Khi trẻ cao… huyết áp
Cần kiểm tra định kỳ huyết áp trẻ từ ba tuổi trở lên
SGTT – Bệnh tăng huyết áp ở trẻ em có xu hướng ngày càng cao, do
gia tăng tỷ lệ béo phì nên phụ huynh cần chú ý hơn trong việc tầm soát bệnh.
Huyết áp là áp lực của máu trong lòng động mạch, được tạo ra do tim co
bóp đẩy máu chảy trong lòng mạch máu, đồng thời thành động mạch cũng co bóp
để đưa oxy và các chất dinh dưỡng đến nuôi các cơ quan trong cơ thể. Việc đo
huyết áp cho ra hai chỉ số: số trước gọi là huyết áp tâm thu, phản ánh sự co bóp
của tim. Số sau là huyết áp tâm trương phản ánh trương lực của mạch máu.
Thường phải đo huyết áp ít nhất ba lần để xác định được huyết áp của một người.
Dấu hiệu trẻ bị cao huyết áp
Khác với người lớn, mỗi quốc gia cần nghiên cứu xác định chỉ số huyết áp
bình thường của trẻ em để chẩn đoán chính xác bệnh lý tăng huyết áp ở trẻ, vì
huyết áp thay đổi tuỳ theo giới tính, tuổi và chiều cao.
Được coi là tăng huyết áp khi huyết áp tâm thu hoặc tâm trương từ 95
percentile trở lên (dưới 90 percentile là bình thường), cao huyết áp ác tính khi trên
99 percentile. Trẻ vị thành niên nếu huyết áp từ 120/80 mmHg là tăng huyết áp.
Lưu ý khi đo huyết áp ở trẻ em cần chọn dụng cụ đo thích hợp với cánh tay
phải. Chiều dài túi hơi của máy đo cần đạt 80 – 100% chu vi cánh tay. Thường
phải đo cả hai tay, vì ở những trẻ bị hẹp eo động mạch chủ thì huyết áp tay trái
thường bị giảm hơn.
Bệnh có thể gây nguy hiểm
Có nhiều nguyên nhân gây tăng huyết áp ở trẻ em. Cao huyết áp thứ phát
thường gặp ở trẻ nhỏ mà nguyên nhân chủ yếu là bệnh thận. Cao huyết áp nguyên
phát lại hay gặp ở trẻ vị thành niên liên quan nhiều đến béo phì và có tiền sử gia
đình cao huyết áp, hội chứng Cushing do u hoặc dùng thuốc, u tuỷ thượng thận,
lupus… Cao huyết áp do xơ vữa động mạch được coi là yếu tố nguy cơ gây ra
bệnh mạch vành sau này.
Trẻ bị tăng huyết áp có thể nhức đầu ở trán hoặc sau ót, đau gáy vào buổi
sáng, chóng mặt, mệt mỏi, đỏ mặt, chảy máu cam, yếu liệt tay chân từ vài giây đến
vài phút, có thể gây co giật, tai biến
mạch máu não, suy tim tiến triển, ngất
xỉu… Tránh họa cho trẻ từ xa
– Cần kiểm tra định kỳ huyết áp
trẻ từ ba tuổi trở lên. Trẻ béo phì cần
kiểm tra mỡ máu, đường máu và chỉ số
BMI.
– Không cho trẻ ăn mặn, vận
Cách chăm sóc trẻ cao huyết áp
Điều trị tăng huyết áp giai đoạn
đầu khi chưa có biến chứng bằng cách
giảm cân ở trẻ béo phì, điều chỉnh chế
độ ăn, tập thể dục. Hạn chế cho trẻ ăn quá ngọt để tránh tăng cân, béo phì, đặc biệt
với trẻ đã bị tiểu đường. Nên thực hiện ăn lạt, giảm ăn những thức ăn chứa nhiều
muối như nước chấm, thức ăn công nghiệp chế biến sẵn, cà muối, dưa muối,
tương, chao, mắm, cá khô, bột ngọt, bột nêm… Ăn nhiều các loại rau quả để cung
cấp chất xơ, vitamin và chất khoáng đặc biệt là kali, magiê (trên 300g rau và 200g
trái cây mỗi ngày).
Nên cho trẻ ăn cá nhiều hơn ăn thịt, thịt nạc bỏ da, thêm đậu hũ và các loại
đậu khác thay thịt. Uống sữa để bổ sung thêm canxi phòng loãng xương và thêm
các chất dinh dưỡng khác. Nếu béo phì, thừa cân trên sáu tuổi thì dùng sữa tách
béo. Dùng dầu thực vật (dầu mè, dầu nành, dầu phộng…) thay cho mỡ động vật.
Hạn chế thực phẩm chứa nhiều cholesterol và axit béo bão hoà như mỡ động vật
(trừ mỡ cá), da, lòng phủ tạng, lòng đỏ trứng. Tránh thức ăn chiên xào quá nhiều
dầu mỡ.
Ngoài ra, trẻ cần được nghỉ ngơi, vui chơi vận động vừa sức, dùng thuốc
đúng giờ và đúng liều lượng, khám đều đặn ở bác sĩ chuyên khoa.
động cơ thể thường xuyên, dùng thuốc
đúng chỉ định bác sĩ, phòng ngừa và
điều trị sớm nhiễm trùng tiểu…