Hết nhiệt miệng với Hoa quế (hoa
mộc)
Cây quế có hai loại, một cây khai thác vỏ và cành để làm thuốc,
một cây được trồng làm cảnh để thưởng lãm.
Cây thứ nhất cho hai vị thuốc chính: Một là vị thuốc bổ có tên
“nhục quế” (vỏ thân), một vị thuốc giải cảm gọi là “quế chi” (cành
quế). “Nhục quế” là một vị thuốc quý, được xếp trong bộ tứ “sâm
nhung quế phụ”, tức 4 vị thuốc quý nhất thời xưa: nhân sâm,
nhung hươu, vỏ quế và phụ tử. Ở nước ta có nhiều loài quế tốt,
trong đó quế Thanh Hóa (Cinnamomun loureirii Nees), thường gọi
là “Quế Thanh” là loại tốt nhất.
Cây thứ hai, chủ yếu được trồng để làm cảnh. Thời trước, những
người khá giả thường trồng cây hòe và cây quế trước nhà. Theo
quan niệm xưa, trồng hòe trước nhà thì con cái đỗ đạt, làm quan
tới chức tam công, còn quế giúp gia đình được đoàn viên, không bị
ly tán. “Sân quế” trong câu “Một cây cù mộc một sân quế hòe”,
đoạn cuối Truyện Kiều, chính là cây quế bạn đề cập. Cây này còn
gọi là “mộc tê”, “hoa mộc”, “quế hoa”, “cửu lý hương” (hương
thơm bay xa 9 dặm), tên khoa học là Osmanthus fragrans (Thumb.)
Lour. thuộc họ Nhài (Oleaceae).
Hoa quế là loại cây bụi nhỏ, xanh tốt quanh năm, thường cao
khoảng 2-3m, có thể cao tới 7m. Vỏ cây mỏng, màu xám trắng
không cay, không dùng được làm thuốc như cây quế Thanh Hóa
nói trên. Cành non dẹt và phồng lên ở các mấu. Lá phiến thon, dài
5-12cm, rộng 2-4cm, dày, không lông, cuống ngắn, mép lá liền
hoặc có răng cưa nhỏ, nhiều gân phụ. Chùm hoa ngắn, mọc ở nách
lá, cuống dài 1,7cm, mảnh. Hoa sắc trắng, vàng hoặc đỏ, rất thơm.
Thứ hoa trắng gọi là “ngân quế”, hoa vàng gọi là “kim quế”, hoa
đỏ gọi là “đan quế”. Đài cao 1mm, tràng có ống ngắn. Quả hạch
hình bầu dục, màu xanh lục, chứa một hạt, mùa hoa quả: tháng 7-
10.
Hoa quế (Mộc tê, Hoa mộc) là loại cây cảnh quý, cây được trồng
chủ yếu ở các tỉnh phía Bắc để làm cảnh, thường trồng ở trước sân
nhà, trong các chậu cảnh, trong các vườn đình, chùa… Cây hoa
quế sinh trưởng mạnh trong mùa mưa ẩm, Hoa rải rác quanh năm
nhưng tập trung nhiều nhất vào mùa thu.
