
GT. SC & BD CC phân phối khí
Khoa Cơ khí – Động lực
1
GIÁO TRÌNH
UỶ BAN NHÂN DÂN TỈNH TRÀ VINH
TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ TRÀ VINH
MÔ ĐUN: SỬA CHỮA VÀ BẢO DƢỠNG CƠ CẤU PHÂN PHỐI KHÍ
NGHỀ: CÔNG NGHỆ Ô TÔ
TRÌNH ĐỘ: CAO ĐẰNG NGHỀ
Ban hành kèm theo Quyết định số: QĐ/CĐN, ngày tháng năm của Hiệu
trưởng trường cao đẳng nghề Trà Vinh
Trà Vinh, năm 2019

GT. SC & BD CC phân phối khí
Khoa Cơ khí – Động lực
2
KS: Trần Phong Dân - Chủ biên
KS: ..................... KS: .......................
MÔ ĐUN: SỬA CHỮA VÀ BẢO DƢỠNG CƠ CẤU PHÂN PHỐI KHÍ
NGHỀ: CÔNG NGHỆ Ô TÔ
TRÌNH ĐỘ: CAO ĐẰNG NGHỀ
Ban hành kèm theo Quyết định số: QĐ/CĐN, ngày tháng năm của Hiệu
trưởng trường cao đẳng nghề Trà Vinh
Trà Vinh, năm 2019

GT. SC & BD CC phân phối khí
Khoa Cơ khí – Động lực
3
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộic loại sách Giáo trình nên các nguồn thông tin có thể đƣợc phép
dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính l ệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu
lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
LỜI GIỚI THIỆU
Đối tƣợng sử dụng giáo trình: Cuốn giáo trình này đƣợc biên soạn để phục vụ cho
giáo viên chuẩn bị nội dung bài giảng trƣớc khi lên lớp giảng dạy nghề Công nghệ ô
tô. Đây cũng là tài liệu để giáo viên bộ môn phát cho học sinh, sinh viên nghiên cứu học
tập.
Mục đích và yêu cầu đặt ra cho đối tượng sử dụng giáo trình: Là tài liệu cho các
giáo viên giảng dạy các mô đun nghề thống nhất chuẩn bị nội dung bài giảng và kế hoạch
lên lớp cho mô đun Bảo dƣỡng sửa chữa hệ thống phân phối khí. Ngoài ra học sinh,
sinh viên dùng để nghiên cứu theo dõi các nội dung giáo viên truyền đạt trong khi
lên lớp và để nghiên cứu thêm khi về nhà.
Yêu cầu khi sử dụng giáo trình: Ngƣời đọc cần nghiên cứu lần lƣợt các nội dung
theo chƣơng trình để dễ hiểu. Giáo trình này là tập hợp những những kiến thức liên đến
các mô đun trƣớc, ngƣời đọc cần nắm vững những nội dung các mô đun trƣớc để phục
vụ tốt cho việc nghiên cứu giáo trình này.
Cơ sở để biên soạn giáo trình: Tác giả biên soạn giáo trình này dựa trên chƣơng
trình khung đƣợc ban hành theo quyết định số /QĐ -TCĐN ngày tháng năm 2019
của Hiệu trƣởng trƣờng Cao đẳng nghề Trà Vinh, nguồn tài liệu tham khảo từ trƣờng Đại
học sƣ phạm kỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh, chƣơng trình đào tạo Kỹ thuật viên
Toyota (Team 21), các giáo trình của Tổng cục dạy nghề...
Đặc điểm mới của giáo trình: Giáo trình đƣợc biên soạn tập hợp những nội dung cơ
bản về Cơ cấu phân phối khí dựa trên quá trình tƣ duy logic để có thể đảm bảo mục
tiêu về kiến thức, kỹ năng và thái độ nghề nghiệp cho học sinh, sinh viên.
Mặc dù tác giả đã rất cố gắng để biên soạn giáo trình này nhƣng không thể tránh
khỏi những thiếu sót, rất mong đƣợc sự góp ý chân tình của ngƣời đọc.
Xin chân thành cảm ơn!
Trà Vinh, ngày tháng năm 2019
Tham gia biên soạn
1. Tác giả: KS. Trần Phong Dân
2. KS. Trần Đăng Khoa
3. ThS.Nguyễn Hoàng Hận
4. KS. Thạch Thƣơng

GT. SC & BD CC phân phối khí
Khoa Cơ khí – Động lực
4
A. GIỚI THIỆU VỀ MÔ ĐUN
Vị trí, ý nghĩa, vai trò mô đun
Mô đun sửa chữa và bảo dƣỡng cơ cấu phối khí, với các bài học cụ thể, học sinh sẽ
có đƣợc một số kiến thức cơ bản về cấu tạo, nguyên tắc hoạt động, phƣơng pháp kiểm
tra, phƣơng pháp sửa chữa các chi tiết để làm cơ sở cho công tác bảo dƣỡng, sửa chữa cơ
cấu phân phối khí.
Mục tiêu của mô đun
Nhằm đào tạo cho học viên đầy đủ kiến thức về nhiệm vụ, cấu tạo và nguyên tắc
hoạt động của cơ cấu phân phối khí động cơ. Để có đủ kỹ năng phân định, tiến hành bảo
dƣỡng, kiểm tra và sửa chữa các hƣ hỏng của cơ cấu phận phối khí, với việc sử dụng
đúng, hợp lý các trang thiết bị, dụng cụ đảm bảo đúng quy trình, yêu cầu kỹ thuật, an
toàn và năng suất cao.
B. MỤC TIÊU THỰC HIỆN CỦA MO DUN
Học xong mô đun này học viên sẽ có khả năng:
1. Trình bày đúng nhiệm vụ, phân loại cơ cấu phân phối khí
2. Mô tả đúng cấu tạo và nguyên tắc hoạt động của cơ cấu phân phối khí dùng trên
động cơ
3. Phát biểu đúng nhiệm vụ, cấu tạo các chi tiết của cơ cấu phân phối khí
4. Phân tích đúng hiện tƣợng, nguyên nhân hƣ hỏng, phƣ ơng pháp kiểm tra, sửa chữa
hƣ hỏng của các chi tiết
5. Tháo lắp, kiểm tra, sữa chữa và bảo dƣỡng đƣợc cơ cấu phân phối khí đúng quy
trình, quy phạm và đúng tiêu chuẩn kỹ thuật trong sửa chữa, bảo dƣỡng
6. Sử dụng dụng đúng, hợp lý các dụng cụ tháo lắp, kiểm tra, sửa chữa, bảo dƣỡng
cơ cấu phân phối khí bảo đảm chính xác và an toàn.
C. NỘI DUNG CHÍNH CỦA MÔ ĐUN
Số
TT
Tên các bài trong mô đun
Thời gian
Tổng
số
Lý
thuyết
TH, thí
nghiệm, thảo
luận, bài tập
Kiểm
tra
1
Bài 1: NHẬN DẠNG, THÁO LẮP CƠ
CẤU PHÂN PHỐI KHÍ
6
2
4
0
2
Bài 2: SỬA CHỮA NHÓM XU PÁP
9
3
6
0
3
Bài 3: SỬA CHỮA CƠ CẤU DẪN
ĐỘNG XU PÁP
12
4
5
3
4
Bài 4: SỬA CHỮA TRỤC CAM VÀ
CON ĐỘI
9
4
5
0
5
Bài 5: SỬA CHỮA BỘ TRUYỀN
ĐỘNG TRỤC CAM
9
2
4
3
6
BÀI ĐỌC THÊM: CƠ CẤU PHÂN
PHỐI KHÍ ĐỘNG HIỆN ĐẠI
Cộng:
45
15
24
6

GT. SC & BD CC phân phối khí
Khoa Cơ khí – Động lực
5
MỤC LỤC
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN ............................................................................................................. 3
Bài 1: THÁO LẮP NHẬN DẠNG CƠ CẤU PHÂN PHỐI KHÍ. ................................................. 9
1. Nhiệm vụ, yêu cầu và phân loại ......................................................................................... 10
1.1.Nhiệm vụ ......................................................................................................................... 10
1.2. Yêu cầu: .......................................................................................................................... 10
1.3. Phân loại. ....................................................................................................................... 10
2. Cấu tạo và nguyên lý hoạt động. ........................................................................................ 10
2.1. Cấu tạo nguyên lý hoạt động của cơ cấu phân phối khí kiểu treo có trục cam đặt trong
thân máy. ............................................................................................................................... 10
2.2. Cấu tạo nguyên lý hoạt động của cơ cấu phân phối khí kiểu treo có trục cam đặt trên
nắp máy. ................................................................................................................................ 11
2.3. Cấu tạo nguyên lý hoạt động của cơ cấu phân phối khí kiểu đặt. .................................. 11
3. Ƣu nhƣợc điểm của cơ cấu phân phối khí dùng xupáp kiểu treo và kiểu đặt. ................... 12
3.1. Với cơ cấu phân phối khí xupáp đặt: .............................................................................. 12
3.2. Với cơ cấu phân phối khí xupáp treo:............................................................................. 12
4. Bố trí xupáp và dẫn động của cơ cấu phân phối khí. ......................................................... 12
4.1. Số xupáp. ....................................................................................................................... 12
4.2. Bố trí xupáp .................................................................................................................... 13
4.3. Dẫn động xupáp .............................................................................................................. 13
5. Hiện tƣợng, nguyên nhân hƣ hỏng của cơ cấu phân phối khí. ........................................... 15
5.1. Sai lệch pha phối khí: ..................................................................................................... 16
5.2. Mòn cơ cấu phân phối khí: ............................................................................................. 16
5.3. Hở trên các đƣờng dẫn khí ............................................................................................. 16
6. Chẩn đoán hƣ hỏng của cơ cấu phân phối khí. .................................................................. 17
6.1. Chẩn đoán qua khả năng hoạt động của động cơ ........................................................... 17
6.2. Xác định khả năng sai lệch pha phối khí: ....................................................................... 17
6.3. Nghe tiếng gõ. ................................................................................................................ 17
6.4. Các kiểm tra khác ........................................................................................................... 17
7. Quy tri nh và yêu cầu kỹ thuâ t tha o lă p cơ cấu phân phối khí. ................................................. 18
7.1. Trình tự tháo cơ cấu phân phối khí động cơ TOYOTA ................................................. 18
7.2. Quy trình tháo, vệ sinh và lắp cu m xu páp ..................................................................... 20
7.3. Trình tự tháo cơ cấu phân phối khí động cơ NISSAN SD 23. ....................................... 20
CÂU HỎI ....................................................................................................................................... 21
Bài 2: SỬA CHỮA NHÓM XUPÁP ............................................................................................ 22
1. Nhiệm vụ, phân loại và cấu tạo xupáp. .............................................................................. 22
1.1. Nhiệm vụ. ....................................................................................................................... 22
1.2. Điều kiện làm việc. ......................................................................................................... 22
1.3. Phân loại. ........................................................................................................................ 23
1.4.Cấu tạo. ............................................................................................................................ 23

