HỒNG HOA
(Kỳ 1)
Tên khác:
Vị thuốc Hồng hoa còn gọi Hồng lam hoa, Đỗ hồng hoa, Mạt trích hoa,
Hồng hoa thái, Tạng hồng hoa, Kết hồng hoa, Sinh hoa, Tán hồng hoa, Hồng
lan hoa, Trích hoa, Thạch sinh hoa, Đơn hoa, Tiền bình hồng hoa, Tây tạng
hồng hoa, Lạp hồng hoa, Nguyên hồng hoa, Hoàng lan hoa, Dương hồng hoa
(Trung Quốc Dược Học Đại Từ ĐiểnCây Rum.).
Tác dụng: Hoạt huyết khử ứ, thông kinh, thấu chẩn.
Chủ trị:
+ Thông kinh ứ trệ, trị bế kinh, sản dịch sau khi sinh không xuống được,
thai chết lưu, lở sưng tấy đau nhức, ứ đau do chấn thương.
Liều lượng: 1- 3 chỉ.
Kiêng kỵ:
Phụ nữ có thai, kinh nguyệt nhiều cấm dùng.
Bảo quản:
Dễ hút ẩm, hay vụn mốc và đổi màu. Để nơi khô ráo, thoáng mát, trong
thùng lọ kín, có lót chất hút ẩm.
Đơn thuốc kinh nghiệm:
+ Trị các chứng đau, dùng thứ Hồng hoa tươi gĩa vứt lấy nước cốt uống
liên tục 3 lần (Ngoại Đài Bí Yếu).
+ Thối tai chảy nước vàng, dùng Hồng hoa 3 chỉ rưỡi, cùng Bạch phàn
(phèn phi) 5 chỉ thứ khô tán bột, chấm mủ cho sạch rồi cho thuốc bột vào lỗ tai,
nếu không có Hồng hoa tươi thì dùng cành hoặc lá của nó cũng được. Có bài
cũng chữa như vậy, nhưng bỏ phèn chua đi chỉ dùng Hồng hoa mà thôi (Thánh
Huệ Phương).
+ Phương thuốc sau được coi như là thánh dược, chữa được 62 loại
phong, cụ Trương Trọng Cảnh để chữa 62 chứng phong, các chứng đau trong
bụng do khí huyết. Dùng Hồng hoa 1 lượng, chia ra làm 4 phần, dùng rượu 1
bát nấu sôi uống, chưa khỏi uống tiếp (Bản Thảo Đồ Kinh).
+ Cổ họng sưng tắt nghẹt, dùng Lam hồng hoa gĩa vắt lấy nước cốt,
uống 1 chén cho tới khi khỏi, nếu gặp giữa lúc mùa đông, không có Hồng hoa
tươi, lấy loại tươi trộn nước cho thấm gĩa lấy nước cốt hoặc sắc uống (Quảng
Lợi Phương).
+ Chứng huyết vậng sau khi sinh, trong ngực buồn bực, dùng Hồng hoa
1 lượng, tán bột sắc với rượu uống. Nếu người cấm khẩu rồi thì cậy răng đổ
thuốc vào gia thêm 1 tý Đồng tiện, nếu chưa đỡ thì đổ tiếp (Tử Mẫu Bí Lục).
+ Chứng nghẹn ăn không được, vào ngày tết Đoan Ngọ, mồng 5 tháng 5,
hái lấy thứ đầu Hồng hoa, tẩm với giấm và rượu sậy khô, Huyết kiệt coi cục
nào như quả dưa, hai thứ bằng nhau tán bột, bỏ bột trộn giấm rượu chưng cách
thủy nuốt dần còn đang nóng (Giản tiện phương).
+ Có thai nóng quá, đến nỗi thai chết lưu trong bụng mẹ, dùng Hồng hoa
sắc lấy nước cốt uống với một ít Đồng tiện nóng (Trung Quốc Dược Học Đại
Từ Điển).
+ Sau khi sinh nhau không xuống, sau khi sinh huyết vậng dùng bài 1 ở
trên cũng rất hay (Trung Quốc Dược Học Đại Từ Điển).
+ Phụ nữ kinh nguyệt không thông, sinh ra đau bụng, có khi ứ huyết tích
lại thành khối cục đau đớn, dùng Hồng hoa, Diên hồ sách, Đương quy, Sinh
địa, Ngưu tất, Xích thược, Ích mẫu, Xuyên khung, tùy theo đó mà phân phối
quân thần tá sứ, cân chừng 3-4 lượng sắc kỹ lần lấy 2 tô rưỡi chia 3 lần uống
nóng, hoặc có thể tán bột luyện mật làm hồ viên lớn bằng hạt long nhãn, lần
uống 10 viên với nước sôi hoặc rượu (Trung Quốc Dược Học Đại Từ Điển).
+ Đề phòng để khỏi bị lên đậu mùa, hoặc giữ cho đậu nó khỏi chạy vào
mắt. DùngYên chi chính, tức là thứ mà người ta đã chế bằng Hồng hoa ra, lúc
mới khỏi lên đậu, dùng nó bôi xoa lên trên mí mắt, trung quanh mắt, đuôi mắt
rất hay (Trung Quốc Dược Học Đại Từ Điển).
+ Thối tai dùng Hồng hoa cùng với Bạc hà và nước cốt của lá Kim ty hà
diệp, cho vào 1 tý phèn chua tán thành ra bột nhỏ thổi vào tai (Trung Quốc
Dược Học Đại Từ Điển).
+ Đậu mùa, đậu đinh, đậu mộc, dùng Hồng hoa, Băng phiến, Trân châu
tán thành bột cực mịn, khảy cho ra máu độc rồi xức thuốc trên, xong băng lại
(Trung Quốc Dược Học Đại Từ Điển).
+ Trị hành kinh đau bụng: Hồng lam hoa 3 chỉ. Sắc với rượu chia 3 lần
uống (Hồng Lam Hoa Tửu - Lâm Sàng Thường Dụng Trung Dược Thủ Sách).
+ Trị thống kinh: Hồng hoa 1 chỉ 5, Xuyên khung 1 chỉ, Đương quy,
Hương phụ, Diên hồ sách, mỗi thứ 3 chỉ. Sắc uống, hoặc uống kết hợp với
Đương quy ngâm rượu uống trước khi có kinh (Lâm Sàng Thường Dụng Trung
Dược Thủ Sách).
+ Hồng hoa 1 chỉ, Ích mẫu thảo 5 chỉ, Sơn tra 3 chỉ, gia Đường đen. Sắc
uống. trị sản dịch không xuống sau khi sinh (Lâm Sàng Thường Dụng Trung
Dược Thủ Sách).
+ Trị sưng đau tại chỗ do chấn thương: Hồng hoa, Đào nhân, Sài hồ,
Đương quy, mỗi thứ 3 chỉ, Đại hoàng 2 chỉ. Nước và rượu mỗi thứ một nửa sắc
uống. (Lâm Sàng Thường Dụng Trung Dược Thủ Sách).
+ Trị sưng tấy do chấn thương, té ngã: Hồng hoa, Đào nhân, Đương quy
vĩ, mỗi thứ 4 lượng, Chi tử 8 lượng. Tất cả tán bột, hồ với giấm làm cho nóng
đắp nơi đau, chia ra để đắp dần (Lâm Sàng Thường Dụng Trung Dược Thủ
Sách).