Hội chứng cổ đầu
Hội chứng cổ đầu là hội chứng rất phổ biến xảy ra rất đột
ngột mang theo nhiều biến chứng phức tạp xâm phạm đến
nhiều chức năng của đời sống, tạo nên “tâm lý lo âu” kéo
dài cho người bệnh. Đây cũng là hội chứng có nguồn gốc
xuất phát từ cột sống cổ nhưng lại có biểu hiện đa dạng,
buộc người bệnh phải đến khám tại
nhiều chuyên khoa.
Điểm nút bùng nổ biểu hiện bệnh
Hội chứng cổ đầu xảy ra là do động
mạch sống và giao cảm cổ sau bị
chèn đẩy ở khu vực cột sống cổ bởi
nhiều yếu tố: lệch trục cột sống;
trượt đốt sống, hẹp ống động mạch
đốt sống. Nhưng phần lớn các
trường hợp mắc bệnh thường do nguyên nhân phối hợp.
Trên lâm sàng, bên cạnh các triệu chứng của hội chứng cổ
cục bộ cũng có thể thấy các biểu hiện bệnh do mạch máu
và thần kinh thực vật. Khi các dấu hiệu bệnh này chi phối
diễn biến của bệnh, người ta xác định đó là hội chứng cổ
Xoa bóp tr
ị hội
chứng cổ đầu.
đầu. Trong điều kiện bình thường, tốc độ dòng máu chảy
qua động mạch sống cũng đã chịu phụ thuộc vào tư thế vận
động của đầu rồi, ví dụ khi nghiêng hay xoay đầu thì ống
dẫn mạch máu (ống dẫn này do các lỗ liên đốt sống cổ hình
thành) bị hẹp lại rõ rệt. Nếu khoảng trống dự trữ của ống
dẫn động mạch sống đó lại bị chồi xương do thoái hoá
choán chỗ, tất nhiên động mạch sống chảy qua đó rất dễ bị
chèn ép hoặc “bị chẹn”. Do đó, lưu lượng dòng máu từ tim
đưa lên nuôi dưỡng bởi động mạch sống sẽ bị giảm, dẫn
đến trạng thái thiếu máu não. Mức độ thiếu máu não này có
thể là cục bộ hoặc lan toả là do vị trí và phạm vi động mạch
sống bị chẹn bởi chồi xương quyết định. Đây chính là
“điểm nút bùng nổ” một cách nhanh chóng hàng loạt các
biểu hiện bệnh.
Các biểu hiện của bệnh
Đau đầu: Đau đầu thành cơn phụ thuộc vào tư thế vận
động của đầu là đặc trưng chủ đạo nhất, có thể đột nhiên
xuất hiện, trở thành nặng lên và biến đi cũng khá nhanh. Vì
vậy, nhiều người bệnh rất khổ tâm vì đã bị những người
thân coi như “bệnh tưởng”, như là bệnh “giả vờ”. Các dạng
biểu hiện của đau đầu lại rất khác nhau, không thuần nhất.
Bên cạnh đau nửa đẩu kiểu Migraine lan đến trán, cũng có
loại đau đầu cả hai bên và đau nặng ở một bên theo dạng
đau dây thần kinh khu vực gáy sau đầu. Đau đầu cũng có
khi kèm theo các biểu hiện chóng mặt, rối loạn nhìn chủ
quan và có phần có những triệu chứng khách quan của dây
thần kinh thính giác cũng như của bộ máy tiền đình.
Chóng mặt: Bệnh nhân có cảm giác chóng mặt và rối loạn
thăng bằng cùng xuất hiện ở một tư thế vận động nhất định
của đầu. Khi xoay cột sống cổ, xuất hiện kiểu chóng mặt
quay phần lớn trong vài giây đến vài phút. Thường chỉ
quay đầu về một phía nhất định mới gây chóng mặt quay và
cũng thường hay xảy ra ở cả tư thế quá ưỡn cổ (ưỡn ngửa
cổ quá mức). Phần lớn xảy ra cơn chóng mặt là do cử động
đầu quá đột ngột nhất là khi ngước mắt, ngửa cổ nhìn lên
trên một cách nhanh chóng. Các cơn ngất với mất ý thức
dài thường không có. Dấu hiệu đặc trưng là triệu chứng láy
mắt (nystagmus) tự phát mạnh hoặc láy mắt tạm thời khi bị
kích thích bằng các biện pháp kích thích thụ động vào cột
sống cổ. Các kiểu láy mắt thường gặp là: láy mắt ngang
theo hướng nhất định, láy mắt xoay ngang, láy mắt khi
chuyển tư thế. Trong triệu chứng tiền đình trung ương, cần
nhấn mạnh là do rối loạn thân não. Trường hợp cần thiết,
bệnh nhân phải được chuyên khoa tai mũi họng xác định
các rối loạn về tiền đình ốc tai cũng như các rối loạn phối
hợp vận động.
Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ.
Các rối loạn nghe, nhìn và nuốt:
Có khoảng một phần ba bệnh nhân bị hội chứng cổ đầu
phàn nàn về triệu chứng ù tai, bao giờ cũng có một bên.
Phần lớn có ảnh hưởng đến thính lực. Ù tai âm trầm cùng
với tất cả các triệu chứng của hội chứng cổ đầu thường xuất
hiện thành cơn. Ngoài ra, có thể có cảm giác đau tai cũng
đều liên quan đến căn nguyên cổ (đau tai do cổ). Ở đây,
đau là do nguồn gốc từ đau dây thần kinh C2 và C3 lan tới
qua da, phần mềm sau tai, khu vực do dây thần kinh chẩm
nhỏ và dây thần kinh tai lớn phân bố. Đặc trưng của các rối
loạn này phụ thuộc vào tư thế. Ù tai, nghe khó, đau tai xuất
hiện hay đau tăng lên đều phụ thuộc vào tư thế nhất định
nào đó của đầu mà không bao giờ thấy trong các rối loạn
nghe do các căn nguyên khác. Trong hội chứng cổ đầu, bên
cạnh triệu chứng đau lan ra hốc mắt, thường thường cũng
có rối loạn nhìn: ám điểm lấp lánh, nhìn mờ sương và các
rối loạn nhìn khác cũng xuất hiện với triệu chứng chóng
mặt. Bệnh nhân thường kể tự nhiên thấy tối sầm trước mắt
trong thời gian ngắn. Nếu người bệnh được điều trị kịp thời
với chẩn đoán chính xác thì các rối loạn nhìn đó đều có thể
biến hết và không để lại các di chứng gì.
Rối loạn tuần hoàn não: Lồi đĩa đệm hay thoát vị đĩa đệm
ở đoạn cột sống cổ tuỳ theo vị trí và mức độ lồi hoặc thoát
vị đĩa đệm có thể gây nên hai hội chứng chèn ép: hội chứng
chèn ép rễ thần kinh, động mạch sống nền và hội chứng