Tài liệu tóm tắt lý thuyết về Axit photphoric và muối photphat kèm theo hướng dẫn giải bài 1,2,3,4,5 trang 53,54 SGK Hóa 11 có lời giải chi tiết sẽ giúp các em nắm được những nội dung chính trong bài học. Mời các em cùng tham khảo!
A. Tóm tắt lý thuyết về Axit photphoric và muối photphat
1. Photpho có độ âm điện nhỏ nên ở mức oxi hóa +5 nên H3PO4 khó bị khử, không có tính
oxi hóa như axit HNO3.
2. Axit photphoric là chất tinh thể, trong suốt, không màu, rất háo nước, tan tốt trong nước.
3. – Axit H3PO4 là axit ba nấc, có độ mạnh trung bình. Trong dung dịch điện li yếu theo ba
nấc (chủ yếu phân li theo nấc 1, nấc 2 kém hơn và nấc 3 rất yếu).
– Dung dịch H3PO4 có những tính chất chung của axit, như làm đổi màu quỳ tím thành đỏ,
tác dụng với oxit bazơ, bazơ, muối, kim loại có tính khử mạnh hơn H,… Khi tác dụng với oxit
bazơ hoặc bazơ, tùy theo lượng chất tác dụng mà axit photphoric tạo ra muối trung hòa,
muối axit hoặc hỗn hợp muối.
4. – Trong phòng thí nghiệm, axit photphoric được điều chế bằng cách dùng HNO3 đặc oxi
hóa photpho:
P + 5HNO3 → H3PO4 + 5NO2 + H2O
– Trong công nghiệp: điều chế từ quặng photphorit hoặc quạng apatit và axit H2SO4:
Ca3(PO4)2 + 3H2SO4 (đặc) → 3CaSO4 + 2H3SO4
– Để điều chế H3PO4 có độ tinh khiết và nồng độ cao hơn, người ta đốt cháy photpho để
được P2O5, rồi cho P2O5tác dunngj với nước.
4P + 5O2 → t0 2P2O5;
P2O5 + 3H2O → 2H3PO4.
5. Một lượng lớn axit photphoric sản xuất ra được dùng để điều chế các muối photphat và
để sản xuẩ phân lân.
6. Muối photphat là muối của axit photphoric. Axit photphoric tạo ra ba loại muối: muối
photphat trung hòa và hai muối photphat axit. Tất cả các muối đihiđrophotphat đều tan
trong nước. Các muối hiđrophotphat và photphat trung hòa chỉ có muối natri, kali, amoni là
dễ tan, còn muối của các kim loại khác đều không tan hoặc ít tan trong nước. Các muối
Trang | 1
W: www.hoc247.vn F: www.facebook.com/hoc247.vn T: 098 1821 807
photphat tan bị thủy phân cho môi trường kiềm: PO43- + H2O ⇔ HPO42- + OH–
7. Thuốc thử để nhận biết ion PO43- trong dung dịch muối photphat và bạc nitrat.
8. Viết các phương trình hóa học minh họa cho tính chất hóa học của axit H3PO4 và muối
photphat. Giải được các bài tập tính khối lượng H3PO4 sản xuất được, % khối lượng muối
photphat trong hỗn hợp và một số bài tập tổng hợp có nội dung liên quan.
B. Giải bài tập SGK Hóa lớp 11 trang 53, 54
Bài 1. (SGK trang 53 Hóa 11)
Viết phương trình hóa học dạng phân tử và dạng ion rút gọn của phản ứng giữa H3PO4 với
lượng dư của:
a) BaO b) Ca(OH)2 c) K2CO3
Hướng dẫn giải bài 1:
Do các chất a) BaO, b) Ca(OH)2, c) K2CO3 lấy dư nên khi tác dụng với H3PO4 muối tạo thành
là muối photphat trung hòa:
a) 3BaO + 2H3PO4 → Ba3(PO4)2 + 3H2O
b) 3Ca(OH)2 + 2H3PO4 → Ca3(PO4)2 + 6H2O
c) 3K2CO3 + 2H3PO4 → 2K3PO4 + 3CO2 + 3H2O
Bài 2. (SGK trang 53 Hóa 11)
Nêu những điểm giống nhau và khác nhau về tính chất hóa học giữa axit nitric và axit
photphoric. Dẫn ra những phản ứng hóa học để minh họa.
Giống:
Hướng dẫn giải bài 2:
Trong dung dịch nước đều điện li ra ion H+
Đều có thể tác dụng với kim loại, oxit bazơ, bazơ, muối
Ví dụ: Na2O + 2HNO3 → 2NaNO3 + H2O
Khác:
HNO3 có tính oxi hóa; H3PO4 không có tính oxi hóa
3Na2O + 2H3PO4 → 2Na3PO4 + 3H2O
Trang | 2
W: www.hoc247.vn F: www.facebook.com/hoc247.vn T: 098 1821 807
Ví dụ: C + 4HNO3 → CO2 + 4NO2 + 2H2O
Phương trình điện li tổng cộng của H3PO4 trong dung dịch là:
H3PO4 ⇔ 3H+ + PO43-
Khi thêm HCl vào dung dịch,
A. Cân bằng trên chuyển dịch theo chiều thuận.
B. Cân bằng trên chuyển dịch theo chiều nghịch.
C. Cân bằng trên không bị chuyển dịch.
D. Nồng độ PO43- tăng lên.
Hướng dẫn giải bài 3:
Chọn B
Theo nguyên lí chuyển dich cân bằng: cân bằng chuyển dịch theo hướng làm giảm tác động
vào hệ. Do đó khi thêm H+ vào dung dịch, cân bằng trên chuyển dịch theo chiều nghịch tạo
thành H3PO4.
Bài 4. (SGK trang 54 Hóa 11)
Lập phương trình hóa học sau đây:
a) H3PO4 + K2HPO4 →
1 mol 1 mol
b) H3PO4 + Ca(OH)2 →
1 mol 1 mol
c) H3PO4 + Ca(OH)2 →
2 mol 1 mol
d) H3PO4 + Ca(OH)2 →
2 mol 3 mol
Hướng dẫn giải bài 4:
Căn cứ vào tỉ lệ mol để viết sản phẩm tạo thành rồi cân bằng pthh:
a) H3PO4 + K2HPO4 → 2KH2PO4
Trang | 3
W: www.hoc247.vn F: www.facebook.com/hoc247.vn T: 098 1821 807
1 mol 1 mol
b) H3PO4 + Ca(OH)2 → CaHPO4 + 2H2O
1 mol 1 mol
c) H3PO4 + Ca(OH)2 → Ca(H2PO4)2 + 2H2O
2 mol 1 mol
d) H3PO4 + Ca(OH)2 → Ca3(PO4)2 + 6H2O
2 mol 3 mol
Bài 5. (SGK trang 54 Hóa 11)
Để thu được muối photphat trung hòa, cần lấy bao nhiêu ml dung dich NaOH 1,00 M cho tác
dụng với 50,0 ml dung dịch H3PO4 0,50 M ?
Hướng dẫn giải bài 5:
Số mol H3PO4: 0,050 x 0,50 = 0,025 (mol).
H3PO4 + 3NaOH → Na3PO4 + 3H2O
1 mol 3 mol
0,025 mol 3 x 0,025 mol
Trang | 4
W: www.hoc247.vn F: www.facebook.com/hoc247.vn T: 098 1821 807
Thể tích dung dịch NaOH: 0,075 lít hay 75 ml
- Luyên thi ĐH, THPT QG với đội ngũ GV Giỏi, Kinh nghiệm từ các Trường ĐH và THPT danh tiếng.
- H2 khóa nền tảng kiến thức luyên thi 6 môn: Toán, Ngữ Văn, Tiếng Anh, Vật Lý, Hóa Học và Sinh Học.
- H99 khóa kỹ năng làm bài và luyện đề thi thử: Toán, Tiếng Anh, Tư Nhiên, Ngữ Văn+ Xã Hội.
- Mang lớp học đến tận nhà, phụ huynh không phải đưa đón con và có thể học cùng con.
- Lớp học qua mạng, tương tác trực tiếp với giáo viên, huấn luyện viên.
- Học phí tiết kiệm, lịch học linh hoạt, thoải mái lựa chọn.
- Mỗi lớp chỉ từ 5 đến 10 HS giúp tương tác dễ dàng, được hỗ trợ kịp thời và đảm bảo chất lượng học tập.
- Bồi dưỡng HSG Toán: Bồi dưỡng 6 phân môn Đại Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học và Tổ Hợp dành cho học sinh các khối lớp 10, 11, 12. Đội ngũ Giảng Viên giàu kinh nghiệm: TS. Lê Bá Khánh Trình, TS. Trần Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thắng, Thầy Lê Phúc Lữ, Thầy Võ Quốc Bá Cẩn cùng đôi HLV đạt thành tích cao HSG Quốc Gia.
- Luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán: Ôn thi HSG lớp 9 và luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán các trường PTNK, Chuyên HCM (LHP-TĐN-NTH-GĐ), Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An và các trường Chuyên khác cùng TS.Trần Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh Đèo và Thầy Nguyễn Đức Tấn.
- Hoc Toán Nâng Cao/Toán Chuyên/Toán Tiếng Anh: Cung cấp chương trình VClass Toán Nâng Cao,
Toán Chuyên và Toán Tiếng Anh danh cho các em HS THCS lớp 6, 7, 8, 9.
- Gia sư Toán giỏi đến từ ĐHSP, KHTN, BK, Ngoại Thương, Du hoc Sinh, Giáo viên Toán và Giảng viên ĐH. Day kèm Toán mọi câp độ từ Tiểu học đến ĐH hay các chương trình Toán Tiếng Anh, Tú tài quốc tế IB, …
- Học sinh có thể lựa chọn bất kỳ GV nào mình yêu thích, có thành tích, chuyên môn giỏi và phù hợp nhất.
- Nguồn học liệu có kiểm duyệt giúp HS và PH có thể đánh giá năng lực khách quan qua các bài kiểm tra
độc lập.
- Tiết kiệm chi phí và thời gian hoc linh động hơn giải pháp mời gia sư đến nhà.
Trang | 5
W: www.hoc247.vn F: www.facebook.com/hoc247.vn T: 098 1821 807
