Giáo trình Tài chính doanh nghiệp GV: Nguyễn Văn Sang
Trang 1 / 197
C
CC
C
HƯƠNG 1
TNG QUAN V TÀI CHÍNH DOANH NGHIP
1. Tài chính doanh nghip
1.1. Hot động ca doanh nghip và tài chính
1.1.1. Hot động ca doanh nghip
- Khái nim doanh nghip:
+ Dưới gc độ pháp : Doanh nghip t chc kinh tế tên riêng,
tài sn, tr s giao dch n định, được đăng kinh doanh theo quy định ca
pháp lut nhm mc đích thc hin các hot động kinh doanh.
+ Xét v mt kinh tế: Doanh nghip là mt t chc kinh tế thc hin các
hot động sn xut, cung ng hàng hóa cho người tiêu dùng qua th trường nhm
mc đích sinh li.
- Hot động doanh nghip: Hot động sn xut kinh doanh ca doanh
nghip quá trình kết hp các yếu t đầu vào to thành yếu t đầu ra là hàng
hóa và thông qua th trường bán các hàng hóa đó để thu li nhun.
- Trong kinh tế th trường:
+ Tin đề cho các hot động ca doanh nghip mt lượng vn tin t
nht định.
+ Bng cách thc nht đnh, doanh nghip to lp được s vn hay qu tin
t ban đầu.
- Quá trình hot động ca doanh nghip cũng là qtrình: To lp, phân
phi, s dng qu tin t Hp thành hot động tài chính doanh nghip.
Quá trình to lp, phân phi, s dng qu tin t cũng là quá trình phát sinh
các dòng tin:
+ Dòng tin vào S vn động ca vn hay qu tin t
+ Dòng tin ra
+ Đối vi doanh nghip sn xut: T - H ... SX...H’- T’
+ Đối vi doanh nghip thương mi: T - H – T’
1.1.2. Hot động ca tài chính doanh nghip
Quá trình vn động to lp, phân phi s dng qu tin t cũng là quá
trình phát sinh các quan h kinh tế dưới hình thc giá tr => Ny sinh các quan
h tài chính, bao hàm:
Giáo trình Tài chính doanh nghiệp GV: Nguyễn Văn Sang
Trang 2 / 197
1.1.2.1. Nhng
quan
h
kinh
tế
gia
doanh
nghip
v
i
nhà
nước
- Tt c các doanh nghip thuc mi thành phn kinh tế phi thc hin các
nghĩa v tài chính đối vi nhà nước (Np thuế cho ngân sách nhà nước);
- Ngân sách nhà nước cp vn cho doanh nghip nhà nước th cp
vn vi công ty liên doanh hoc c phn (mua c phiếu) hoc cho vay (mua trái
phiếu) tu theo mc đích yêu cu qun lý đối vi ngành kinh tế mà quyết định t
l góp vn cho vay nhiu hay ít.
1.1.2.2.
Quan
h
gia
doanh
nghip
v
i
các
ch
th
kinh
tế
khác.
- T s đa dng hoá hình thc s hu trong nn kinh tế th trường đã to ra
các mi quan h kinh tế:
- Gia doanh nghip vi các doanh nghip khác (doanh nghip c phn hay
tư nhân) bao gm các quan h thanh toán tin mua bán vt tư, hàng hoá, phí bo
him, chi tr tin công, c tc, tin lãi trái phiếu;
- Gia doanh nghip vi các nhà đầu tư, cho vay, vi bn hàng khách
hàng thông qua vic hình thành s dng các qu tin t trong hot động sn
xut - kinh doanh;
- Gia doanh nghip vi ngân hàng, các t chc tín dng phát sinh trong
quá trình doanh nghip vay và hoàn tr vn, tr lãi cho ngân hàng, các t chc
tín dng.
Sơ đồ 1-1
:
Quan h gia doanh nghip vi các ch th kinh tế khác
1.1.2.3. Quan
h
trong
n
i
b
doanh
nghip.
- Gm quan h kinh tế gia doanh nghip vi các phòng ban, phân xưởng
và t đội sn xut trong vic nhn tm ng, thanh toán tài sn, vn liếng.
- Gm quan h kinh tế gia doanh nghip vi cán b công nhân viên trong
quá trình phân phi thu nhp cho người lao động dưới hình thc tin lương, tin
thưởng, tin pht và lãi c phn.
Khái nim tài chính doanh nghip:
Tài chính doanh nghip nhng quan h kinh tế biu hin dưới hình thc
giá tr phát sinh trong quá trình hình thành s dng các qu tin t nhm
phc v cho quá trình tái sn xut trong mi doanh nghip góp phn tích lu
vn cho nhà nước.
Doanh
nghip
Tr tin mua hàng
Thưởng, pht vt cht
Thu tin bán hàng
Nhà cung c
p thiết b, vt
tư, dch v
Khách hàng
Giáo trình Tài chính doanh nghiệp GV: Nguyễn Văn Sang
Trang 3 / 197
1.2. Ni dung tài chính doanh nghip
1.2.1. Tham gia đánh giá, la chn các d án đầu tư kế hoch kinh
doanh
Vic xây dng la chn các d án đầu tư do nhiu b phn trong doanh
nghip cùng hp tác thc hin. Trên góc độ tài chính, điu ch yếu là phi xem
xét, cân nhc gia chi phí b ra, nhng ri ro có th gp phi và kh năng thu li
nhun khi thc hin d án. Khi phân tích đánh giá nhm la chn các d án ti
ưu, các d án có mc sinh li cao vn đề quan trng ca nhà tài chính là xem xét
vic s dng vn đầu tư như thế nào.
Sơ đồ 1-2: Đánh giá, la chn các d án đầu tư và kế hoch kinh doanh
1.2.2. Xác định nhu cu vn, t chc huy động vn đáp ng kp thi,
đầy đủ cho các hot động ca doanh nghip.
Mi hot động ca doanh nghip đòi hi phi vn. Bước vào hot đng
kinh doanh, doanh nghip cn phi xác định nhu cu vn cn thiết cho mi hot
động ca doanh nghip trong k phi t chc huy động ngun vn đảm bo
kp thi đầy đủ cho các hot động ca doanh nghip.
Sơ đồ 1-3: Xác định nhu cu vn, t chc huy động vn
Hot động ca doanh nghip
- Đầu tư
- Sn xuât kinh doanh
Nhu cu vn
Cn bao nhiêu vn?
Ngun vn huy động
Ly vn t đâu?
Ngun vn bên trong
Ngun vn bên ngòai
Vn đề cn xem xét:
- Cơ cu ngun vn
- Chi phí SD vn
- Đim li và bt li
- v.v.v
Hình thc và phương
pháp huy động vn
Đánh giá, la chn (Trên góc độ tài chính)
D án đầu tư hoc các khon đầu tư dài hn khác
Quyết định đầu tư hay loi b (trên góc độ tài chính)
Ri ro
Li ích do đầu tư mang li
Nhu cu vn Đu tư
Giáo trình Tài chính doanh nghiệp GV: Nguyễn Văn Sang
Trang 4 / 197
1.2.3. T chc s dng hiu qu s vn hin có; qun cht ch
thu, chi vn bng tin, thường xuyên đảm bo kh năng thanh toán ca
doanh nghip.
Tài chính doanh nghip phi tìm ra các bin pháp góp phn huy đng ti đa
s vn hin vào hot đng kinh doanh, gii phóng các khon vn còn b
đọng. Theo dõi cht ch các khon chi tiêu phát sinh trong quá trình hot động
ca doanh nghip, tìm các bin pháp lp li cân bng gia thu và chi bng tin
để đảm bo cho doanh nghip luôn có kh năng thanh toán.
Sơ đồ 1-4: T chc s dng có hiu qu
1.2.4. Thc hin tt vic phân phi li nhun, trích lp s dng các
qu ca doanh nghip.
Li nhun là mc tiêu hot động ca doanh nghip, liên quan đến s tn ti
phát trin m rng ca doanh nghip. Do đó doanh nghip thc hin vic phân
phi hp li nhun sau thuế cũng như trích lp và s dng tt các qu ca
doanh nghip s góp phn quan trng vào vic phát trin doanh nghip nâng
cao đời sng người lao động trong doanh nghip.
Sơ đồ 1-5: Phân phi li nhun, trích lp và s dng các qu ca DN
Phân phi li nhun sau thuế
Li ích ngn hn
- Tr cho ch s hu
- Ci thin đời sng và khuyến
khích vt cht đối vi người lao
động, nhà qun lý
Li ích dài hn
- D phòng tài chính
- Li nhun để li tái đu tư
Ti đa hoá giá tr
Thu Vn bng tin Chi
Kh năng thanh toán
S vn hin có
- Gii phóng kp thi s vn b đọng
- Tăng vòng quay vn
- Huy động ti đa vào SXKD
- Cân nhc đầu tư
Giáo trình Tài chính doanh nghiệp GV: Nguyễn Văn Sang
Trang 5 / 197
1.2.5. Kim soát thưng xuyên tình hình hot động ca doanh nghip
Thông qua tình hình thu chi tin t hàng ngày, tình hình thc hin các ch
tiêu tài chính cho phép thường xuyên kim tra, kim soát tình hình hot động
ca doanh nghip. Phân tích tài chính nhm đánh giá đim mnh đim yếu v
tình hình tài chính hot động kinh doanh ca doanh nghip, thông qua đó
th giúp cho lãnh đạo doanh nghip trong vic đánh giá tng quát tình hình hot
động ca doanh nghip, nhng đim mnh cũng như đim yếu trong hot động
kinh doanh cũng như kh năng thanh toán, tình hình luân chuyn vt tư, tin
vn, hiu qu hot đng kinh doanh, t đó có th đưa ra các quyết định đúng đắn
v sn xut tài chính, xây dng được mt kế hoch tài chính khoa hc, đảm
bo mi tài sn tin vn mi ngun tài chính ca doanh nghip được s dng
mt cách hiu qu nht.
Sơ đồ 1-6: Kim soát hot động ca doanh nghip
1.2.6. Thc hin d báo và kế hoch hoá tài chính
Sơ đồ 1-7: D báo và kế hoch hoá tài chính
Hot động tài chính
D báo Điu chnh Lp kế hoch
Gii pháp ch động
S biến động ca th trường và các biến đng khác
Thu, chi tin tin t
hàng ngày
Tình hình thc hin các
ch tiêu tài chính
Kim soát hot động ca DN
- Tng quát, toàn din
- Thường xuyên
Đề ra bin pháp:
Kp thi, thích ng
Phân tích
tài chính