Hàm lượng progesterone trong máu và sữa của bò sữa Holstein nuôi tại một số tỉnh ở Việt Nam

Chia sẻ: ViChaelisa ViChaelisa | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

48
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong chăn nuôi bò sữa, định lượng nồng độ progesterone trong sữa và huyết tương được dùng để xác định thời gian động dục, chẩn đoán có thai, u nang buồng trứng, u thể vàng và tồn lưu thể vàng. Với mục tiêu xác định ngưỡng progesterone trong máu và sữa để phát hiện có thai bằng que thử nhanh, nghiên cứu thu thập mẫu máu và sữa của bò sữa Holstein nuôi tại Mộc Châu, Ba Vì, Nghệ An và thành phố Hồ Chí Minh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hàm lượng progesterone trong máu và sữa của bò sữa Holstein nuôi tại một số tỉnh ở Việt Nam

CHĂN NUÔI ĐỘNG VẬT VÀ CÁC VẤN ĐỀ KHÁC HÀM LƯỢNG PROGESTERONE TRONG MÁU VÀ SỮA CỦA BÒ SỮA HOLSTEIN NUÔI TẠI MỘT SỐ TỈNH Ở VIỆT NAM Nguyễn Thị Hải2, Nguyễn Hoàng Thịnh1, Phạm Kim Đăng1* và Nguyễn Văn Tình3 Ngày nhận bài báo: 29/07/2020 - Ngày nhận bài phản biện: 18/08/2020 Ngày bài báo được chấp nhận đăng: 31/08/2020 TÓM TẮT Trong chăn nuôi bò sữa, định lượng nồng độ progesterone trong sữa và huyết tương được dùng để xác định thời gian động dục, chẩn đoán có thai, u nang buồng trứng, u thể vàng và tồn lưu thể vàng. Với mục tiêu xác định ngưỡng progesterone trong máu và sữa để phát hiện có thai bằng que thử nhanh, nghiên cứu thu thập mẫu máu và sữa của bò sữa Holstein nuôi tại Mộc Châu, Ba Vì, Nghệ An và thành phố Hồ Chí Minh. Nồng độ progesterone trong máu và sữa được xác định bằng máy Cobas8000 theo phương pháp miễn dịch điện hóa phát quang. Kết quả nghiên cứu cho thấy, không có sự khác biệt hàm lượng progesterone trong máu và sữa của bò giữa 4 địa phương (P>0,0001) nhưng có sự khác biệt giữa các nhóm bò (P0.0001) but there are differences among cow groups (P
CHĂN NUÔI ĐỘNG VẬT VÀ CÁC VẤN ĐỀ KHÁC vô sinh do u nang buồng trứng, u thể vàng (80 mẫu máu và 80 mẫu sữa) (5 mẫu/loại mẫu/ và tồn lưu thể vàng. Chính vì vậy, bằng các nhóm bò/địa phương x 2 loại mẫu (máu và phương pháp đo phóng xạ miễn dịch (RIA), sữa) x 4 nhóm bò x 4 địa phương đại diện). ELISA, sắc ký lỏng... các nghiên cứu đã định Đối với mẫu máu, dùng xilanh lấy 1ml lượng, bán định lượng progesteron để chẩn máu ở tĩnh mạch đuôi cho vào ống chống đoán có thai hoặc chẩn đoán các trường hợp đông. Mẫu sữa vắt trực tiếp cho vào ống bất thường về sinh sản của bò (Heap và ctv, Effendoff loại 10ml. Mẫu sau khi thu thập 1973; Shemesh và ctv, 1978; Holdsworth và được bảo quản lạnh ở 4oC, sau đó đưa về ctv, 1979; Nakao và ctv, 1983; Pennington và phòng thí nghiệm để định lượng progesterone ctv, 1985; Roelofs và ctv, 2006). bằng máy Cobas 8000 theo phương pháp miễn Để có cơ sở cho việc xây dựng ngưỡng dịch điện hóa phát quang. phát hiện của các phương pháp thử nói chung Số liệu sau khi thu thập được xử lý bằng và phương pháp phát hiện nhanh chẩn đoán phần mềm SAS 9.0. Các tham số thống kê mô có thai sớm ở bò nghiên cứu biến động củae tả bao gồm Mean và SE. So sánh sự khác nhau hàm lượng progesterone trong máu và sữa của nồng độ progesterone của các nhóm bò, các các nhóm bò bình thường theo chu kỳ tính, bò địa điểm và ngày trong chu kỳ, giữa 2 loại có chửa, bò rối loạn sinh sản là rất quan trọng. mẫu bằng phương pháp so sánh Tukey. Mô 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU hình phân tích thống kê: yijk = µ + αi +βj + εk + lm + eijkm. Trong đó, µ: trung bình chung; αi: Ảnh Mẫu máu, sữa của 80 bò thuộc 4 nhóm là hưởng của nhóm bò; βj: Ảnh hưởng của địa điểm; bò có chửa (khoảng 3 tháng), bò nghi có chửa εk: Ảnh hưởng của thời gian thu mẫu; lm: Ảnh (sau phối 21-25 ngày), bò rối loạn sinh sản và hưởng của loại mẫu và eijkm: Sai số ngẫu nhiên. bò bình thường không có chửa được lấy từ đàn bò sữa Holstein nuôi tại Mộc Châu (tỉnh 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN Sơn La), Ba Vì (Hà Nội), Nghệ An và thành 3.1. Diễn biến nồng độ progesterone trong phố Hồ Chí Minh trong thời gian từ tháng 8 máu theo chu kỳ năm 2018 đến tháng 7 năm 2019. Nồng độ progesterone thay đổi theo từng Trên cơ sở thông tin bò sữa Holstein được thời điểm trong cùng một chu kỳ động dục nuôi tại các địa phương đại diện cho 4 sinh của bò. Đối với bò có chu kỳ 21 ngày, giá trị thái, địa lý, trong đó Mộc Châu đại diện miền trung bình nồng độ progesterone trong máu núi phía Bắc, Ba Vì đại diện cho vùng đồng của bò thấp nhất vào ngày 0 của chu kỳ, sau bằng sông Hồng, Nghệ An đại diện cho các đó tăng dần đến ngày thứ 14, sau đó giảm tỉnh miền Trung và thành phố Hồ Chí Minh vào ngày thứ 21. Không có sự khác biệt giá đại diện cho các tỉnh khu vực phía Nam. Mỗi trị trung bình nồng độ progesterone của ngày địa phương chọn tối thiểu 200 bò để kiểm tra 0 và ngày thứ 21 (P>0,0001) (Bảng 1, Hình 1). phân thành nhóm quan tâm (bò có chửa từ 3-4 tháng), bò nghi có chửa (sau phối giống Bảng 1. Nồng độ progesterone trong chu kỳ 21-28 ngày), bò rối loạn sinh sản và bò bình của bò (n=20, ng/ml, Mean±SE) thường (không có chửa). Mỗi nhóm ít nhất Ngày trong chu kỳ Progesterone trong máu 5 bò điển hình làm đại diện. Đối với bò bình Ngày 0 0,23c±0,02 thường không có chửa, mẫu máu và sữa được Ngày 7 1,60b±0,08 thu thập vào các ngày 0, 7, 14, 21 của chu kỳ. Ngày 14 2,43a±0,09 Ngày 21 0,31c±0,08 Sau khi khám phân loại bò sữa Holstein nuôi tại 4 địa phương đại diện tiến hành lấy Ghi chú: Trong cùng cột, các giá trị Mean mang các chữ mẫu phân tích định lượng progesterone. Mỗi cái khác nhau là sai khác có ý nghĩa thống kê (P
CHĂN NUÔI ĐỘNG VẬT VÀ CÁC VẤN ĐỀ KHÁC Dobrowolski và ctv (1968); Pope và ctv (1969); huyết tương bò có chu kỳ tính 20-26 ngày Stabenfeldt và ctv (1969); Donaldson và ctv cho thấy, trong chu kỳ động dục, nồng độ (1970); Henricks và ctv (1971); Robertson progesterone thấp nhất với giá trị 0,1-0,4 ng/ (1972); Smith và ctv (1979). ml tại trước, trong và ngay sau khi động dục, Theo Plotka và ctv (1967) khi nghiên cứu bắt đầu tăng cao từ ngày thứ 4 đến ngày thứ sự thay đổi nồng độ hormone progesterone 16 của chu kỳ động dục, đạt giá trị đỉnh điểm trong chu kỳ động dục 105 mẫu huyết tương từ 3-6 ng/ml ở ngày thứ 11 đến ngày thứ 13, từ 12 bò Holstein cho thấy giá trị nồng độ và giảm nhanh chóng sau 24-48 giờ sau đó progesterone này thấp nhất trong 2 ngày đầu và trở về giá trị ban đầu lúc 24-72 giờ trước chu kỳ và trong 6 ngày trước khi đến chu kỳ khi bước sang kỳ động dục tiếp theo. Theo động dục tiếp theo. Nồng độ progesterone đạt kết quả nghiên cứu của Smith và ctv (1979) giá trị gấp đôi ở ngày 12 và ngày 14. Nghiên nồng độ progesterone đạt đỉnh là 6-7 ng/ml cứu của Dobrowlski và ctv (1968) cho biết, vào giữa chu kỳ, sau đó giảm xuống 1ng/ml ở nồng độ progesterone huyết tương tăng từ thời điểm 4 ngày trước khi động dục và duy 5-6 µg/100ml ở ngày thứ nhất của chu kỳ trì ở mức thấp trong 4 ngày tiếp theo. lên 125µg/100ml vào ngày thứ 8 và đến 180 µg/100ml vào ngày thứ 14 và 15 của chu kỳ, sau đó giảm nhanh chóng xuống 10 đến 20 µg/100ml vào ngày rụng trứng. Theo Pope và ctv (1969) đối với bò có chu kỳ tính trung bình 18-24 ngày nồng độ progesterone trong thời điểm động dục là 1,9ng/ml, sau 2-3 ngày rụng trứng là 2,0 ng/ml, sau 5-6 ngày rụng trứng là 3,2 ng/ml, nồng độ progesterone cao nhất Hình 1. Diễn biến nồng độ progesterone trong trong chu kỳ đạt 9,4ng/ml vào ngày thứ 13 chu kỳ của bò sau khi rụng trứng. Stabenfeldt và ctv (1969) cho biết, nồng độ progesterone ở bò có chu kỳ 3.2. Nồng độ progesterone trong máu, sữa động dục 21 ngày tăng nhanh từ ngày thứ 3 Kết quả nghiên cứu cho thấy không có sự đến ngày thứ 8 (ngày động dục là ngày thứ khác biệt về hàm lượng progesterone trong 1) nhưng tốc độ chậm hơn so với giai đoạn máu và sữa của các nhóm bò tại 4 địa phương ngày thứ 8 đến ngày thứ 17, đối với bò có Mộc Châu, Ba Vì, Nghệ An và thành phố Hồ chu kỳ động dục 22 và 23 ngày thì diễn biến Chí Minh (P>0,0001) nhưng có sự khác biệt nồng độ progesterone tương tự như với bò có giữa các nhóm bò (P
CHĂN NUÔI ĐỘNG VẬT VÀ CÁC VẤN ĐỀ KHÁC Kết quả khám lâm sàng đối với nhóm bò Nồng độ progesterone trong sữa lại có nghi có chửa cho thấy, hầu hết bò đã có chửa xu hướng cao hơn trong máu 2-3 lần, kết quả sau 2 tháng phối, do vậy giá trị trung bình nồng nghiên cứu này cũng phù hợp với kết quả độ progesterone trong máu và sữa của nghiên nghiên cứu của Ginther và ctv (1974). Theo cứu này có thể sử dụng để xác định ngưỡng có Ginther và ctv (1974), nồng độ progesterone thai ở bò. Tuy nhiên, đối với nhóm bò nghi có trong sữa thường cao hơn trong huyết tương chửa (sau 21-25 ngày phối) thì giá trị nồng độ 4 lần. Tuy nhiên, giá trị nồng độ progesterone progesterone này cần phải kết hợp khám lâm trong sữa của nghiên cứu này thấp hơn so với sàng mới mới có thể khẳng định chắc chắn là nghiên cứu của Laing và Heap (1971); Gin- bò có chửa. Nguyên nhân của hiện tượng rối ther và ctv (1974); Pennington và ctv (1976); loạn sinh sản ở bò có thể do tồn lưu thể vàng, Narendran và ctv (1979); Gomez-Seco và ctv u thể vàng, u nang… Nakao và ctv (1983) cho (2017). Theo Laing và Heap (1971) ở bò Frie- biết nồng độ progesterone trong sữa tách béo sian mang thai, nồng độ progesterone trong dưới 1ng/ml thì bò được coi là có u nang, nếu sữa trung bình là 19,7 ng/ml, dao động trong nồng độ 1ng/ml hoặc cao hơn thì bò được coi khoảng 7,1-35,6 ng/ml. Theo Ginther và ctv là bị u nang thể vàng. Theo Mojtaba và Abdo- (1974), hàm lượng progesterone trong máu lab (2010), những bò có nồng độ progesterone và sữa của bò mang thai ở 30, 60, 90 ngày lần >1ng/ml vào ngày 24 sau khi sinh có nguy cơ lượt là 25,1; 25,0 và 26,2 ng/ml. Theo Penning- mắc tồn lưu thể vàng. ton và ctv (1976), nồng độ progesterone trong Nồng độ progesterone huyết tương của sữa trung bình ở bò mang thai là 18,5 ng/ml, nhóm bò có chửa 3 tháng trong nghiên cứu không mang thai là 3,0 ng/ml, bò nghi có chửa này phù hợp với nghiên cứu của Donaldson là 9,6 ng/ml. Nghiên cứu của Narendran và và ctv (1970); Robertson (1972), Ginther và ctv ctv (1979) hàm lượng progesterone trong sữa (1974); Zaied và ctv (1979). Theo Donaldson và bò ở ngày 13 của chu kỳ động dục đạt giá trị ctv (1970), hàm lượng progesterone trung bình trung bình 45,5±6,6 ng/ml. Khi nghiên cứu trong giai đoạn 71-80 ngày của thời kỳ mang về nồng độ progesterone huyết tương của bò thai là 5,7ng/ml, 81-90 ngày là 4,7 ng/ml. Theo Holstein Friesian mang thai sau khi thụ tinh Robertson (1972), trong giai đoạn đầu của thai nhân tạo của Gomez-Seco và ctv (2017) cho kỳ, nồng độ progesterone huyết tương tương thấy, vào ngày 14 ở nhóm bào mang thai là đương với nồng độ tối đa được tìm thấy trong 9,8±1,2 ng/ml, có xu hướng cao hơn ở nhóm pha hoàng thể tố của chu kỳ động dục (3-6ng/ ml). Nghiên cứu của Ginther và ctv (1974) cho không mang thai (trung bình 6,2±0,7 ng/ml), biết hàm lượng progesterone trung bình trong vào ngày 16 thì giá trị này lần lượt là 5,6±0,8 máu của bò mang thai ở 90 ngày là 5,3 ng/ml. ng/ml và 8,7±1,0 ng/ml (P0,0001), ngược lại các nhóm xác định được chính xác bò đang mang thai. bò khác nhau thì giá trị nồng độ progesterone Nghiên cứu của Cavestany và Foote (1985) khác nhau (P
CHĂN NUÔI ĐỘNG VẬT VÀ CÁC VẤN ĐỀ KHÁC Bảng 3. Nồng độ progesterone trong máu của các nhóm bò ở các địa phương (n=5/nhóm, Mean±SE, ng/ml) Progesterone Nhóm bò Mộc Châu Ba Vì Nghệ An TP Hồ Chí Minh Chửa 3 tháng 4,64a±0,74 5,29a±0,54 6,24a±0,78 5,34a±0,72 Nghi có chửa 3,11b±0,18 2,81b±0,14 2,82b±0,11 2,91b±0,16 Trong máu Rối loạn sinh sản 1,53c±0,19 1,67c±0,11 1,84c±0,21 1,78c±0,20 Bình thường 0,26d±0,04 0,22d±0,03 0,23d±0,19 0,21d±0,05 Chửa 3 tháng 15,39a±0,57 14,78a±0,71 14,67a±1,04 13,89a±0,47 Nghi có chửa 6,10b±0,34 6,20b±0,40 6,82b±0,74 5,84b±0,37 Trong sữa Rối loạn sinh sản 3,02c±0,20 4,15c±0,46 4,01c±0,74 3,23c±0,20 Bình thường 1,64d±0,22 1,06d±0,20 1,44d±0,12 1,66d±0,21 Kết quả nghiên cứu tại hình 2 cho thấy, bò tại 4 địa phương Mộc Châu, Ba Vì, Nghệ nồng độ progesterone trong máu và sữa của An và TP. Hồ Chí Minh (P>0,0001), nhưng có các nhóm bò có mối tương quan chặt chẽ sự khác biệt giữa các nhóm bò (P