Giáo trình Tiện nâng cao (Nghề Cắt gọt kim loại)

bé lao ®éng - th−¬ng binh vµ x(cid:19) héi tæng côc d¹y nghÒ

Chñ biªn: Hoµng Thanh TÞnh

Biªn so¹n: ng« thÞ kÕt

Gi¸o tr×nh tiÖn n©ng cao

NghÒ: c¾t gät kim lo¹i Tr×nh ®é: cao

Dù ¸n gi¸o dôc kü thuËt vµ d¹y nghÒ (VTEP) Hµ néi – 2008

Tuyªn bè b¶n quyÒn :

Tµi liÖu nµy thuéc lo¹i s¸ch gi¸o tr×nh, cho nªn c¸c nguån th«ng tin cã thÓ ®−îc phÐp dïng nguyªn b¶n hoÆc trÝch dïng cho c¸c môc ®Ých vÒ ®µo t¹o vµ tham kh¶o. Mäi môc ®Ých kh¸c cã ý ®å lÖch l¹c hoÆc sö dông víi môc ®Ých kinh doanh thiÕu lµnh m¹nh sÏ bÞ nghiªm cÊm.

Tæng côc D¹y nghÒ sÏ lµm mäi c¸ch ®Ó b¶o vÖ b¶n

quyÒn cña m×nh.

Tæng côc D¹y nghÒ c¸m ¬n vµ hoan nghªnh c¸c th«ng tin gióp cho viÖc tu söa vµ hoµn thiÖn tèt h¬n tµi liÖu nµy.

§Þa chØ liªn hÖ:

Tæng côc D¹y nghÒ

37B - NguyÔn BØnh Khiªm - Hµ Néi

114 - 2008/CXB/03 - 12/L§XH

03 12 − 22 01 −

M· sè:

Lêi nãi ®Çu

Gi¸o tr×nh m«®un TiÖn n©ng cao ®−îc x©y dùng vµ biªn so¹n trªn c¬ së ch−¬ng tr×nh khung ®µo t¹o nghÒ C¾t gät kim lo¹i ®· ®−îc Gi¸m ®èc Dù ¸n Gi¸o dôc kü thuËt vµ D¹y nghÒ quèc gia phª duyÖt dùa vµo n¨ng lùc thùc hiÖn cña ng−êi kü thuËt viªn tr×nh ®é lµnh nghÒ.

Trªn c¬ së ph©n tÝch nghÒ vµ ph©n tÝch c«ng viÖc (theo ph−¬ng ph¸p DACUM) cña c¸c c¸n bé, kü thuËt viªn cã nhiÒu kinh nghiÖm, ®ang trùc tiÕp s¶n xuÊt cïng víi c¸c chuyªn gia ®· tæ chøc nhiÒu ho¹t ®éng héi th¶o, lÊy ý kiÕn v.v..., ®ång thêi c¨n cø vµo tiªu chuÈn kiÕn thøc, kü n¨ng cña nghÒ ®Ó biªn so¹n. Ban gi¸o tr×nh m«®un TiÖn n©ng cao do tËp thÓ c¸n bé, gi¶ng viªn, kü s− cña Tr−êng Cao ®¼ng C«ng nghiÖp HuÕ vµ c¸c kü thuËt viªn giµu kinh nghiÖm biªn so¹n. Ngoµi ra cã sù ®ãng gãp tÝch cùc cña c¸c gi¶ng viªn Tr−êng §¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi vµ c¸n bé kü thuËt thuéc C«ng ty C¬ khÝ Phó Xu©n, C«ng ty ¤t« Thèng NhÊt, C«ng ty s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng Long Thä.

Ban biªn so¹n xin ch©n thµnh c¶m ¬n Tr−êng §¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi, C«ng ty C¬ khÝ Phó Xu©n, C«ng ty ¤t« Thèng NhÊt, C«ng ty s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng Long Thä, Ban Qu¶n lý Dù ¸n GDKT&DN vµ c¸c chuyªn gia cña Dù ¸n ®· céng t¸c, t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì trong viÖc biªn so¹n gi¸o tr×nh. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, ban biªn so¹n ®· nhËn ®−îc nhiÒu ý kiÕn ®ãng gãp th¼ng th¾n, khoa häc vµ tr¸ch nhiÖm cña nhiÒu chuyªn gia, c«ng nh©n bËc cao trong lÜnh vùc nghÒ C¾t gät kim lo¹i. Song do ®iÒu kiÖn vÒ thêi gian, mÆt kh¸c ®©y lµ lÇn ®Çu tiªn biªn so¹n gi¸o tr×nh dùa trªn n¨ng lùc thùc hiÖn, nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh. RÊt mong nhËn ®−îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp ®Ó gi¸o tr×nh m«®un TiÖn n©ng cao ®−îc hoµn thiÖn h¬n, ®¸p øng ®−îc yªu cÇu cña thùc tÕ s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp hiÖn t¹i vµ trong t−¬ng lai.

Gi¸o tr×nh m«®un TiÖn n©ng cao ®−îc biªn so¹n theo c¸c nguyªn t¾c: TÝnh ®Þnh h−íng thÞ tr−êng lao ®éng; TÝnh hÖ thèng vµ khoa häc; TÝnh æn ®Þnh vµ linh ho¹t; H−íng tíi liªn th«ng, chuÈn ®µo t¹o nghÒ khu vùc vµ thÕ giíi; TÝnh hiÖn ®¹i vµ s¸t thùc víi s¶n xuÊt.

Gi¸o tr×nh m«®un TiÖn n©ng cao nghÒ C¾t gät kim lo¹i cÊp tr×nh ®é Cao ®· ®−îc Héi ®ång thÈm ®Þnh Quèc gia nghiÖm thu vµ nhÊt trÝ ®−a vµo sö dông vµ ®−îc dïng lµm gi¸o tr×nh cho häc viªn trong c¸c kho¸ ®µo t¹o ng¾n h¹n hoÆc cho c«ng nh©n kü thuËt, c¸c nhµ qu¶n lý vµ ng−êi sö dông nh©n lùc tham kh¶o.

§©y lµ tµi liÖu thö nghiÖm sÏ ®−îc hoµn chØnh ®Ó trë thµnh gi¸o tr×nh chÝnh thøc trong hÖ thèng d¹y nghÒ.

HiÖu tr−ëng

Bïi Quang ChuyÖn

Giíi thiÖu vÒ m« ®un

VÞ trÝ, ý nghÜa, vai trß m« ®un:

TiÖn n©ng cao lµ m« ®un tæng hîp c¸c kiÕn thøc vµ kü n¨ng cña nghÒ tiÖn, ®ßi

hái ng−êi häc ph¶i ®−îc ®µo t¹o xong tr×nh ®é lµnh nghÒ cÊp 2, thùc hiÖn c¸c

ph−¬ng ph¸p gia c«ng c¬ b¶n trªn m¸y tiÖn rÊt thµnh th¹o. V× vËy m« ®un nµy sÏ

trang bÞ cho häc sinh phÇn kiÕn thøc vµ kü n¨ng chñ yÕu lµ c¸c ph−¬ng ph¸p n©ng

cao n¨ng suÊt lao ®éng khi gia c«ng trªn m¸y tiÖn, cã ¸p dông c¸c thµnh tùu khoa

Môc tiªu cña m« ®un:

häc kü thuËt tiªn tiÕn, trong ph¹m vi thiÕt bÞ hiÖn cã

- M« ®un nµy nh»m rÌn luyÖn cho häc sinh cã c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ ren m«

®un, ph−¬ng ph¸p rµ bæ ®«i, bæ t−, g¸ l¾p phøc t¹p.

- Cã c¸c kü n¨ng tiÖn ren m« ®un, g¸ l¾p vµ tiÖn c¸c chi tiÕt cã h×nh d¸ng kh«ng

c©n xøng, cång kÒnh, tiÖn ®ång thêi b»ng nhiÒu dao ®¹t yªu cÇu kü thuËt, n¨ng suÊt

Môc tiªu thùc hiÖn cña m« ®un:

vµ an toµn.

Häc xong m« ®un nµy häc sinh cã kh¶ n¨ng:

- Thùc hiÖn ®−îc c¸c biÖn ph¸p an toµn khi sö dông dông cô, ®å g¸ ®Æc biÖt.

- G¸, rµ ®−îc chÝnh x¸c c¸c chi tiÕt khã, kh«ng ®èi xøng, cång kÒnh, mÆt bao

kh«ng liªn tôc ( tay g¹t, th©n gèi ®ì, ô ®éng ...)

- Tù t¹o ®ù¬c dao th«ng th−êng cho tiÖn qua nghiªn cøu cã h−íng dÉn.

- §Þnh ®−îc quy tr×nh c«ng nghÖ hîp lý. Chän chÕ ®é c¾t thÝch hîp cho tõng

tr−êng hîp vÒ tiÖn. H−íng dÉn bËc d−íi theo c«ng viÖc.

- HiÖu chØnh vµ ®iÒu chØnh thiÕt bÞ, dao, ph«i ®¹t yªu cÇu; söa ®−îc c¸c khuyÕt

tËt trong qu¸ tr×nh gia c«ng.

- TÝnh to¸n b¸nh r¨ng thay thÕ vµ ®iÒu chØnh m¸y ®Ó tiÖn ®−îc ren m« ®un

kh«ng cã trong b¶ng h−íng dÉn cña m¸y.

- Sö dông hîp lý dung dÞch tr¬n nguéi.

- Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p n©ng cao ®é bãng bÒ mÆt gia c«ng.

- TiÖn ren m« ®un, tiÖn c¸c chi tiÕt g¸ trªn ke g¸, g¸ trªn bµn xe dao, tiÖn nhiÒu

Néi dung chÝnh cña m« ®un:

dao ®¹t yªu cÇu kü thuËt, thêi gian vµ an toµn.

- H×nh d¸ng vµ kÝch th−íc cña ren m« ®un.

- TiÖn ren m« ®un.

- Ph−¬ng ph¸p rµ bæ ®«i, rµ bæ t−

- TiÖn chi tiÕt cã h×nh d¸ng kh«ng ®èi xøng.

- TiÖn chi tiÕt g¸ trªn bµn xe dao.

- Nh÷ng ph−¬ng ph¸p gia c«ng c¬ b¶n trªn m¸y tiÖn b»ng nhiÒu dao cïng lµm

viÖc mét lóc.

G¸ l¾p, ®iÒu chØnh vµ tiÖn b»ng nhiÒu dao.

S C H T N T

Ghi chó:

TiÖn n©ng cao lµ m« ®un c¬ b¶n vµ b¾t buéc. Mäi häc viªn ph¶i häc vµ ®¹t kÕt qu¶

chÊp nhËn ®−îc ®èi víi c¸c bµi kiÓm tra ®¸nh gi¸ vµ thi kÕt thóc nh− ®· ®Æt ra trong

ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o.

Nh÷ng häc viªn qua kiÓm tra vµ thi mµ kh«ng ®¹t ph¶i thu xÕp cho häc l¹i nh÷ng

phÇn ch−a ®¹t ngay vµ ph¶i ®¹t ®iÓm chuÈn míi ®−îc phÐp häc tiÕp c¸c m« ®un/ m«n

häc tiÕp theo.

C¸c h×nh thøc häc tËp chÝnh trong m« ®un

1. Häc trªn líp:

H×nh d¸ng vµ kÝch th−íc cña ren m« ®un

- Ph−¬ng ph¸p tiÖn ren m« ®un

- Ph−¬ng ph¸p rµ bæ ®«i, rµ bæ t−

- Ph−¬ng ph¸p tiÖn chi tiÕt cã h×nh d¸ng kh«ng ®èi xøng

- Ph−¬ng ph¸p tiÖn chi tiÕt g¸ trªn bµn xe dao

- Nh÷ng ph−¬ng ph¸p gia c«ng c¬ b¶n trªn m¸y tiÖn b»ng nhiÒu dao cïng lµm

viÖc mét lóc vµ g¸ l¾p, ®iÒu chØnh vµ tiÖn b»ng nhiÒu dao

- Ph−¬ng ph¸p thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p an toµn khi sö dông dông cô, ®å g¸ ®Æc

biÖt vµ ph−¬ng ph¸p g¸, rµ chÝnh x¸c c¸c chi tiÕt khã, kh«ng ®èi xøng, cång kÒnh,

mÆt bao kh«ng liªn tôc ( tay g¹t, th©n gèi ®ì, ô ®éng ...)

- Ph−¬ng ph¸p hiÖu chØnh vµ ®iÒu chØnh thiÕt bÞ, dao, ph«i ®¹t yªu cÇu; söa

®−îc c¸c khuyÕt tËt trong qu¸ tr×nh gia c«ng

- TÝnh to¸n b¸nh r¨ng thay thÕ vµ ®iÒu chØnh m¸y ®Ó tiÖn ®−îc ren m« ®un

kh«ng cã trong b¶ng h−íng dÉn cña m¸y

- Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p n©ng cao ®é bãng bÒ mÆt gia c«ng

2. Th¶o luËn nhãm:

- C¸c d¹ng sai háng, nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¾c phôc

- LËp tr×nh tù c¸c b−íc tiÕn hµnh tiÖn chi tiÕt theo b¶n vÏ chi tiÕt

3. Xem tr×nh diÔn mÉu vÒ c¸c thao t¸c thùc hiÖn trªn m¸y tiÖn

4. Thùc hµnh tiÖn chi tiÕt theo yªu cÇu cña b¶n vÏ chi tiÕt

- Chän chÕ ®é c¾t thÝch hîp cho tõng tr−êng hîp vÒ tiÖn

- TiÖn ren m« ®un

- TiÖn c¸c chi tiÕt g¸ trªn ke g¸

- TiÖn chi tiÕt g¸ trªn bµn xe dao

- TiÖn b»ng nhiÒu dao

Yªu cÇu vÒ ®¸nh gi¸ hoµn thµnh m« ®un

1. KiÕn thøc:

- ViÖc x¸c ®Þnh c¸c yÕu tè vµ tÝnh to¸n c¸c kÝch th−íc ren m« ®un, ph¹m vi øng

dông cña ph−¬ng ph¸p rµ bæ ®«i, rµ bæ t−, c¸c d¹ng sai háng, nguyªn nh©n vµ

c¸ch kh¾c phôc khi tiÖn ren m« ®un, khi tiÖn c¸c chi tiÕt cã h×nh d¸ng kh«ng ®èi

xøng, ph−¬ng ph¸p sö dông ®ång thêi nhiÒu dao, c¸c biÖn ph¸p n©ng cao chÊt

l−îng bÒ mÆt gia c«ng

2. Kü n¨ng:

- Qua bµi viÕt vµ tr¾c nghiÖm tù luËn ®¹t yªu cÇu

- NhËn d¹ng, lùa chän, mµi söa vµ g¸ l¾p dao tiÖn ren

- TÝnh to¸n vµ thay l¾p b¸nh r¨ng thay thÕ

- ChuÈn bÞ vµ l¾p r¸p ®å g¸, g¸, rµ vµ kÑp chÆt ph«i cã h×nh d¸ng kh«ng ®èi

xøng

- G¸ l¾p vµ ®iÒu chØnh, chÝnh x¸c nhiÒu dao tham gia c¾t gät cïng mét lóc

- Thao t¸c tiÖn ren, lµm c¸c phÇn viÖc tiÖn vµ sö dông c¸c lo¹i dông cô ®o cña

nghÒ thµnh th¹o

- §−îc ®¸nh gi¸ b»ng quan s¸t kÌm b¶ng kiÓm ®¹t yªu cÇu

3. Th¸i ®é :

Tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, quan t©m ®Õn m«i tr−êng

Bµi 1 TiÖn ren m« ®un

M§ cg2 08 01

Môc tiªu thùc hiÖn:

- Tr×nh bµy ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè vÒ h×nh d¸ng, kÝch th−íc cña ren m« ®un vµ c¸c

d¹ng sai háng, nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¾c phôc khi tiÖn ren m« ®un

- Mµi söa, g¸ l¾p dao, ph«i vµ tiÖn ren m« ®un ®¶m b¶o ®óng yªu cÇu kü thuËt,

Néi dung chÝnh:

thêi gian vµ an toµn

- C¸c th«ng sè h×nh häc vµ c«ng dông cña ren m« ®un

- C¸c yªu cÇu kü thuËt cña ren m« ®un

- Ph−¬ng ph¸p tiÖn ren m« ®un

- C¸c d¹ng sai háng, nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¾c phôc

- C¸c b−íc tiÕn hµnh tiÖn ren

1. C¸c th«ng sè h×nh häc vµ c«ng dông cña ren m« ®un

A. Häc trªn líp:

1.1.C«ng dông

- Ren m« ®un lµ lo¹i ren vÝt v« t©n dïng ®Ó truyÒn chuyÓn ®éng gi÷a c¸c chi tiÕt,

bé phËn m¸y. §Æc ®iÓm cña ren vÝt v« tËn lµ ¨n khíp víi b¸nh vÝt v« tËn mµ kh«ng

giíi h¹n bëi sè vßng quay

- Dïng trong c¸c c¬ cÊu biÕn chuyÓn ®éng quay thµnh chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn nh−

trong hép ®iÒu khiÓn bµn dao m¸y tiÖn vµ mét sè c¬ cÊu kh¸c trong m¸y phay, m¸y

khoan..

1.2. C¸c th«ng sè h×nh häc cña ren m« ®un

Ren m« ®un cã biªn d¹ng lµ h×nh thang c©n, gãc ë ®Ønh b»ng 400, hay 290.

Nh−ng ®−îc sö dông phæ biÕn hiÖn nay lµ lo¹i cã gãc 400 (h×nh 08.1.1)

- Lo¹i cã gãc α = 400 gåm cã c¸c kÝch th−íc sau:

+ BÒ réng ®Ønh ren F = 0,843. m

+ BÒ réng ch©n ren F1 = 0,7. m + ChiÒu cao ren h = 2,157. m + B−íc ren P = π. m (ren mét ®Çu mèi)

Pn = π. m. n (ren nhiÒu ®Çu mèi).

P 2

+ BÒ dµy trung b×nh cña ren: B =

Trong ®ã:

P b−íc ren; Pn: b−íc xo¾n cña ren; π = 3,14

n: sè ®Çu mèi ren; m: M« ®un cña ren phô thuéc vµo m« ®un cña b¸nh vÝt

B¸nh vÝt

2 h

1 h

VÝt

4 d

+ §−êng kÝnh ®Ønh ren: d + §−êng kÝnh ch©n ren: d1 = d – p

H×nh 08.1.1. C¸c yếu tè cña ren m« ®un

- Lo¹i ren m« ®un cã gãc α = 290 gåm cã c¸c kÝch th−íc:

+ BÒ réng ®Ønh ren F = 1,054. m + BÒ réng ch©n ren F1 = 0,972. m + ChiÒu cao ren h = 2,157. m + B−íc ren P = π. m (ren mét ®Çu mèi)

Pn = π. m. n (ren nhiÒu ®Çu mèi)

2. C¸c yªu cÇu kü thuËt cña ren m« ®un

Lo¹i ren nµy Ýt dïng

- Ren ®óng kÝch th−íc ®−êng kÝnh vµ b−íc ren

- §óng biªn d¹ng ren, gãc ®Ønh ren

- L¾p ghÐp truyÒn ®éng ªm

3. Ph−¬ng ph¸p tiÖn ren m«®un

- §é nh¾n bãng ®¹t yªu cÇu

3.1.Ph−¬ng ph¸p tÝnh to¸n vÒ ren m« ®un

- §Ó c¾t ren chÝnh x¸c trªn m¸y tiÖn, tr−íc hÕt cÇn thùc hiÖn c¸c tÝnh to¸n trªn

c¬ së c¸c th«ng sè c¬ b¶n cña ren, ®Ó ren cã kÝch th−íc phï hîp. ViÖc tÝnh to¸n

nµy ph¶i theo yªu cÇu cô thÓ cña ren cÇn gia c«ng

- Sau khi tÝnh to¸n ®−îc c¸c kÝch th−íc cña ren, tuú theo tõng lo¹i m¸y tiÖn mµ

ta ®iÒu chØnh c¸c tay g¹t vÒ vÞ trÝ theo b¶ng chØ dÉn trªn m¸y t−¬ng tù nh− tiÖn c¸c

lo¹i ren kh¸c. §èi víi nh÷ng b−íc ren kh«ng cã trong b¶ng th× ph¶i tÝnh l¾p l¹i bé

b¸nh r¨ng thay thÕ. Ph−¬ng ph¸p tÝnh nh− sau:

3.1.1.TÝnh kÝch th−íc cña ren m« ®un

VÝ dô 1: TiÖn ren m« ®un cã gãc ë ®Ønh α = 400, m« ®un m = 2,5, ®−êng kÝnh

®Ønh ren 32 mm, ren cã 1 ®Çu mèi. H·y tÝnh b−íc ren pn, chiÒu cao ren h, ®−êng

kÝnh ch©n ren d1, bÒ réng ®Ønh ren F, bÒ réng ch©n ren F1?

Gi¶i: B−íc ren p = π.m = 3,14 . 2,5 = 7,85mm

BÒ réng ®Ønh ren F = 0,843. m = 2.1mm

BÒ réng ch©n ren F1 = 0,7. m = 1,75mm

ChiÒu cao ren h = 2,157. m = 5,39mm

§−êng kÝnh ch©n ren d1 = d - p = 32 - 7,85 = 24,15mm

VÝ dô 2: TiÖn ren m« ®un cã gãc ë ®Ønh α = 400, m« ®un m = 1,5, ®−êng kÝnh

®Ønh ren lµ 28 mm, ren cã 2 ®Çu mèi. H·y tÝnh b−íc ren pn, chiÒu cao ren h, ®−êng

kÝnh ch©n ren d1, bÒ réng ®Ønh ren F, bÒ réng ch©n ren F1?

Gi¶i: B−íc ren pn = π.m.n = 3,14 . 1,5. 2 = 9,42mm

pn n

B−íc ren p = = = 4,71mm 42,9 2 BÒ réng ®Ønh ren F = 0,843. 1,5 = 1,26mm

BÒ réng ch©n ren F1 = 0,7. 1,5 = 1,05mm

ChiÒu cao ren h = 2,157. 1,5 = 3,23mm

§−êng kÝnh ch©n ren d1 = d - p = 28 - 7,85 = 24,15mm

3.1.2. TÝnh vµ l¾p b¸nh r¨ng thay thÕ ®Ó tiÖn c¸c b−íc ren kh«ng cã trong

b¶ng h−íng dÉn cña m¸y

V× b−íc ren p vµ b−íc xo¾n pn phô thuéc vµo h»ng sè π nªn khi tÝnh to¸n ph¶i

®æi π ra c¸c ph©n sè t−¬ng ®−¬ng ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc tÝnh chän b¸nh r¨ng thay

thÕ, nh−ng ta th−êng chän ph©n sè t−¬ng ®−¬ng: 3,1415 ≈ 22 7

VÝ dô 1: CÇn tiÖn ren m« ®un cã m = 2,5mm trªn m¸y cã b−íc vÝt me pm = 6mm,

ren cã 2 ®Çu mèi. TÝnh b¸nh r¨ng thay thÕ ®Ó l¾p?

x 2,5 x 2 (mm) Gi¶i: - TÝnh b−íc xo¾n cña ren pn = π.m.n = 22 7

thay vµo ta cã: - ¸p dông c«ng thøc tÝnh b¸nh r¨ng thay thÕ i tt = pn pm

22 = = = x i tt = 55 35 50 30 25,2 x x 67 x 22 5 x 67 x 511 x 37 x

Ta ph¶i l¾p 2 cÆp b¸nh r¨ng thay thÕ x = x 2 2 55 35 50 30 1 ZC 1 ZT ZC ZT

x = VËy bµi to¸n tÝnh ®óng, v× b−íc - Thö l¹i sau khi tÝnh: pn = 6x 55 35 50 30 5x 22 7

xo¾n sau khi tÝnh b»ng b−íc xo¾n ®· cho. NÕu kh¸c nhau th× ph¶i tÝnh chän l¹i c¸c

cÆp b¸nh r¨ng cho phï hîp

- KiÓm tra ®iÒu kiÖn ¨n khíp: 55 + 35 > 50 + 15

50 + 30 > 35 + 15

Nh− vËy ®¶m b¶o ®ñ ®iÒu kiÖn ¨n khíp

- L¾p b¸nh r¨ng thay thÕ:theo s¬ ®å sau: (h×nh 08.1.2)

ZC1 = 55

ZC2 = 50

ZT1= 35

ZT2 = 30

H×nh 08.1.2

VÝ dô 2: CÇn tiÖn ren m« ®un cã m = 1,75mm trªn m¸y cã b−íc vÝt me pm =

, ren cã 3 ®Çu mèi. TÝnh b¸nh r¨ng thay thÕ ®Ó l¾p? 4,25 4

x 1,75 x 3 (mm) Gi¶i: - TÝnh b−íc xo¾n cña ren pn = π.m.n = 22 7

thay vµo ta cã: - ¸p dông c«ng thøc tÝnh b¸nh r¨ng thay thÕ i tt = pn pm

3 x 43 xx = ë ®©y sÏ x¶y ra 2 tr−êng hîp: i tt = 75,17/22 x 4/4,25 4,25 75,122 x 7 x

Tr−êng hîp 1: m¸y cã Z127 r¨ng th× ta cã

325,3211 43 xx xx = = = = = x 4,25 4,25 110 20 60 127 pn pm 75,122 x 7 x xx 7 x 35 12 11 x x 7 254 x 125711 xxx 254 7 x

Ta ph¶i l¾p 2 cÆp b¸nh r¨ng thay thÕ x = x 2 2 110 20 60 127 1 ZC 1 zT ZC ZT

x x = x 1,75 x 3mm - Thö l¹i sau khi tÝnh: pn = 4,25 4 110 20 60 127 22 7

VËy bµi to¸n tÝnh ®óng, v× b−íc xo¾n sau khi tÝnh b»ng b−íc xo¾n ®· cho. NÕu

kh¸c nhau th× ph¶i tÝnh chän l¹i cho phï hîp

- KiÓm tra ®iÒu kiÖn ¨n khíp: 110 + 20 > 60 + 15

60 + 127 > 20 + 15

Nh− vËy ®¶m b¶o ®ñ ®iÒu kiÖn ¨n khíp, - L¾p b¸nh r¨ng thay thÕ:theo s¬ ®å sau: (h×nh 08.1.3a)

Z110

Z55

Z60

Z20

Z127

Z25

a/ b/

H×nh 08.1.3

Tr−êng hîp 2: m¸y kh«ng cã Z127 r¨ng th× ta thÊy

43 xx = = 4,25 12 x 4,25 pn pm 75,122 x 7 x 75,122 x 7 x

§Ó tiÖn cho viÖc tÝnh to¸n ta ®æi trÞ sè 25,4 thµnh ph©n sè t−¬ng ®−¬ng:

30 = . Thay vµo ta cã: 25,4 ≈ 330 13 11x 13

12 x 30

75,122 x 11 x 13

= = = = 13 5 65 25 pn pm 75,122 12 13 x x x 117 10 3 x x x

Ta ph¶i l¾p 1 cÆp b¸nh r¨ng thay thÕ = 65 25 ZC ZT

x = x 5,25 = x 1,75 x 3mm - Thö l¹i sau khi tÝnh: pn = 4,25 4 65 25 22 7 22 7

VËy bµi to¸n tÝnh ®óng, v× b−íc xo¾n sau khi tÝnh b»ng b−íc xo¾n ®· cho

V× chØ l¾p 1 cÆp b¸nh r¨ng nªn ta ph¶i l¾p thªm b¸nh r¨ng trung gian ZTG

vµo cÇu b¸nh r¨ng ®Ó nèi truyÒn ®éng tõ ZC tíi ZT. Sè r¨ng cña b¸nh r¨ng

trung gian lµ:

55 TT ZTG = = = 60 r¨ng ZC + 2 65 + 2

- L¾p b¸nh r¨ng thay thÕ:theo s¬ ®å h×nh 08.1.3b

3.2. Dao tiÖn ren m« ®un

- Dao tiÖn ren m« ®un còng nh− c¸c lo¹i dao tiÖn ren kh¸c, ®−îc sö dông dao

thÐp giã hoÆc dao tiÖn ren hîp kim cøng

H×nh 08.1.4. CÊu t¹o dao tiÖn ren m« ®un

- Biªn d¹ng l−ìi c¾t cña dao ph¶i phï hîp víi biªn d¹ng cña ren, ®èi víi ren m«

, biªn d¹ng lµ h×nh thang c©n

®un gãc biªn d¹ng ε = 400

- Trong qu¸ tr×nh c¾t do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau nh− ®é cøng v÷ng cña

hÖ thèng c«ng nghÖ, rung ®éng, chÊt l−îng l−ìi c¾t cña dao.. v.v mµ biªn d¹ng ren

cã sai sè, nªn gãc biªn d¹ng ren ®−îc mµi nhá h¬n 10’ – 20’ ®èi víi dao thÐp giã

vµ 20’ – 30’ ®èi víi dao hîp kim cøng

- Khi tiÖn th« mµi gãc tho¸t γ = 50 - 100, khi tiÖn tinh mµi gãc γ = 0 - Gãc s¸t phô ë 2 bªn α1 = α2 = 30 - 50, gãc s¸t chÝnh α = 120 - 150 - Khi c¾t ren b−íc lín, ®Ó mÆt s¸t cña dao kh«ng cä vµo s−ên ren ta ph¶i mµi

gãc s¸t theo c¸ch sau:

+ Mµi gãc s¸t phô cña l−ìi c¾t bªn (theo h−íng tiÕn cña dao) lín h¬n gãc n©ng cña ren. NÕu tiÖn ren ph¶i th× gãc s¸t phô ë phÝa bªn tr¸i αtr¸i = µ + α1. NÕu ren tr¸i αPh¶i = µ + α2 (µ lµ gãc n©ng cña ren) nh− h×nh 08.1.5a

Mµi theo ph−¬ng ph¸p nµy th× gãc tho¸t ë l−ìi c¾t ph¶i ©m (γ2 < 0) khi tiÖn ren ph¶i, nh− vËy lùc c¾t lín do khã tho¸t phoi, sinh ra rung ®éng nªn ®é tr¬n l¸ng

thÊp. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, däc theo l−ìi c¾t trªn mÆt tho¸t cña dao mµi

H×nh 08.1.5. S¬ ®å mµi vµ g¸ dao ren kh«ng quay th©n dao

a) Dao kh«ng mµi r·nh trªn mÆt tho¸t; b) Dao cã mµi r¸nh trªn mÆt tho¸t

thµnh r·nh hÑp, (nÕu tiÖn ren ph¶i th× mµi r·nh ë l−ìi c¾t ph¶i, ren tr¸i th× mµi ë l−ìi c¾t tr¸i) ®Ó ®¶m b¶o cho phoi tho¸t ra dÔ dµng nh− h×nh 08.1.5b

+ Dao ®−îc mµi hai gãc s¸t b»ng nhau α1 = α2, gãc tho¸t γ = 0 nhy− h×nh

08.1.6a. Tr−êng hîp nµy khi g¸, dao ®−îc xoay nghiªng ®i mét gãc µ. V× vËy cÇn

H×nh 08.1.6. C¸n g¸ dao cã ®Çu quay

1. Dao; 2. VÝt h·m; 3. §Çu quay; 4. C¸n dao; 5. VÝt h·m

ph¶i sö dông c¸n dao cã ®Çu quay vµ v¹ch chia ®é nh− h×nh 08.1.6b a) b)

- Dao ®−îc g¸ theo d−ìng sao cho

l−ìi c¾t chÝnh cña dao cao ngang

Duìng mµi vµ g¸ dao

t©m vµ song song víi ®−êng t©m

40°

chi tiÕt, ®−êng ph©n gi¸c cña gãc

mòi dao vu«ng gãc víi ®−êng t©m

ph«i nh− h×nh 08.1.7

H×nh 08.17

3.3. §iÒu chØnh m¸y ®Ó tiÖn ren m« ®un

b»ng dao

- Còng nh− c¸c lo¹i ren kh¸c, viÖc ®iÒu chØnh m¸y trªn c¸c m¸y tiÖn ren tiªu

chuÈn víi b−íc bÊt kú b»ng c¸ch ®iÒu chØnh c¸c tay g¹t theo b¶ng trÞ sè b−íc tiÕn

g¾n ë trªn m¸y. §èi víi nh÷ng b−íc ren kh«ng cã trong b¶ng th× ph¶i tÝnh to¸n vµ

l¾p l¹i bé b¸nh r¨ng thay thÕ nh− phÇn 1.3.1 ®· häc ë trªn

- Tuú thuéc vµo kÝch th−íc cña ren mµ chän s¬ ®å c¾t kh¸c nhau. Ren cã b−íc nhá

h¬n 4 mm c¾t b»ng mét dao, biªn d¹ng ®Çu dao phï hîp víi biªn d¹ng cña ren.

- Trªn h×nh 8.1.8a dïng mét dao ®Ó tiÖn ren vµ lÊy chiÒu s©u c¾t b»ng bµn tr−ît ngang cho tiÕn dao ngang, h×nh 8.1.8b tiÕn dao xiªn so víi ®−êng ph©n gi¸c cña

ε 2

. TiÖn ren m« ®un cã gãc biªn d¹ng cña ren 400 th× ta quay gãc mòi dao mét gãc

ε 2

20°

H×nh 08.1.8. Ph−¬ng ph¸p tiÕn dao khi tiÖn ren m« ®un b»ng 1 dao a) TiÕn dao theo chiÒu ngang; b) TiÕn dao theo s−ên ren xiªn gãc 200

bµn tr−ît trªn cïng chiÒu kim ®ång hå 700 ( = 200)

- Ren b−íc lín hoÆc ren cÇn gia c«ng chÝnh x¸c cã thÓ c¾t b»ng nhiÒu dao. Phæ

biÕn nhÊt lµ s¬ ®å c¾t ren b»ng hai dao nh− h×nh 8.1.9a vµ ba dao nh− h×nh 8.1.9b

- C¾t ren b»ng 2 dao (h×nh 8.1.9a): lóc ®Çu ren ®−îc c¾t s¬ bé b»ng dao ren

vu«ng sè 1 cã chiÒu s©u ren vµ bÒ réng ch©n ren gÇn ®óng, sau ®ã c¾t tinh b»ng

H×nh 08.1.9. C¾t ren m« ®un b−íc lín

a) C¾t ren b»ng 2 dao; b) C¾t ren b»ng 3 dao

dao ren m« ®un sè 2 tiÖn l¸ng vÒ hai phÝa s−ên ren

- C¾t ren b»ng 3 dao (h×nh 8.1.9b): lÇn ®Çu c¾t s¬ bé b»ng dao c¾t l−ìi réng sè

1 víi chiÒu s©u b»ng 0,25 chiÒu s©u ren, sau ®ã c¾t b»ng dao c¾t l−ìi hÑp sè 2

4. C¸c d¹ng sai háng, nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¸c phôc

®Õn hÕt chiÒu s©u ren. Cuèi cïng c¾t tinh b»ng dao ren m« ®un sè 3

Nguyªn nh©n C¸ch kh¾c phôc D¹ng sai háng

1. B−íc ren sai

- §iÒu chØnh vÞ trÝ c¸c tay g¹t hép b−íc tiÕn sai - TÝnh vµ l¾p bé b¸nh r¨ng thay thÕ sai - Trôc vÝt me mßn nhiÒu

- §iÒu chØnh l¹i vÞ trÝ tay g¹t cña m¸y - TÝnh to¸n vµ thay l¹i b¸nh r¨ng thay thÕ - Söa ch÷a, b¶o d−ìng l¹i trôc vÝt me

- Dao mµi kh«ng ®óng - Dao g¸ kh«ng ®óng t©m - KiÓm tra dao khi mµi - G¸ dao theo d−ìng 2. Ren kh«ng ®óng gãc ®é

3. ChiÒu cao ren sai

- Thùc hiÖn chiÒu s©u c¾t kh«ng chÝnh x¸c - Sö dông du xÝch sai - Dao mßn - §iÒu chØnh chiÒu s©u c¾t chÝnh x¸c b»ng du xÝch - TiÖn thö - Mµi l¹i dao

- G¸ dao theo d−ìng

4. Ren bÞ nghiªng

- §−êng ph©n gi¸c cña gãc ®Çu dao kh«ng vu«ng gãc víi ®−êng t©m vËt gia c«ng

5. §é bãng kh«ng ®¹t

- Gi¶m chiÒu s©u c¾t - Mµi söa l¹i dao - Gi¶m tèc ®é c¾t - Dïng dung dÞch tr¬n nguéi

5. C¸c b−íc tiÕn hµnh tiÖn ren m« ®un

- ChiÒu s©u c¾t lín - Dao mßn - C¶ hai l−ìi c¾t cïng lµm viÖc - Mòi dao nhän, cã phoi b¸m

5.1. ChuÈn bÞ m¸y, vËt t−, dông cô, thiÕt bÞ

- Thö m¸y vµ kiÓm tra phÇn c¬, ®iÖn

- KiÓm tra hÖ thèng b«i tr¬n vµ ®iÒu chØnh c¸c bé phËn di tr−ît cña m¸y

- Chän vµ thay ®å g¸ ph«i

- S¾p xÕp n¬i lµm viÖc

5.2. G¸ ph«i trªn 2 mòi t©m

- Th¸o, l¾p mòi t©m, m©m cÆp tèc

- Níi láng, di chuyÓn, xiÕt chÆt ô sau

- KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh ®é ®ång trôc gi÷a hai mòi t©m

- L¾p vµ xiÕt chÆt tèc vµo ph«i

- G¸ vµ xiÕt chÆt ph«i

Duìng mµi vµ g¸ dao

40°

H×nh 08.1.10. G¸ dao theo d−ìng

5.3. G¸ dao tiÖn ren

- L¾p s¬ bé dao tiÖn ren

- §ÝÒu chØnh ®Çu dao khÝt d−ìng, mòi dao ®óng t©m ph«i, ®−êng ph©n gi¸c cña

gãc mòi dao vu«ng gãc víi ®−êng t©m ph«i nh− h×nh 08.1.10

- KÑp chÆt dao

5.4. Chän chÕ ®é c¾t (v, t s)

a) Chän vËn tèc c¾t v (m/ph)

VËt liÖu ph«i lµ thÐp, vËt liÖu dao lµ thÐp giã nªn chän V= 20 ÷ 30m/phót, nt/c =

265 ÷ 400v/phót

b) Chän l−îng ch¹y dao S

Khi tiÖn ren mô đun b−íc tiÕn chÝnh b»ng b−íc xo¾n cña ren cÇn c¾t, dùa vµo

b¶ng ren g¾n trªn hép ch¹y dao mµ ®Æt c¸c tay g¹t ®óng c¸c vÞ trÝ thÝch hîp.

c) Chän chiÒu s©u c¾t t cho mçi l¸t c¾t phô thuéc vµo ph−¬ng ph¸p tiÕn dao,

b−íc ren, vËt liÖu gai c«ng, ®é cøng v÷ng cña hÖ thèng c«ng nghÖ.

- TiÖn th« th−êng chän tõ 0,05 ÷ 0,4 mm

- Khi tiÖn tinh th× chän kho¶ng 0,05 hoÆc ch¹y dao víi t=0

d) Chän ph−¬ng ph¸p tiÕn dao

- Dïng ph−¬ng ph¸p tiÕn dao ngang sau mçi hµnh tr×nh ch¹y dao

- §iÒu chØnh sè vßng quay trôc chÝnh

- §iÒu chØnh tay g¹t vÒ vÞ trÝ m = 1,25

5.5. TiÖn th«

- TiÖn mét ®−êng ren mê

- KiÓm tra b−íc ren

-TiÖn ren

- KiÓm tra biªn d¹ng ren b»ng d−ìng ren

- §o kÝch th−íc ®−êng kÝnh ngoµi b»ng th−íc cÆp

5.6. TiÖn tinh

- §iÒu chØnh m¸y ®Õn tèc ®é thÝch hîp

- Chän chiÒu s©u c¾t: t = 0,05 mm, mét sè hµnh tr×nh t = 0 ®Ó söa ®óng vµ lµm

l¸ng ren kÕt hîp dïng dung dÞch tr¬n nguéi

- TiÖn ren

5.7. KiÓm tra ren:

- KiÓm tra biªn d¹ng ren b»ng d−ìng ren, l¾p ghÐp truyÒn ®éng víi b¸nh vÝt ªm vµ

æn ®Þnh

- KiÓm tra kÝch th−íc ren b»ng th−íc cÆp, pan me

- KiÓm tra bÒ dµy ren b»ng th−íc chuyªn dïng

Chó ý vÒ an toµn:

Khëi ®éng trôc chÝnh quay ®Ó kiÓm tra tèc ®é tr−íc khi ®ãng ®ai èc hai n÷a vµ

nh¶ ®ai èc hai n÷a sau khi ®· tiÖn ren xong.

B¶n vÏ gia c«ng

3.92

1.05

40°

2.67

0.875

1 . 0 ± 8 1 Ø

5 0 . 0 - 4 2 Ø

5 0 . 0 ± 4 2 Ø

130±0.1

Bµi tËp thùc hµnh

Yªu cÇu kü thuËt:

- M« ®un m = 1,25. C¸c kÝch th−íc cßn l¹i sai lÖch ±0.1 - Ren truyÒn ®éng ªm víi b¸nh vÝt - §é kh«ng ®ång t©m gi÷a mÆt ren víi ®−êng t©m trôc < 0,05mm - §é nh¸m ren cÊp 6, cßn l¹i cÊp 5

Néi dung c¸c b−íc ChØ dÉn thùc hiÖn

8 2 Ø

1. §äc b¶n vÏ 1. ChuÈn bÞ vËt t−, dông cô thiÕt bÞ 135

ChÝnh x¸c - X¸c ®Þnh ®óng c¸c yªu cÇu kü thuËt ghi trªn b¶n vÏ: ®é kh«ng ®ång t©m cho phÐp <0,05mm, sai th−íc ®−êng kÝnh - lÖch kÝch 0,05mm, chiÒu dµi ±0.1mm

- Ph«i thÐp thanh φ28mm, dµi 135mm, dao tiÖn ®Çu cong, mòi khoan t©m φ4, th−íc cÆp 1/20, ®ång hå so, d−ìng ren..

130±0.1

3. TiÖn mÆt ®Çu ®¹t dµi 175mm vµ khoan t©m trªn 2 ®Çu cña ph«i - Chän nt/c = 610 vßng/phót, b−íc tiÕn s= 0,1mm/vßng, chiÒu s©u c¾t t = 0,5 – 1mm

8 2 Ø

- G¸ dao tiÖn mÆt ®Çu ®óng t©m m¸y, g¸ ph«i lªn m¸y rµ trßn ph«i, chiÒu dµi g¸ ph«i 50mm - Dïng dao ®Çu cong tiÖn mÆt ®Çu I, ®Ó chiÒu dµi 133mm

- Khoan t©m φ4mm ®Çu thø nhÊt - G¸ ph«i trë ®Çu tiÖn mÆt ®Çu thø 2 ®¹t dµi 130mm - Khoan t©m φ4mm ®Çu thø 2

100

2x45°

8 1 Ø

4 2 Ø

- G¸ ph«i trªn hai mòi t©m cÆp tèc - G¸ dao c¾t r·nh 2, dao ®Çu cong 4. TiÖn φφφφ24-0,05 dµi 100mm, tiÖn rSnh φφφφ18 x10 mm, v¸t c¹nh 2x 450 vµ dao vai

- TiÖn φ24 x 100mm b»ng dao vai - V¸t c¹nh 2x 450 b»ng dao ®Çu cong

8 1 Ø

4 2 Ø

5. TiÖn φφφφ24-0,05 phÇn cßn l¹i, tiÖn φφφφ18 dµi 10 mm, v¸t c¹nh 2x 450 - TiÖn r·nh φ18 x 10 mm b»ng dao c¾t r·nh - KiÓm tra kÝch th−íc - Th¸o ph«i g¸ trë ®Çu cÆp tèc, g¸ trªn 2 mòi t©m, tiÖn φ24 phÇn cßn l¹i - TiÖn φ18 dµi 10mm vµ v¸t 2x450

Duìng mµi vµ g¸ dao

40°

6. G¸ dao tiÖn ren m« ®un theo d−ìng

- G¸ dao tiÖn ren ®óng t©m m¸y - ¸p s¸t d−ìng lªn däc mÆt trô cña ph«i, ®Æt l−ìi c¾t cña dao sÝt r·nh h×nh thang cña d−ìng sao cho ®−êng ph©n gi¸c cña gãc mòi dao vu«ng gãc víi ®−êng t©m cña mÆt gia c«ng (®Ó ®¶m b¶o ren c©n xøng kh«ng bÞ nghiªng) vµ xiÕt chÆt dao

7. §iÒu chØnh m¸y theo chÕ ®é c¾t ®−îc chän vµ ch¹y thö m¸y

(Thö tr−íc khi ®ãng ®ai èc hai nöa ®Ò phßng xe dao ch¹y x« vµo m©m cÆp hoÆc ô sau khi nhÇm tèc ®é trôc chÝnh)

- §iÒu chØnh ntc =70 ÷ 110 vßng /phót - M« ®un m = 1,25, b−íc xo¾n P = 3,92mm - Khëi ®éng trôc chÝnh quay - §ãng ®ai èc hai nöa ¨n khíp víi trôc vÝt me - Ch¹y thö kh«ng c¾t gät: thao t¸c thö vµo dao, ra dao

+ §−a dao gÇn ch¹m mÆt ngoµi ph«i, ch¹y mét ®−êng dao hÕt chiÒu dµi ®o¹n ren

+ Dïng tay quay bµn tr−ît ngang ®−a dao lïi khái mÆt ph«i

+ §¶o chiÒu quay cña trôc chÝnh ®−a dao vÒ vÞ trÝ ban ®Çu vµ thùc hiÖn tiÕp tôc ®Õn khi thµnh th¹o

4 2

8. TiÖn ren

P = 3.92

- §Æt dao ë vÞ trÝ c¸ch mÆt ngoµi vµ mÆt ®Çu mét kho¶ng 5 mm, ®−a dao ch¹m mÆt ngoµi cña ph«i, c¾t mét ®−êng mê ®Ó kiÓm tra b−íc xo¾n. Hµnh tr×nh ch¹y dao theo vÞ tri vµ chiÒu mòi theo h×nh vÏ bªn

- ChiÒu s©u c¾t cho mçi l¸t c¾t:t1= 0,4 mm; t 2= 0,3 mm t 3= 0,2 mm ; t4= 0,1 mm, t 5= 0,1 mm, - ChiÒu cao ren: h = 2,157.m = 2,157 . 1,25 = 2,696mm - TiÖn tinh ren c¾t l¸t c¾t t1= 0,05 mm, t2 = 0,05 mm, t3 = 0. - LÊy chiÒu s©u c¾t b»ng c¸ch tiÕn dao ngang theo h−íng kÝnh, dïng dung dÞch tr¬n nguéi. - TiÖn ren xong më ®ai èc hai n÷a dõng trôc vÝt me, dïng giòa mÞn lµm s¹ch c¹nh s¾c

9. KiÓm tra ren

10. S¾p xÕp dông cô thiÕt bÞ, vÖ sinh c«ng nghiÖp

C©u hái 08 01

- KiÓm tra biªn d¹ng ren b»ng d−ìng - KiÓm tra b−íc xo¾n, ®−êng kÝnh ®Ønh ren b»ng th−íc cÆp - KiÓm tra tæng thÓ b»ng sù ¨n khíp ren víi b¸nh vÝt b»ng c¸ch l¨n b¸nh vÝt trªn trôc vÝt ®Ó kiÓm tra ¨n khíp sÝt ªm lµ ®¹t nh− h×nh vÏ bªn 1. Trôc vÝt ren m« ®un 2. B¸nh vÝt K. sè ®Çu ren cña trôc vÝt Z. sè r¨ng cña b¸nh vÝt - C¾t nguån ®iÖn vao m¸y, ®−a c¸c tay g¹t vÒ vÞ trÝ an toµn - S¾p xÕp lau s¹ch dông cô c¾t, dông cô ®o vµo ®óng vÞ trÝ quy ®Þnh - VÖ sinh c«ng nghiÖp

C©u 1: Yªu cÇu kü thuËt cña ren m« ®un cÇn ®¹t ®−îc:

A. Ren ®óng kÝch th−íc ®−êng kÝnh vµ b−íc B. §óng biªn d¹ng ren, gãc ®Ønh ren

C. L¾p ghÐp truyÒn ®éng ªm D. §é nh¸m bÒ mÆt E. TÊt c¶ a, b, c, d

C©u 2: CÇn tiÖn trôc ren m« ®un cã m = 1,5; gãc biªn d¹ng ε = 400 , ®−êng kÝnh ®Ønh ren d = 32mm, ren cã 2 ®Çu mèi. H·y tÝnh c¸c kÝch th−íc cña ren:

- B−íc ren P: - ChiÒu s©u ren h: - BÒ réng ®Ønh ren F: - BÒ réng ch©n ren F1 - §−êng kÝnh ch©n ren d1:

C©u 3: Ren m« ®un ®−îc dïng ®Ó truyÒn ®éng víi b¸nh vÝt, kh«ng truyÒn ®éng víi ®ai èc.

§óng Sai

C©u 4: §Ó ®¶m b¶o ren ®óng biªn d¹ng cÇn ph¶i:

A. Mµi dao ®óng d−ìng

B. G¸ mòi dao ®óng t©m cña ph«i

C. §−êng ph©n gi¸c gãc mòi dao vu«ng gãc víi ®−êng t©m ph«i

C©u 5: H·y ®iÒn tªn c¸c gãc cña dao tiÖn ren m« ®un vµo h×nh vÏ:

D. TÊt c¶ a, b, c

1) Gãc tr−íc γ = 0 2)........................................................

3)........................................................

4)........................................................

5)........................................................

6)........................................................

C©u 6: Khi tiÖn ren m« ®un, ng−êi thî c¨n cø vµo ®©u ®Ó ®iÒu chØnh c¸c tay g¹t vÒ vÞ trÝ lµm viÖc:

A. Dùa vµo m« ®un cña ren

B. Dùa vµo b−íc ren

C. Dùa vµo gãc biªn d¹ng ren

C©u 7: §¸nh dÊu (x) vµo c¸c « trèng trong b¶ng sau ®©y ®Ó x¸c ®Þnh ®óng nguyªn nh©n g©y ra c¸c d¹ng sai háng khi tiÖn ren m« ®un:

C¸c d¹ng sai háng

Nguyªn nh©n B−íc ren sai Ren bÞ nghiªng ChiÒu cao ren sai Ren kh«ng ®óng gãc ®é §é nh¸m kh«ng ®¹t

- §iÒu chØnh vÞ trÝ c¸c tay g¹t hép b−íc tiÕn sai x

- TÝnh vµ l¾p bé b¸nh r¨ng thay thÕ sai

- Trôc vÝt me mßn nhiÒu

- Dao mµi kh«ng ®óng

- Dao g¸ kh«ng ®óng t©m

- Thùc hiÖn chiÒu s©u c¾t kh«ng chÝnh x¸c

- Sö dông du xÝch sai

- §−êng ph©n gi¸c cña gãc ®Çu dao kh«ng vu«ng

gãc víi ®−êng t©m vËt gia c«ng

- ChiÒu s©u c¾t lín - C¶ hai l−ìi c¾t cïng lµm viÖc - Mòi dao nhän - Phoi b¸m

Dao mßn

B. Th¶o luËn theo nhãm :

Sau khi ®−îc gi¸o viªn h−íng dÉn chia líp thµnh nhãm nhá, mçi nhãm cã 5 häc

sinh. C¸c nhãm sÏ thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc t×m hiÓu:

- C¸c yªu cÇu kü thuËt ghi trªn b¶n vÏ.

- X¸c ®Þnh c¸c kÝch th−íc cña ren cÇn tiÖn

- C¸c b−íc tiÕn hµnh gia c«ng chi tiÕt theo b¶n vÏ

- Lo¹i dao, c¸c gãc c¬ b¶n cña dao

- Yªu cÇu g¸ dao

- C¸ch lÊy chiÒu s©u c¾t khi tiÖn ren ngoµi

- C¸c vÊn ®Ò vÒ an toµn khi tiÖn ren

Sau ®ã tõng nhãm nªu ph−¬ng ¸n thùc hiÖn vµ chän ph−¬ng ¸n hîp lý nhÊt

C. Xem tr×nh diÔn mÉu:

1. Quan s¸t c¸c ho¹t ®éng:

- G¸ l¾p dao tiÖn ren tam gi¸c ngoµi.

- §iÒu chØnh m¸y theo b−íc xo¾n cÇn tiÖn - TiÕn dao - Hµnh tr×nh c¾t ren

2. Lµm thö: Mét häc sinh lµm thö, cßn l¹i quan s¸t

3. NhËn xÐt: Sau khi b¹n lµm thö

D. Thùc hµnh t¹i x−ëng

Sau khi ®−îc gi¸o viªn h−íng dÉn kÕt hîp quan s¸t tr×nh diÔn mÉu cña gi¸o

viªn, mçi häc sinh nhËn m¸y, dông cô, thiÕt bÞ, ph«i... tù thùc hµnh trªn m¸y tiÖn

theo tr×nh tù ®· ®a ra trong phiÕu h−íng dÉn kÕt hîp víi bµi lý thuyÕt ®· häc.

Chó ý:

- V¸t c¹nh tr−íc khi tiÖn ren

- Ph¶i ®¶m b¶o ®é ®ång t©m gi÷a mÆt ngoµi vµ ®−êng t©m ph«i

- KiÓm tra tèc ®é trôc chÝnh tr−íc khi ®ãng ®ai èc hai n÷a

Bµi 2

TiÖn chi tiÕt g¸ l¾p trªn ke g¸ - m©m ph¼ng

Môc tiªu thùc hiÖn:

M® Cg2 08 02

- Tr×nh bµy ®−îc c¸c ®iÒu kiÖn kü thuËt øng dông c«ng nghÖ, gi¶i thÝch ®−îc

ph−¬ng ph¸p rµ bæ ®«i, rµ bæ t− vµ liÖt kª c¸c lo¹i dông cô g¸ l¾p, c¸c d¹ng chi tiÕt

cã h×nh d¸ng kh«ng c©n xøng g¸ trªn ke g¸.

- Thùc hiÖn c¸c thao t¸c g¸, rµ, ®iÒu chØnh ph«i vµ ke g¸, tiÖn ®¹t yªu cÇu kü

Néi dung chÝnh:

thuËt, thêi gian vµ an toµn.

- C¸c yªu cÇu kü thuËt cña chi tiÕt g¸ trªn ke g¸

- Ph−¬ng ph¸p tiÖn chi tiÕt g¸ trªn ke g¸ - C¸c d¹ng sai háng, nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¾c phôc - C¸c b−íc tiÕn hµnh tiÖn

1. C¸c yªu cÇu kü thuËt cña chi tiÕt g¸ trªn ke g¸

A. Häc trªn líp

Ph«i cã h×nh d¹ng phøc t¹p, cÇn ®é chÝnh x¸c cao, khi gia c«ng trªn m¸y tiÖn ®−îc g¸ trªn m©m ph¼ng kÕt hîp víi ke g¸ hoÆc g¸ trªn ke g¸. V× vËy khi tiÖn chi

tiÕt g¸ trªn ke g¸ cÇn ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu kü thuËt sau: - §óng kÝch th−íc ®−êng kÝnh vµ chiÒu dµi theo b¶n vÏ

- §¶m b¶o ®óng h×nh d¹ng h×nh häc cña chi tiÕt bao gåm ®é kh«ng trô, ®é kh«ng

trßn..

- §óng vÞ trÝ t−¬ng quan gi÷a c¸c bÒ mÆt bao gåm ®é ®ång t©m, ®é song song,

®é vu«ng gãc, ®é ®èi xøng...

2. Ph−¬ng ph¸p tiÖn chi tiÕt g¸ trªn ke g¸

- §¹t ®é nh½n bãng theo yªu cÇu

2.1. Ph¹m vi øng dông

- C¸c d¹ng chi tiÕt cã h×nh d¸ng phøc t¹p ®−îc g¸ trùc tiÕp trªn m©m ph¼ng cña

m©m cÆp 4 vÊu hoÆc m©m chuyªn dïng cã c¸c r·nh ch÷ T bè trÝ theo ph−¬ng

h−íng kÝnh

- Trªn m©m ph¼ng cã thÓ gia c«ng chi tiÕt cã h×nh d¹ng kh«ng trßn, h×nh d¹ng

kh«ng ®èi xøng

- Nh÷ng chi tiÕt cã h×nh d¸ng nh− gèi ®ì trôc, gi¸ ®ì, èng nèi vµ c¸c chi tiÕt

®ång d¹ng kh¸c ®−îc g¸ trªn ke g¸ vµ m©m ph¼ng ®Ó gia c«ng

2.2. Ph−¬ng ph¸p g¸ ke trªn m©m ph¼ng

- KÕt cÊu cña m©m ph¼ng cã d¹ng tÊm ph¼ng, mét mÆt ®−îc ®Þnh vÞ vµ kÑp chÆt

víi trôc chÝnh cña m¸y, mÆt kia ®−îc gia c«ng ph¼ng ®Ó g¸ chi tiÕt nh− h×nh

H×nh 08.2.1. G¸ ph«i trªn m©m ph¼ng a/Dïng tÊm kÑp h×nh mãc, b/Dïng tÊm kÑp ph¼ng, c/Dïng thanh kÑp v¾t qua ph«i 1. §ai èc, 2. Vßng ®Öm, 3.M©m ph¼ng, 4. TÊm kÑp, 5. Chèt tú, 6. TÊm kÑp 7. Bu l«ng, 8. Thanh kÑp, 9. C÷

08.2.1, trªn mÆt ph¼ng nµy cã c¸c r·nh ch÷ T theo h−íng kÝnh

- NÕu mÆt ®Çu m©m ph¼ng sau khi g¸ lªn m¸y bÞ ®¶o, ta cã thÓ tiÖn kho¶ l¹i ®Ó

®¶m b¶o mÆt ®Çu cña m©m ph¼ng vu«ng gãc víi t©m trôc chÝnh

- Ph−¬ng ph¸p g¸ ph«i trªn m©m ph¼ng ®−îc thùc hiÖn b»ng c¸ch:

+ G¸ trùc tiÕp b»ng bu l«ng luån qua r·nh cña m©m ph¼ng nÕu ph«i cã lç s½n

+ G¸ b»ng tÊm kÑp h×nh mãc, tÊm kÑp nµy ®−îc chÕ t¹o tõ rÌn mµ kh«ng dïng

tÊm kÑp chÕ t¹o tõ hµn hoÆc thÐp uèn cong, ph«i ®−îc kÑp chÆt b»ng ®ai èc sè 1

phÝa sau m©m ph¼ng nh− h×nh 08.2.1a

+ G¸ b»ng tÊm kÑp cã chèt tú: nh− h×nh 08.2.1b, mét ®Çu tÊm kÑp 6 tùa vµo ®Çu

bu l«ng cè ®Þnh 5, cßn ®Çu kia Ðp vµo vËt gia c«ng nhê cã ®ai èc 1 vµ bu l«ng 7

TÊm kÑp nµy lµm viÖc theo nguyªn t¾c ®ßn bÈy, tøc lµ bu l«ng kÑp cµng gÇn

vµo vËt gia c«ng th× lùc kÑp cµng lín

G¸ b»ng thanh kÑp v¾t qua ph«i vµ kÑp chÆt b»ng hai bu l«ng nh− h×nh 08.2.1c.

Khi kÑp chÆt b»ng thanh kÑp cÇn chó ý : Lóc ®Çu ph«i ®−îc kÑp s¬ bé b»ng c¸ch

xiÕt c¸c ®ai èc theo tuÇn tù I - III - II - IV, sau ®ã xiÕt chÆt l¹i lÇn cuèi

(cid:1) Sau khi kÑp chÆt vµ gia c«ng xong chi tiÕt ®Çu tiªn trªn m©m ph¼ng, ta

ph¶i l¾p c÷ tú 9 tiÕp xóc víi mét sè ®iÓm trªn bÒ mÆt chi tiÕt. Dùa vµo c÷

nµy ta x¸c ®Þnh ®−îc vÞ trÝ ®Þnh vÞ cña c¸c chi tiÕt gia c«ng tiÕp theo, nh−

vËy sÏ gi¶m ®−îc thêi giam g¸ l¾p vµ ®iÒu chØnh

(cid:1) §iÒu kiÖn ®Ó g¸ ph«i trªn m©m ph¼ng lµ ph¶i c©n b»ng träng l−îng b»ng

qu¶ ®èi träng ®Ó ®¶m b¶o cho ph«i quay c©n b»ng. Qu¶ ®èi träng ®−îc

chän tõ c¸c ®Üa b»ng gang cã cïng ®−êng kÝnh nh−n¶utäng l−îng kh¸c

nhau

(cid:1) C¸c qu¶ ®èi träng ®−îc l¾p trªn c¸c r·nh cña m©m ph¼ng ë phÝa ®èi diÖn

víi chi tiÕt gia c«ng vµ ®−îc kÑp chÆt b»ng bu l«ng –mò èc

(cid:1) Chän träng l−îng cña ®èi träng vµ c©n b»ng trôc tiÕp trªn m¸y theo

ph−¬ng ph¸p sau: Sau khi kÑp chÆt vËt gia c«ng vµ ®èi träng trªn m©m

ph¼ng, t¸ch truyÒn ®éng tõ ®éng c¬ lªn trôc chÝnh ®Ó trôc chÝnh quay tù

do, dïng tay quay nhÑ m©m ph¼ng vµi vßng råi dõng l¹i

NÕu m©m ph¼ng dõng l¹i mµ vËt gia c«ng n»m ë phÝa d−íi th× ta ph¶i t¨ng

thªm träng l−îng cña ®èi träng, nÕu vËt gia c«ng n»m ë phÝa trªn th× ta

ph¶i gi¶m träng l−îng cña ®èi träng

(cid:1) Muèn t¨ng hay gi¶m träng l−îng cña ®èi träng, ta chØ cÇn thay ®æi vÞ trÝ cña ®èi träng b»ng c¸ch xª dÞch ®èi träng ra xa hay gÇn so víi t©m cña m©m

ph¼ng

(cid:1) ViÖc c©n b»ng träng l−îng ®¹t yªu cÇu khi m©m ph¼ng cã thÓ dõng l¹i ë vÞ trÝ bÊt kú mµ kh«ng phô thuéc vµo vÞ trÝ cña vËt gia c«ng hay ®èi träng

(cid:1) Chó ý ph¶i ®¶m b¶o an toµn tuyÖt ®èi, tr¸nh x¶y ra tai n¹n lao ®éng

2.3. G¸ ph«i trªn ke g¸:

- Ke g¸ ®−îc chÕ t¹o b»ng ph−¬ng ph¸p ®óc hoÆc hµn, cã c¸c mÆt lµm viÖc

vu«ng gãc víi nhau

- Ke g¸ ®−îc g¸ trªn m©m ph¼ng b»ng bu l«ng mò èc, cßn ph«i g¸ trªn ke b»ng

c¸c tÊm kÑp, bu l«ng luån qua lç cã s½n trªn ph«i nh− h×nh 08.2.2

- Khi g¸ ph«i trªn ke vµ m©m ph¼ng cÇn ph¶i c©n b»ng träng l−îng nhê ®èi

träng ®Ó ®¶m b¶o chuyÓn ®éng quay cña ®å g¸ ®−îc c©n b»ng.

- VÞ trÝ cña chi tiÕt so víi t©m m¸y ®−îc ®iÒu chØnh b»ng c¸c vÝt ngang 1 vµ vÝt

®øng 2 nh− h×nh 08.2.3 ®−îc rµ g¸ b»ng bé v¹ch dÊu.

- §Ó ®Þnh t©m chÝnh x¸c c¸c chi tiÕt d¹ng hép hoÆc 2 nöa ghÐp l¹i nh− gèi ®ì,

H×nh 08.2.2. G¸ ph«i trªn ke g¸

1. M©m ph¼ng, 2. §èi träng, 3. TÊm kÑp, 4. ke

b¹c lãt 2 nöa... trªn m¸y tiÖn ta dïng ph−¬ng ph¸p rµ g¸ bæ ®«i hoÆc bæ t−

H×nh 08.2.3. Ke ®iÒu chØnh

1. VÝt ngang; 2. VÝt ®øng; 3. M©m ph¼ng; 4. VËt ®èi träng; 5. Bµn tr−ît; 6. Ke

2.3.1. Ph−¬ng ph¸p rµ bæ ®«i

Rµ bæ ®«i lµ ph−¬ng ph¸p rµ dùa trªn c¬ së mét ®−êng t©m vËt gia c«ng, mét

vßng trßn vµ mét mÆt cÇn tiÖn ph¼ng, lç tiÖn ®−îc ®¹t yªu cÇu nöa lç ë phÇn trªn

vµ nöa lç n»m ë phÇn d−íi

VÝ dô: CÇn gia c«ng mét gèi ®ì nh− h×nh 08.2.4 cÇn gia c«ng lç víi yªu cÇu lµ

sau khi tiÖn mét nöa lç n»m ë phÇn Q vµ mét nöa lç n»m ë phÇn E, t©m lç c¸ch

®Òu mÆt 1 vµ mÆt 2.

H×nh 08.2.4

Chi tiÕt gèi ®ì ®−îc g¸ trªn m©m ph¼ng vµ ke g¸ ®Ó gia c«ng. C¸ch thùc hiÖn nh− sau:

B−íc 1: V¹ch dÊu ®−êng t©m ABCD song song víi mÆt ®¸y vµ cã chøa ®−êng

t©m vßng trßn M, v¹ch dÊu vßng trßn M

B−íc 2: G¸ ph«i trªn m©m ph¼ng vµ ke g¸, dïng bé v¹ch dÊu rµ vßng trßn M vµ

mÆt ph¼ng T. §Ó bµn v¹ch dÊu lªn b¨ng m¸y tiÖn ®ång thêi ®iÒu chØnh mòi v¹ch

cao ngang t©m m¸y, råi di chuyÓn ngang mòi v¹ch tõ A sang B, tay tr¸i quay m©m

cÆp qua l¹i, quan s¸t mòi v¹ch vµ ®iÒu chØnh ph«i cho ®Õn khi mòi v¹ch di chuyÓn

®Òu trªn ®−êng th¼ng AB. Nh− vËy ®−êng t©m AB ®· song song víi b¨ng m¸y. Gi¶

sö lóc nµy phÇn E ë phÝa d−íi

- TiÕp tôc ®−a mòi v¹ch di chuyÓn däc b¨ng m¸y ®Ó rµ ®−êng t©m AD vµ BC,

®ång thêi ®iÒu chØnh ph«i ®Ó mòi v¹ch chØ ®óng c¸c ®−êng AD, CB vµ DC. Nh−

vËy ®−êng t©m ABCD ®· cao ngang t©m m¸y tøc lµ mÆt ph¼ng ABCD ®i qua t©m

m¸y, do ®ã lç tiÖn ®−îc ®Òu bÞ c¾t theo ®−êng kÝnh ®Ó mét nöa lç n»m trªn ABCD

vµ mét nöa lç n»m phÝa d−íi ABCD

- Trong qu¸ tr×nh rµ ph¶i thùc hiÖn lÆp ®i lÆp l¹i nhiÒu lÇn míi ®¹t yªu cÇu. NÕu

c¸c ®iÓm D vµ C cã ®é cao kh¸c víi ®iÓm A vµ b th× ta ph¶i gâ vµo mÆt Q hoÆc

mÆt E ®Ó ®iÒu chØnh A, B, C, D cao b»ng nhau. Muèn ®¹t ®−îc yªu cÇu nµy, ph¶i

®−a mòi v¹ch ra, quay lËt mÆt Q xuèng d−ãi, ®−a mòi v¹ch vµo rµ, råi xoay m©m

cÆp qua l¹i ®Ó ®iÒu chØnh ®−êng t©m AB song song víi b¨ng m¸y, ®ång thêi ph¶i

rµ vßng trißn M theo ®−êng v¹ch dÊu vµ rµ mÆt ph¼ng T, cho ®Õn khi ta quay phÇn

E hay Q xuèng d−íi th× mòi v¹ch lu«n chØ ®óng ®−êng t©m ABCD

B−íc 3: XiÕt chÆt c¸c bu l«ng mò èc kÑp chÆt chi tiÕt, råi kiÓm tra l¹i viÖc ®Þnh vÞ

B−íc 4: TiÖn mÆt ®Çu T vµ tiÖn lç M ®óng kÝch th−íc

2.3.2. Ph−¬ng ph¸p rµ bæ t−:

Rµ bæ t− lµ ph−¬ng ph¸p rµ ®Ó sau khi tiÖn cã mét nöa lç n»m trªn ABCD, mét

nöa lç n»m d−íi ABCD, mét nöa lç n»m trªn LNGV, mét nöa lç n»m d−íi LNGV,

tøc lµ phÇn lç tiÖn ra ®−îc chia lµm 4 phÇn b»ng nhau, cã thÓ ¸p dông cho gèi ®ì

h×nh 08.2.4

VÝ dô: CÇn gia c«ng hai lç vu«ng gãc cã hai t©m xuyªn qua nhau, ®ång thêi ph¶i

song song, vu«ng gãc vµ c¸ch ®Òu mÆt ngoµi nh− h×nh 08.2.5. Ph−¬ng ph¸p rµ

nh− sau:

H×nh 08.2.5. Rµ bæ t−

B−íc 1: Gia c«ng lç M nh− h×nh 08.2.5

- LÊy dÊu vßng trßn lç M theo kÝch th−íc b¶n vÏ

- G¸ vËt gia c«ng lªn m©m cÆp 4 vÊu cho c¸c vÊu tiÕp xóc víi mÆt Q, E, 1 vµ

mÆt 2, vÊu cÆp ë mÆt Q cã thÓ cÆp trùc tiÕp lªn phÇn lç X nh−ng kh«ng ®−îc qu¸

s©u

- Rµ ph¸c qua lç M t−¬ng ®èi trßn b»ng c©y rµ hoÆc ®ång hå so

- Dïng ph−¬ng ph¸p rµ bæ ®«i rµ ®−êng t©m abcd cao ngang t©m m¸y, sao

cho khi quay lËt ®Çu Q hay E xuèng d−íi mµ ®é cao cña ®−êng t©m abcd kh«ng

thay ®æi

- Ra ®−êng t©m lngv nh− rµ ®−êng t©m abcd sao cho khi quay lËt ®Çu 1 hay

2 xuèng d−íi mµ ®é cao cña ®−êng t©m lngv kh«ng thay ®æi

- ViÖc rµ vµ ®iÒu chØnh ph¶i thùc hiÖn nhiÒu lÇn, sau mçi lÇn rµ l¹i kiÓm tra, ®iÒu

chØnh cho ®Õn khi hai ®−êng t©m abcd vµ lngv vu«ng gãc víi nhau vµ cao

ngang t©m m¸y, råi xiÕt chÆt c¸c vÊu m©m cÆp, kiÓm tra l¹i thËt chÝnh x¸c.

- TiÕn hµnh tiÖn mÆt ®Çu vµ tiÖn lç M ®óng kÝch th−íc theo b¶n vÏ. Nh− vËy sau

khi tiÖn xong lç M ®−îc chia lµm 4 phÇn b»ng nhau vµ n»m trªn 4 gãc do hai

®−êng t©m abcd vµ lngv t¹o ra.

B−íc 2: Gia c«ng lç X

- LÊy dÊu vßng trßn lç X theo kÝch th−íc b¶n vÏ

- G¸ vËt gia c«ng lªn m©m cÆp 4 vÊu cho c¸c vÊu tiÕp xóc víi mÆt 4, 5, 1 vµ

mÆt 2, nh−ng kh«ng ®−îc cÆp qu¸ s©u

- Rµ ph¸c qua lç M t−¬ng ®èi trßn b»ng c©y rµ hoÆc ®ång hå so

- Dïng ph−¬ng ph¸p rµ bæ ®«i rµ ®−êng t©m lngv cao ngang t©m m¸y, sao

cho khi quay lËt ®Çu 1 hay 2xuèng d−íi mµ ®é cao cña ®−êng t©m lngv kh«ng

thay ®æi

- Ra ®−êng t©m ukpi sao cho khi quay lËt ®Çu 4 hay 5 xuèng d−íi mµ ®é cao

cña ®−êng t©m ukpi kh«ng thay ®æi

- ViÖc rµ vµ ®iÒu chØnh ph¶i thùc hiÖn nhiÒu lÇn, sau mçi lÇn rµ l¹i kiÓm tra, ®iÒu

chØnh cho ®Õn khi hai ®−êng t©m ukpi vµ lngv vu«ng gãc víi nhau vµ cao ngang

t©m m¸y, råi xiÕt chÆt c¸c vÊu m©m cÆp, kiÓm tra l¹i thËt chÝnh x¸c.

- TiÕn hµnh tiÖn mÆt ®Çu vµ tiÖn lç X ®óng kÝch th−íc theo b¶n vÏ. Nh− vËy sau

khi tiÖn xong lç X ®−îc chia lµm 4 phÇn b»ng nhau vµ n»m trªn 4 gãc do hai

®−êng t©m ukpi vµ lngv t¹o ra.

Nh÷ng ®iÒu chó ý khi g¸ vËt gia c«ng b»ng ke g¸:

- MÆt cña m©m cÆp hoÆc m©m ph¼ng ph¶i th¼ng gãc víi ke vµ t©m cña trôc

chÝnh

- MÆt lµm viÖc cña ke g¸ ph¶i ®ñ diÖn tÝch ®Ó l¾p sÝt vµo m©m ph¼ng cho ch¾c

ch¾n

- C¸c bu l«ng ph¶i ®ñ bÒn ®Ó xiÕt thËt chÆt

- Sau khi rµ g¸ xong, cÇn ph¶i quay m©m cÆp vµi vßng b»ng tay ®Ó kiÓm tra

xem khi m©m cÆp quay c¸c bu l«ng, bÝch, ke g¸ vµ vËt gia c«ng cã ch¹m vµo m¸y

hoÆc bµn dao kh«ng, kiÓm tra xem viÖc c©n b»ng cña hÖ thèng sau khi g¸ l¾p

- VËt gia c«ng g¸ trªn ke g¸ th−êng nÆng, nªn khi gia c«ng kh«ng cho m¸y ch¹y

víi tèc ®é qu¸ nhanh mµ ph¶i chän tèc ®é quay thÊp ®Ó ®¶m b¶o ®é v÷ng ch¾c,

®é chÝnh x¸c gia c«ng vµ ®¶m b¶o an toµn lao ®éng.

- V× chi tiÕt kh«ng c©n xøng nªn cÇn ph¶i l¾p thªm ®èi träng c©n b»ng

3. C¸c d¹ng sai háng, nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¾c phôc

C¸c d¹ng sai háng Nguyªn nh©n C¸ch kh¾c phôc

1. Trªn bÒ mÆt chi - KiÓm tra vµ chän l¹i

kÝch th−íc ph«i - L−îng d− kh«ng ®ñ - V¹ch dÊu kh«ng chÝnh

tiÕt cã phÇn ch−a c¾t gät - Mµi nhän com pa vµ

mòi v¹ch dÊu x¸c, kh«ng râ - G¸ ph«i bÞ ®¶o

- Rµ

trßn ph«i b»ng ph−¬ng ph¸p rµ bæ ®«i, bæ t−

- §o thËt chÝnh x¸c khi 2. KÝch th−íc sai

c¾t thö - §o sai khi c¾t thö - §iÒu chØnh du xÝch bµn

tr−ît ngang kh«ng chÝnh x¸c

- Khö hÕt ®é r¬ khi sö dông vßng du xÝch, x¸c ®Þnh ®óng c¸c v¹ch cÇn dÞch chuyÓn

- Rµ g¸ c¸c ®−êng t©m

kh«ng chÝnh x¸c

3. §é song song, vu«ng gãc gi÷a c¸c bÒ mÆt kh«ng ®¹t

- Dïng ®ång hå so rµ ®iÒu hoÆc c©y chØnh thËt chÝnh x¸c, kiÓm thËn tra cÈn tr−íc khi tiÖn - Dao bÞ mßn, g¸ dao kh«ng ®ñ chÆt, bµn dao bÞ r¬

- Mµi l¹i dao, g¸ dao ®ñ chÆt vµ khö hÕt ®é r¬ bµn dao tr−íc khi tiÖn

− Dao bÞ mßn

− Mµi vµ kiÓm tra chÊt

4. §é nh¸m bÒ mÆt

− ChÕ ®é c¾t kh«ng hîp lý

− G¸ dao sai

− Gi¶m chiÒu s©u c¾t, l−îng tiÕn khi tiÖn tinh

− G¸ dao ®óng t©m m¸y

4. C¸c b−íc tiÕn hµnh tiÖn chi tiÕt gèi ®ì theo b¶n vÏ

l−îng l−ìi c¾t kh«ng ®¹t

4.1. ChuÈn bÞ m¸y, vËt t−, dông cô, thiÕt bÞ

- Thö m¸y vµ kiÓm tra phÇn c¬, ®iÖn

- KiÓm tra hÖ thèng b«i tr¬n vµ ®iÒu chØnh c¸c bé phËn di tr−ît cña m¸y - Chän vµ thay ®å g¸ ph«i: m©m ph¼ng, ke g¸ 900, ph«i, dông cô v¹ch dÊu,

®ång hå so, chÊm dÊu, dao tiÖn lç suèt..

- S¾p xÕp n¬i lµm viÖc

4.2. V¹ch dÊu

- KiÓm tra l−îng d− gia c«ng vµ c¸c mÆt ph¼ng ®· tinh chÕ - LÊy mÆt ®¸y A lµm chuÈn, v¹ch dÊu ®−êng t©m thø nhÊt bao quanh ph«i c¸ch

mÆt A lµ 42mm.

- V¹ch dÊu ®−êng t©m thø 2 c¸ch mÆt B 45mm, vu«ng gãc víi ®−êng t©m thø

nhÊt (v¹ch bao quanh ph«i)

- V¹ch dÊu vßng trßn cã ®−êng kÝnh 40mm - KiÓm tra l¹i c¸c kÝch th−íc ®· v¹ch dÊu, tiÕn hµnh chÊm dÊu vµ kiÓm tra l¹i

lÇn cuèi ( chÊm dÊu ph¶i râ, kh«ng s©u qu¸)

4.3. L¾p ®å g¸ lªn m¸y:

- L¾p m©m ph¼ng lªn m¸y - L¾p ke g¸ lªn m©m ph¼ng vµ xiÕt chÆt s¬ bé b»ng bÝch, bu l«ng - §iÒu chØnh ke lªn xuèng ®Ó cã kho¶ng c¸ch tõ mÆt ph¼ng cña ke ®Õn t©m

m¸y b»ng kho¶ng c¸ch tõ mÆt ®¸y A ®Õn t©m lç gèi ®ì trôc

- Rµ chØnh cho mÆt ph¼ng cña ke vu«ng gãc víi m©m ph¼ng - XiÕt chÆt bu l«ng lÇn cuèi

4.4. G¸ ph«i:

- §Æt mÆt ®¸y A cña gèi ®ì ®· ®−îc tinh chÕ lªn mÆt ke g¸ råi dïng bÝch – bu

l«ng xiÕt chÆt s¬ bé gèi ®ì vµo ke g¸

- §Þnh t©m gèi ®ì trôc theo c¸c ®−êng v¹ch dÊu b»ng ph−¬ng ph¸p rµ bæ ®«i,

rµ bæ t− vµ kiÓm tra l¹i viÖc ®Þnh t©m lÇn cuèi thËt chÝnh x¸c

- XiÕt chÆt lÇn cuèi gèi ®ì vµo ke g¸ - L¾p thªm qu¶ ®èi träng ®Ó c©n b»ng träng t©m

4.5. G¸ dao:

- G¸ dao tiÖn lç suèt ®óng t©m m¸y ( xiÕt chÆt s¬ bé) vµ ®¶m b¶o t©m c¸n dao song song víi t©m lç, tiÕn thö dao b»ng tay ®Ó kiÓm tra ®é th«ng suèt cña dao trong lç

- XiÕt chÆt dao lÇn cuèi 4.6. Chän chÕ ®é c¾t (v, t s)

a) Chän tèc ®é c¾t v (m/ph) VËt liÖu ph«i lµ gang, vËt liÖu dao lµ thÐp giã nªn chän V= 20 ÷ 30m/phót,

nt/c = 265 ÷ 400v/phót

b) Chän l−îng ch¹y dao S

- Khi tiÖn th« chän b−íc tiÕn s = 0,1 – 0,5mm/vßng

- Khi tiÖn tinh chän b−íc tiÕn s = 0,05 – 0,1mm/vßng

c) Chän chiÒu s©u c¾t t : cho mçi l¸t c¾t phô thuéc vµo ph−¬ng ph¸p tiÕn dao,

b−íc ren, vËt liÖu gai c«ng, ®é cøng v÷ng cña hÖ thèng c«ng nghÖ.

- TiÖn th« th−êng chän tõ 1 ÷ 2 mm

- Khi tiÖn tinh th× chän kho¶ng 0,5

4.7. TiÖn th«

- §o kÝch th−íc ®−êng kÝnh lç b»ng th−íc cÆp 1/50

4.8. TiÖn tinh; §iÒu chØnh m¸y ®Õn tèc ®é thÝch hîp

5. Bµi tËp thùc hµnh:

B¶n vÏ gia c«ng

6,3

Ø40-0.05

5 0 . 0 - 0 4 Ø

1 . 0 ± 6 7

Ø6

2 4

Ø6

90±0.1

4.9. KiÓm tra: KiÓm tra kÝch th−íc b»ng th−íc cÆp, pan me

Yªu cÇu kü thuËt:

- §é kh«ng vu«ng gãc gi÷a 2 ®−êng t©m < 0.05mm - §é kh«ng song song gi÷a mÆt ®¸y A víi ®−êng sinh φ40 < 0.05mm - C¸c kÝch th−íc cßn l¹i ®· gia c«ng ( chØ tiÖn lç φ40 cña gèi ®ì)

Néi dung c¸c b−íc ChØ dÉn thùc hiÖn

1. §äc b¶n vÏ

- X¸c ®Þnh ®óng c¸c yªu cÇu kü thuËt ghi trªn b¶n vÏ: ®é kh«ng ®ång t©m cho phÐp <0,05mm, sai lÖch kÝch th−íc ®−êng kÝnh - 0,05mm

Ø36

1 . 0 ± 6 7

Ø6

2 4

Ø6

2. ChuÈn bÞ vËt t−, dông cô thiÕt bÞ

- Ph«i ®óc b»ng gang x¸m ®· gia c«ng c¸c mÆt ph¼ng ®¸y, mÆt l¾p ghÐp 2 nöa cña gi¸ ®ì b»ng bu l«ng - ®ai èc M8x1.25, th−íc cÆp 1/20, ®ång hå so, com pa v¹ch dÊu, ®µi v¹ch, mòi chÊm dÊu vµ c¸c dông cô cÇm tay..

90±0.1

- M©m ph¼ng, ke g¸ - Dao tiÖn lç suèt

§uêng v¹ch dÊu Ø40

3. V¹ch dÊu

- §Æt mÆt A lªn mÆt ph¼ng bµn v¹ch dÊu, dïng ®µi v¹ch vÏ ®−êng t©m I bao quanh ph«i c¸ch mÆt A mét kho¶ng 42mm

2 4

- Dïng mÆt B lµm chuÈn ®Æt trªn bµn rµ v¹ch dÊu ®−êng t©m II c¸ch mÆt B lµ 45mm

§èi träng

M©m ph¼ng

Chi tiÕt gèi ®ì

- L¾p s¬ bé ke g¸ lªn m©m ph¼ng b»ng c¸c bÝch - bu l«ng vµ ®iÒu chØnh ke lªn xuèng ®Ó cã kho¶ng c¸ch tõ mÆt ph¼ng cña ke tiÕp xóc víi mÆt ®¸y A ®Õn t©m lç gèi ®ì trôc lµ 42mm

- V¹ch dÊu vßng trßn ®−êng kÝnh 40mm cã t©m lµ giao cña 2 ®−êng t©m I vµ II b»ng com pa - KiÓm tra l¹i kÝch th−íc c¸c ®−êng dÊu ®· v¹ch thËt cÈn thËn, råi chÊm dÊu thËt râ lªn c¸c ®−êng dÊu (kh«ng ®−îc chÊm dÊu qu¸ s©u) - Th¸o m©m cÆp v¹n n¨ng ra, l¾p 4. L¾p m©m ph¼ng vµ ke g¸ lªn m¸y m©m ph¼ng lªn m¸y

2 4

Ke g¸

Bu l«ng

- Rµ chØnh cho mÆt ph¼ng cña ke vu«ng gãc víi m©m ph¼ng b»ng ®ång hå so - XiÕt chÆt c¸c bu l«ng h·m ke g¸ víi m©m ph¼ng lÇn cuèi

5. G¸ ph«i ( Xem h×nh vÏ b−íc 4)

- §Æt mÆt ®¸y A cña gèi ®ì ®· ®−îc tinh chÕ lªn mÆt ke g¸ råi dïng bÝch – bu l«ng xiÕt chÆt s¬ bé gèi ®ì vµo ke g¸

- §Þnh t©m gèi ®ì trôc theo c¸c ®−êng v¹ch dÊu b»ng ph−¬ng ph¸p rµ bæ ®«i, rµ bæ t− vµ kiÓm tra l¹i viÖc ®Þnh t©m lÇn cuèi thËt chÝnh x¸c (nh− h×nh 08. 2.4)

- XiÕt chÆt lÇn cuèi gèi ®ì vµo ke

g¸

- L¾p thªm qu¶ ®èi träng ®Ó c©n

b»ng träng t©m

6. G¸ dao tiÖn lç suèt

§èi träng

7. TiÖn lç suèt φφφφ40 -0,05

M©m ph¼ng

- G¸ dao ®óng t©m m¸y, ®¶m b¶o ®−êng t©m cña c¸n dao song song víi ®−êng t©m lç - Chän nt/c = 610 vßng/phót, b−íc tiÕn s= 0,1mm/vßng, chiÒu s©u c¾t t = 0,5 – 1mm

5 0 . 0 - 0 4 Ø

Ke g¸

Bu l«ng

- TiÖn th« - TiÖn tinh

8. KiÓm tra - KiÓm tra ®−êng kÝnh b»ng th−íc

cÆp 1/20, pan me ®o trong

9. S¾p xÕp dông cô thiÕt bÞ, vÖ sinh c«ng nghiÖp

- C¾t nguån ®iÖn vao m¸y, ®−a c¸c tay g¹t vÒ vÞ trÝ an toµn - S¾p xÕp lau s¹ch dông cô c¾t, dông cô ®o vµo ®óng vÞ trÝ quy ®Þnh - VÖ sinh c«ng nghiÖp

C©u hái 08 02

C©u 1: Yªu cÇu kü thuËt cña chi tiÕt gia c«ng g¸ trªn m©m ph¼ng vµ ke g¸ cÇn ®¹t

®−îc:

A. §óng kÝch th−íc ®−êng kÝnh vµ chiÒu dµi theo b¶n vÏ

B. §¶m b¶o ®óng h×nh d¹ng h×nh häc cña chi tiÕt nh−: ®é kh«ng trô, ®é kh«ng

trßn..

C. §óng vÞ trÝ t−¬ng quan gi÷a c¸c bÒ mÆt bao gåm ®é ®ång t©m, ®é song song,

®é vu«ng gãc, ®é ®èi xøng...

D. §¹t ®é nh½n bãng theo yªu cÇu

E. TÊt c¶ a, b, c, d

C©u 2: H·y ®iÒn c¸c côm tõ thÝch hîp sau ®©y vµo chç trèng ®Ó hoµn thµnh c©u

®óng:

A. g¸ trùc tiÕp trªn m©m ph¼ng D. m©m chuyªn dïng

B. kh«ng trßn E. ph−¬ng h−íng kÝnh

C. ®èi xøng

C¸c d¹ng chi tiÕt cã h×nh d¸ng phøc t¹p ®−îc ....................................................cña

m©m cÆp 4 vÊu hoÆc ...........................cã c¸c r·nh ch÷ T bè trÝ theo ...............Trªn

m©m ph¼ng cã thÓ gia c«ng chi tiÕt cã h×nh d¹ng..................., kh«ng.......................

C©u 3: §iÒu kiÖn ®Ó g¸ ph«i trªn m©m ph¼ng lµ ph¶i c©n b»ng träng l−îng b»ng

qu¶ ®èi träng ®Ó ®¶m b¶o cho ph«i quay c©n b»ng.

§óng

C©u 4: Ph−¬ng ph¸p g¸ ph«i trªn m©m ph¼ng ®−îc thùc hiÖn b»ng c¸ch:

Sai

A. G¸ trùc tiÕp b»ng bu l«ng luån qua r·nh cña m©m ph¼ng nÕu ph«i cã lç s½n

B. G¸ b»ng tÊm kÑp h×nh mãc

C. G¸ b»ng tÊm kÑp cã chèt tú

D. G¸ b»ng thanh kÑp v¾t qua ph«i vµ kÑp chÆt b»ng hai bu l«ng

E. C¶ a, b, c, d

C©u 5: Khi gia c«ng c¸c chi tiÕt cã h×nh d¹ng phøc t¹p, kh«ng trßn, kh«ng c©n

xøng ®−îc g¸ trªn m©m ph¼ng vµ ke g¸. Muèn ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c cña

chi tiÕt sau khi tiÖn cÇn ph¶i ¸p dông ph−¬ng ph¸p:

A. Rµ bæ ®«i

B. Rµ bæ t−

C. C¶ A vµ B

C©u 6: Nh÷ng ®iÒu chó ý khi g¸ vËt gia c«ng b»ng ke g¸:

A. MÆt cña m©m cÆp hoÆc m©m ph¼ng ph¶i th¼ng gãc víi ke vµ t©m cña trôc chÝnh

B. MÆt lµm viÖc cña ke g¸ ph¶i ®ñ diÖn tÝch ®Ó l¾p sÝt vµo m©m ph¼ng cho ch¾c ch¾n

C. C¸c bu l«ng ph¶i ®ñ bÒn ®Ó xiÕt thËt chÆt

D. Sau khi rµ g¸ xong, cÇn ph¶i quay m©m cÆp vµi vßng b»ng tay ®Ó kiÓm tra

E. VËt gia c«ng g¸ trªn ke g¸ th−êng nÆng, nªn khi gia c«ng ph¶i chän tèc ®é

quay thÊp ®Ó ®¶m b¶o ®é v÷ng ch¾c, ®é chÝnh x¸c gia c«ng vµ ®¶m b¶o an toµn

lao ®éng.

F. V× chi tiÕt kh«ng c©n xøng nªn cÇn ph¶i l¾p thªm ®èi träng c©n b»ng

G. TÊt c¶ A, B, C, D, E, F

C©u 7: Rµ bæ ®«i lµ ph−¬ng ph¸p rµ chØnh dùa trªn c¬ së mét ®−êng t©m vËt gia

c«ng, mét vßng trßn vµ mét mÆt cÇn tiÖn ph¼ng, lç tiÖn ®−îc ®¹t yªu cÇu

chia lµm 2 phÇn b»ng nhau vµ ®èi xøng qua t©m

§óng

Sai

C©u 8: Rµ bæ t− lµ ph−¬ng ph¸p rµ chØnh dùa trªn c¬ së hai ®−êng t©m vËt gia

c«ng vu«ng gãc víi nhau, mét vßng trßn vµ mét mÆt cÇn tiÖn ph¼ng ®Ó

phÇn lç tiÖn ra ®−îc chia lµm 4 phÇn b»ng nhau

§óng

Sai

C©u 9: §¸nh dÊu (x) vµo c¸c « trèng trong b¶ng sau ®©y ®Ó x¸c ®Þnh ®óng nguyªn

nh©n g©y ra c¸c d¹ng sai háng khi tiÖn chi tiÕt g¸ trªn m©m ph¼ng vµ ke g¸

Nguyªn nh©n

¬ r

h c

o ¶ d

ö h t

g n î −

g n « h k

é ® Õ h c

t ¾ c

C¸c d¹ng sai háng

â r

h k

b o a d n µ b

p î h g n « h k

a s o a d ¸ g

« h p ¸ g

g n « h k u Ê d h c ¹ V

g n a g n t î − r t n µ b

ñ ® g n « h K

c ¸ x h n h c g n « h k

c ¸ x h n h c

g n ê − ® c ¸ c ¸ g µ R

h n h c g n « h k m © t

n ß m o a D

t ¾ c

c ¸ x

a s o §

− d

x u d h n h c u Ò ®

Trªn bÒ mÆt chi tiÕt cã phÇn ch−a c¾t gät

x KÝch th−íc sai

§é song song, vu«ng gãc gi÷a c¸c bÒ mÆt kh«ng ®¹t

§é nh¸m bÒ mÆt ch−a ®¹t

B. Th¶o luËn theo nhãm :

Sau khi ®−îc gi¸o viªn h−íng dÉn chia líp thµnh nhãm nhá, mçi nhãm cã 5 häc

sinh. C¸c nhãm sÏ thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc t×m hiÓu:

- C¸c yªu cÇu kü thuËt ghi trªn b¶n vÏ.

- C¸c b−íc tiÕn hµnh gia c«ng chi tiÕt theo b¶n vÏ

- Chän ®å g¸

- Lo¹i dao, yªu cÇu g¸ dao

- C¸ch lÊy chiÒu s©u c¾t khi c¾t thö

- C¸c vÊn ®Ò vÒ an toµn khi tiÖn

Sau ®ã tõng nhãm nªu ph−¬ng ¸n thùc hiÖn vµ chän ph−¬ng ¸n hîp lý nhÊt

1. Quan s¸t c¸c ho¹t ®éng:

C. Xem tr×nh diÔn mÉu:

- V¹ch dÊu

- Thay l¾p ®å g¸: M©m ph¼ng, ke g¸

2. Lµm thö: Mét häc sinh lµm thö, cßn l¹i quan s¸t

- Rµ chØnh vµ ®Þnh t©m chi tiÕt

3. NhËn xÐt: Sau khi b¹n lµm thö

D. Thùc hµnh t¹i x−ëng

Sau khi ®−îc gi¸o viªn h−íng dÉn kÕt hîp quan s¸t tr×nh diÔn mÉu cña gi¸o

viªn, mçi häc sinh nhËn m¸y, dông cô, thiÕt bÞ, ph«i... tù thùc hµnh trªn m¸y tiÖn

theo tr×nh tù ®· ®a ra trong phiÕu h−íng dÉn kÕt hîp víi bµi lý thuyÕt ®· häc.

Bµi 3

TiÖn chi tiÕt g¸ l¾p trªn bµn xe dao

M§ cg2 08 03

Môc tiªu thùc hiÖn:

- Tr×nh bµy ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu kü thuËt, ph−¬ng ph¸p g¸ l¾p c¸c chi tiÕt cã

h×nh d¸ng kh«ng c©n xøng, cång kÒnh, nÆng trªn bµn xe dao

- ChuÈn bÞ trôc dao, ®å g¸, dông cô g¸, thùc hiÖn viÖc g¸ l¾p, ®iÒu chØnh vµ kÑp chÆt ®å g¸, ph«i trªn bµn xe dao vµ tiÖn chi tiÕt ®¹t yªu cÇu kü thuËt, thêi gian

vµ an toµn. Néi dung chÝnh:

- C¸c yªu cÇu kü thuËt cña chi tiÕt g¸ trªn bµn xe dao

- Ph−¬ng ph¸p tiÖn chi tiÕt g¸ trªn bµn xe dao

- C¸c d¹ng sai háng, nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¾c phôc

- C¸c b−íc tiÕn hµnh tiÖn

1. C¸c yªu cÇu kü thuËt cña chi tiÕt g¸ trªn bµn xe dao

A. Häc trªn líp

Khi gia c«ng nh÷ng chi tiÕt nÆng, cång kÒnh cã h×nh d¸ng phøc t¹p mµ c¸c

ph−¬ng ph¸p g¸ l¾p kh¸c kh«ng thùc hiÖn ®−îc ng−êi ta dïng ph−¬ng ph¸p g¸ l¾p vËt gia c«ng trªn bµn dao. Nªn ph¶i ®¹t ®−îc c¸c yªu cÇu kü thuËt sau:

- §óng kÝch th−íc theo b¶n vÏ - §¶m b¶o ®óng h×nh d¹ng h×nh häc cña chi tiÕt bao gåm ®é kh«ng trô, ®é

kh«ng trßn, ®é kh«ng c«n..

- §óng vÞ trÝ t−¬ng quan gi÷a c¸c bÒ mÆt bao gåm ®é ®ång t©m, ®é song song,

®é vu«ng gãc, ®é ®èi xøng...

2. Ph−¬ng ph¸p tiÖn chi tiÕt g¸ trªn bµn xe dao

- §¹t ®é nh½n bãng theo yªu cÇu.

2.1. Ph¹m vi øng dông

- Ph−¬ng ph¸p g¸ l¾p nµy chØ dïng khi gia c«ng c¸c vËt nÆng, cã kÝch th−íc lín d¹ng h×nh hép, h×nh d¸ng phøc t¹p, cÇu kú mµ c¸c ph−¬ng ph¸p g¸ l¾p kh¸c kh«ng thùc hiÖn ®−îc

- Chi tiÕt g¸ l¾p trªn bµn dao thùc hÖn chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn, cßn dao ®−îc l¾p

trªn trôc dao vµ g¸ trªn 2 mòi t©m thùc hiÖn chuyÓn ®éng quay ®Ó c¾t gät

2.2. Ph−¬ng ph¸p g¸ ph«i

Chi tiÕt gia c«ng

Bµn dao

TÊm c¨n ®ì

H×nh 08.3.1

- Nguyªn t¾c chung g¸ ph«i trùc tiÕp trªn bµn xe dao

- Tr−íc khi g¸ ph«i lªn bµn dao, c¸c mÆt ph¼ng chuÈn ®−îc gia c«ng chÝnh x¸c

b»ng ph−¬ng ph¸p phay, bµo hoÆc mµi ®óng kÝch th−íc theo b¶n vÏ

- §−êng kÝnh lç cÇn gia c«ng ph¶i ®ùoc v¹ch dÊu tr−íc

- Ren bu l«ng - ®ai èc ph¶i ®¶m b¶o tèt, ®ñ lùc kÑp chÆt, ®Çu bu l«ng ®−îc l¾p

vµo c¸c r·nh ch÷ T trªn bµn dao hoÆc th©n m¸y tiÖn

- Chó ý: Tr−íc khi l¾p vËt gia c«ng ph¶i ®iÒu chØnh ®é ®ång t©m gi÷a hai mòi t©m thËt chÝnh x¸c ®Ó ®¶m b¶o ®é ®ång t©m gi÷a 2 lç (t©m cña 2 lç cïng n»m trªn mét

®−êng th¼ng)

2.3. Dao tiÖn vµ c¸ch g¸ dao:

- V× dao tiÖn thùc hiÖn chuyÓn ®éng quay ®Ó c¾t gät nªn c¸n dao ®−îc chÕ t¹o

lµ mét trôc dao b»ng thÐp cã ®é cøng v÷ng tèt

- §−êng kÝnh cña trôc dao phô thuéc vµo ®−êng kÝnh lç cÇn gia c«ng, nh−ng

ph¶i tËn dông ®ñ lín ®Ó tr¸nh rung ®éng trong qu¸ tr×nh c¾t

- Trôc dao ®−îc gia c«ng chÝnh x¸c, ®¶m b¶o ®é th¼ng, ®é ®ång t©m gi÷a 2 lç

t©m, kÝch th−íc lç t©m theo tiªu chuÈn

- Trªn trôc dao ®−îc l¾p 2 mòi dao, vÞ trÝ l¾p 2 mòi dao nµy ph¶i phï hîp víi

kho¶ng c¸ch gi÷a 2 lç cÇn gia c«ng nh− h×nh 08. 3.2. Mòi dao ®−îc gi÷ chÆt b»ng

vÝt h·m

Mòi dao

Trôc dao

VÝt

H×nh 08.3.2. CÊu t¹o cña trôc dao

tiÖn nh− h×nh 08.3.3. Tr×nh tù thùc hiÖn nh− sau:

Chi tiÕt gia c«ng

Bµn dao

TÊm c¨n ®ì

H×nh 08.3.3. G¸ l¾p chi tiÕt hép trªn bµn dao m¸y tiÖn

- Tr−íc hÕt hép tèc ®é ®−îc gia c«ng mÆt ph¼ng ®¸y A vµ 2 mÆt ®Çu B, C b»ng

ph−¬ng ph¸p phay hoÆc bµo ®óng kÝch th−íc theo b¶n vÏ

- V¹ch dÊu ®−êng kÝnh lç cÇn tiÖn b»ng com pa

- KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh ®é ®ång t©m gi÷a hai mòi t©m cña m¸y tiÖn cïng n»m

trªn mét ®−êng th¼ng song song víi t©m m¸y

- Th¸o bá bµn tr−ît ngang, bµn tr−ît däc trªn ra khái m¸y

- Chän vÞ trÝ thÝch hîp ®Ó dïng bÝch - bu l«ng l¾p chÆt chi tiÕt xuèng bµn dao

- L¾p trôc dao lªn 2 mòi t©m m¸y tiÖn sao cho trôc dao xuyªn qua 2 lç cña hép,

dïng mòi v¹ch uèn vu«ng gãc b¾t chÆt vµo lç l¾p mòi dao tiÖn nh− h×nh 08.3.4, ®Ó

®Þnh t©m 2 lç cña hép theo ®−êng vach dÊu s½n, b»ng c¸ch:

+ Quay trôc dao b»ng tay vµ quan s¸t mòi v¹ch ph¶i chØ ®óng ®−êng trßn ®·

v¹ch dÊu s½n trªn lç thø nhÊt cña hép míi ®¹t yªu cÇu

VÝ dô : CÇn g¸ l¾p vµ gia c«ng 2 lç l¾p æ ®ì trôc chÝnh trªn vá hép tèc ®é m¸y

+ ChuyÓn mòi v¹ch sang lç l¾p dao thø 2 cña trôc dao ®Ó rµ lç thø 2 cña hép

theo ®−êng v¹ch dÊu nh− lç thø nhÊt

+ TiÕp tôc rµ trßn l¹i c¶ 2 lç lÇn cuèi, nÕu mòi v¹ch chØ ®óng ®−êng v¹ch dÊu th×

t©m lç ®· ®−îc ®Þnh vÞ chÝnh x¸c trªn m¸y

+ Trong qu¸ tr×nh rµ chØnh ta cã thÓ xª dÞch hép theo chiÒu ngang hoÆc dïng

thªm c¸c tÊm c¨n ®Öm ®Ó ®iÒu chØnh ®é cao theo ph−¬ng th¼ng ®øng

+ Sau khi kiÓm tra l¹i lÇn cuèi, xiÕt chÆt c¸c ®ai èc cè ®Þnh hép trªn bµn dao

thËt ch¾c ch¾n

§uêng v¹ch dÊu

Mòi v¹ch

H×nh 08.3.4. Rµ chØnh theo ®−êng v¹ch dÊu

- Th¸o mòi v¹ch ra, l¾p 2 mòi dao tiÖn vµo trôc dao b»ng vÝt h·m. Tr−íc khi l¾p

mòi dao cÇn x¸c ®Þnh râ sè l¸t c¾t vµ chiÒu s©u c¾t cho mçi lÇn ch¹y dao, x¸c ®Þnh

chiÒu s©u c¾t l¸t ®Çu tiªn råi xiÕt chÆt vÝt gi÷ mòi dao nh− h×nh 08.3.3

- CÆp tèc vµo trôc dao

- Chän chÕ ®é c¾t

- TiÖn lç: §−a mòi dao ra khái c¸ch mÆt ®Çu kho¶ng 5mm, cho trôc dao quay

trßn, di chuyÓn däc bµn dao ®Ó tiÖn lç. Sau mçi l¸t c¾t, cÇn më réng kÝch th−íc

®−êng kÝnh lç ta ph¶i ®iÒu chØnh l¹i kho¶ng c¸ch tõ mòi dao ®Õn t©m trôc dao ®óng

b»ng b¸n kÝnh cÇn gia c«ng. KiÓm tra hoµn chØnh

- S¾p xÕp dông cô thiÕt bÞ ®óng n¬i quy ®Þnh, vÖ sinh c«ng nghiÖp

3. C¸c d¹ng sai háng, nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¾c phôc

Nguyªn nh©n

C¸ch kh¾c phôc

1. Trªn bÒ mÆt chi tiÕt

cã phÇn ch−a c¾t gät

C¸c d¹ng sai háng

- L−îng d− kh«ng ®ñ - V¹ch dÊu kh«ng chÝnh x¸c, kh«ng râ - G¸ ph«i bÞ ®¶o

− §o sai khi c¾t thö − §iÒu chØnh kho¶ng thõa ra cña dao sau mçi l¸t c¾t kh«ng chÝnh x¸c

3. §é ®ång t©m gi÷a

c¸c bÒ mÆt lç kh«ng

®¹t

− Rµ g¸ c¸c ®−êng v¹ch dÊu kh«ng chÝnh x¸c − − Dao bÞ mßn, g¸ dao kh«ng chÆt,

4. §é nh¸m bÒ mÆt

ch−a ®¹t

− Dao bÞ mßn − ChÕ ®é c¾t kh«ng hîp lý − G¸ dao sai

2.KÝch th−íc sai

C©u hái 08 03

- KiÓm tra vµ chän l¹i kÝch th−íc ph«i - Mµi nhän com pa vµ mòi v¹ch dÊu - Rµ trßn ph«i b»ng ph−¬ng ph¸p rµ bæ ®«i, bæ t− − §o thËt chÝnh x¸c khi c¾t thö − KiÓm tra vµ thö thËt kü tr−íc khi xiÕt chÆt mòi dao vµo trôc dao − Dïng ®ång hå so hoÆc mòi v¹ch rµ vµ ®iÒu chØnh thËt chÝnh x¸c, kiÓm tra cÈn thËn tr−íc khi tiÖn − Mµi l¹i dao, g¸ dao ®ñ chÆt − Mµi vµ kiÓm tra chÊt l−îng l−ìi c¾t − Gi¶m chiÒu s©u c¾t, l−îng tiÕn khi tiÖn tinh − G¸ dao ®óng t©m m¸y

chuyÓn ®éng quay trßn, chi tiÕt thùc hiÖn chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn ®Ó c¾t gät

§óng

Sai

C©u 1: Khi g¸ l¾p vµ gia c«ng chi tiÕt g¸ trªn bµn dao m¸y tiÖn, dao thùc hiÖn

A. Khi gia c«ng c¸c vËt nÆng

B. Chi tiÕt cã kÝch th−íc lín d¹ng h×nh hép

C. Chi tiÕt cã h×nh d¸ng phøc t¹p, cÇu kú

C©u 2: Ph−¬ng ph¸p g¸ l¾p vµ gia c«ng chi tiÕt trªn bµn dao m¸y tiÖn ®−îc ¸p dông khi:

D. C¶ A, B, C

C©u 3: Ph−¬ng ph¸p g¸ ph«i trªn bµn dao ®−îc thùc hiÖn b»ng c¸ch:

A. Th¸o hÕt bµn tr−ît ngang vµ bµn tr−ît däc ra khái m¸y tiÖn, råi g¸ lªn bµn

dao b»ng bÝch- bu l«ng

B. G¸ trùc tiÕp b»ng bu l«ng luån qua r·nh cña m©m ph¼ng

C. G¸ b»ng tÊm kÑp h×nh mãc

D. G¸ b»ng tÊm kÑp cã chèt tú

nh©n g©y ra c¸c d¹ng sai háng khi tiÖn chi tiÕt g¸ trªn bµn dao m¸y tiÖn:

Nguyªn nh©n

â r

¸ g

o a d

, ö h t

, ý

o ¶ d

¸ g

g n « h k

é ® Õ h c

t ¾ c

g n « h k

, − d g n î −

p î h

C¸c d¹ng sai háng

h c ¹ v g n ê − ®

t ¾ c

h k

u a s o a d a ñ c

, n ß m

a s o a d

t ¸

g n ¶ o h k h n h c

c ¸ c

c ¸ x h n h c

t Æ h c g n « h k

g n « h k

« h p ¸ g

g n « h k u Ê d h c ¹ V

ç m

, n ß m o a D

a s o §

u Ò §

, c ¸ x h n h c

ñ ® g n « h K

b o a D

a r a õ h t

t ¾ c

c ¸ x h n h c g n « h k u Ê d

¸ g µ R

Trªn bÒ mÆt chi tiÕt cã phÇn ch−a c¾t gät

KÝch th−íc sai

§é ®ång t©m gi÷a c¸c bÒ mÆt lç kh«ng ®¹t

§é nh¸m bÒ mÆt ch−a ®¹t

C©u 4: §¸nh dÊu (x) vµo c¸c « trèng trong b¶ng sau ®©y ®Ó x¸c ®Þnh ®óng nguyªn

Sau khi ®−îc gi¸o viªn h−íng dÉn chia líp thµnh nhãm nhá, mçi nhãm cã 5 häc

sinh. C¸c nhãm sÏ thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc t×m hiÓu:

- C¸c yªu cÇu kü thuËt ghi trªn b¶n vÏ. - C¸c b−íc tiÕn hµnh gia c«ng chi tiÕt theo b¶n vÏ - Chän ®å g¸ - Lo¹i dao, yªu cÇu g¸ dao - C¸ch lÊy chiÒu s©u c¾t khi c¾t thö

B. Th¶o luËn theo nhãm :

- C¸c vÊn ®Ò vÒ an toµn khi tiÖn

Sau ®ã tõng nhãm nªu ph−¬ng ¸n thùc hiÖn vµ chän ph−¬ng ¸n hîp lý nhÊt

1. Quan s¸t c¸c ho¹t ®éng:

- V¹ch dÊu

- Thay l¾p ®å g¸: Th¸o bµn tr−ît ngang, däc, l¾p bÝch – bu l«ng

- Rµ chØnh vµ ®Þnh t©m chi tiÕt

C. Xem tr×nh diÔn mÉu:

2. Lµm thö: Mét häc sinh lµm thö, cßn l¹i quan s¸t 3. NhËn xÐt: Sau khi b¹n lµm thö

Sau khi ®−îc gi¸o viªn h−íng dÉn kÕt hîp quan s¸t tr×nh diÔn mÉu cña gi¸o

viªn, mçi häc sinh nhËn m¸y, dông cô, thiÕt bÞ, ph«i... tù thùc hµnh trªn m¸y tiÖn

theo tr×nh tù ®· ®a ra trong phiÕu h−íng dÉn kÕt hîp víi bµi lý thuyÕt ®· häc.

D. Thùc hµnh t¹i x−ëng

Bµi 4

TiÖn b»ng nhiÒu dao

M§ cg2 08 04

Giíi thiÖu :

Trong s¶n xuÊt cã nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng khi gia

c«ng trªn m¸y tiÖn. Nh−ng trong ph¹m vi bµi häc nµy chØ ®i s©u tr×nh bµy ph−¬ng

ph¸p tiÖn b»ng nhiÒu dao ®Ó cung cÊp cho häc sinh c¸c kiÕn thøc vµ kü n¨ng sö

dông tiÖn ®ång thêi b»ng nhiÒu dao, ®©y còng lµ c¬ së ®Ó thùc hiÖn c¸c ph−¬ng

ph¸p gia c«ng kh¸c.

Môc tiªu thùc hiÖn:

- Tr×nh bµy ®Çy ®ñ c¸c ph−¬ng ph¸p gia c«ng chi tiÕt b»ng nhiÒu dao cïng lµm

viÖc mét lóc

- Lùa chän, mµi söa, g¸ l¾p vµ ®iÒu chØnh dao hîp lý

- TiÖn chi tiÕt ®¹t yªu cÇu kü thuËt, thêi gian vµ an toµn

Néi dung chÝnh:

- C¸c yªu cÇu kü thuËt cña chi tiÕt gia c«ng

- Ph−¬ng ph¸p tiÖn ®ång thêi b»ng nhiÒu dao

- C¸c d¹ng sai háng, nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¾c phôc

- C¸c b−íc tiÕn hµnh tiÖn

1. C¸c yªu cÇu kü thuËt cña chi tiÕt gia c«ng

Gia c«ng chi tiÕt ®ång thêi b»ng nhiÒu dao lµ ph−¬ng ph¸p n©ng cao n¨ng suÊt

lao ®éng vµ ®é chÝnh x¸c gia c«ng. V× vËy khi tiÖn chi tiÕt ®ång thêi b»ng nhiÒu dao

cÇn ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu kü thuËt sau:

- §óng kÝch th−íc ®−êng kÝnh vµ chiÒu dµi theo b¶n vÏ

- §¶m b¶o ®óng h×nh d¹ng h×nh häc cña chi tiÕt bao gåm ®é kh«ng trô, ®é kh«ng

trßn..

®é vu«ng gãc, ®é ®èi xøng...

A. Häc trªn líp

- §¹t ®é nh½n bãng theo yªu cÇu

2. Ph−¬ng ph¸p tiÖn ®ång thêi b»ng nhiÒu dao

Trong ®iÒu kiÖn c¸c m¸y tiÖn cã ®é c÷ng cho phÐp vµ ®é chÝnh x¸c cao, tiÖn

®éng khi gia c«ng trªn m¸y tiÖn. Thùc chÊt cña ph−¬ng ph¸p nµy lµ gia c«ng chi tiÕt

chÝnh x¸c gia c«ng. Bëi v×:

- Gi¶m thêi gian m¸y, tøc lµ gi¶m thêi gian trôc tiÕp c¾t gät

- Gi¶m thêi gian phô, tøc lµ gi¶m thêi gian g¸ ph«i vµ th¸o chi tiÕt, gi¶m thêi

gian di chuyÓn vµ th¸o l¾p dao trong qu¸ tr×nh c¾t

- §−îc sö dông trong s¶n xuÊt hµng lo¹t, hµng khèi. Trong s¶n xuÊt ng−êi ta

dïng c¸c ph−¬ng ph¸p gia c«ng c¬ b¶n trªn m¸y tiÖn ®ång thêi b»ng nhiÒu dao

sau ®©y:

2.1. Ph¹m vi øng dông

- Thùc hiÖn b»ng ph−¬ng ph¸p nµy trªn cïng mét bÒ mÆt chi tiÕt ®−îc gia c«ng

b»ng 2 ®Õn 3 dao, mçi dao chØ gia mét phÇn bÒ mÆt ®ã theo chiÒu dµi

- C¸c dao ®−îc g¸ trùc tiÕp trªn æ dao hoÆc g¸ trªn c¸n dao phô

VÝ dô: Gia c«ng chi tiÕt trôc tr¬n nh− h×nh 08.4.1. BÒ mÆt chi tiÕt trôc tr¬n cã chiÒu dµi l

®−îc gia c«ng b»ng 3 dao, mçi dao chØ gia

chiÒu dµi lµ ®¹t.

c«ng

l 3

- Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c dao ®−îc bè trÝ sao

cho khi dao thø nhÊt ra khái mÆt ®Çu ph«i th×

dao thø 3 còng ¨n hÕt chiÒu dµi

- Tr−íc khi cho dao tiÕn däc th× c¸c dao thùc

- §Ó thùc hiÖn ph−¬ng ph¸p nµy, trªn æ dao ®−îc g¸ 2 hoÆc 3 dao cã chiÒu dµi

nh« ra khái æ dao kh¸c nhau. Mâi dao c¾t g¸ phÇn l−îng d− chung trªn toµn bé

chiÒu dµi cña chi tiÕt

- Sau mét lÇn ch¹y dao (l¸t c¾t), tÊt c¶ c¸c dao ®Òu c¾t hÕt l−îng d− theo tÝnh

to¸n.

tr×nh c¾t gät b»ng c«ng suÊt tiªu thô ë mçi

dao céng l¹i. Nh−ng do c«ng suÊt tiªu thô

thùc tÕ ë mçi dao kh«ng nhiÒu nªn cã thÓ

cho phÐp c¾t b»ng c¸c dao cã tiÕt diÖn nhá

VÝ dô: Gia c«ng bÒ mÆt mét trôc tr¬n nh−

chung cho c¶ 3 dao lµ t = h

. Kho¶ng ch¹y dao tæng

- Tæng c«ng suÊt tiªu hao trong qu¸

céng b»ng l + l1

- Mçi dao ®−îc g¸ theo kÝch th−íc ®−êng kÝnh cña mçi bËc, kho¶ng c¸ch gi÷a

c¸c dao phï hîp víi chiÒu dµi c¸c bËc.

- Dao ®−îc g¸ vµ ®iÒu chØnh theo chi tiÕt mÉu, sau khi c¾t thö 2 hoÆc 3 chi tiÕt

ng−êi ta ®iÒu chØnh l¹i thËt chÝnh x¸c kÝch th−íc cña mçi bËc

- Tuú theo d¹ng ph«i dËp, rÌn hay c¸n mµ l−îng d− gi÷a c¸c dao ®−îc x¸c ®Þnh

cho thÝch hîp. Gåm cã c¸c tr−êng hîp sau:

2.4. Gia c«ng c¸c trôc cã bËc b»ng nhiÒu dao

l−îng d− cña c¸c bËc b»ng nhau

a/ Tr−êng hîp tiÖn ph«i dËp cã l−îng d− cña c¸c bËc b»ng nhau (h×nh 08.4.3)

- Mèi dao ®−îc g¸ theo kÝch th−íc ®−êng kÝnh cña mçi bËc, kho¶ng ch¹y dao

b»ng chiÒu dµi cña ®o¹n bËc dµi nhÊt l1max

H×nh 08.4.3. Gia c«ng trôc bËc b»ng 3 dao

®Þnh tr−íc vµ thùc hiÖn ch¹y dao däc ®¹t chiÒu dµi l1 ®ång thêi chiÒu dµi l2 vµ

l3 còng ®−îc hoµn thµnh

- Kho¶ng ch¹y dao tæng L = l1+ l2+ l3

08.4.5)

- Trong tr−êng hîp cÇn gia c«ng mÆt ngoµi vµ mÆt trong lç cña chi tiÕt nh− h×nh

08.4.6, ta thùc hiÖn g¸ c¸c dao vÒ mét phÝa cña æ dao råi ®iÒu chØnh cho c¸c dao

vÒ ®óng vÞ trÝ lµm viÖc

- Trªn h×nh 08.4.6 thùc hiÖn tiÖn mÆt ®Çu vµ tiÖn ngoµi: Dao 1 tiÖn bËc, dao tiÕn

tõ tr¸i sang ph¶i, dao 2 dïng c¾t r·nh thùc hiÖn b−íc tiÕn ngang, dao 3 dïng ®Ó

tiÖn mÆt ®Çu vµ v¸t c¹nh. Dao ®−îc g¸ trªn æ dao phô

H×nh 08.4.6. §iÒu chØnh nhiÒu dao ë mét phÝa æ dao ( TiÖn mÆt ®Çu vµ tiÖn ngoµi)

4.5. §iÒu chØnh nhiÒu dao ë mét phÝa æ dao

- Trªn h×nh 08.4.7 thùc hiÖn tiÖn lç vµ tiÖn mÆt ®Çu: Dao 4 dïng tiÖn lç, dao vai

5 tiÖn mÆt ®Çu

H×nh 08.4.7. TiÖn lç vµ tiÖn mÆt ®Çu

Dïng ®µi dao g¸ phÝa sau ( æ dao phô) cã thÓ t¨ng nhanh n¨ng suÊt c¾t mét sè

c«ng viÖc gia c«ng trªn m¸y tiÖn nh−:

- Cïng mét lóc cã thÓ tiÕn hµnh gia c«ng mÆt ngoµi vµ mÆt trong lç chi tiÕt

- TiÖn ngoµi b»ng 2 dao ®ång thêi ë phÝa tr−íc vµ phÝa sau

- C¾t ren víi tr−êng hîp dao tiÕn ng−îc chiÒu

- KÕt hîp tiÖn ngoµi, c¾t r·nh vµ v¸t c¹nh v v ...

Trªn mét sè m¸y tiÖn nh− m¸y 1K62 vµ 16K20 cã thÓ l¾p ®−îc ®µi g¸ dao phÝa

sau nh− h×nh 08.4.8.

H×nh 08.4.8. §µi g¸ dao phÝa sau m¸y 1K62

H×nh 08.4.9. Gia c«ng trôc bËc cã sö dông ®µi dao phÝa sau

4.6. Sö dông ®µi g¸ dao phÝa sau:

- H×nh 08.4.9 lµ s¬ ®å ®iÒu chØnh m¸y ®Ó gia c«ng trôc bËc b»ng nhiÒu dao g¸

trªn 2 æ dao tr−íc vµ æ dao sau gåm cã:

Dao 1 vµ dao 2 g¸ trªn ®µi dao phÝa tr−íc ®Ó gia c«ng mÆt trô ngoµi, cßn c¸c

dao 3, 5 ®−îc g¸ trªn ®µi dao phÝa sau chØ thùc hiÖn b−íc tiÕn ngang ®Ó v¸t c¹nh

vµ dao 4 ®Ó tiÖn r·nh.

- L−îng d− kh«ng ®ñ

1. Trªn bÒ mÆt chi tiÕt cã phÇn ch−a c¾t gät

- KiÓm tra vµ chän l¹i kÝch th−íc ph«i - G¸ ph«i bÞ ®¶o

- Rµ trßn ph«i

2.KÝch th−íc sai

- §o sai khi c¾t thö

- §o thËt chÝnh x¸c khi c¾t thö

theo h−íng trôc hoÆc h−íng kÝnh

- §iÒu chØnh kho¶ng c¸ch cña c¸c dao c¾t kh«ng ®óng vÞ trÝ

- KiÓm tra vµ thö thËt kü tr−íc khi xiÕt chÆt mòi dao vµo trôc dao

- G¸ dao kh«ng chÆt

- Rµ g¸ kh«ng chÝnh x¸c

song song gi÷a c¸c bÒ mÆt kh«ng ®¹t

thËt chÝnh x¸c, kiÓm tra cÈn thËn tr−íc khi tiÖn

- Dïng ®ång hå so hoÆc mòi v¹ch rµ vµ ®iÒu chØnh

4. §é nh¸m bÒ mÆt

- Dao mßn, g¸ dao kh«ng chÆt - Mµi l¹i dao, g¸ dao ®ñ chÆt

kh«ng ®¹t

- Dao bÞ mßn

- Mµi vµ kiÓm tra chÊt l−îng l−ìi c¾t - ChÕ ®é c¾t kh«ng hîp lý

- G¸ dao sai

6. C¸c b−íc tiÕn hµnh:

TiÖn 100 chi tiÕt cã kÝch th−íc theo b¶n vÏ gia c«ng b»ng nhiÒu dao

B¶n vÏ gia c«ng

1x45°

6 4 Ø

5 . 7 1 Ø

5 0 . 0 + 0 3 Ø

Néi dung c¸c b−íc ChØ dÉn thùc hiÖn

phÐp <0,05mm, sai lÖch kÝch th−íc

®−êng kÝnh +0,05mm

- X¸c ®Þnh ®óng c¸c yªu cÇu kü thuËt 1. §äc b¶n vÏ

®· gia c«ng lç bËc φ17.5 vµ φ26

2. ChuÈn bÞ vËt t−, dông cô thiÕt bÞ - 100 ph«i thÐp trßn φ46mm, L = 17mm

R4, th−íc cÆp 1/20...

- Dao tiÖn lç suèt, dao tiÖn lç ®Þnh h×nh

6 2 Ø

6 4 Ø

5 . 7 1

- M¸y tiÖn cã æ g¸ dao phô

Dao v¸t 1x45°

0 3

3. G¸ ph«i, g¸ dao vµ ®iÒu chØnh chÕ ®é c¾t

- Chän nt/c = 450v/phót, chiÒu s©u c¾t t = 0,5mm, b−íc tiÕn s = 0,1mm/vßng - G¸ ph«i lªn m©m cÆp rµ trßn, chiÒu dµi g¸ ph«i s©u vµo vÊu m©m cÆp 15mm - L¾p s¬ bé dao tiÖn lç suèt, dao tiÖn lç R4 lªn æ dao vµ ®iÒu chØnh kho¶ng c¸ch tõ dao v¸t c¹nh ®Õn dao R4 lµ 8mm theo chiÒu däc, dao R4 c¸ch dao v¸t c¹nh 30mm theo chiÒu ngang

Dao R4

- Rµ chØnh cho kho¶ng c¸ch cña 2 dao phï hîp víi kÝch th−íc cña lç cÇn tiÖn vµ c¹nh v¸t

XiÕt chÆt c¸c vÝt h·m dao lÇn cuèi

- G¸ sao cho khi dao R4 c¾t ®óng chiÒu dµi 8mm víi ®−êng kÝnh φ30 th× dao v¸t còng c¾t v¸t võa ®ñ 1 x 450

1x45°

Dao v¸t 1x45°

0 3 Ø

4. TiÖn lç φφφφ30 vµ R4, v¸t 1 x 450

Dao R4

- §iÒu chØnh chÕ ®é c¾t phï hîp - Cho dao tiÕn b»ng tay ®Ó c¾t, cã thÓ thùc hiÖn 1 hoÆc 2 l¸t c¾t - Sau khi gia c«ng chi tiÕt thø nhÊt, th¸o ph«i, g¸ l¾p c¸c chi tiÕt tiÕp theo cho ®Õn chi tiÕt 100 nh−ng ph¶i gi÷ ®óng vÞ trÝ cña dao ban ®Çu - NÕu thay dao hoÆc mµi l¹i dao th× ph¶i ®iÒu chØnh l¹i tõ ®Çu

- KiÓm tra ®−êng kÝnh b»ng th−íc cÆp 1/20, pan me ®o trong

5. KiÓm tra

- C¾t nguån ®iÖn vao m¸y, ®−a c¸c tay g¹t vÒ vÞ trÝ an toµn

6. S¾p xÕp dông cô thiÕt bÞ, vÖ sinh

- S¾p xÕp lau s¹ch dông cô c¾t, dông cô ®o vµo ®óng vÞ trÝ quy ®Þnh

- VÖ sinh c«ng nghiÖp

C©u hái 08 04

c«ng nghiÖp

A. C¸c m¸y tiÖn cã ®é c÷ng cho phÐp vµ ®é chÝnh x¸c cao

B. Trªn c¸c m¸y tiÖn th«ng dông

C. C¶ A vµ B

chÝnh x¸c gia c«ng.

§óng

Sai

D. C¶ A, B, C

A. §iÒu chØnh nhiÒu dao ë mét phÝa æ dao

B. Sö dông ®µi g¸ dao phÝa sau

C. Sö dông æ g¸ dao th«ng th−êng

D. C¶ A, B vµ C

Nguyªn nh©n

¸ g

, ý

o ¶ d

t ¾ c

t Æ h c

c Æ o h

g n « h k

o e h t

g n î −

a s

é ® Õ h c

h n h c

, n ß m

h n k

Ý r t

C¸c d¹ng sai háng

h k

a ñ c h c ¸ c

ñ ®

c ô r t

o a d

h n h c g n « h k

a s

g n « h k

p î h g n « h k

t ¾ c o a d

« h p ¸ g

¸ g

g n í − h

¸ g

o §

u Ò ® , ö h t

g n ó ®

o a d

g n « h K

g n í − h

g n ¶ o h k

t ¾ c

, n ß m o a D

, − d

c ¸ c

µ R

o a D c ¸ x

Trªn bÒ mÆt chi tiÕt cã phÇn ch−a c¾t gät

KÝch th−íc sai

§é nh¸m bÒ mÆt ch−a ®¹t

Sau khi ®−îc gi¸o viªn h−íng dÉn chia líp thµnh nhãm nhá, mçi nhãm cã 5 häc

sinh. C¸c nhãm sÏ thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc t×m hiÓu:

- C¸c yªu cÇu kü thuËt ghi trªn b¶n vÏ.

- C¸c b−íc tiÕn hµnh gia c«ng chi tiÕt theo b¶n vÏ

- Chän ®å g¸

- Lo¹i dao, yªu cÇu g¸ dao

- C¸c vÊn ®Ò vÒ an toµn khi tiÖn

Sau ®ã tõng nhãm nªu ph−¬ng ¸n thùc hiÖn vµ chän ph−¬ng ¸n hîp lý nhÊt

B. Th¶o luËn theo nhãm :

1. Quan s¸t c¸c ho¹t ®éng:

- Chän vµ ®iÒu chØnh dao

- Thay l¾p ®å g¸ dao

C. Xem tr×nh diÔn mÉu:

2. Lµm thö: Mét häc sinh lµm thö, cßn l¹i quan s¸t

3. NhËn xÐt: Sau khi b¹n lµm thö

Sau khi ®−îc gi¸o viªn h−íng dÉn kÕt hîp quan s¸t tr×nh diÔn mÉu cña gi¸o

viªn, mçi häc sinh nhËn m¸y, dông cô, thiÕt bÞ, ph«i... tù thùc hµnh trªn m¸y tiÖn

theo tr×nh tù ®· ®a ra trong phiÕu h−íng dÉn kÕt hîp víi bµi lý thuyÕt ®· häc.

D. Thùc hµnh t¹i x−ëng

+ BÒ réng ®Ønh ren F = 0,843. 1,5 = 1,265 mm + BÒ réng ch©n ren F1 = 0,7. 1,5 = 1,05 mm + ChiÒu cao ren h = 2,157. 1,5 = 3,23 mm + B−íc ren P = π. m = 3,14 . 2 = 6,28 mm

1) Gãc tr−íc γ = 0 2).Gãc sau chÝnh α β 3).BÒ réng l−ìi c¾t F 4) Gãc biªn d¹ng ε = 400 5) Gãc sau phô α1 6) Gãc sau phô α2

Nguyªn nh©n

Ren bÞ nghiªng

ren

B−íc ren sai

§é nh¸m kh«ng ®¹t

C¸c d¹ng sai háng ChiÒu cao sai

Ren kh«ng ®óng gãc ®é

- §iÒu chØnh vÞ trÝ c¸c tay g¹t hép b−íc tiÕn sai

- TÝnh vµ l¾p bé b¸nh r¨ng thay thÕ sai

- Trôc vÝt me mßn nhiÒu

- Dao mµi kh«ng ®óng

- Sö dông du xÝch sai

Bµi 02:

cÆp 4

vÊu hoÆc

..(D)...........cã

c¸c

r·nh

ch÷ T bè

trÝ

theo

d¹ng..(B)...................., kh«ng....(C)..................... C©u 3: §óng C©u 4: E C©u 5: C C©u 6: F C©u 7: §óng C©u 8: §óng C©u 9:

Nguyªn nh©n

¬ r

, ý

, ö h t

o ¶ d

h c x

c ¸ x

g n î −

C¸c d¹ng sai háng

g n « h k

a s

g n « h k

u d

é ® Õ h c

t ¾ c

â r

ñ ®

h n h c

g n ê − ® c ¸ c

h k

o a d

u Ê d

, c ¸ x

g n a g n t î − r t

h n h c

b o a d n µ b

p î h g n « h k

¸ g

« h p ¸ g

¸ g

a s

h c ¹ V

g n « h K

n µ b

g n « h k

h n h c

t ¾ c

µ R

, n ß m o a D

o §

, − d

, c ¸ x

u Ò ®

Trªn bÒ mÆt chi tiÕt cã phÇn ch−a c¾t gät

KÝch th−íc sai

§é song song, vu«ng gãc gi÷a c¸c bÒ mÆt kh«ng ®¹t

§é nh¸m bÒ mÆt ch−a ®¹t

C©u 1: E C©u 2: A - D – E - B - C C¸c d¹ng chi tiÕt cã h×nh d¸ng phøc t¹p ®−îc ....(A)...............................cña m©m

Bµi 03:

C©u 1: §óng

C©u 2: D

C©u 3: A

C©u 4:

Nguyªn nh©n

â r

¸ g

o a d

ö h

, ý

o ¶ d

¸ g

g n « h k

é ® Õ h c

¾ c

g n « h k

− d g n î −

p î h

C¸c d¹ng sai háng

h c ¹ v g n ê − ®

¾ c

h k

u a s o a d a ñ c

n ß m

a s o a d

g n ¶ o h k h n h c

c ¸ c

c ¸ x h n h c

Æ h c g n « h k

g n « h k

« h p ¸ g

g n « h k u Ê d h c ¹ V

ç m

n ß m o a D

a s o §

u Ò §

, c ¸ x h n h c

ñ ® g n « h K

b o a D

a r a õ h t

¾ c

c ¸ x h n h c g n « h k u Ê d

¸ g µ R

Trªn bÒ mÆt chi tiÕt cã phÇn ch−a c¾t gät KÝch th−íc sai §é ®ång t©m gi÷a c¸c bÒ mÆt lç kh«ng ®¹t §é nh¸m bÒ mÆt ch−a ®¹t

Bµi 04:

C©u 5:

¸ g

o a d

, ý

g n « h k

o ¶ d

u Ò ® , ö h t

¸ g

é ® Õ h c

C¸c d¹ng sai háng

t ¾ c

, − d g n î −

p î h

h n k g n í − h

t ¾ c

, n ß m

o a d

Ý r t

a s o a d

h k

c ¸ x h n h c g n « h k

t Æ h c g n « h k

c Æ o h

g n « h k

« h p ¸ g

, n ß m o a D

h c ¸ c g n ¶ o h k h n h c

ñ ® g n « h K

b o a D

t ¾ c

c ô r t

g n ó ®

a s o §

c ¸ c a ñ c

¸ g µ R

Trªn bÒ mÆt chi tiÕt cã phÇn ch−a c¾t gät

KÝch th−íc sai

§é nh¸m bÒ mÆt ch−a ®¹t

Tµi liÖu tham kh¶o

a. H−íng dÉn thùc hµnh kü thuËt tiÖn

Nhµ xuÊt b¶n §µ n½ng

T¸c gi¶: D−¬ng V¨n Linh - TrÇn ThÕ San - NguyÔn Ngäc §µo

b. Kü thuËt tiÖn

Nhµ xuÊt b¶n khoa häc

c. Thùc hµnh c¬ khÝ - TiÖn phay bµo mµi

Nhµ XB §µ N½ng - 2000

T¸c gi¶ TrÇn ThÕ San - Hoµng TrÝ - NguyÔn ThÕ Hïng

S¸ch kü thuËt tiÖn -T¸c gi¶: §ç §øc C−êng - Bé c¬ khÝ luyÖn kim.

d. Kü thuËt tiÖn - T¸c gi¶ TrÇn V¨n §Þch -Nhµ xuÊt b¶n KH&kt

e. Gia c«ng c¬ khÝ - Nhµ xuÊt b¶n lao ®éng

Môc lôc

Trang

Lêi nãi ®Çu

Giíi thiÖu vÒ m« ®un

S¬ ®å quan hÖ theo tr×nh tù häc nghÒ

C¸c h×nh thøc häc tËp chÝnh trong m« ®un

Yªu cÇu vÒ ®¸nh gi¸ hoµn thµnh m« ®un

Bµi 1: TiÖn ren m« ®un

Bµi 2: TiÖn chi tiÕt g¸ l¾p trªn ke g¸

Bµi 3: TiÖn chi tiÕt g¸ l¾p trªn bµn xe dao

Bµi 4: TiÖn b¨ng nhiÒu dao

Tµi liÖu tham kh¶o

ChÞu tr¸ch nhiÖm xuÊt b¶n:

Hµ TÊt Th¾ng

Q. Gi¸m ®èc nhµ xuÊt b¶n lao ®éng - x· héi

Tæ chøc b¶n th¶o vµ chÞu tr¸ch nhiÖm néi dung:

Tæng côc D¹y nghÒ

Tr−êng cao ®¼ng c«ng nghiÖp HuÕ

Biªn tËp vµ hiÖu ®Ýnh:

hoµng thanh tÞnh - ng« thÞ kÕt

Tr×nh bµy b×a :

Thanh HuyÒn

Gi¸o tr×nh tiÖn n©ng cao m(cid:27) sè : CG2 08 In: 200 b¶n, khæ: 19 × 27 cm. T¹i C«ng ty Cæ phÇn in Diªn Hång 187B Gi¶ng Vâ - Hµ Néi. Sè in: 494. Sè xuÊt b¶n 114-2008/CXB/03-12/L§XH In xong vµ nép l−u chiÓu th¸ng 5 n¨m 2008.