Kinh tế môi trường (Field & Olewiler) - Chương 14: Triển vọng chính sách môi trường

CHƯƠNG 14<br /> <br /> TRIỂN VỌNG CHÍNH SÁCH MÔI TRƯỜNG<br /> Ba chương vừa qua đã giới thiệu các công cụ mệnh lệnh và kiểm soát, những chính sách<br /> khuyến khích kinh tế như thuế, trợ cấp, và giấy phép phát thải có thể chuyển nhượng.<br /> Chương này tiến hành phân tích làm nổi bật những điểm khác nhau giữa các chính sách.<br /> Trước tiên, dùng ví dụ số học và phương pháp đại số đơn giản tương tự như cách đã sử<br /> dụng trong ba chương trước, chúng ta so sánh các giải pháp hiệu quả - chi phí đối với tất cả<br /> các chính sách theo các tiêu chí sau: chi phí thực thi cá nhân và xã hội, các động cơ khuyến<br /> khích đầu tư vào công nghệ mới giảm ô nhiễm và các yêu cầu thông tin để thực thi chính<br /> sách. Phân tích này sẽ được trình bày rõ trong phần 5, nó giúp cho bạn nhận ra chính sách<br /> nào sẽ hoạt động tốt nhất cho từng vấn đề môi trường cụ thể. Phần thứ hai sẽ giới thiệu tính<br /> không chắc chắn của dạng hàm chi phí giảm ô nhiễm biên và hàm thiệt hại biên trong mô<br /> hình. Tính không chắc chắn có thể cản trở việc đạt tới trạng thái cân bằng hiệu quả xã hội.<br /> Một tiêu chí khác cho việc chọn lựa giữa các chính sách cũng sẽ được trình bày trong<br /> chương này – đó là tối thiểu hóa chi phí xã hội ở tại một mức phát thải không hiệu quả.<br /> Cuối cùng, chúng ta kết thúc bằng một thảo luận về các tác động khuyến khích của từng<br /> chính sách để làm rõ dạng hàm của đường MAC.<br /> <br /> SO SÁNH CÁC CÔNG CỤ CHÍNH SÁCH<br /> Nhắc lại mô hình cơ bản: Chi phí thực thi<br /> Giả sử có hai công ty, L và H, có chi phí giảm ô nhiễm biên khác nhau. Thông thường,<br /> chất thải được ký hiệu là Ei, với i = L và H. Giả sử công ty L có chi phí giảm ô nhiễm biên<br /> thấp chi phí của hơn công ty H. Cả hai công ty đều hoạt động trong thị trường cạnh tranh<br /> hoàn hảo. Không có sự bóp méo nào trong nền kinh tế ngoại trừ ô nhiễm từ các công ty.<br /> Chúng ta cũng giả thiết chất thải ô nhiễm đang xét là hỗn hợp đồng nhất.<br /> MACL = 900 – 15EL<br /> MACH = 2000 – 25EH<br /> Nếu không có qui định nào đối với việc gây ô nhiễm thì mỗi công ty sẽ có chi phí xử lý ô<br /> nhiễm bằng 0. Mức phát thải đối với công ty có mức chi phí giảm ô nhiễm thấp là 60 tấn,<br /> còn công ty có chi phí giảm ô nhiễm cao là 80 tấn. Lượng phát thải này được tính bằng<br /> cách lần lượt cho từng phương trình trên bằng 0 và giải ra giá trị E. Do vậy, tổng lượng<br /> phát thải khi không có qui định là 140 tấn. Hình 14.1 minh họa chi phí giảm ô nhiễm biên<br /> của từng nguồn gây ô nhiễm.<br /> Giả sử nhà chức trách muốn giảm bớt 40% lượng phát thải. Như vậy lượng phát thải mục<br /> tiêu là 84 tấn. Mức phát thải mục tiêu này thể hiện sự cân bằng hiệu quả xã hội, hay đó là<br /> dự đoán tốt nhất của các nhà chức trách. Trong phần thảo luận sau, hiệu quả xã hội không<br /> quan trọng trong bất kỳ sự thỏa thuận nào. Mỗi chính sách đều có thể đạt được mức phát<br /> thải là 84 tấn. Nếu mục tiêu trên là hiệu quả xã hội thì mỗi chính sách cũng có thể làm<br /> được như thế. Vậy điểm khác biệt giữa các chính sách là liệu các chính sách này có mang<br /> lại hiệu quả chi phí hay không; nghĩa là các chính sách đó có tối thiểu hóa chi phí xã hội<br /> hay không khi đạt mức ô nhiễm mục tiêu. Chúng ta sẽ tập trung vào vấn đề hiệu quả - chi<br /> phí trong chương này.<br /> Barry Field & Nancy Olewiler<br /> <br /> 1<br /> <br /> Hình 14.1: Phát thải hiệu quả chi phí<br /> <br /> 525 đô la là thuế trên một đơn vị<br /> và là giá cân bằng của mỗi<br /> giấy phép<br /> 25 tấn là tiêu chuẩn cá nhân của<br /> công ty L và là mức phát thải<br /> sau khi mua bán giấy phép.<br /> 59 tấn là tiêu chẩn cá nhân của<br /> công ty H và là mức phát thải<br /> sau khi mua bán giấy phép.<br /> <br /> Điểm cân bằng hiệu quả -chi phí cho hai nguồn gây ô nhiễm với các đường MAC khác nhau đạt được khi các<br /> đường MAC bằng nhau. Nguồn gây ô nhiễm có chi phí cao giảm lượng phát thải từ 80 xuống 59 tấn, trong<br /> khi lượng phát thải của công ty có chi phí thấp sẽ giảm từ 60 xuống 25 tấn. Cả hai đường MAC đều bằng 525<br /> đô la. Chính sách thuế, TDP, và tiêu chuẩn cá nhân đều là hiệu quả - chi phí. Một tiêu chuẩn đồng nhất được<br /> thiết lập ở mức 42 tấn thì không phải là hiệu quả - chi phí bởi vì các đường MAC không bằng nhau tại mức<br /> phát thải.<br /> <br /> Chúng ta hãy xem xét lại hai cách đo lường chi phí thực thi của một chính sách. Chi phí<br /> thực thi cá nhân đo lường tổng chi phí xử lý chất thải của nguồn gây ô nhiễm. Đó là tổng<br /> chi phí giảm ô nhiễm (TAC) của nguồn gây ô nhiễm cộng với bất kỳ khoản thuế phải trả<br /> hoặc chi phí mua giấy phép phát thải có thể chuyển nhượng được (TDP) hay doanh thu từ<br /> việc bán giấy phép đó. Chi phí thực thi xã hội được xác định bằng chi phí thực thi cá<br /> nhân trừ đi khoản thuế hay doanh thu giấy phép được phân phối lại cho nguồn gây ô<br /> nhiễm. Những khoản thu này sẽ không ảnh hưởng tới quyết định sản xuất của các công ty<br /> nếu tất cả doanh thu được hoàn trả lại toàn bộ (nghĩa là không phụ thuộc vào lượng phát<br /> thải).<br /> Từ quan điểm xã hội, chi phí thực thi xã hội thực sự có ý nghĩa. Chúng ta tính toán chi phí<br /> thực thi cá nhân vì những chi phí này minh họa khá rõ các đặc điểm kinh tế chính trị của<br /> chính sách. Khi chi phí tư nhân của một chính sách là cao thì chúng ta có thể thấy nguồn<br /> gây ô nhiễm phản đối việc thực thi chính sách đó. Việc xác định hai nguồn gây ô nhiễm có<br /> chi phí giảm ô nhiễm biên khác nhau cho phép chúng ta thấy các chính sách có thể có tác<br /> động khác nhau lên các công ty đang hoạt động trong cùng một ngành công nghiệp.<br /> Điểm cân bằng hiệu -quả chi phí được xác định khi hai điều kiện sau được thỏa mãn:<br /> EL + EH = 84<br /> MACL = MACH<br /> Điều này đảm bảo tổng lượng chất thải bằng với lượng ô nhiễm mục tiêu và chi phí giảm ô<br /> nhiễm của những nguồn gây ô nhiễm là bằng nhau tại mức phát thải cân bằng, có nghĩa là<br /> <br /> Barry Field & Nancy Olewiler<br /> <br /> 2<br /> <br /> nguyên tắc cân bằng biên được thỏa mãn. Giải phương trình MAC trên chúng ta sẽ tìm ra<br /> giá trị EL = 25, EH =59, và MACL = MACH = $525 tại mức phát thải mang lại hiệu quả-chi<br /> phí cho mỗi công ty. Do mức phát thải ban đầu của công ty L là 60 và của công ty H là 80,<br /> nghĩa là tổng lượng chất thải giảm đi là 35 của công ty L và 21 đơn vị của công ty H.<br /> Mức thuế sẽ được qui định là $525 trên một đơn vị chất thải. Tiêu chuẩn cá nhân sẽ được<br /> qui định tại mức phát thải mang lại hiệu quả-chi phí là 25 và 59. Chúng ta giả sử tiêu chuẩn<br /> đồng nhất ở mức 42 đơn vị phát thải cho mỗi công ty; nghĩa là yêu cầu mỗi nguồn phát thải<br /> cùng một lượng như nhau bất kể chi phí giảm ô nhiễm của hai nguồn đó như thế nào.<br /> Chúng ta xem xét hai chính sách giấy phép phát thải có thể chuyển nhượng được (TDP.<br /> Trước tiên, chúng ta giả sử những nguồn gây ô nhiễm được cấp TDP mà không chịu bất kỳ<br /> lệ phí nào. Giả sử nhà chức trách không biết gì về lượng chất thải ban đầu của các nguồn<br /> gây ô nhiễm. Đơn giản là chúng ta lấy tổng lượng chất thải chia cho số nguồn gây ô nhiễm,<br /> và cấp giấy phép cho mỗi công ty được phát thải ra bên ngoài là 42 đơn vị. Sau lần phân<br /> phối đầu tiên, các công ty có thể mua bán giấy phép. TDP còn có thể được đấu giá. Với<br /> chính sách này, nhà chức trách đơn giản đề nghị bán 84 giấy phép và để tự các công ty đấu<br /> giá với nhau. Giả sử thời gian là đủ để mỗi chính sách đạt tới trạng thái cân bằng.<br /> Vậy thì chính sách nào trong những chính sách trên có thể đạt tới trạng thái cân bằng hiệu<br /> quả-chi phí? Chỉ chính sách tiêu chuẩn đồng nhất là thất bại về mặt hiệu quả - chi phí như<br /> được ghi nhận ở chương 11. Tại mức phát thải là 42 đơn vị, MAC L = $270 và MACH =<br /> $950. Con số này có thể không đạt tính hiệu quả - chi phí vì chi phí giảm ô nhiễm biên của<br /> hai công ty không bằng nhau tại điểm cân bằng. Một tiêu chuẩn cá nhân thiết lập tại mức<br /> phát thải hiệu quả, một mức thuế được định ra tại mức giá hiệu quả, và cả hai hệ thống<br /> TDP đều đạt hiệu quả - chi phí.<br /> Bảng 14.1 trình bày chi phí thực thi cá nhân và chi phí thực thi xã hội của mỗi chính sách.<br /> Như đã minh họa, chi phí thực thi xã hội là giống nhau đối với tất cả các chính sách ngoại<br /> trừ tiêu chuẩn đồng nhất. Tổng chi phí xã hội về mặt hiệu quả - chi phí là $14.700.<br /> Bảng số liệu trình bày rõ tiêu chuẩn đồng nhất đạt được mức phát thải mục tiêu với tổng<br /> chi phí vượt quá tổng chi phí của các chính sách khác. Tiếp theo, ghi nhận sự khác biệt<br /> trong chi phí kiểm soát cá nhân giữa các chính sách và giữa hai loại công ty. Các chính<br /> sách có thể được xếp hạng theo chi phí tư nhân từ thấp nhất đến cao nhất cho từng loại<br /> nguồn gây ô nhiễm. Đối với nguồn gây ô nhiễm có chi phí thấp, chính sách được ưa thích<br /> sắp xếp theo chi phí thấp nhất đến chi phí từ thấp nhất đến cao nhất là (a) TDP được phân<br /> bổ ban đầu không chịu phí tổn, (b) tiêu chuẩn đồng nhất, (c) tiêu chuẩn cá nhân, và (d) sự<br /> ràng buộc thuế đồng nhất và chính phủ bán đấu giá TDP. Đối với nguồn gây ô nhiễm có<br /> chi phí cao, trật tự xếp hạng là tiêu chuẩn cá nhân, rồi đến TDP không đấu giá, tiếp theo là<br /> tiêu chuẩn đồng nhất và cuối cùng là thuế và TDP được bán đấu giá. Cho nên, chính sách<br /> tiêu chuẩn có tác động khác nhau phụ thuộc vào nguồn gây ô nhiễm có chi phí cao hay<br /> thấp nhưng có điều thấy rõ là các tiêu chuẩn này luôn có chi phí thấp hơn thuế hay hệ<br /> thống TDP bán đấu giá. TDP được phân bổ ban đầu không tính phí luôn là chính sách được<br /> ưa thích nhất hay nhì trong bảng danh sách1. Đều này giúp giải thích tại sao các nguồn gây<br /> <br /> 1<br /> <br /> Bảng xếp hạng của TDP miễn phí được phân bổ ban đầu sẽ là một hàm của sự phân bổ các giấy phép ban<br /> đầu. Ví dụ, nếu nguồn gây ô nhiễm nhận giấy phép phát thải theo tỷ lệ phát thải ban đầu, công ty L sẽ lấy 36<br /> giấy phép còn công ty H lấy 48. Điều này có thể thay đổi chi phí kiểm soát tư nhân đối với công ty L là<br /> 3.412,50 đô la và công ty H là 11.287,50 đô la. Việc phân bổ này làm cho chính sách đứng thứ hai theo tiêu<br /> chí chi phí thấp nhất đối với công ty L. Do vậy, giấy phép được ưa thích hơn thuế và thuế thì được ưa thích<br /> <br /> Barry Field & Nancy Olewiler<br /> <br /> 3<br /> <br /> ô nhiễm ngày càng ủng hộ việc thực hiện chính sách TDP. Rõ ràng các nguồn gây ô nhiễm<br /> thích TDP hơn thuế và ít ra chiếm ưu thế hơn các dạng tiêu chuẩn. Các tác động của tiêu<br /> chuẩn cũng khác nhau là điều thú vị và có thể giúp giải thích sự ủng hộ cho các chính sách<br /> khác nhau. Nguồn gây ô nhiễm có chi phí cao sẽ ưa thích tiêu chuẩn cá nhân hơn. Nếu<br /> nguồn gây ô nhiễm có chi phí cao cũng là đại diện cho những công ty đang tồn tại trong<br /> một ngành công nghiệp thì điều hiển nhiên là họ sẽ phản đối các tiêu chuẩn đồng nhất. Nếu<br /> các công ty mới tham gia vào ngành có MAC thấp, một tiêu chuẩn đồng đều rõ ràng sẽ là<br /> điều bất lợi đối với công ty cũ. Do vậy, thực tế khi áp dụng các tiêu chuẩn, chúng ta sẽ thấy<br /> có một tiêu chuẩn thường xuyên áp dụng cho các công ty đang hoạt động trong ngành và<br /> một tiêu chuẩn khắt khe hơn dành cho công ty mới tham gia vào ngành. Bảng số liệu cũng<br /> chỉ rõ những nguồn gây ô nhiễm sẽ phản kháng việc thực thi chính sách thuế và TDP bán<br /> đấu giá bởi chi phí tư nhân của các công ty cao tương đối so với các chính sách còn lại. Cột<br /> khuyến khích công nghệ tóm lược thông tin đã trình bày ở chương 11 đến chương 13 về<br /> việc khuyến khích đầu tư vào lĩnh vực nghiên cứu và phát triển (R&D) nhằm đạt được chi<br /> phí giảm ô nhiễm biên MAC thấp hơn. Chúng ta thấy tất cả các tiêu chuẩn đều tạo ra ít<br /> động lực đầu tư vào R&D hơn so với các chính sách còn lại. Trong tiêu chuẩn cá nhân khi<br /> các yếu tố khác không đổi, công ty càng có chi phí xử lý chất thải thấp hơn thì có thể phải<br /> chia sẽ tổng lượng chất thải phải giảm nhiều hơn. Thậm chí mỗi nguồn gây ô nhiễm có<br /> động cơ báo cáo sai chi phí xử lý chất thải của họ, với hi vọng thuyết phục các nhà chức<br /> trách rằng thực tế họ phải chịu chi phí cao hơn. Cho nên nhà chức trách vốn quan tâm đến<br /> hiệu quả - chi phí sẽ ấn định cho công ty một tiêu chuẩn khoan dung hơn. Trong phần tiếp<br /> theo của chương này, chúng ta sẽ minh họa bằng đồ thị về động cơ báo cáo sai thông tin<br /> trong trường hợp chính sách tiêu chuẩn so với chính sách thuế Đối với tất cả các chính<br /> sách khác, có những động cơ mạnh mẽ đầu tư vào các thiết bị xử lý chất thải, bởi vì mỗi<br /> đơn vị ô nhiễm giảm đi sẽ làm giảm tổng chi phí cá nhân của chính sách đó. TDP đấu giá<br /> và thuế có khuynh hướng tạo ra khuyến khích mạnh mẽ nhất để tìm ra đường MAC thấp<br /> hơn, vì tiết kiệm chi phí từ việc giảm hóa đơn tiền thuế hoặc khoản thanh toán cho TDP có<br /> khả năng rất lớn.<br /> Cột thông tin được yêu cầu chỉ ra rõ lượng thông tin mà nhà chức trách cần có để xác định<br /> mức độ phát thải mục tiêu. Chúng ra không cần quan tâm đến các thông tin yêu cầu cho<br /> việc thực thi từng chính sách. Hai chính sách được xếp hạng “thấp“: tiêu chuẩn đồng nhất<br /> và TDP đấu giá yêu cầu lượng thông tin là ít nhất. Trong trường hợp tiêu chuẩn đồng nhất<br /> được định nghĩa như trên (các công ty được phép phát thải một lượng bằng nhau) 2, nhà<br /> chức trách không cần biết thêm bất kỳ thông tin nào từ công ty. Trường hợp TDP đấu giá<br /> cũng tương tự như vậy. Nhà chức trách chỉ cần thông báo một cuộc bán đấu giá và chính<br /> thị trường sẽ giải quyết những việc còn lại. Giao dịch tại thị trường giấy phép sẽ cho biết<br /> đường MAC của từng công ty (như đường cầu và đường cung giấy phép). Phân bổ TDP<br /> được xếp từ thấp đến trung bình. Đó là bởi vì cần thiết lập một số phương tiện phân phối<br /> giấy phép ban đầu. Ví dụ, nhà chức trách có thể dùng tỷ lệ chất thải của công ty trong tổng<br /> lượng chất thải làm nguyên tắc phân phối (đơn giản là lấy tổng lượng chất thải chia cho<br /> tổng số nguồn gây ô nhiễm). Chúng ta xếp hạng thuế đồng nhất từ mức trung bình đến cao.<br /> Để tính toán mức thuế hiệu quả chi phí, nhà chức trách phải giải bài toán hiệu quả chi phí.<br /> Điều này có nghĩa họ phải biết MAC của tất cả những nguồn gây ô nhiễm. Nếu có nhiều<br /> công ty thì chi phí yêu cầu thông tin sẽ là rất lớn. Lý do thuế đồng nhất ở mức trung bình là<br /> nhà chức trách có thể làm đi làm lại cho đến khi thiết lập một thuế suất hiệu quả bằng cách<br /> hơn bất kỳ tiêu chuẩn nào. Sẽ có những động cơ mạnh để các nguồn gây ô nhiễm vận động hành lang để có<br /> được sự phân bổ giấy phép ban đầu có lợi cho hoï.<br /> 2<br /> Nguyên tắc tương tự được áp dụng nếu chính sách tiêu chuẩn đồng nhất yêu cầu mỗi nguồn gây ô nhiễm<br /> phải cắt giảm lượng phát thải theo tỷ lệ %.<br /> <br /> Barry Field & Nancy Olewiler<br /> <br /> 4<br /> <br /> quan sát tổng lượng chất thải, rồi tăng hay giảm thuế suất cho đến khi đạt tới mức chất thải<br /> mục tiêu. Điều này được trình bày bằng đồ thị trong phần tiếp theo của chương (vấn đề<br /> không chắc chắn và thông tin). Tiêu chuẩn cá nhân yêu cầu một lượng thông tin lớn. Giống<br /> như thuế hiệu quả chi phí (nhưng không cần thao tác lặp đi lặp lại), Nhà chức trách cần<br /> phải biết MAC của tất cả các công ty để có thể xác định tiêu chuẩn cá nhân cho mỗi công<br /> ty. Không giống như thuế, không có cách nào để lặp đi lặp lại cho đến khi có giải pháp<br /> mang hiệu quả chi phí. Một khi nguồn gây ô nhiễm tuân theo một tiêu chuẩn định trước,<br /> nhà chức trách sẽ không nhận được thông tin gì về đường MAC của họ.<br /> Bảng 14.1: Chi phí kiểm soát, khuyến khích, và những yêu cầu thông tin của các chính<br /> sách kiểm soát ô nhiễm.<br /> Chi phí<br /> Chi phí<br /> Khuyến<br /> Thông tin<br /> Chính sách<br /> kiểm soát kiểm soát<br /> khích<br /> được yêu<br /> tư nhân<br /> xã hội<br /> công nghệ<br /> cầu<br /> Tiêu chuẩn đồng nhất<br /> Nguồn gây ô nhiễm có chi phí thấp<br /> 2.430,00<br /> 2.430,00<br /> Yếu<br /> Thấp<br /> Nguồn gây ô nhiễm có chi phí cao<br /> 18.050,00 18.050,00<br /> Yếu<br /> Thấp<br /> 20.480,00 20.480,00<br /> Tổng chi phí<br /> Tiêu chuẩn cá nhân<br /> Nguồn gây ô nhiễm có chi phí thấp<br /> Nguồn gây ô nhiễm có chi phí cao<br /> Tổng chi phí<br /> <br /> 9.187,00<br /> 5.512,50<br /> 14.700,00<br /> <br /> 9.187,00<br /> 5.512,50<br /> 14.700,00<br /> <br /> Yếu<br /> Yếu<br /> <br /> Cao<br /> Cao<br /> <br /> Thuế đồng nhất<br /> Nguồn gây ô nhiễm có chi phí thấp<br /> Nguồn gây ô nhiễm có chi phí cao<br /> Tổng chi phí<br /> <br /> 22.312,50<br /> 36.487,50<br /> 58.800,00<br /> <br /> 9.187,50<br /> 5.512,50<br /> 14.700,00<br /> <br /> Mạnh<br /> Mạnh<br /> <br /> Cao/T.Bình<br /> Cao/T.Bình<br /> <br /> TDP (miễn phí)<br /> Nguồn gây ô nhiễm có chi phí thấp<br /> Nguồn gây ô nhiễm có chi phí cao<br /> Tổng chi phí<br /> <br /> 262,50<br /> 14.437,50<br /> 14.700,00<br /> <br /> 262,50<br /> 14.437,50<br /> 14.700,00<br /> <br /> Yếu<br /> Mạnh<br /> <br /> Thấp/T.Bình<br /> Thấp/T.Bình<br /> <br /> TDP (đấu giá)<br /> Nguồn gây ô nhiễm có chi phí thấp<br /> Nguồn gây ô nhiễm có chi phí cao<br /> Tổng chi phí<br /> <br /> 22.312,50<br /> 36.487,50<br /> 58.800,00<br /> <br /> 9.187,50<br /> 5.512,50<br /> 14.700,00<br /> <br /> Mạnh<br /> Mạnh<br /> <br /> Thấp<br /> Thấp<br /> <br /> Barry Field & Nancy Olewiler<br /> <br /> 5<br /> <br />