Kỹ thuật làm giàn, mái che và
vị trí trồng lan
Về độ thoáng, ánh nắng thì rất lý tưởng, nhưng cần để ý đến vấn đề gió, đối
với các sân thượng cao, nhà có nhiều tầng thì cách thiết kế vườn lan như thế
nào để khung trụ giàn che, mái che được vững chắc, che cản bớt gió. Ngoài ra
đối với sân thượng là nền xi măng, hoặc gạch, do vậy nếu thực hiện vườn lan,
chúng ta cần che hết cả sân, nếu không hơi nóng của xi măng sẽ ảnh hưởng
đến cây lan. Chúng ta cũng có thể trồng một số dây leo trên giàn vừa làm đẹp,
vừa giảm bớt độ nóng bữa trưa.
Giàn che lan và vật liệu xây dựng
Chúng ta cần phân biệt giàn che lan dành cho những cây lan nhỏ, lan cấy mô từ
ống nghiệm đưa ra và giàn che dành cho những cây lan trưởng thành, sắp ra hoa.
Đối với trường hợp thứ nhất cũng như trường hợp thứ hai, nếu được chúng ta
dùng: Khung sắt hoặc xi măng, thường dùng sắt ấp chiến có chiều cao 2,4 m, trụ
chôn xi măng, chiều cao của giàn lan từ mặt đất lên mái có thể từ 2,4-3 m. Sử dụng
khung sắt có lợi điểm là thic ông nhanh, chỉ cần bắt ốc các khung ngang ở trên mái
che, hơn nữa thời gian sử dụng sẽ lâu, kéo dài trên 10 năm, dĩ nhiên giá sẽ cao.
Khung gỗ, nếu dùng gỗ tốt thì tiền cũng đắt như cột sắt, thời gian sử dụng cũng
kéo dài 5-10 năm trở lên, việc thi công lâu hơn. Đối với những gia đình ít tiền, để
tiết kiệm, có thể sử dụng các cây gỗ, cột là những cây rừng, thời gian sử dụng tối
đa 2-3 năm.
Theo ý kiến chúng tôi, nếu cần đầu tư để phát triển nghề trồng lan, đối với những
gia đình ít tiền cần tính toán như thế nào để hợp lý hóa mọi vấn đề đầu tư, có lợi
nhất. Chẳng hạn có thể dùng khung sắt làm giàn lan, giá cả sắt có cao hơn khung
gỗ, thậm chí gấp đôi, nhưng thời gian sử dụng sẽ lâu hơn, ngoài ra cần để ý đến
chất lượng vườn lan hơn là số lượng, chẳng hạn thay vì đầu tiên trồng 1.000 cây
lan, thì chúng ta chỉ trồng 500 cây thôi, sau khi đã có kết quả chúng ta sẽ nhân đôi
diện tích trồng và số lượng lan lên.
Mái che-tre nứa, cót hoặc lưới nylon xanh
Thông thường đối với lan nhỏ, lan cấy mô vừa ra khỏi phòng thí nghiệm, chúng ta
dùng cót để làm mái che (ánh sáng 20-30 %), tránh ánh sáng trực tiếp
Trong trường hợp lan trưởng thành (7-8 tháng tuổi) đến sắp và đang ra hoa, cần
tăng cường ánh sáng (60%), việc sử dụng các nẹp tre để đóng mái che thường dùng
(nẹp tre rộng 3 cm, để hở 2 cm).
Đối với Thái lan và một số nước trồng lan Châu Á, người ta thường dùng lưới
nylon xanh, có kể hở đều, dùng cho cả lan con và lan trưởng thành.
Việc sử dụng cót che, hoặc mái che bằng tre, thời gian sử dụng từ 2-3 năm, cần lưu
ý là khi dùng cót hoặc nẹp tre trên mái chúng ta nên cột trên mái thật chặt và đều vì
gió mạnh sẽ làm tróc mái che đi.
Nhu vậy khi nuôi trồng lan, nếu trồng lan con và lan trưởng thành trên cùng một
giàn che, chúng ta chia ra từng ô để sử dụng mái che cho hợp lý.
Việc sử dụng mái che bằng nylon xanh. Chúng tôi chưa dùng, có thể đối với mái
che này, anh sáng sẽ đều khắp giàn lan và mạnh, thích hợp cho lan trưởng thành và
ra hoa.
Cách bố trí các cây lan
Lan treo trên giàn
Ưu điểm: Thoáng, cây phát triển đều và có thể nhanh, dễ chăm sóc và di chuyển.
Nhược điểm: Choán diện tích, so với lan để trên sạp (25-30 chậu/1m2, chậu có
đường kính 12-14cm). Tốn móc kẽm treo và cần có cây ngang trên giàn (tầm vông
hoặc sắt để móc) để móc chậu lan.
Lan để trên sạp
Ưu điểm: Chậu lan để được nhiều hơn (45-50 chậu/1m2, chậu Æ 12-14 cm). Vườn
lan trồng rất đẹp, như một thảm hoa khi lan đến lúc thu hoạch.
Nhược điểm: Khó chăm sóc cây hơn khi treo giàn. Đôi lúc sâu bệnh nhiều hơn, vì
chậu lan không thoáng bằng lúc treo chậu
Trong hai cách trên, nếu trồng qui mô công nghiệp thì nên để chậu lan trên sạp.
Hướng thực hiện giàn lan
Hướng để thực hiện giàn lan chỉ có ý nghĩa đối với các vị trí rộng, qui mô lớn,
chẳng hạn từ 0,5 ha trở lên. Vì đối với các vị trí khác chẳng hạn ở các biệt thự
balcon, vườn nhà… thì hướng mặt trời đã định sẵn, người ta chỉ che giàn thôi.
Thông thường, để thực hiện một vườn lan lớn, cần tránh xa nhà máy, các nơi đông
đúc dân cư, cần thoáng, có ánh nắng đều khắp; vườn lan cách hàng rào từ 5-6m,
mái lợp theo hướng Đông-Tây để tất cả các chậu lan đều hưởng được ánh nắng mặt
trời từ sáng cho đến chiều, vì nếu cây lan chỉ có ánh nắng buổi sáng, hoặc buổi trưa
chiếu thôi thì không tốt; độ nắng, độ ánh sáng của ánh mặt trời trong ngày có tác
dụng khác nhau đối với sự phát triển của cây lan. nắng sáng đến trưa, ít gay gắt,
cây lan quang hợp dễ dàng hơn và phát triển tốt, nắng từ trưa (12 giờ) đến chiều,
rất gay gắt nhất là từ tháng 2 đến tháng 5, nhưng nếu thiếu nắng lúc này cây lan sẽ
không cứng cáp, có nhiều sâu bệnh hơn là các cây lan được hượng trọn nắng từ
sáng đến chiều.
Vị trí giàn lan
Sân thượng
Về độ thoáng, ánh nắng thì rất lý tưởng, nhưng cần để ý đến vấn đề gió, đối với các
sân thượng cao, nhà có nhiều tầng thì cách thiết kế vườn lan như thế nào để khung
trụ giàn che, mái che được vững chắc, che cản bớt gió. Ngoài ra đối với sân thượng
là nền xi măng, hoặc gạch, do vậy nếu thực hiện vườn lan, chúng ta cần che hết cả
sân, nếu không hơi nóng của xi măng sẽ ảnh hưởng đến cây lan. Chúng ta cũng có
thể trồng một số dây leo trên giàn vừa làm đẹp, vừa giảm bớt độ nóng bữa trưa.
Trồng trước balcon
Trồng trước balcon đã có sẵn, có thể balcon này có nắng buổi sáng, balcon nhà kia
chỉ có nắng buổi chiều, do vậy chúng ta không thể thay đổi gì được, mà chủ yếu để
ý giống lan nào dễ trồng, dễ ra hoa mà thôi.
Trồng trong sân các biệt thự
Vị trí sân trong các biệt thự cũng đã có sẵn, chỉ có điều là có thể diện tích nó rộng
hơn ở balcon, độ nóng có thể cũng ít gay gắt hơn ở balcon vì ở dưới đất, chúng ta
cần tỉa, cắt bớt một số cây cao có nhánh xung quanh vườn lan để ánh nắng lọt được
tối đa vào vườn lan.
Ở đây, độ thoáng có thể không bằng các chậu lan được trồng ở sân thượng hoặc ở
các balcon. Vì vậy vấn đề sâu bệnh cần quan tâm đúng mức nhất là vào mùa mưa.
Vườn lan trên đồng ruộng
Những vườn lan lớn, qui mô từ vài sào trở lên, việc thiết kế cần đảm bảo độ
thoáng, ánh nắng, việc di chuyển và chăm sóc cây lan. một vườn lan như vậy có
thể tồn tại trong vòng 10 năm hoặc hơn, hơn nữa chúng ta cần để ý đến việc nới
rộng vườn lan khi có yêu cầu phát triển.
Đối với các vườn lan lớn như vậy, cần để ý hệ thống tưới nước cho đủ nhất là mùa
nắng, nếu là nước giếng cần phân tích nước trước khi sử dụng.
Cách trồng hoa lan nói chung
Biết được sự tương quan giữa rễ với giá thể và cách trông cây lan để chúng ta
trồng chúng cho phù hợp với từng nhóm
Chúng ta đã biết được cơ bản về kỹ thuật trồng phong lan. Bây giờ, trồng cụ thể
từng loại lan. Trước khi trồng, phải biết cây lan đó là loại lan gì, xuất xứ từ đâu (xứ
lạnh hay xứ nóng) Như vậy phải khảo sát thêm cách sinh sống của cây lan đó để
chọn chất liệu trồng, cách trồng cho phù hợp. Căn cứ vào cách sinh sống của lan ta
có thể chia ra làm 4 nhóm:
1. Nhóm địa lan có hệ thống rễ ở dưới đất.
Nhóm này gồm các loại lan có củ mập ở dưới mặt đất (Spathoglottis Plicata ...), có
bộ rễ ăn sâu xuống đất, dễ trồng nhất, chất trồng chính là đất trôn với rơm rác, tro
trấu, phân chuồng, tưới nước ít, cây có thể ra hoa quanh năm, nhất là vào mùa
mưa.
2. Nhóm bán địa lan.
Nhóm này có thể có củ hoặc không có củ, hệ thống rễ ăn xuống đất hoặc bám ở các
nơi có lá cây mục, phân mùn, gốc cây, như lan Kiếm Cymbidium, Lan hài
Paphiopedilum, Lan bầu rượu Calanthe vv... Khi trồng, chỉ cần cho phần rễ ăn
xuống đất phân, còn phần thân và củ, nếu có, phải ở trên mặt đất. Gía thể phải tơi
xốp hơn so với địa lan, có thể là lá mục, than vụn, xơ dừa, tro trấu, phân chuồn đã
hoai vv... Có loại qua mùa khô, lá rụng hết như lan bầu rượu, đến mùa mưa thì lại
ra lá, ra hoa. Có loại không rụng lá như Lan hài, Lan gấm, Lan kiếm, nhưng chỉ ra
hoa theo mùa, thường vào đầu mùa mưa.
3. Nhóm có hệ thống rễ là rễ gió hoàn toàn hay rễ không khí.
Loại này có khả năng hút dưỡng chất trong hơi nước, trong không khí và các chất
bụi gỗ, lá mục ở thân cây. Rễ cũng quan hợp được với ánh nắng, nên thường chìa
ra ngoài và thích thông thoáng. Đó là lan Ngọc điểm, Vanda, Bò cạp v.v... Vì vậy,
khi trồng phải để giá thể thật thông thoáng, để than to, chậu có lổ to hoặc trong giỏ
gỗ hay ghép vào khúc cây là tốt nhất.
4. Nhóm có hệ thống rễ bán không khí.
Loại này có rễ nhỏ, nhưng rất nhiều, bám vào bề mặt của chậu, của giá thể, như
Hoàng lan Dendrobium, Vũ nữ Oncidium, Cát lan Cattleya vv... Trồng với giá thể
thoáng, than dớn chậu cũng phải có nhiều lỗ để rễ bò ra hoặc ghép vào khúc gỗ với
một ít xơ dừa.
Như vậy, loài lan có 4 nhóm: Lan đất hay địa lan, Bán địa lan, Phong lan rễ gió, và
lan bán rễ gió. Biết được sự tương quan giữa rễ với giá thể và cách trông cây lan để
chúng ta trồng chúng cho phù hợp với từng nhóm.
Theo hoalancaycanh.com
