TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
KHOA KINH TẾ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ
CHUYÊN NGÀNH KINH TẾ ĐỐI NGOẠI
----------
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
Đề tài:
THỰC TRẠNG NĂNG LỰC CẠNH TRANH
CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA Ở VIỆT NAM
VÀ MỘT SỐ KIẾN NGHỊ
Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thu Trang
Lớp : Nhật 3
Khóa : 45E
Giáo viên hướng dẫn : TS. Từ Thuý Anh
Hà Nội - 05/2010
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC BẢNG BIỂU
LỜI NÓI ĐẦU .............................................................................................. 1
CHƢƠNG I: TỔNG QUAN VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA ....... 5
CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA ..................................................... 5
1.1. Lý luận chung về năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp .................... 5
1.1.1. Khái niệm ..................................................................................... 5
1.1.2. Các phương pháp phân tích năng lực cạnh tranh của doanh
nghiệp .................................................................................................... 7
1.2.2.1. Phương pháp phân tích theo quan điểm quản trị chiến lược .. 7
1.1.2.2. Phương pháp phân tích theo quan điểm tân cổ điển ............... 9
1.1.2.3. Phương pháp phân tích theo quan điểm tổng hợp .................. 9
1.1.3. Các chỉ tiêu đánh giá năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp . 11
1.1.3.1. Thị phần của doanh nghiệp .................................................. 11
1.1.3.2. Năng lực cạnh tranh của sản phẩm ...................................... 11
1.1.3.3. Hiệu quả hoạt động kinh doanh ........................................... 14
1.1.4. Các nhân tố tác động tới năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp
............................................................................................................. 14
1.1.4.1. Các nhân tố bên trong doanh nghiệp ................................... 14
1.1.4.2. Các nhân tố bên ngoài doanh nghiệp ................................... 16
1.2. Tổng quan về doanh nghiệp nhỏ và vừa ............................................... 18
1.2.1. Khái niệm doanh nghiệp nhỏ và vừa ......................................... 18
1.2.2. Ưu, nhược điểm của doanh nghiệp nhỏ và vừa ....................... 21
1.2.2.1. Ưu điểm ............................................................................... 21
1.2.2.2. Nhược điểm .......................................................................... 22
1.2.3. Vai trò của doanh nghiệp nhỏ và vừa........................................ 23
1.3. Kinh nghiệm nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp
nhỏ và vừa ở một số nƣớc.............................................................................. 27
1.3.1. Kinh nghiệm của Nhật Bản ....................................................... 27
1.3.2. Kinh nghiệm của Thái Lan........................................................ 31
CHƢƠNG II: THỰC TRẠNG NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÁC
DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA VIỆT NAM ....................................... 33
2.1. Tổng quan về doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam ............................ 33
2.1.1. Khái niệm doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam......................... 33
2.1.2. Quá trình phát triển của các doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam
............................................................................................................. 35
2.1.3. Sự cần thiết phải nâng cao năng lực cạnh tranh cho các doanh
nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam ............................................................... 38
2.2. Phân tích các chỉ tiêu đánh giá năng lực cạnh tranh của doanh
nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam ......................................................................... 40
2.2.1. Thị phần của doanh nghiệp ....................................................... 40
2.2.2. Năng lực cạnh tranh của sản phẩm .......................................... 43
2.2.3. Hiệu quả hoạt động kinh doanh ................................................ 46
2.3. Các nhân tố bên trong của doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam ....... 47
2.3.1. Năng lực tổ chức, quản lý và trình độ của đội ngũ lao động .... 47
2.3.2. Năng lực tài chính ..................................................................... 50
2.3.3. Trình độ công nghệ.................................................................... 54
2.4. Các nhân tố bên ngoài của doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam ....... 56
2.4.1. Đánh giá của Ngân hàng thế giới (WB) .................................... 56
2.4.2. Đánh giá của Diễn đàn kinh tế thế giới (WEF) ........................ 57
2.4.2.1. Môi trường thể chế ............................................................... 59
2.4.2.2. Cơ sở hạ tầng ....................................................................... 61
2.4.2.3. Kinh tế vĩ mô ........................................................................ 62
2.4.2.3. Y tế và giáo dục phổ thông ................................................... 63
2.5.1. Bối cảnh trong nước và quốc tế ................................................. 64
2.5.1.1. Bối cảnh trong nước ............................................................ 64
2.5.1.2. Bối cảnh quốc tế .................................................................. 66
2.5.2. Cơ hội đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam................... 67
2.5.3. Thách thức đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam ........... 68
2.6. Đánh giá chung về năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp nhỏ và vừa
Việt Nam ......................................................................................................... 70
2.6.1. Thành tựu .................................................................................. 70
2.6.2. Hạn chế ...................................................................................... 71
CHƢƠNG III: MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM NÂNG CAO NĂNG LỰC
CẠNH TRANH CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA Ở VIỆT
NAM ............................................................................................................ 72
3.1. Định hƣớng nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp nhỏ và
vừa Việt Nam .................................................................................................. 72
3.1.1. Định hướng về phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam 72
3.1.2. Quan điểm về nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp
nhỏ và vừa Việt Nam ........................................................................... 75
3.1.2.1. Cần nhận thức đúng về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh
của doanh nghiệp nhỏ và vừa ........................................................... 75
3.1.2.2. Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp nhỏ và vừa là kết quả
tổng hợp của nhiều yếu tố và chịu tác động của nhiều nhân tố bên
trong và bên ngoài doanh nghiệp...................................................... 76
3.1.2.3. Nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp nhỏ và vừa
là quá trình lâu dài, phức tạp và thường xuyên liên tục .................... 76
3.2. Một số kiến nghị nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh
nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam ......................................................................... 77
3.2.1. Đối với Nhà nước....................................................................... 77
3.2.1.1. Hoàn thiện hệ thống chính sách pháp luật ........................... 77
3.2.1.2. Hoàn thiện hệ thống cơ sở hạ tầng ....................................... 78
3.2.1.3. Ổn định kinh tế vĩ mô ........................................................... 79
3.2.1.4. Hỗ trợ nguồn vốn ................................................................. 80
3.2.1.5. Hỗ trợ phát triển công nghệ ................................................. 82
3.2.1.6. Phát triển nguồn nhân lực .................................................... 83
3.2.1.7. Một số giải pháp khác .......................................................... 84
3.2.2. Đối với doanh nghiệp ................................................................. 85
3.2.2.1. Xây dựng chiến lược đào tạo và phát triển nguồn nhân lực . 85
3.2.2.2. Huy động, quản lý, sử dụng có hiệu quả nguồn vốn, tài sản
doanh nghiệp .................................................................................... 87
3.2.2.3. Nâng cao năng lực công nghệ .............................................. 88
3.2.2.4. Nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm ...................... 89
3.2.2.5. Tăng cường xây dựng và quảng bá thương hiệu ................... 90
3.2.2.6. Phát triển thị phần của doanh nghiệp .................................. 91
KẾT LUẬN ................................................................................................. 93
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 95
PHỤ LỤC
