Ph.D. Nguyen Quang Khuyen
nqkhuyen@yahoo.com
Chương 8
Đ BN POLYMER
12/23/2010 1605002 Độ bền polymer
Theo nghóa roäng, ñoä beàn laø tính chaát vaät theå choáng laïi söï
huûy hoaïi xaûy ra döôùi taùc duïng cuûa ngoaïi löïc.
Ví duï : Nhö polymer döôùi taùc duïng cuûa caùc löïc veà ñieän thì
goïi laø ñoä beàn ñieän, coøn döôùi taùc duïng cô hoïc thì goïi laø ñoä
beàn cô hoïc.
Ñoä beàn cuûa moät saûn phaåm laøm baèng vaät lieäu polymer phuï
thuoäc raát nhieàu vaøo yeáu toá kyõ thuaät ( cheá ñoä truøng hôïp hay
ña tuï, baûn chaát xuùc taùc, tyû leä caùc caáu töû trong hoãn hôïp, chaát
khôûi ñaàu, chaát khôi maøo, chaát haõm, chaát ñieàu chænh) vaø
phöông phaùp gia coâng saûn phaåm ( eùp phun, eùp ñuùc, keùo…)
keát caáu hình daïng cuûa saûn phaåm.
8.1 Khaùi nieäm ñoä beàn cuûa polymer
12/23/2010 2605002 Độ bền polymer
Muoán thieát keá caùc saûn phaåm laøm baèng vaät lieäu polymer caàn
phaûi bieát kyõ caùc tính chaát cô hoïc ñaëc bieät cuûa chuùng vaø moái
lieân quan cuûa caùc tính chaát ñoù vôùi caáu truùc hoùa hoïc hay loaïi
polymer. Khi ñoù caàn löu yù raèng : ñoä beàn cuøng moät loaïi
polymer coù theå khaùc nhau tuøy thuoäc vaøo traïng thaùi maø
polymer toàn taïi. Ñoä beàn cuûa poly metyl metacrylat ôû traïng
thaùi thuûy tinh cao hôn so vôùi khi noù chaûy meàm do ñun noùng.
Xuaát phaùt töø quan ñieåm khaûo saùt ñoä beàn cuûa polymer, toát
nhaát neân phaân bieät caùc traïng thaùi caáu truùc –cô hoïc sau ñaây:
loûng meàm cao vaø raén
8.1 Khaùi nieäm ñoä beàn cuûa polymer (tt)
12/23/2010 3605002 Độ bền polymer
Ñoä beàn –tính chaát vaät theå, ñaëc tröng cho khaû naêng choáng
laïi söï phaù hoaïi döôùi taùc duïng cuûa caùc löïc cô hoïc. Tính chaát
ñoù ñöôïc ñaùnh giaù veà löôïng. Ngöôøi ta ñöa ra moät soá thoâng soá
ñeå ñaùnh giaù veà löôïng. Moät trong nhöõng thoâng soá ñoù laø giaù
trò öùng suaát, trong nhöõng ñieàu kieän ñaõ cho maãu bò phaù hoaïi ôû
gía trò ñoù.
Chuùng ta coù ñaïi löôïng giôùi haïn beàn : söï phaù hoaïi coù theå xaûy
ra khoâng nhöõng döôùi taùc duïng cuûa öùng suaát lôùn maø caû öùng
suaát beù tuøy thuoäc vaøo thôøi gian taùc duïng. Tuy nhieân caùch
dieãn ñaït ñoù mang tính chaát lòch söû vaø vaãn ñöôïc söû duïng phoå
bieán roäng raõi ). Giôùi haïn beàn coù theå ñöôïc xaùc ñònh ôû caùc loaïi
bieán daïng khaùc nhau : keùo, neùn, uoán…
8.2 Nhöõng thoâng soá cô baûn veà ñoä beàn vaø phöông
phaùp ñaùnh giaù chuùng
12/23/2010 4605002 Độ bền polymer
Cuøng vôùi caùc tính chaát cuûa polymer, giôùi haïn beàn phuï thuoäc
vaøo nhieät ñoä vaø thôøi gian taùc duïng löïc cuûa löïc bieán daïng,
nghóa laø phuï thuoäc vaøo toác ñoä bieán daïng. Vì theá cho neân khi
so saùng ñoä beàn cuûa caùc polymer khaùc nhau theo caùc giaù trò
cuûa giôùi haïn beàn, caàn phaûi tieán haønh xaùc ñònh laïi ñaïi löôïng
ñoù ôû nhöõng giaù trò ñoàng nhaát veà nhieät ñoä vaø toác ñoä bieán
daïng.
Thoâng soá tieáp theo veà ñoä beàn la giaù trò bieán daïng cöïc ñaïi
phaùt trieån ñeán thôøi ñieåm ñöùt vaø ñöôïc goïi laø ñoä bieán daïng
cöïc ñaïi töông ñoái (ñ).
8.2 Nhöõng thoâng soá cô baûn veà ñoä beàn vaø phöông
phaùp ñaùnh giaù chuùng (tt)
12/23/2010 5605002 Độ bền polymer