Hoa hòe thanh nhiệt
trị huyết áp
Cây hoa hòe còn được gọi là hòe mễ, hòe hoa mễ,
hòe hoa. Cây cao 7-10m, có khi tới 25m, nhánh nhỏ
màu xanh lục, có lông hoặc không có lông. Lá lông
chim lẻ, mọc so le. Hoa nhỏ màu trắng xanh, mọc
thành chùm ở ngọn, quả đậu thắt lại ở giữa các hạt.
Cây sống lâu, sau 3-4 năm mới thu hoạch được hoa.
Mùa hoa từ tháng 7-9 âm lịch. Trong nhân dân
thường dùng hoa hòe phơi hãm làm nước uống giải
nhiệt.
Theo quan niệm của y học cổ truyền, hoa hòe vị
đắng, tính hơi hàn (khí lạnh mà trầm) quy kinh can,
đại tràng, có công năng lương huyết, chỉ huyết, dùng
trong các trường hợp huyết nhiệt, có tác dụng cầm
máu rất tốt, điều trị các bệnh đại tiện ra máu, chảy
máu cam hoặc ho ra máu, phụ nữ rong kinh… Ngoài
ra, hoa hòe còn có tác dụng điều trị bệnh tăng huyết
áp trong vữa xơ động mạch, điều trị sau tai biến mạch
máu não…
Các bộ phận của cây hoa hòe
Thông thường trong Đông y sử dụng nụ non (hoa
chưa nở) mới có tác dụng làm thuốc. Lúc này hoa có
hàm lượng rutin cao nhất (trong hoa hòe có từ 6-30%
rutin). Nếu hoa đã nở, hàm lượng rutin giảm rõ rệt
nên chất lượng dược liệu cũng giảm. Khi thu hái về
phơi khô hoặc sấy lửa than vàng, có mùi thơm dễ
chịu. Đôi khi người ta còn dùng cả quả cây hoa hòe
gọi là hòe giác, có vị đắng, tính hàn. Có công dụng
thanh can đởm, trừ phong, lương huyết, dùng sắc
uống trong các trường hợp tỳ vị nhiệt, chảy nhiều dãi,
trị mụn nhọt, mộng tinh. Lá hòe, dùng lá tươi, sắc đặc
tắm khi bị ngứa, lở, dị ứng.
Sau đây là một số bài thuốc từ hoa hòe:
Bài 1: Chữa tăng huyết áp: Hoa hòe 10g, lá sen 10g,
ngó sen 5g, cúc hoa vàng 4g. Cho 400ml nước sắc
còn 100ml, sắc 2 lần uống trong ngày. Mỗi liệu trình
7-10 ngày.
Bài 2:Chữa nhức đầu vào mùa nắng, nóng: Hoa hòe
sao thơm 10g, hạt muồng (thảo quyết minh) sao đen
20g, cúc hoa 5g hãm với nước sôi, thêm đường cho
ngọt uống trong ngày thay nước chè.
Bài 3: Chữa đại tiện ra máu do nóng, trĩ chảy máu:
Hoa hòe 10g phối hợp với trắc bá 10g hai vị sao
cháy, kinh giới 10g. Cho 400ml nước sắc còn 100ml,
sắc 2 lần uống trong ngày. Dùng liền 3-5 ngày.
Bài 4: Chữa sốt xuất huyết khi sốt đã lui mà còn xuất
huyết nhẹ, chảy máu chân răng: Nụ hòe 10g sao
cháy. Cho 400ml nước sắc còn 100ml, sắc 2 lần
uống trong ngày. Dùng từ 5-7 ngày.
Bài 5: Chữa rong kinh: Hoa hòe lâu năm 30g, bách
thảo sương 15g, tán bột, uống mỗi lần 9g. Dùng 3-5
ngày.
Lưu ý: Hoa hòe tính hơi lạnh nên những người tỳ vị
hư hàn (hay đau bụng do lạnh, ăn kém, chậm tiêu, đại
tiện thường xuyên lỏng nát) không được dùng vị
thuốc này, nếu cần dùng thì phải phối hợp với các
dược liệu có tính ấm nóng. Do vậy, muốn sử dụng có
hiệu quả phải được các lương y có uy tín bắt mạch và
bốc thuốc