thiÕt bÞ nguyªn so¸t qu¸ c«ng nghÖ liÖu ®Çu tr×nh s¶n vo xuÊt tèt
Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN Kü thuËt SXSH cã thÓ chia th nh 3 nhãm: - Gi¶m chÊt th¶i ngay t¹i n¬i ph¸t sinh. - T¸i chÕ (tuÇn ho n). - C¶i tiÕn s¶n phÈm. 1 - Gi¶m chÊt th¶i t¹i n¬i ph¸t sinh: C¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn ®Ó gi¶m chÊt th¶i t¹i n¬i ph¸t sinh bao gåm: qu¶n lý néi vi tèt v thay ®æi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. a/ Qu¶n lý néi vi tèt: l gi¶i ph¸p ®¬n gi¶n nhÊt cña SXSH. Bao gåm chó träng ®Õn vÊn ®Ò vËn h nh v b¶o d−ìng thiÕt bÞ b»ng c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó ng¨n ngõa rß rØ, r¬i v i v khuyÕn khÝch th¸i ®é l m viÖc tÝch cùc cña ng−êi s¶n xuÊt. C¸c gi¶i ph¸p qu¶n lý néi vi th«ng th−êng kh«ng ®¾t tiÒn v cã thêi gian thu håi vèn nhanh. Nãi chung, qu¶n lý néi vi trong nh m¸y l bao gåm lÞch tr×nh b¶o d−ìng phßng ngõa; thanh tra thiÕt bÞ th−êng xuyªn; t¾t c¸c thiÕt bÞ khi kh«ng sö dông; c¶i tiÕn ph−¬ng thøc s¶n xuÊt ®Ó gi¶m thiÓu thÊt tho¸t nguyªn liÖu; b¶o «n ®−êng èng, thiÕt bÞ,...; thanh tra v ® o t¹o ®óng quy c¸ch nh»m n©ng cao hiÖu lùc c¸c néi quy l m viÖc hiÖn cã. b/ Thay ®æi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt: bao gåm 4 biÖn ph¸p: Thay ®æi nguyªn liÖu th« hiÖn ®ang sö dông (tøc thay ®æi nguyªn liÖu ®Çu v o): b»ng c¸c nguyªn liÖu Ýt ®éc hoÆc cã thÓ t¸i t¹o ®−îc. §iÒu ®ã cã nghÜa l l m gi¶m ®−îc th nh phÇn v tÝnh chÊt ®éc h¹i cña chÊt th¶i còng nh− sè l−îng chÊt th¶i ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. KiÓm so¸t qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tèt h¬n: nghÜa l c¶i tiÕn c¸c qui ph¹m l m viÖc, c¸c néi qui vËn h nh v ghi chÐp lý lÞch qui tr×nh c«ng nghÖ nh»m ch¹y c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc víi hiÖu qu¶ cao h¬n v t¹o ra l−îng chÊt th¶i Ýt h¬n. C¶i tiÕn thiÕt bÞ: l cã nh÷ng thay ®æi nhá ngay bªn trong thiÕt bÞ v c¸c bé phËn s¶n xuÊt hiÖn cã hoÆc ®Çu t−− ®¸ng kÓ h¬n nh»m ch¹y qui tr×nh víi hiÖu suÊt cao h¬n v tØ lÖ t¹o ra chÊt th¶i Ýt h¬n. Thay ®æi c«ng nghÖ: l cã nh÷ng thay ®æi vÒ qui tr×nh s¶n xuÊt mét c¸ch khoa häc ®Ó s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ h¬n; ¸p dông nh÷ng tiÕn bé khoa häc míi nhÊt v o lÜnh vùc s¶n xuÊt nh»m gi¶m thiÓu tèi ®a chÊt « nhiÔm ra m«i tr−êng. 2 - T¸i sinh chÊt th¶i T¸i chÕ bao gåm thu håi, t¸i sö dông t¹i chç v s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm phô h÷u Ých: a/ Thu håi vµ t¸i sö dông t¹i chç: t¸i sö dông c¸c nguyªn liÖu, n¨ng l−îng bÞ th¶i bá trong cïng mét qu¸ tr×nh hoÆc sö dông cho mét c«ng ®o¹n kh¸c trong c«ng ty. Nguyãùn Âçnh Huáún = 21 = ÂHBKÂN
Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN b/ S¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm phô h÷u Ých: thay ®æi qu¸ tr×nh sinh ra chÊt th¶i ®Ó chuyÓn d¹ng vËt liÖu bÞ th¶i bá th nh d¹ng vËt liÖu cã thÓ t¸i sö dông hoÆc tuÇn ho n cho môc ®Ých kh¸c. 3 - C¶i tiÕn s¶n phÈm: Cã thÓ c¶i tiÕn c¸c ®Æc tÝnh cña s¶n phÈm nh»m gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng tíi m«i tr−êng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra s¶n phÈm hoÆc c¸c ®Æc tÝnh cña b¶n th©n s¶n phÈm trong khi sö dông v sau khi sö dông (th¶i bá). II – ph−¬ng ph¸p luËn ®¸nh gi¸ SXSH: Qui tr×nh cña ®¸nh gi¸ s¶n xuÊt s¹ch h¬n bao gåm 6 b−íc v 18 nhiÖm vô. B−íc B−íc 1: LËp kÕ ho¹ch v ®¸nh gi¸ SXSH: 1. Th nh lËp ®éi SXSH. 2. LiÖt kª c¸c b−íc c«ng nghÖ v x¸c ®Þnh ®Þnh møc. 3. X¸c ®Þnh v lùa chän c«ng ®o¹n g©y l·ng phÝ nhÊt. B−íc B−íc 2: Ph©n tÝch c¸c b−íc c«ng nghÖ: 4. LËp s¬ ®å c«ng nghÖ cho phÇn träng t©m kiÓm to¸n. 5. C©n b»ng vËt liÖu/ n¨ng l−îng. 6. §Þnh gi¸ cho dßng th¶i. 7. Ph©n tÝch nguyªn nh©n. B−íc B−íc 3: §Ò xuÊt c¸c c¬ héi SXSH: B−í 8. X©y dùng c¸c c¬ héi SXSH 9. Lùa chän c¸c c¬ héi kh¶ thi nhÊt. B−íc B−íc 4: Lùa chän c¸c gi¶i ph¸p SXSH: 10. §¸nh gi¸ kh¶ thi kü thuËt. 11. §¸nh gi¸ kh¶ thi vÒ kinh tÕ. 12. §¸nh gi¸ vÒ mÆt m«i tr−êng. 13. Lùa chän gi¶i ph¸p ®Ó thùc hiÖn. B−íc B−íc 5: Thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p SXSH: 14. ChuÈn bÞ thùc hiÖn. 15. Thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p SXSH. 16. Quan tr¾c v ®¸nh gi¸ kÕt qu¶. Nguyãùn Âçnh Huáún = 22 = ÂHBKÂN
Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN B−íc B−íc 6: Duy tr× SXSH: 17. Duy tr× c¸c gi¶i ph¸p SXSH. 18. Lùa chän c«ng ®o¹n tiÕp theo cho träng t©m ®¸nh gi¸ SXSH (quay trë vÒ b−íc 3). ph©n tÝch c¸c b−íc thùc hiÖn ®¸nh gi¸ SXSH: 1/ B−íc 1: (LËp kÕ ho¹ch SXSH) NhiÖm vô 1: Th nh lËp ®éi (nhãm) ®¸nh gi¸ SXSH: C¸c d¹ng nhãm ®¸nh gi¸ SXSH cã thÓ l : - Nhãm chØ ®¹o gåm c¸c th nh viªn h¹t nh©n. - Nhãm thùc hiÖn SXSH (nhãm kiÓm to¸n). C¸c yªu cÇu ®èi víi nhãm SXSH: - Ph¶i cã kh¶ n¨ng nhËn d¹ng ®−îc c¸c c¬ héi SXSH. - X©y dùng ®−îc c¸c gi¶i ph¸p v thùc hiÖn ®−îc chóng. Th nh phÇn v qui m« nhãm: - CÇn ph¶i cã ®¹i diÖn c¸c ®¬n vÞ trong c«ng ty (c¸c cæ ®«ng, phßng ban chøc n¨ng) tham gia. - Qui m« v th nh phÇn cña nhãm ph¶i phï hîp víi c¬ cÊu tæ chøc cña c«ng ty NhiÖm vô cña ®éi: - §éi chØ ®¹o nhiÖm vô: + X¸c ®Þnh môc tiªu, chiÕn l−îc cña ch−¬ng tr×nh ®¸nh gi¸ SXSH. + §¸nh gi¸ kÕ ho¹ch thùc hiÖn. + Ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm víi tõng th nh viªn ®èi víi tõng b−íc thùc hiÖn. + §¸nh gi¸ kÕ ho¹ch s¾p xÕp thø tù −−u tiªn cña c¸c c¬ héi SXSH. + KÕt hîp víi c¸c ch−¬ng tr×nh kh¸c nh qu¶n lý chÊt l−îng, kiÓm tra chÊt l−îng s¶n phÈm ®Ó thùc hiÖn SXSH cho xÝ nghiÖp. + Cung cÊp nh©n lùc v t i chÝnh. + Theo dâi thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p SXSH. + §¸nh gi¸ kÕt qu¶ kiÓm tra thùc hiÖn c¸c giai ®o¹n. - §éi thùc hiÖn nhiÖm vô: + LËp kÕ ho¹ch thùc hiÖn kiÓm to¸n SXSH. Nguyãùn Âçnh Huáún = 23 = ÂHBKÂN
Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN + Ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm ®èi víi tõng th nh viªn. + Trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng cña ch−¬ng tr×nh kiÓm to¸n (cã kh¶ n¨ng x¸c ®Þnh c¸c c¬ héi SXSH, ®a ra v thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p ®ã). + LËp b¸o c¸o kÕt qu¶ kiÓm to¸n. Th nh phÇn cña ®éi SXSH bao gåm: - §éi chØ ®¹o cã thÓ gåm: + §¹i diÖn l nh ®¹o nh m¸y (gi¸m ®èc hay phã gi¸m ®èc). + Tr−ëng hay phã phßng kü thuËt. + C¸n bé kiÓm tra m«i tr−êng v an to n lao ®éng. + C¸n bé kiÓm tra chÊt l−îng s¶n phÈm. - §éi thùc hiÖn: l nh÷ng th nh viªn am hiÓu vÒ c«ng nghÖ, kü thuËt v trùc tiÕp thùc hiÖn nhiÖm vô kiÓm to¸n díi sù ®iÒu h nh cña nhãm chØ ®¹o. Cã thÓ gåm: + Phã gi¸m ®èc kü thuËt/ tr−ëng phßng kü thuËt. + Qu¶n ®èc ph©n x−ëng, qu¶n lý s¶n xuÊt trùc tiÕp. + §éi tr−ëng nhãm s¶n xuÊt. - §èi víi nh m¸y cã qui m« võa v nhá th−êng chØ tæ chøc mét ®éi SXSH thùc hiÖn chøc n¨ng, nhiÖm vô cña c¶ hai nhãm trªn, nhãm n y gåm: + Gi¸m ®èc kü thuËt. + §¹i diÖn ®iÒu h nh s¶n xuÊt (qu¶n ®èc ph©n x−ëng, tr−ëng ca hay c«ng nh©n l nh nghÒ). + Qu¶n lý s¶n xuÊt (phô tr¸ch b¶o d−ìng thiÕt bÞ, an to n lao ®éng, m«i tr−êng). + §¹i diÖn phßng kÕ ho¹ch, t i chÝnh, tiªu thô s¶n phÈm v cung øng vËt t−. + §¹i diÖn bé phËn kiÓm tra chÊt l−îng. + Cã thÓ mêi thªm t− vÊn (SXSH, MT) bªn ngo i. NhiÖm vô 2: LiÖt kª c¸c b−íc c«ng nghÖ: C¸c b−íc c«ng nghÖ s¶n xuÊt cÇn ®−îc chØ râ (vÒ sö dông, l−u gi÷, xö lý v vËn chuyÓn chÊt th¶i) ®Ó cã thÓ hiÓu biÕt ®óng vÒ qui tr×nh s¶n xuÊt, c¸c khu vùc ph¸t sinh chÊt th¶i chÝnh (chØ râ nguyªn nh©n ph¸t sinh chÊt th¶i). Ngo i ra, ho¹t ®éng qu¶n lý néi vi v kiÓm so¸t qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cÇn ®¸nh gi¸ râ r ng. CÇn chó ý ®Æc biÖt c¸c ho¹t ®éng cã tÝnh chu kú v t¸i sinh (c¸c chÊt xóc t¸c, hÊp thô,...). Nguyãùn Âçnh Huáún = 24 = ÂHBKÂN
Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN X¸c ®Þnh c¸c ®Çu v o v ®Çu ra quan träng nhÊt, bao gåm nguyªn vËt liÖu, n¨ng l−îng, n−íc, chÊt th¶i. NhiÖm vô 3: X¸c ®Þnh v lùa chän c¸c b−íc c«ng nghÖ g©y l ng phÝ (träng t©m ®¸nh gi¸): §©y l nhiÖm vô cÇn ®−îc −−u tiªn h ng ®Çu. Kh«ng ®i v o chi tiÕt m ®éi chØ cÇn ®¸nh gi¸ tæng thÓ to n bé c¸c b−íc c«ng nghÖ vÒ c¸c mÆt ®Þnh l−îng chÊt th¶i, møc ®é ¶nh h−ëng ®Õn m«i tr−êng, nh÷ng c¬ héi gi¶m thiÓu chÊt th¶i, lîi nhuËn −íc tÝnh,... S¬ bé x¸c ®Þnh thø tù −−u tiªn gi÷a c¸c b−íc c«ng nghÖ vÒ khÝa c¹nh: - Kinh tÕ: tæn thÊt tÝnh b»ng tiÒn theo dßng th¶i. - M«i tr−êng: t¶i l−îng v th nh phÇn c¸c dßng th¶i. - Kü thuËt: c¬ héi c¶i tiÕn hy väng cã thÓ. Môc tiªu cña b−íc 1 cã thÓ tãm l−îc trªn s¬ ®å sau: 2/ B−íc 2: (Ph©n tÝch c¸c b−íc c«ng nghÖ) B−íc n y gåm viÖc thu thËp v ®¸nh gi¸ c¸c sè liÖu mét c¸ch chi tiÕt ®èi víi c¸c b−íc c«ng nghÖ ® lùa chän. NhiÖm vô 1: ChuÈn bÞ s¬ ®å dßng cña qu¸ tr×nh: - X¸c ®Þnh tÊt c¶ c¸c b−íc cña c«ng nghÖ. - Liªn kÕt c¸c b−íc c«ng nghÖ víi dßng vËt chÊt. - M« t¶ tÊt c¶ c¸c ®Çu v o v ra. NhiÖm vô 2: C©n b»ng vËt chÊt v n¨ng l−îng: Môc ®Ých cña c©n b»ng vËt chÊt v n¨ng l−îng l nh»m l−îng ho¸ dßng vËt chÊt v c¸c tæn thÊt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Ngo i ra, sÏ ®−îc sö dông ®Ó gi¸m s¸t qu¸ tr×nh thùc hiÖn SXSH. Nguyãùn Âçnh Huáún = 25 = ÂHBKÂN
Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN Th«ng th−êng cã thÓ th nh lËp theo tõng th nh phÇn. VÝ dô nh− c©n b»ng n−íc, c©n b»ng sîi (trong ng nh dÖt), c©n b»ng dÇu,... - Nguån sè liÖu: ®o t¹i chç; lÊy tõ sæ s¸ch, hå s¬ mua v b¸n h ng; tõ b¸o c¸o s¶n xuÊt,... - §¸nh gi¸ chÊt l−îng sè liÖu: vÒ ®é tin cËy; ®é chÝnh x¸c; tÝnh to n diÖn;... Nguyªn lý c©n b»ng dùa v o ®Þnh luËt b¶o to n vËt chÊt: NÕu kh«ng cã ph¶n øng ho¸ häc tån ®äng th×: Chó ý: + CÇn kiÓm tra tÝnh ®ång nhÊt cña ®¬n vÞ ®o sö dông. + VËt chÊt c ng ®¾t v c ng ®éc h¹i th× cÇn c©n b»ng chÝnh x¸c h¬n. + C©n b»ng sÏ cã ý nghÜa h¬n nÕu x¸c lËp c©n b»ng cho tõng hîp chÊt, hîp phÇn. + KiÓm tra chÐo cã thÓ gióp ph¸t hiÖn sai sãt. NhiÖm vô 3: TÝnh to¸n chi phÝ dßng th¶i: Cã thÓ −íc tÝnh s¬ bé chi phÝ cho mçi dßng th¶i qua viÖc tÝnh chi phÝ cña nguyªn liÖu th« v tæn thÊt s¶n phÈm trung gian theo dßng th¶i. Ngo i ra, nÕu ph©n tÝch theo chi tiÕt h¬n sÏ ®−a ra c¸c chi phÝ kh¸c, gåm: Chi phÝ néi bé (bªn trong): + Chi phÝ thu gom v xö lý chÊt th¶i. + Chi phÝ vËn h nh c¸c thiÕt bÞ xö lý. + Chi phÝ tæn thÊt nguyªn vËt liÖu th« v s¶n phÈm (NVL th« trong chÊt th¶i, s¶n phÈm trong chÊt th¶i). Chi phÝ bªn ngo i: + LÖ phÝ th¶i. + ThuÕ v chi phÝ kh¸c. VÝ dô: H¹ng môc chi phÝ dÞch ®en cña nh m¸y giÊy: - Hîp phÇn - Lo¹i chi phÝ + Ho¸ chÊt d− + néi bé (gi¸ mua ho¸ chÊt) + Tæn thÊt sîi + néi bé (gi¸ mua sîi trung gian) Nguyãùn Âçnh Huáún = 26 = ÂHBKÂN
Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN + Tæn thÊt nhiÖt + néi bé (n¨ng l−îng- theo calo) + T¶i l−îng n−íc th¶i + néi bé (gi¸ c−íc) + T¶i l−îng COD + Chi phÝ xö lý v lÖ phÝ th¶i. NhiÖm vô 4: Xem xÐt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Ó x¸c ®Þnh c¸c nguyªn nh©n sinh ra chÊt th¶i: C¸c nguyªn nh©n khi xem xÐt qu¸ tr×nh: + Qu¶n lý néi vi ch−a tèt. + CÈu th¶ trong b¶o d−ìng v vËn h nh. + ChÊt l−îng v viÖc chän nguyªn vËt liÖu ®Çu v o kÐm. + S¬ ®å bè trÝ nh x−ëng ch−a hîp lý. + C«ng nghÖ s¶n xuÊt l¹c hËu. + ThiÕt bÞ m¸y mãc v bè trÝ d©y chuyÒn s¶n xuÊt ch−a hîp lý. + HiÖu suÊt qu¸ tr×nh thÊp. + Kü n¨ng tay nghÒ cña c¸n bé, c«ng nh©n ch−a ®−îc ® o t¹o hîp lý. 3/ B−íc 3: (§Ò xuÊt c¸c c¬ héi SXSH) Nguyªn nh©n ph¸t sinh chÊt th¶i ® ®−îc x¸c ®Þnh, ®éi SXSH cã thÓ chuyÓn sang phÇn nhËn d¹ng c¸c c¬ héi SXSH. NhiÖm vô 1: X©y dùng c¸c c¬ héi SXSH: §éi SXSH b¾t ®Çu t−×m kiÕm v lùa chän c¸c biÖn ph¸p cã thÓ lo¹i trõ c¸c nguyªn nh©n g©y ra chÊt th¶i. §Ó thùc hiÖn tèt nhiÖm vô n y ®éi SXSH cÇn ph¶i: Cã nguån n¨ng lùc v th«ng tin: + S¸ng t¹o, khuyÕn khÝch s¸ng kiÕn. + T×m kiÕm s¸ng kiÕn tõ c¸c th nh viªn bªn ngo i ®éi. + Lùa chän mÉu: c¨n cø v o sè liÖu, sæ tay h−íng dÉn, c¸c b¸o c¸o SXSH tr−íc ®ã,... KiÓm tra c¸c khÝa c¹nh: + C¶i tiÕn s¶n phÈm. + Thay ®æi nguyªn liÖu ®Çu v o. + Thay ®æi c«ng nghÖ. + C¶i tiÕn thiÕt bÞ. + KiÓm so¸t qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tèt h¬n. + Qu¶n lý néi vi tèt. + T¸i sö dông hoÆc thu håi t¹i chç. Nguyãùn Âçnh Huáún = 27 = ÂHBKÂN
Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN + S¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm cã Ých. NhiÖm vô 2: Lùa chän c¸c c¬ héi cã kh¶ thi nhÊt: C¸c c¬ héi SXSH sÏ ®−îc s ng läc ®Ó lo¹i bá c¸c c¬ héi kh«ng thùc tÕ. Qu¸ tr×nh lo¹i bá n y th«ng th−êng chØ mang tÝnh ®Þnh tÝnh. C¸c c¬ héi cßn l¹i sÏ ®−îc nghiªn cøu kh¶ thi mét c¸ch chi tiÕt h¬n. C¸c c¬ héi SXSH cÇn ph©n th nh: + C¸c c¬ héi cã thÓ thùc hiÖn ®−îc ngay. + C¸c c¬ héi thùc hiÖn ®−îc nh−ng cÇn ph©n tÝch thªm. + C¸c c¬ héi ®Ò ra nh−ng kh«ng kh¶ thi → cÇn lo¹i bá. §¸nh gi¸ s¬ bé c¸c c¬ héi thùc hiÖn ®−îc : + ChÊt th¶i v ph¸t th¶i hy väng gi¶m ®−îc. + TÝnh kh¶ thi vÒ kinh tÕ cã thÓ ®¹t ®−îc. + TÝnh kh¶ thi vÒ mÆt kü thuËt cã thÓ thùc thi ®−îc. + TÝnh dÔ d ng khi triÓn khai thùc hiÖn. CÇn ph¶i cã sù tham gia cña c¸c chuyªn gia v c¸n bé kü thuËt chuyªn m«n trong qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ s¬ bé. VÝ dô: S ng läc c¸c c¬ héi SXSH: Nguyãùn Âçnh Huáún = 28 = ÂHBKÂN
Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN Môc tiªu cña b−íc 3 cã thÓ tãm l−îc trªn s¬ ®å sau: 4/ B−íc 4: (Lùa chän c¸c gi¶i ph¸p SXSH) TÝnh kh¶ thi cña c¸c c¬ héi SXSH cã thÓ thùc hiÖn ®−îc, cÇn ph¶i ®−îc ®¸nh gi¸ ®Ó chän ra c¸c gi¶i ph¸p thùc tÕ nhÊt. NhiÖm vô 1: §¸nh gi¸ tÝnh kh¶ thi vÒ kü thuËt: Tr−íc khi lùa chän 1 gi¶i ph¸p ®Ó triÓn khai, cÇn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng cña gi¶i ph¸p SXSH ®ã tíi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, s¶n phÈm, s¶n l−îng, møc ®é an to n,... Khi ph©n tÝch tÝnh kh¶ thi vÒ kü thuËt cÇn quan t©m ®Õn c¸c khÝa c¹nh sau: - ChÊt l−îng s¶n phÈm. - N¨ng suÊt s¶n phÈm. - Yªu cÇu vÒ diÖn tÝch. - Thêi gian ngõng ho¹t ®éng. - So s¸nh víi c¸c thiÕt bÞ hiÖn cã. - Yªu cÇu b¶o d−ìng. - Nhu cÇu ® o t¹o. - Ph¹m vi søc khoÎ v an to n nghÒ nghiÖp. Ngo i ra cÇn lËp b¶ng liÖt kª nh÷ng thay ®æi kü thuËt cÇn thiÕt ®èi víi viÖc thùc hiÖn c¬ héi SXSH l : Nguyãùn Âçnh Huáún = 29 = ÂHBKÂN
Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN NhiÖm vô 2: §¸nh gi¸ tÝnh kh¶ thi vÒ kinh tÕ : TÝnh kh¶ thi kinh tÕ cÇn ®−îc tÝnh to¸n dùa trªn c¬ së ®Çu t−− v tiÕt kiÖm dù tÝnh. Mét v i ph−¬ng ph¸p ®−îc sö dông trong thÈm ®Þnh ®Çu t−: + So s¸nh chi phÝ: ®Ó so s¸nh c¸c lùa chän cã thu nhËp nh− nhau nh−ng chi phÝ kh¸c nhau. + So s¸nh lîi Ých: dùa trªn thu nhËp v kho¶n tiÕt kiÖm cña tõng lùa chän. + Ho n vèn ®Çu t−: ®a lîi Ých v o cïng mèi quan hÖ víi vèn ®Çu t−. + Thêi gian ho n vèn: < 1-2 n¨m (dù ¸n ®¬n gi¶n). < 3-4 n¨m (dù ¸n cã vèn ®Çu t− trung b×nh). < 5 n¨m (dù ¸n cã vèn ®Çu t− cao). L−u ý: TÝnh kh¶ thi vÒ t i chÝnh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa v nhá l mét chØ tiªu then chèt trong qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ c¬ héi SXSH. Do vËy cÇn d nh −u tiªn cho viÖc ®¸nh gi¸ c¸c gi¶i ph¸p cã chi phÝ thÊp m th−êng chØ yªu cÇu ph©n tÝch ®¬n gi¶n m thêi gian ho n vèn nhanh. §èi víi nh÷ng gi¶i ph¸p yªu cÇu vèn ®Çu t− cao h¬n, cÇn cã c¸c ®¸nh gi¸ thÝch hîp nh»m ®¶m b¶o tÝnh kh¶ thi vÒ kinh tÕ. ChØ tiªu kinh tÕ: Vèn ®Çu t− Thêi gian thu håi vèn = Dßng tiÒn thu ®−îc §©y l chØ tiªu ph¶n ¸nh møc ®é rñi ro v l qui t¾c nhanh cho c¸c dù ¸n nhá. Nguyãùn Âçnh Huáún = 30 = ÂHBKÂN
Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN NhiÖm vô 3: §¸nh gi¸ khÝa c¹nh m«i tr−êng: PhÇn lín SXSH ®Òu mang lîi Ých m«i tr−êng. Tuy nhiªn víi nh÷ng gi¶i ph¸p phøc t¹p cÇn cã sù thay ®æi vÒ nguyªn vËt liÖu ®Çu v o hoÆc qu¸ tr×nh ho¸ häc th× nªn ®¸nh gi¸ xem SXSH cã thùc sù l m gi¶m c¸c chÊt ®éc h¹i v t¶i l−îng chÊt th¶i v o m«i tr−êng hay kh«ng? §¸nh gi¸ c¸c c¶i thiÖn m«i tr−êng th«ng qua c¸c chØ tiªu: - Gi¶m ph¸t sinh c¸c chÊt th¶i. - Gi¶m tÝnh ®éc h¹i cña chÊt th¶i. - Gi¶m tiªu thô n¨ng l−îng. - Gi¶m tiªu thô NVL th« (kÓ c¶ ®éc h¹i, kh«ng thÓ t¸i t¹o ®−îc). - Gi¶m tiªu thô n−íc. - Gi¶m t¶i l−îng chÊt th¶i. NhiÖm vô 4: Lùa chän c¸c gi¶i ph¸p ®Ó thùc hiÖn: Tæng hîp c¸c kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ vÒ kü thuËt, t i chÝnh v m«i tr−êng ®Ó chän ra nh÷ng gi¶i ph¸p thùc tiÔn v kh¶ thi nhÊt. Cã thÓ sö dông ph−¬ng ph¸p céng cã träng sè ®Ó chän c¸c gi¶i ph¸p SXSH nh sau: Môc tiªu cña b−íc 4 cã thÓ tãm l−îc trªn s¬ ®å sau: Nguyãùn Âçnh Huáún = 31 = ÂHBKÂN
Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN 5/ B−íc 5: (Thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p SXSH) C¸c gi¶i ph¸p SXSH cã tÝnh kh¶ thi cao nhÊt sÏ ®−îc lùa chän ®Ó thùc hiÖn, cã thÓ ngay sau khi ph¸t hiÖn ra (vÝ dô nh− söa ch÷a c¸c chç rß rØ, ban h nh c¸c chØ dÉn l m viÖc) m kh«ng cÇn lËp kÕ ho¹ch cã tÝnh hÖ thèng ®Ó triÓn khai. §Ó ®¹t ®−îc môc tiªu n y cÇn thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô: NhiÖm vô 1: ChuÈn bÞ thùc hiÖn: bao gåm: - LiÖt kª mét c¸ch chi tiÕt c¸c th«ng sè kü thuËt cña thiÕt bÞ m¸y mãc. - ChuÈn bÞ kÕ ho¹ch x©y dùng chi tiÕt. - §¸nh gi¸ so s¸nh v lùa chän c¸c thiÕt bÞ tõ c¸c nh cung cÊp kh¸c nhau. - Cã kÕ ho¹ch hîp lý ®Ó gi¶m thêi gian l¾p ®Æt. NhiÖm vô 2: Thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p kh¶ thi: Thùc hiÖn nhiÖm vô n y cÇn tiÕn h nh: - Gi¸m s¸t c«ng t¸c x©y dùng v l¾p ®Æt: + KiÓm so¸t tiÕn ®é c«ng viÖc. + KiÓm so¸t c¸c th«ng sè l¾p ®Æt v thiÕt bÞ. - ChuÈn bÞ ®−a v o ho¹t ®éng: + Mua c¸c hãa chÊt, phô tïng,... + LËp kÕ ho¹ch b¶o d−ìng, phßng ngõa. + § o t¹o c«ng nh©n, ®èc c«ng v c¸n bé kü thuËt. NhiÖm vô 3: Gi¸m s¸t v ®¸nh gi¸ kÕt qu¶: §©y l c«ng viÖc cÇn l m nh»m t×m ra c¸c nguyªn nh©n dÉn ®Õn c¸c sai lÖch so víi môc tiªu ® ®Ò ra còng nh− ®Ó th«ng tin cho cÊp l nh ®¹o v duy tr× cam kÕt cña hä ®èi víi SXSH. C«ng viÖc cô thÓ: - Gi¸m s¸t kÕt qu¶: + Lùa chän ph−¬ng ph¸p ®o ®Õm (thay ®æi vÒ l−îng chÊt th¶i, vÒ møc ®é tiªu hao nguån lùc, vÒ lîi nhuËn). + Chó ý ®Õn c¸c thay ®æi vÒ tæng s¶n l−îng s¶n xuÊt, vÒ s¶n phÈm. - §¸nh gi¸ kÕt qu¶: + So s¸nh c¸c lîi Ých ®¹t ®−îc víi lîi Ých dù kiÕn. + T×m kiÕm c¸c gi¶i ph¸p ®Ó cã ®−îc c¸c lîi Ých cao h¬n n÷a tõ c¸c thiÕt bÞ l¾p ®Æt. + ThÈm tra ®Ó chøng minh qu¸ tr×nh l¾p ®Æt v vËn h nh phï hîp víi c¸c th«ng sè kü thuËt. Nguyãùn Âçnh Huáún = 32 = ÂHBKÂN
Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN B−íc 5 cã thÓ tãm l−îc theo s¬ ®å sau: 6/ B−íc 6: (Duy tr× SXSH) Duy tr× v cñng cè mét ch−¬ng tr×nh SXSH thùc sù l mét th¸ch thøc. ViÖc cÇn ph¶i l m l hîp nhÊt ch−¬ng tr×nh SXSH víi tiÕn tr×nh kÕ ho¹ch hãa b×nh th−êng cña c«ng ty. Ch×a khãa cho th nh c«ng l©u d i l ph¶i thu hót sù tham gia cña c ng nhiÒu nh©n viªn c ng tèt, còng nh− cã chÕ ®é khen th−ëng cho nh÷ng ng−êi xuÊt s¾c. VÒ c¬ b¶n, giai ®o¹n n y cÇn thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô: NhiÖm vô 1: Duy tr× c¸c gi¶i ph¸p SXSH, cÇn: - LËp kÕ ho¹ch cho c¸c nh©n tè: + Trong c¬ cÊu tæ chøc cã th nh phÇn SXSH. + § o t¹o v khuyÕn khÝch c¸n bé c«ng nh©n viªn. + Cã chÝnh s¸ch v chiÕn l−îc d i h¹n ®èi víi SXSH. + Lång ghÐp SXSH v o ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghÖ. - C¬ cÊu tæ chøc: + CÇn ph¶i b¸m rÔ ch¾c ch¾n trong c¸c phßng s¶n xuÊt. + CÇn chó ý ®Õn ph¸t sinh chÊt th¶i. + Phßng m«i tr−êng v kü thuËt cÇn tham gia v o c¶i tiÕn réng h¬n. - Sù tham gia cña c«ng nh©n viªn v o SXSH: Nguyãùn Âçnh Huáún = 33 = ÂHBKÂN
Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN + Kh«ng ngõng duy tr× ® o t¹o ®Ó thay ®æi nhËn thøc. + Th«ng tin néi bé hai chiÒu mang l¹i Ých cho SXSH. + CÇn cã khen th−ëng kÞp thêi ®èi víi tËp thÓ v c¸ nh©n cã th nh tÝch xuÊt s¾c. - Lång ghÐp SXSH v o qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghÖ: + C¸c kÕ ho¹ch b¶o d−ìng phßng ngõa. + KiÓm tra khÝa c¹nh m«i tr−êng ®èi víi c¸c thiÕt bÞ míi. + Lång ghÐp nhËn thøc SXSH v o c¸c ch−¬ng tr×nh. NhiÖm vô 2: X¸c ®Þnh v lùa chän c¸c b−íc c«ng nghÖ g©y l ng phÝ: Sau khi ® c¶i thiÖn c¸c ho¹t ®éng m«i tr−êng cña c¸c gi¶i ph¸p ® lùa chän, cÇn ph¶i chän träng t©m kiÓm to¸n SXSH tiÕp theo. C¸c träng t©m kiÓm to¸n míi ®−îc chän sÏ tu©n thñ theo c¸c b−íc kiÓm to¸n ® tr×nh b y trªn (b¾t ®Çu tõ b−íc 2: ph©n tÝch c¸c c«ng ®o¹n). NhiÖm vô n y cÇn thùc hiÖn: - §¸nh gi¸ c¸c c«ng ®o¹n s¶n xuÊt vÒ: + Møc ®é ph¸t sinh chÊt th¶i. + Møc chi phÝ m«i tr−êng néi bé v bªn ngo i. + Møc ®é qu¶n lý. + TiÒm n¨ng cã thÓ cã c¸c c¶i tiÕn. - Lùa chän c¸c träng t©m cã triÓn väng nhÊt. - V¹ch kÕ ho¹ch kiÓm to¸n cho c¸c kÕ ho¹ch më réng v n©ng cÊp. B−íc 6 cã thÓ tãm l−îc theo s¬ ®å sau: Nguyãùn Âçnh Huáún = 34 = ÂHBKÂN