Ề Ị
Ầ
Ể
Ế
PH N 1: HI U BI T CHUNG V Đ A LAN
Ủ Ấ Ạ Ị I. C U T O C A Đ A LAN
ị ườ ẻ ạ ỗ ự ấ ưở ộ ả Cây đ a lan Châu Á th ng r t kho m nh. M i s tăng tr ng là m t gi hành mà nó
ượ ừ ặ ủ ủ ủ ẹ ẹ ỗ ả ề đ c tách ra t các c a b khác ho c c c a cây m . M i gi ộ ộ ễ ộ hành đ u có m t b r đ c
l p.ậ
ễ ủ ị 1) R c a đ a lan
ớ ễ ủ ễ ủ ấ ị ị Trái v i r c a cây đ a lan lai, r c a cây đ a lan Châu Á r t ít khi phân nhánh và do v y r ậ ễ
ớ ườ ẹ ấ ắ không đan xen vào nhau. Thân cây m i th ng r t ng n, 2 3cm và h p 1,5cm. Thân cây
ề ừ ặ ậ ỡ đ nhi u lá, chúng phân nhánh t m t ch u.
ả ơ ự ữ ướ ưỡ ấ Gi hành đóng vai trò là n i d tr n ấ c và ch t dinh d ng chính cung c p cho cây.
ớ ả ể ự ữ ượ ủ ị ỏ ạ So v i các lo i lan khác, gi hành c a đ a lan nh và không th d tr đ ề c nhi u n ướ c,
ậ ầ ả ướ ướ ườ ưở ủ vì v y c n ph i t i n c th ố ng xuyên trong su t quá trình sinh tr ng c a chúng (Xem
ề ể ệ các đi u ki n phát tri n).
ủ ị 2) Lá c a đ a lan
ố ớ ữ ườ ư ậ ủ ư ầ ọ ơ Đ i v i nh ng ng ị i s u t p lan Châu Á thì lá c a đ a lan g n nh quan tr ng h n c ả
ể ấ ụ ẳ ạ ộ hoa. Lá cây có th r t dày và dài ph thu c vào các loài. Ch ng h n, Cym Georengii có th ể
ể ế ế ạ ế đ n 1cm và dài 15,24cm, trong khi lo i Cym Siense có th đ n 4cm và cao đ n 45,72cm.
ầ ụ ộ ố ư ư ế ầ ẳ ố ỏ H u h t lá cây ph ng nh ng m t s có hình b u d c gi ng nh "Tu Er Lan" (Lan tai th ).
ộ ố ế ư ể ề ặ ắ ồ ọ ấ ố ớ M t s bi n th khác bao g m lá cong, v n và xo n, nh ng đi u quan tr ng nh t đ i v i
ữ ườ ư ậ ữ ủ ế ể ể ề ả nh ng ng ố i s u t p lan là đó là nh ng hình thái c a bi n th kh m (đi m nhi u đ m
khác nhau). màu
ế ể ệ ế ế ả ấ ơ ạ Bi n th kh m đã xu t hi n qua quá trình ti n hoá và ti n xa h n qua quá trình lai t o.
ể ượ ữ ế ể ẫ ủ ạ ự ế ạ Nh ng bi n th đó có th đ c phân lo i thành vài lo i d a vào hình m u c a bi n th ể
màu s c.ắ và
ể ả ượ ể ạ ẽ ơ ế ượ ơ ế Nói chung, bi n th kh m đ c coi là các bi n th m nh m h n, đ c quan tâm h n và
ị ơ có giá tr h n.
ủ ị 3) Hoa c a đ a lan
ủ ườ ớ ầ ế ỏ ị ị Hoa c a cây đ a lan Châu Á th ng nh , khi so sánh v i h u h t các loài đ a lan khác.
ủ ể ề ấ ầ ồ ố ươ Ng ng hoa có th cao g p 2 l n chi u cao c a cây. S hoa, hình dáng hoa, h ơ ng th m và
ỳ ừ ể ượ ủ ế ạ ổ ờ ỗ th i gian tàn c a hoa thay đ i tu t ng loài. Trong m i lo i, các bi n th đ ặ c đ t tên
1
ắ ủ ự d a vào màu s c c a hoa.
ư ượ ế ể ầ ẳ ạ ế ừ Ch ng h n, trong dòng Sinence, có các bi n th hoa mà h u nh đ c bi n thiên t màu
ư ạ ủ ạ ư ề đen ch đ o, nh sinense "San Chuan", hoa có màu vàng tuy n nh lo i "Wu Tsu Tsai",
ư ư ề ỏ ạ ắ màu đ nh sinense "Ta Ming" và có màu tr ng tuy n nh sinense "Bai Mo Su". Các lo i
ấ ầ ị hoa có thu n 1 màu là có giá tr nh t.
Ủ Ề Ệ Ể Ị II. ĐI U KI N PHÁT TRI N C A Đ A LAN
ệ ồ ị ượ ồ ồ ướ Trong vi c tr ng đ a lan Châu Á, cho dù nó đ c tr ng trong nhà kính, tr ng d i ánh đèn
ự ả ặ ặ ậ ầ ệ ế ấ ồ ho c bên ngoài khí h u ôn hoà, c n ph i có s quan tâm đ c bi ậ t đ n ch t tr ng, ch u
ệ ể ồ ề tr ng cây và các đi u ki n phát tri n.
ồ ậ ị 1) Ch u tr ng đ a lan châu Á
ế ỷ ề ườ ử ụ ạ ậ ặ ồ ệ ể Nhi u th k , ng i tr ng lan Châu Á s d ng các lo i ch u đ c bi t đ kìm hãm s ự
ể ủ ễ ề ộ ự ủ ễ ể ề ậ phát tri n c a r theo b r ng, r phát tri n theo chi u sâu c a ch u và duy trì s thông
ế ậ ặ ả ẫ ỗ ệ ể ồ thoáng. Đó không ph i là ng u nhiên mà trong m i chi c ch u đ c bi t đ tr ng các cây
ề ướ ề ậ ị đ a lan châu á đ u có kích th ợ c phù h p: t l ỉ ệ ữ ườ gi a đ ng kính ch u và chi u dài là 1:3.
ề ạ ậ ấ ả ượ ặ Các lo i ch u khác nhau v hoa văn. t t c chúng đ c tráng men ho c không tráng men.
ẹ ở ữ ệ ề ạ ậ ố ồ ố ố T i Hàn Qu c, ch u tr ng lan truy n th ng có hình ng, h p gi a, mi ng loe ra và có
ỗ ư ướ ạ ậ ơ ạ ậ ố các l thông h i bên c nh ch u cũng nh d i đáy bình. T i Trung Qu c, ch u có th ể
ố ỗ ướ ể ạ ậ ậ ặ hình vuông ho c hình ng, có l thoát n ạ c bên c nh ch u và có đôn đ kê ch u lan. T i
ậ ả ậ ườ ệ ệ ậ ơ ố ớ Nh t B n, ch u th ng đ n đi u, hình ng v i mi ng ch u loe và 3 chân.
ự ủ ộ ố ệ ậ ả ạ ậ ằ Hi n nay có các lo i ch u b ng nh a c a Đài Loan và Nh t B n, m t s trong chúng có
ể ắ ượ ể ễ ễ ủ ị ể ỗ ạ th tháo l p đ c đ d dàng ki m tra r c a đ a lan và có các l thông thoáng bên c nh.
ủ ậ ợ ớ ọ ượ ỡ Nên ch n ch u phù h p v i kích c và hình dáng c a cây và không đ c kìm hãm nó.
ể ộ ơ ể ả ạ ế ự ư ể ầ ậ ả ớ Ch u ph i là n i đ cho cây phát tri n m i, nh ng c n ph i h n ch s phát tri n r ng ra
ậ ủ ể ồ ạ ố ợ ở ủ ộ ễ c a b r . Các lo i ch u c a Hàn Qu c là thích h p đ tr ng Cym Sinence, b i vì chúng
ẹ ơ ơ ơ ồ ộ r ng h n và thông thoáng h n, trong khí cây Cym Ensifolium trông đ p h n khi tr ng trong
ỏ ơ ế ạ ậ ậ ố ị các ch u sáng và nh h n. N u b n không mu n dùng ch u đ a lan Châu Á, nên dùng các
ể ồ ự ề ạ ậ ặ ậ ộ ườ ch u nh a sâu ho c ch u có th tr ng nhi u cây cùng lo i trong m t cái bình th ng làm
cho cây ậ ch t ễ r .
ứ ớ ề ậ ố ướ ướ Khi dùng các ch u g m s m i mua v nên ngâm chúng trong n c vài ngày tr c khi
ấ ồ ủ ừ ủ ự ể ệ ể ẩ ấ ồ tr ng cây đ ng a vi c đ t sét hút m c a ch t tr ng và kìm hãm s phát tri n c a cây
2
ả ượ ử ạ ạ ỏ ấ ẩ ằ ậ ầ ị đ a lan. Ch u tráng men c n ph i đ ặ c r a s ch nh m lo i b các ch t b n, sáp ho c
ấ ch t đóng gói.
ấ ồ 2) Ch t tr ng
ề ả ấ ầ ố ồ ộ ượ ưỡ Ch t tr ng truy n th ng c n ph i có đ thoát n ướ ố c t t, có hàm l ng dinh d ng cao,
ố ễ ộ ố ố ứ ể ợ ượ ch ng th i r , có đ thông thoáng t t, và chi phí h p lý. Đ đáp ng đ ụ c các m c tiêu
ẩ ủ ấ ồ ấ ồ ộ ỗ ộ ỗ ử ụ ả ợ ợ này, ch t tr ng ph i là m t h n h p. Tiêu chu n c a ch t tr ng s d ng là m t h n h p
ủ ủ ỏ c a v thông, than c i và đá.
ả ẩ ượ ử ạ ỏ ỡ ỏ ạ ậ ọ ọ ượ Đá ph i chu n đ c r a s ch, ch n đá nh c s i h t đ u. Khi tr ng l ố ng là m i quan
ế ằ ổ ỗ ợ ộ ớ ắ ề tâm, thì thay th b ng đá trân châu thô. Đ h n h p vào trong m t cái khay l n và l c đ u
ấ ồ ỡ ủ ể ự ạ đ l a ra kích c c a các h t ch t tr ng.
ướ ắ ầ ớ ỗ ậ ợ ỏ ạ ậ Lót s i h t đ u d ấ i đáy ch u. Sau đó b t đ u v i h n h p thô bên trên và dùng ch t
ậ ậ ả ơ ồ ồ ỗ ợ ị ặ tr ng m n h n nh i vào trong ch u. Cách m t ch u kho ng 2,54cm, nên cho h n h p (đá
ể ử ụ ủ ề ả ẩ ỏ ỗ ợ ồ trân châu, than c i và v thông). Nhi u lúc có th s d ng h n h p m nh, m. Khi tr ng
ặ ậ ậ ố ỗ ự ụ ơ dòng Einsifolium, nên dùng ch u g m ho c ch u có l ế ạ thông h i bên c nh, s d ng đ n
ươ ỉ ợ ể ộ ẩ 20% d ng x s i đ duy trì đ m.
3) Ánh sáng
ể ủ ị ố ớ ự ứ ộ ế ế ấ ọ M c đ chi u sáng r t quan tr ng đ i v i s phát tri n c a đ a lan. Thi u ánh sáng cây s ẽ
ể ườ ứ ẽ ư ạ ề ế ớ y u t và phát tri n không bình th ng. Nhi u ánh sáng quá m c s làm h h i lá cây và
ệ ố ớ ị ưở ế ả ớ ứ ặ đ c bi ể ẽ t đ i v i các loài bi n th , s làm gi m b t giá tr th ng th c do ánh sáng làm
ắ ủ ổ thay đ i màu s c c a cây.
ữ ế ố ồ ở ơ ớ ở ứ ắ ầ Trong su t nh ng tháng mùa hè, n u tr ng cây n i có ánh n ng, c n che b t m c 50
ấ ừ ừ ữ ị ỉ ệ ơ 70%. Nh ng loài đ a lan xu t x t ư vùng núi cao h n nh Gorengi và Faberi t l che sáng
ả ơ ầ c n ph i cao h n.
ầ ở ứ ộ ố ở ườ ộ Trong su t mùa đông, đ che sáng c n m c 2050%. B i trong môi tr ng có đ che
ấ ắ ủ ẽ ể ể ị ướ ứ ph này, cây đ a lan Châu Á s là ng viên xu t s c đ phát tri n d ạ i ánh sáng tán x ,
ộ ẩ ề ấ ấ khó khăn duy nh t là v n đ duy trì đ m cao.
ộ ố ụ ố ấ ề ượ ấ M t s ví d t t nh t v Cym Sinence đ c tìm th y trong văn phòng nhà máy đóng chai
ạ ố ị ượ ặ ướ ế n ướ ạ c t i Trung Qu c. T i đây, cây đ a lan Châu Á đ c đ t d i dãy đèn chi u sáng
ơ ượ ả ế ờ ỗ kho ng 1,2 1,5 mét và n i đ c chi u sáng 1216 gi ự ế ợ ủ ộ ẩ m i ngày. S k t h p c a đ m
ế ẹ ờ ổ ộ ườ ưở cao, th i gian chi u sáng dài và gió th i nh là m t môi tr ế ứ ng h t s c lý t ng.
3
4) Nhi t đệ ộ
ệ ộ ưở ể ủ ự ộ ị ệ ộ Nói chung, nhi t đ lý t ng cho s phát tri n c a Đ a lan là 2030 đ C. Nhi t đ chênh
ữ ẽ ể ạ ộ ưở ở ệ l ch gi a ngày và đêm là 10 đ C. Tuy nhiên, các lo i khác s phát tri n lý t ng các
ứ ệ ộ m c nhi t đ khác.
ấ ẳ ạ ự ở ữ Ch ng h n, dòng Faberi và Gorengi tìm th y trong t nhiên ứ nh ng vùng cao có m c
ệ ộ ể ộ ố ị ượ ệ ộ nhi t đ là 1525 đ C, và chúng có th ch ng ch u đ c nhi t đ mùa đông băng giá.
ệ ộ ự ủ ẽ ể ả ộ Nhi t đ mùa hè quá 30 đ C s kìm hãm s phát tri n và kh năng ra hoa c a chúng.
ặ ượ ấ ở ữ ể ấ ơ ố M t khác, dòng Sinence đ c tìm th y nh ng vùng th p h n, không th ch ng ch u l ị ạ i
ượ ề ệ ệ ộ ự ư ể ấ ố ộ đ c đi u ki n nhi t đ xu ng th p quá 5 đ C, làm kìm hãm s phát tri n, nh ng có th ể
ụ ự ượ ệ ộ ễ ả ả ộ ượ chi i đ ng đ ề c n n nhi t đ cao vào mùa hè (trên 30 đ C) mi n là đ m b o đ c đ ộ
ẩ ể ỗ ợ m cao đ h tr .
ự ưở ở ệ ộ ượ ệ ở ể ữ S kìm hãm tăng tr ng gây ra b i nhi t đ mùa hè cao đ c bi u hi n ầ nh ng m m
ằ ỗ ế ề ậ ố ệ ộ cây c n c i không ra hoa trong mùa ti p theo. Khi s ng trong khí h u có n n nhi t đ mùa
ệ ố ử ụ ể ế ả ầ ộ ộ hè có th lên đ n 30 đ C c n ph i tăng đ thông thoáng và s d ng h th ng phun s ươ ng
ặ ơ ộ ẩ ữ ệ ộ ả ố ự ộ t ể đ ng ho c h i mát đ gia tăng đ m và gi cho nhi t đ gi m xu ng.
5) Đ mộ ẩ
ệ ệ ướ ả ộ ẩ ể ờ ỳ Có 2 th i k phân bi t rõ ràng cho c hai vi c t ố i nwocs và ki m soát đ m. Su t
ữ ỉ ừ ộ ẩ ế ầ ượ ể ở ứ nh ng tháng ngh đông, t tháng 10 đ n tháng 3, đ m c n đ c ki m soát m c 40
60%.
ờ ỳ ố ưở ư ế ả ượ ộ ẩ ữ ẩ Trong su t th i k tăng tr ng, gi a tháng T đ n tháng 9, đ m c n ph i đ c duy trì
ế ợ ự ư ớ ườ ồ ầ trên 80% k t h p v i duy trì s l u thông không khí. Ng ả i tr ng cây trong nhà c n ph i
ử ụ ộ ẩ ằ nâng đ m b ng cách s d ng các khay n ướ ặ ướ c đ t d ậ i đáy ch u cây.
ả ượ ữ ế ầ ồ ầ ỏ ẹ ể ữ ướ ạ Nh ng chi c khay này c n ph i đ c nh i đ y s i nh đ gi cho n c không ch m vào
ể ậ ạ ườ ồ ờ ử ụ ễ r cây trong khi t o ra ti u vùng khí h u cho cây. Ng i tr ng cây ngoài tr i, s d ng mái
ể ế ợ ướ ệ ệ ậ ổ ớ ươ ẩ che thu n ti n cho vi c che sáng có th k t h p t i bu i sáng v i phun s ố ng m su t
ầ ư ử ụ ộ ẩ ể ố ả c ngày đ gia tăng đ m xung quanh cây. Khi s d ng cách này c n l u ý trong su t
ờ ỳ ể ọ ướ ầ ạ ầ ố ớ th i k cây lên m m m i. N c có th đ ng t ầ i m m cây và đó là nguyên nhân th i m m.
ẽ ế ệ ế Vi c đó s gi ầ t ch t m m cây.
ự 6) S thông thoáng
ề ư ự ấ ả ẽ ạ ị ề T t c các loài Đ a lan Châu Á đ u a s thông thoáng. Kém thông thoáng s t o đi u
ấ ồ ụ ệ ệ ể ạ ầ ọ ki n cho m m b nh phát tri n, sâu b phá ho i và ch t tr ng chóng hoai m c.
4
ể ượ ử ụ ứ ệ ề ạ ạ ơ ạ Qu t gió, qu t công nghi p và qu t thông h i m c cao đ u có th đ c s d ng.
ệ ể ể ạ ỗ ậ ị ượ ặ T i nhà kính, nên có vài dãy k đ cây. Các giá đ có l , các ch u đ a lan đ c đ t trong
ỗ ự ắ ự ế ể các l đó. S s p x p này đ gia tăng s thông thoáng cho cây.
ụ ể ạ ạ ạ ơ ự ư Nên cho qu t ch y liên t c đ gia tăng s l u thông không khí. Qu t thông h i và mái
ơ ự ộ ệ ể ầ ệ ộ ế thông h i t đ ng góp ph n vào vi c ki m soát nhi ạ t đ . N u nhà kính nóng quá, các qu t
ệ ố ử ụ ẽ ể ươ thông gió s hút gió ra ngoài đ làm mát nhà kính. Nên s d ng 2 h th ng phun s ng,
ộ ượ ể ể ộ ẩ ạ ự ộ ạ m t đ c dùng đ ki m soát đ m, cái còn l ạ ộ i ho t đ ng t ớ đ ng cùng v i qu t thông
ắ ạ ượ ể ể ơ ẩ ấ ạ gió đ làm mát, và đ bù đ p l i l ng h i m đã m t đi do qu t thông gió.
ế ẩ ữ ơ ứ ượ ệ ố ễ ở ị ọ 7) Ch ph m h u c sinh h c KH c u đ c b nh th i r đ a lan
ủ ườ ữ ở ả ố ạ ố ồ Nh ng ngày qua, các ch v n lan ặ ớ thành ph Đà L t (Lâm Đ ng) ph i đ i m t v i
ấ ắ ễ ị ệ ề ố ồ ố ệ b nh th i nhũn r đ a lan làm m t tr ng hàng trăm tri u đ ng ti n gi ng. Theo các ch ủ
ườ ề ẩ ướ ư ệ ờ v n lan, nguyên nhân gây ra b nh này là do tr i m a nhi u, m ủ ố t nên các c gi ng
ệ ệ ấ ạ ổ ị ừ ướ ế không ch u n i. Tình tr ng lây lan b nh r t nhanh do căn b nh này t ư c đ n nay ch a tr
ị ố có thu c tr .
Ố
Ồ
Ầ
Ậ
Ỹ
Ị
PH N 2: K THU T NHÂN GI NG VÀ TR NG Đ A LAN
ủ ề ồ ố ị ườ ể ố Tr ng và chăm sóc cây đ a lan là m i quan tâm c a nhi u ng i, nhân gi ng nó đ có
ề ẹ ậ ế ứ ơ ả ẻ ể ị nhi u ch u lan đ p! Bài vi ồ t này xin chia s cách th c c b n đ tách nhánh đ a lan, tr ng
ề ố và chăm sóc nó theo cách truy n th ng
ờ ể ị A. Th i Đi m Tách Nhánh Đ a Lan
ử ệ ể ườ có câu "C u nguy t phân lan", theo cách hi u thông th ng nghĩa là Tháng Chín (Âm
ể ả ể ấ ờ ợ ằ ờ ị ị l ch) là th i đi m tách nhánh đ a lan phù h p nh t. Có th gi ể i thích r ng: vào th i đi m
ớ ủ ủ ị ể ệ ầ ị này, m m m i c a cây đ a lan đã phát tri n hoàn thi n, c đ a lan đã hình thành, lá đã phân
ủ ầ ưỡ ắ ầ ẩ ị ỉ chia đ y đ và tích lũy dinh d ng chu n b cho hoa. Cây b t đ u vào mùa ngh . M t l ộ ợ i
ữ ủ ỉ ệ ể ệ đi m n a c a vi c tách nhánh lan vào tháng Chín, đó là, tách nhánh vào lúc này, t l ra hoa
ố ớ ụ ẽ ể ẽ ấ ầ ơ ố th p, cây s phát tri n m m cao h n, do đó, đ i v i m c đích nhân gi ng nhanh, ta s có
ủ ị ể ầ ả ả ấ ở th có c đ a lan sinh sôi n y n 2 l n trong 1 năm. Tuy nhiên, ng ượ ạ c l ậ i, ph i ch p nh n
ầ ế ỏ ơ b ch i hoa trong l n tách chi t này.
ể ờ ị ị ợ Mùa Xuân, sau khi hoa đ a lan đã tàn cũng là th i đi m tách nhánh cây đ a lan thích h p
ồ ả ộ ỉ ệ ấ ạ ậ ố nh t. Mùa này v n v t thăng hoa, cây c i đâm ch i n y l c nên t l ố cây tách nhánh s ng
ấ sót r t cao.
5
ẩ ị ị B. Chu n B tách đ a lan
ầ ế ể ề ặ ớ t ho c có th là các khóm lan m i khai thác v , lan ậ 1. Cây gi ngố là Ch u lan c n tách chi
ớ ừ ườ m i mua t các v n lan.
ồ ậ ộ ố ế ố ố ớ ậ ầ ả ả ầ ồ ị Yêu c u đ i v i ch u tr ng đ a lan c n đ m b o m t s y u t : 2. Ch u tr ng lan:
ớ ạ ả ậ ồ ợ ố ợ ớ Phù h p: ch u tr ng cây gì thì ph i phù h p v i d ng cây đó, sao cho cân đ i hài hòa v i
ệ ể ả ậ ồ ồ ợ ớ ườ ổ t ng th cây tr ng. Ch u tr ng cây cũng ph i phù h p v i di n tích v n lan, không nên
ệ ậ ậ ọ ỏ ể ồ ự l a ch n ch u quá to trong khi di n tích quá nh , không nên dùng ch u quá to đ tr ng
ỏ ộ m t khóm lan nh ,...
ể ệ ả ở ẻ ẹ ủ ẩ ỹ ị Tính th m m : V đ p c a cây đ a lan th hi n c dáng cây, dáng lá, hình thái hoa và
ươ ẻ ẹ ủ ả ậ ậ ồ ơ h ả ả ng th m. Do v y, ch u tr ng nó cũng ph i đ m b o sao cho tôn vinh v đ p c a cây
ầ ộ ị đ a lan thêm b i ph n.
ả ả ủ ự ể ậ ả ả ả ộ ướ Đ m b o cho s phát tri n c a cây: ch u gì thì cũng ph i đ m b o đ thoát n c, và
ể ể ứ ủ ể ể ộ ố ế ậ ấ ỗ ch a đ giá th đ cho cây có th phát tri n m t cách t t nh t. N u ch u có l thoát
ướ ỏ ể ướ ậ ặ ậ n ể c nh , có th khoan thêm l ỗ ướ d i đáy ch u ho c thành ch u đ n ể c có th thoát d ễ
ướ dàng sau khi t i, tránh gây úng cho cây lan.
ế ố ụ ự ủ ệ ạ ậ ồ ọ ồ Các y u t khác: Tùy theo m c đích c a vi c tr ng lan mà l a ch n lo i ch u tr ng sao
ợ ồ ươ ừ ạ ậ ả ọ ợ cho phù h p, tr ng lan th ồ ng m i thì nên ch n ch u có giá thành v a ph i, h p lý, tr ng
ưở ậ ẹ ể ự ứ ạ ậ ọ lan th ng th c có th l a ch n các lo i ch u th t đ p...
ị ể ồ 3. Giá th tr ng đ a lan
ấ ụ ể ồ ư ề ể ạ ằ ấ ị ỉ Có th tr ng đ a lan b ng r t nhi u lo i giá th khác nhau nh : đ t c c, x than, than
ả ả ỏ ạ ề ể ấ ỏ ớ ọ ả ớ ủ c i, tr u, đá, v l c, v thông, d n c ng, d n m m,... Tuy nhiên, giá th ph i đ m b o
ư ầ ẩ ắ ấ ọ yêu c u sao cho luôn " m nh ng không đ ượ ướ c t" là nguyên t c quan tr ng nh t. Ngoài
ể ồ ể ầ ậ ạ ọ ợ ớ ườ ủ ra, ch n lo i giá th gì đ tr ng lan c n phù h p v i khí h u v ướ n lan c a mình. D i
ớ ử ụ ệ ệ ề ấ ồ ố đây xin gi i thi u cách tr ng s d ng đ t luy n theo cách truy n th ng.
ấ ồ ạ ấ ề ấ ắ ả ơ ỏ Đ t tr ng lan ph i là lo i đ t bùn ao, đ t sú, đã ph i khô n qua nhi u n ng, ph i đ ơ ượ c
ố ầ ủ ấ ồ ả ượ ặ càng lâu càng t t. Yêu c u c a đ t tr ng lan ph i không đ c phân rã khi g p n ướ ướ c t i.
ế ấ ể ồ ị ượ ể ặ ụ ố Mu n bi t đ t có dùng đ tr ng đ a lan đ ỏ ỡ ầ c hay không, có th ch t ra 1 c c nh c đ u
ướ ờ ế ấ ị ượ ế ngón tay, ngâm vào n c vài gi , n u đ t không b phân rã ra là đ ơ c.N u công phu h n
ử ẩ ầ ẩ ử ư ệ ệ ả ấ ầ ơ thì ph i luy n đ t, luy n theo cách "C u t m, c u tr ng" (chín l n t m, chín l n ph i)
ơ ỏ ậ ụ ứ ấ ấ ộ ớ ợ ề ủ c a các c , t c là đ t bùn ao sau khi l y v ph i n , đ p nát ra, nhào tr n v i lông l n,
ứ ơ ố ạ ướ ố ướ ướ tóc r i... đóng bánh, ph i khô cho c ng l ế ụ ẩ i, ti p t c t m n c c, n ế c h n, n c gi ả i
6
ứ ẩ ồ ạ ơ ủ ầ ượ pha loãng... c t m r i l i ph i đ chín l n là dùng đ c.
ể ả ể ậ ả ướ ủ ễ ỉ Đ đ m b o đáy ch u có th thoát n ầ c d dàng nên lót 1 ph n lõi keo c a x than t ổ
ặ ỏ ố ậ ụ ỡ ắ ặ ố ong đ p c c to c n m tay, ho c mút x p, ho c v c.
ế ắ ự ụ ụ ặ ọ ơ D ng c tách nhánh: dao, kéo nh n, keo bôi v t c t (ho c vôi, s n móng tay, nh a thông,
keo 502)
ế 4. Ti n Hành Tách Nhánh
ỡ ỏ ộ ấ ồ ề ặ ậ ầ G b m t ph n ch t tr ng trên b m t ch u lan
ấ ồ ỗ ạ ậ ậ ơ ỏ H i nghiêng ch u, dùng tay v m nh xung quanh thành ch u cho ch t tr ng bong ra kh i
thành ch uậ
ấ ồ ả ụ ộ ễ ẹ ậ ậ ỏ ỏ Khi b r đã long ra kh i ch u và ch t tr ng nh nhàng rút c c m lan ra kh i ch u
ư ố ắ ỏ ố ắ ễ ắ ầ ọ ố Dùng kéo nh n, c t b các r đã h th i, c t sâu vào ph n đã th i 34 cm, c g ng gi ữ
ươ ạ l ễ ẫ i các r v n còn t i
ả ử ơ ộ ễ ủ ấ ồ ị ấ ế ầ ắ ặ ố ệ N u ch t tr ng b n m tr ng ho c có mùi m c thì c n ph i r a s b r c a cây, tuy t
ẩ ộ ử ễ ạ ấ ố đ i không r a quá s ch làm m t vi khu n c ng sinh trên r lan.
ị ướ ể ủ ể ườ ỗ ụ ơ Xác đ nh h ng phát tri n c a cây đ tách nhánh, th ng tách m i c m lan 3 đ n v đ ị ể
ể ế ể ể ạ ấ ố ố ờ cây có th phát tri n m nh nh t, tuy nhiên, n u mu n nhân gi ng nhanh có th tách r i
ề ệ ả ạ ộ ớ ộ ờ ỏ ừ t ng thân m t, v i đi u ki n các thân m t tách r i ph i hoàn toàn kh e m nh, không sâu
ễ ố ệ b nh và còn r s ng.
ấ ả ế ắ ặ Bôi keo ho c vôi vào t t c các v t c t.
ể ồ ử ể ế ớ ỗ Đ cây lan m i tách vào ch râm mát trong vòng n a ngày đ n 1 ngày là có th tr ng l ạ i
đ cượ
ế ể ậ ườ ể ẫ ố ể ố N u ch u lan đang phát tri n bình th ng, giá th v n t t mà mu n tách nhánh đ nhân
ữ ố ườ ệ ồ ườ ươ gi ng nhanh, nh ng ng i tr ng lan có kinh nghi m th ử ụ ng s d ng ph ng pháp tách
ả ổ ầ ậ ồ ạ ằ ị ng m, tách ngay trên ch u mà không ph i đ cây ra tr ng l ể i b ng cách: Xác đ nh đi m
ẩ ơ ưỡ ậ ỏ ầ c n tách nhánh, dùng tay đ y các nhánh h i tách nhau ra, dùng l i dao th t m ng, dài và
ườ ạ ưỡ ạ ổ ầ ạ ắ s c (th ng dùng lo i dao m có cán, và lo i l i dao dùng 1 l n bán t ố ệ i các hi u thu c
ủ ể ắ ưỡ ừ ắ Tây Y) c t giao đi m c a các nhánh lan, sau đó, dùng l i dao v a c t đó, nhúng vào dung
ỗ ừ ắ ế ắ ư ề ư ị d ch keo bôi li n v t c t, bôi vào ch v a c t. Ng ng t ướ ướ i n c, tránh m a trong vòng vài
ế ắ ề ẹ ở ạ ngày cho v t c t li n s o, sau đó chăm bón tr l i.
ườ ị ấ ử ế ệ ệ ệ ầ ấ ợ ướ Trong tr ng h p n u phát hi n cây b n m b nh, c n x lý n m b nh tr ồ c khi tr ng
ạ ỏ ủ ầ ễ ị ố ị ấ ệ ắ ộ ạ ằ l i b ng cách: c t toàn b ph n r , lá b n m b nh, lo i b c già b th i, ngâm toàn b ộ
7
ố ị ừ ấ ư ướ cây lan vào dung d ch thu c tr n m nh Ridomil (3g/1 lít n c) trong vòng 15 phút, sau
ờ ạ ằ ị ưở ư đó mang hong khô vài gi , ngâm l i b ng dung d ch kích thích sinh tr ng loãng nh B1,
ạ ể ồ Atonic,... trong vòng 15 phút, l i hong khô, sang hôm sau có th tr ng l ạ ượ i đ c.
ạ ồ 5. Tr ng L i
ế ắ ử ồ ạ Cây lan tách nhánh sau khi x lý và hong khô cho se v t c t, đem ra tr ng l ậ i. Ch u
ế ậ ồ ạ ử ạ ế ể ằ ớ ồ tr ng lan, n u là ch u dùng l ằ i nên r a s ch b ng xà phòng, đ ráo nu c. N u tr ng b ng
ậ ấ ậ ặ ố ướ ể ớ ồ ồ ch u đ t nung ho c ch u g m nên ngâm n c trong 1 ngày r i m i đem ra tr ng, đ tránh
ặ ố ệ ậ ấ ướ ể ả ưở vi c ch u đ t nung ho c g m khô hút n c ng ượ ừ c t giá th , làm nh h ế ự ng đ n s phát
ể ủ tri n c a cây lan.
ướ ủ ề ặ ậ ặ ậ ả ỉ Lót d i đáy ch u kho ng ¼ chi u cao ch u là lõi x than, ho c than c i to, ho c mút
ỏ ố ặ ượ ỗ ướ ủ ế ỗ ố x p, ho c v c,... chú ý không đ c bít vào l thoát n ậ c c a ch u, n u l thoát n ướ c
ể ậ ộ ỏ ỗ ủ c a ch u nh quá có th khoan r ng ra và khoan thêm l bên đáy và 2 bên hông
ỏ ấ ụ ứ ự ế ậ ấ ặ ỡ ướ Dùng dao ch t nh đ t c c ra c bao diêm, x p đ t vào ch u theo th t to tr c, nh ỏ
ấ ượ ế ậ ậ sau, và đ t to đ c x p sát xung quanh thành ch u lên sát mép ch u.
ữ ậ ặ ướ ể ủ Đ t khóm lan vào chính gi a ch u, chú ý h ng phát tri n c a khóm lan quay ra thành
ch u.ậ
ế ề ể ậ ỏ ồ ượ ậ ặ N u tr ng nhi u nhánh nh trong 1 ch u đ có đ c 1 ch u lan xum xuê thì khi đ t lan
ặ ừ ố ị ừ ằ ắ ậ ỏ vào ch u nên c đ nh cho t ng khóm nh ho c t ng nhánh lan b ng cách c m que tre, và
ố ề ặ ậ ộ c t nhánh lan vào que đó, phân b đ u các khóm lan trên m t ch u
ề ễ ỉ ầ ế ế ệ ậ ặ ỏ N u khóm lan có nhi u r thì ch c n gác 1 chi c que nh ngang mi ng ch u, đ t khóm
ể ồ ể ứ ữ ữ ế ặ ồ lan lên trên chi c que r i cho giá th tr ng vào gi a là cây có th đ ng v ng. Ho c có th ể
ụ ấ ụ ấ ế ể ặ ồ ỏ dùng 1 c c đ t dài, cho đ t khóm lan ng i lên trên c c đ t và x p giá th nh xung quanh.
ộ ễ ủ ỏ ỡ ấ ẹ Cho đ t nh c ½ ¼ bao diêm chèn nh nhàng xung quanh b r c a khóm lan t ừ ướ i d
ấ ừ ế ớ ọ ỗ ớ ụ ấ ớ ỏ ấ lên trên, sau m i l p đ t v a x p, cho thêm 1 l p m ng ch t mùn (d n c ng v n nát, tr u
ủ ư ế ừ ụ ứ ế ậ ầ ầ ồ ố phân chu ng hoai m c, mùn d a,...), c nh th cho đ n khi ng p d n lên g n g c lan
ầ ủ ậ ễ ả ả ể ể ậ ả ồ yêu c u c a khóm lan khi tr ng vào ch u và cho giá th ph i đ m b o giá th ng p r và
ể ễ ị ố ể ủ ậ ể ệ ấ ủ ổ c n i lên trên giá th , tránh đ c ng p trong giá th , d b th i do n m b nh.
ấ ầ ừ ừ ế ệ ế ế ậ ỗ X p đ t d n lên cho mi ng ch u phình hình chi c bánh, v a x p v a v xung quanh
ậ ặ ể thành ch u cho giá th khít ch t vào nhau
ể ộ ớ ề ặ ủ ướ ể ữ ẩ ề ặ Ph lên trên b m t giá th m t l p rêu n c đ gi ạ m b m t và t o rêu xanh cho
ề ặ ể ạ ẹ ậ ằ ẹ đ p. Có th t o rêu xanh b m t ch u lan cho đ p b ng cách:
ặ ấ ắ ả ề ấ ụ ế ặ ỏ Đ t c c ch t nh ho c đ t n m hình bánh quy, r i đ u trên 1 chi c khay. L y n ấ ướ ấ c n u
8
ặ ộ ồ ấ ể ấ ộ ị ặ ơ c m ho c b t h n u loãng đ ngu i. L y rêu nhung m n (c o ạ ở ườ t ỗ ấ ẩ ng ho c ch đ t m)
ề ặ ấ ộ vò nát tr n cùng v i n ớ ướ ồ ướ ề c h , t i đ u lên trên b m t đ t. Trùm nilon kín và phun s ươ ng
ẩ ẽ ể ế ạ ầ ả ưỡ m hàng ngày. Kho ng 1 tu n đ n 10 ngày sau rêu s phát tri n m nh, d ằ ng rêu b ng
ề ặ ể ế ủ ể ấ ắ ạ cách t ướ ướ i n ậ c vo g o, khi rêu ph kín n m đ t thì có th dùng đ x p lên b m t ch u
ậ ỹ ẩ lan làm tăng tính th m m cho ch u lan.
ẻ ộ ế ạ Bu c th ghi tên cây, ngày tháng tách chi ồ t và tr ng l i.
ướ ẫ ướ ậ T i đ m n c cho ch u lan.
ệ ố ắ ầ ặ ỗ Đ t cây vào ch râm mát, tránh n ng tuy t đ i 12 tu n.
ỡ ướ ươ ẩ ậ ậ Hàng ngày pha B1 th t loãng c 1cc cho 5 lít n c và phun s ng m cho ch u lan kích
ệ ố ễ ượ ấ ỳ ộ ạ ờ thích ra r nhanh. Trong th i gian này, tuy t đ i không đ c bón b t k m t lo i phân bón
ả gì (trong vòng kho ng 23 tháng)
ễ ậ ở ạ ầ ấ ả . Khi th y khóm lan nhú r , b t m m, căng tròn tr l i (sau kho ng 1 tháng) thì có th ể
ể ị ườ ớ chuy n cây ra v trí chăm sóc bình th ng cùng v i các cây lan khác. Không nên dùng phân
ở ạ ư ể bón cho cây khi cây ch a phát tri n tr l i.
ỉ ệ ỏ ươ ế ắ ố ờ ị ậ Và cu i cùng là ch vi c chăm sóc ch u đ a lan ch Xuân đ n khoe s c, t a h ng.
ị 6. Chăm Sóc Cho Cây Đ a Lan
ể ế ế ề ồ ưở Tr ng cây đã khó, chăm sóc nó quanh năm đ T t đ n Xuân v nó th ữ ng cho ta nh ng
ẹ ạ ế ầ ơ ị bông hoa đ p l i càng khó h n. Trong quá trình chăm sóc cây đ a lan c n chú ý đ n m t s ộ ố
ề ơ ả ấ v n đ c b n sau:
ấ ạ ứ ể ậ ườ ị ệ ư ữ Th nh t, t o ti u vùng khí h u cho v n lan. Cây đ a lan vi ị t cũng nh nh ng cây đ a
ấ ứ ừ ầ ệ ộ ề ể ạ lan xu t x t Châu Á khác, c n có nhi t đ mát, l nh và nhi u ánh sáng đ phát tri n t ể ố t
Ư Ẩ Ợ ƯỚ Ư ấ Ị Ợ Ư nh t. (CÂY Đ A LAN A M NH NG S T, THÍCH THOÁNG NH NG S GIÓ,
Ạ Ợ Ắ ể ả Ư ả ượ ư ậ ầ ắ THÍCH SÁNG NH NG L I S N NG) Đ đ m b o đ c nguyên t c nh v y c n chú
ệ ạ ế ể ậ ườ ặ ệ ế ố ý đ n vi c t o ti u vùng khí h u cho v n lan, mà đ c bi t là các y u t sau đây:
ế ạ ả ầ ị Ánh sáng: cây đ a lan c n ánh sáng tán x kho ng 7080%. N u lá cây có màu xanh vàng
ủ ậ ầ ả ạ ượ ế nh t là đ ánh sáng, lá cây màu xanh đ m c n ph i tăng thêm l ể ng chi u sáng. Ki m
ế ố ệ ướ ườ soát y u t này thông qua vi c che l ợ i phù h p cho v n lan.
ệ ộ ể ố ị ấ ả Nhi t đ : Cây Đ a lan phát tri n t t nh t trong kho ng nhi ệ ộ ừ t đ t 24°C29°C (7585°F).
ờ ỳ ệ ộ ả ạ ừ ể Vào th i k ra hoa, nhi ầ t đ ban đêm c n ph i l nh t 1015°C (5060°F) đ cây phát
ể ệ ộ ố ư ờ ỳ ẩ ả ị ồ tri n ch i hoa. Nhi t đ t i u cho cây vào th i k chu n b ra hoa là kho ng 7.50°C13°C
ồ (4555°F) vào ban đêm và 1824°C (6575°F) vào ban ngày. Sau khi cây đã có ch i hoa, nên
ệ ộ ả ừ ể ố duy trì nhi t đ trong kho ng t ể 1324°C (5575°F) đ cành hoa phát tri n t ể t. Ki m soát
9
ệ ộ ườ ệ ế ể ả ệ ộ ằ ặ nhi t đ trong v ể n ta có th dùng nhi t k đ theo dõi, gi m nhi t đ b ng cách đ t các
ướ ạ ẩ ướ ặ ươ ườ khay n c t o m d i giàn lan, t ướ ướ i n c ho c phun s ng xung quanh v n lan vào
ữ ệ ộ ệ ữ ấ ằ ạ nh ng lúc nhi t đ quá cao. Tăng nhi t gi ờ ỳ m cho cây trong th i k quá l nh b ng cách
che nilon xung quanh v n.ườ
ả ễ ộ ẩ ư ẩ ả ầ ượ Đ m: c n đ m b o r cây luôn m nh ng không đ ượ ướ c t lâu, không đ ể c đ cho
ễ ị ượ ể ấ ạ cây b quá khô r . Tăng l ng n ướ ướ c t i trong giai đo n cây phát tri n, nh t là sau khi ra
ể ả ả ị ượ hoa. Khi cây đã phát tri n hoàn toàn (kho ng tháng 9 Âm l ch) gi m l ng n ướ ướ c t i, ch ỉ
ấ ượ ồ ụ ồ ụ ể ẩ ị cung c p l ng n ướ ố c t ả i thi u trong khi cây chu n b ra ch i n . Khi có ch i n thì ph i
ể ố ấ ượ ướ ủ ướ t i đ n c cho cành hoa phát tri n t ể t nh t.Có th theo dõi l ng n ướ ầ ướ c c n t i qua
ệ ế ế ạ ỏ ị ướ ẽ ơ vi c nhìn lá cây lan, n u cây kh e m nh b thi u n c, lá s h i nhăn, khi t ướ ướ i n c, lá
ở ạ ẽ cây s căng tr l i.
ự ố ư ườ ầ ộ ở ứ ừ Đ thông thoáng: V n lan c n có s đ i l u không khí ả ể m c v a ph i đ cây lan phát
ể ố ứ ề ế ể ạ ấ ướ tri n t t nh t. N u gió quá nhi u có th gây h i cho cây do t oi n ề c quá nhi u. Nên che
ộ ượ ướ ườ ể ở ể ể ạ ắ m t l t l i xung quanh v n lan đ ch n gió m nh, khi ít gió có th m ra đ hút gió
ả ợ ữ ể ả ậ ọ ạ vào. Kho ng cách gi a các ch u lan cũng ph i h p lý, không đ sát nhau, lá cây n ch m
ễ ị ứ ệ ạ ả ấ ầ vào lá cây kia d b lây lan n m b nh. Th hai, bón phân: Trong giai đo n cây n y m m
ả ể ầ ỉ ượ ơ ế đ n khi gi hành phát tri n hoàn ch nh c n bón phân có l ạ ng N cao h n. Trong giai đo n
ẩ ị ượ ể ấ ơ ơ ộ chu n b ra hoa nên dùng phân bón có l ng P cao h n và K th p h n m t chút đ giúp
ủ ưỡ ồ ụ ấ ạ ố cây có đ d ng ch t t o ch i n và nuôi hoa.Trong su t quá trình chăm sóc trong năm có
ể ế ợ ữ ớ ơ ợ th k t h p v i bón phân h u c nh : T ư ướ ướ ố i n c c, cá, bì l n,... ngâm lâu ngày (n ướ c
ể ướ ế ẽ ớ ố ượ trong và đã h t mùi) pha loãng đ t i vào g c, xen k v i phun phân bón vi l ậ ng th t
ệ ố ể ầ ờ ồ loãng hàng tu n cho cây. Trong th i gian cây phát tri n ch i hoa tuy t đ i không dùng các
ễ ỏ ể ự ạ ọ ồ lo i phân bón qua lá, phân đ ng trên ch i hoa d h ng hoa.Có th t ậ làm phân bón ch m
ớ ướ ạ ữ ế ắ ằ ấ ơ tan b ng cách: l y phân vi sinh nhào v i n c d ng v a xây nhà, đem ph i khô đ n tr ng,
ứ ậ ặ ặ ỏ ướ ẽ ấ ặ xác, c ng, ch t nh và đ t trên m t ch u lan, khi t ầ i, phân s tan d n vào trong đ t.
ệ ừ 7. Phòng tr sâu b nh
ệ ế ệ ủ ữ ấ ỉ ầ ư Trên lá c a cây phong lan, ban đ u v t b nh ch là nh ng ch m nh ỏ B nh thán th :
ứ ế ụ ể ộ ế ệ ữ ầ ầ ố m u nâu vàng, sau đó v t b nh c ti p t c phát tri n r ng d n ra thành nh ng đ m tròn
ể ấ ầ ậ ở ọ ị ủ ế ệ có m u nâu đ m. B nh có th t n công m i v trí trên lá c a cây. ấ N u th y cây lan
ế ướ ướ ệ ạ ớ ư ộ ố ch m có b nh thì h n ch t i n ọ c và dùng m t trong vài l ai thu c nh : Candazole
ả ỳ ị ị 50WP; Bavistin 50SC; Topsin M 70WP; VithiM 70BTN... x t đ nh k kho ng 710 ngày
ề ề ượ ộ ầ ể ọ ướ ử ụ ạ ẫ ẵ m t l n. V li u l ng và cách s d ng b n có th đ c h ng d n có in s n trên nhãn
10
thu c.ố
ố ệ ệ ườ ế ệ ố ề ệ ấ ả ặ B nh th ng xu t hi n trên lá. V t b nh phân b đ u c hai m t lá, B nh đ m lá:
ứ ữ ệ ấ ầ ế ệ tri u ch ng ban đ u là nh ng ch m tròn màu nâu xám hay vàng nâu, xung quanh v t b nh
ặ ướ ầ ữ ệ ặ ố ỏ có qu ng vàng. M t d i lá có nh ng đ m đen nh li ti. Khi cây b nh n ng lá có màu
ễ ị ụ ệ ạ ườ vàng và d b r ng. Tác nhân gây b nhệ do Cercospora sp. gây h i. B nh th ng phát sinh
ở ữ ườ ộ ẩ ư ể ặ ệ ố ớ ữ nh ng v n lan có đ m cao và phát tri n vào mùa m a. Đ c bi t đ i v i nh ng v ườ n
ế ưỡ ạ ặ ễ ụ ệ thi u dinh d ng và chăm sóc kém b nh gây h i n ng, lá vàng và d r ng.
ệ ị Bi n pháp phòng tr :
ọ ư ự ậ ặ ố ể ộ ệ D n v sinh v ườ ượ n t c, thu gom toàn b tàn d th c v t và đem ra xa đ chôn ho c đ t.
ư ứ ệ ệ ệ ệ ấ ớ ố ỏ Phun thu c phòng b nh khi m i ra cây (cây còn nh , ch a xu t hi n tri u ch ng b nh).
ắ ỉ ị ấ ệ ệ ẹ ầ ớ ố ố ế Đ i v i cây b nh nh : c t t a ph n v t b nh trên lá sau đó bôi thu c tr n m.
ị ệ ề ả ặ ả ố Khi phun thu c tr b nh ph i phun đ u hai m t lá và ngay sau đó (kho ng 01 gi ờ ồ đ ng
ả ổ ặ ượ ồ h ) ph i b sung phân bón lá ho c phân vi l ng.
ầ ế ể ử ụ ệ ự ả ạ ậ ộ ố Khi c n thi t có th s d ng m t trong các lo i thu c b o v th c v t sau: Rydomyl
ợ ỗ ớ Gold 68 WP, Dipomate 80 WP, Carbenzim 500 FL, h n h p Carbenzim v i Dipomate…
ệ ữ ấ ị B nh đen thân cây lan: Do n m Fusarium sp. gây nên. Phòng tr : Nên tách nh ng cây b ị
ị ấ ừ ế ể ả ố ố ớ ệ b nh đ riêng và dùng thu c phòng tr hay nhúng c cây vào thu c tr n m. N u cây l n
ắ ỏ ố ồ ầ ố ệ ấ ư ơ h n thì c t b ph n th i r i phun thu c di t n m nh Carbenzim, Zin, Zineb 3/2000,
Benlat 1/2000, Bendazol.
ế ệ ệ ẩ ố ề B nh th i m m vi khu n: ẩ Do vi khu n Pseudomonas gladioli gây ra. V t b nh có hình
ấ ị ủ ướ ụ ườ ề ộ ủ ộ ạ d ng b t đ nh, ng n ắ c, màu tr ng đ c, th ặ ng lan r ng theo chi u r ng c a lá. G p
ờ ế ẩ ướ ờ ế ệ ệ th i ti t m ị ố t mô b nh b th i úng, th i ti ắ t khô hanh mô b nh khô tóp có màu tr ng
xám.
ế ệ ệ ẩ ầ ố B nh th i nâu vi khu n: ẩ Do vi khu n Erwnia carotovora gây ra. Ban đ u v t b nh có
ạ ọ ướ ạ ả ệ ể ề màu nâu nh t, hình tròn m ng n c v sau chuy n thành màu nâu đen. B nh h i c thân,
ị ố ữ ầ ậ ộ ỗ ợ ử ụ lá, m m làm các b ph n trên b th i. S d ng Kasumin, dùng 1 trong nh ng h n h p:
ể ị Saipan + Mexyl; Saipan + Alpine; Mexyl + Alpine đ phun phòng tr .
ệ ắ ố ố ấ B nh đ m vòng (đ m m t cua): Do n m Cercospora resae gây ra.
ế ệ ứ ữ ệ ắ ơ ỏ ố ỡ ữ +Tri u ch ng: V t b nh là nh ng đ m nh , hình m t cua, hình trong h i lõm, gi a màu
ủ ế ờ ổ ệ ậ ạ ạ ẻ nâu nh t, xung quanh có g n i màu nâu đ m. B nh gây h i ch y u trên lá bánh t , lá già
ụ ề ế ỏ ạ t o thành nhi u v t nh li ti làm lá vàng, nhanh r ng.
ừ ặ ố + Phòng tr : Dùng thu c Topsin M 70 WD ho c Score 250 ND, Bendazol, Carbenzim,
ThioM. 11
ệ ấ ố B nh đ m vòng: Do n m Alternaria rasae gây ra.
ế ệ ế ệ ứ ụ ệ ặ ầ ồ + Tri u ch ng: V t b nh hình tròn ho c hình b u d c, trên v t b nh có các vòng đ ng
ế ệ ặ ườ tâm khá rõ. Khi g p th i ti ờ ế ẩ ướ ấ t m t, m áp, trên v t b nh th ộ ớ ng hình thành m t l p
ồ ố ử ủ ấ ệ ệ ườ ấ n m m c màu đen g m cành và bào t phân sinh c a n m gây b nh. B nh th ạ ng gây h i
ẻ ụ ễ trên các lá già, lá bánh t làm lá vàng d khô r ng.
ừ ử ụ + Phòng tr : S d ng Daconil 500 SC, Carbenzim + Dipomate, Cadilac.
ạ Sâu h i lan
ệ ườ ả ị ằ R p v y: ệ ả r p th ng bám trên các thân gi hành còn non. Phòng tr b ng cách: Dùng bàn
ả ồ ố ị ch i chà xát r i nhúng cây lan vào dung d ch thu c Malathion 50 pha loãng, Sagosuper
20EC.
ủ ế ắ ạ ướ ọ B trĩ: gây h i ch y u trong mùa n ng. Dùng Malathion 5 mg/bình 4 lít n c, phun 1
ầ ầ ụ ế ầ tu n/l n, phun liên ti p liên t c trong 3 tu n, Dragon (5cc) + SK99 (20cc)/bình 8 lít.
Ể
Ị
Ậ
Ầ
Ỹ
Ề
PH N 3: K THU T ĐI U KHI N Đ A LAN RA HOA
ứ ử ứ ế ầ ấ ậ ờ ộ ạ ể Th nh t là ti n hành sang ch u, thay giá th ; th hai là c n có m t th i gian x lý l nh
ự ộ ứ ế ầ ừ t 40 đ n 50 ngày; th ba duy trì s đ c thân chăm sóc sau khi cây đã phân hóa m m hoa.
1/Sang ch uậ
ể ử ệ ầ ở ị ế ệ ậ Bi n pháp đ u tiên đ x lý cho cây đ a lan n vào t t đó là bi n pháp sang ch u, thay giá
ể ồ ụ ể ề ể ể ệ ấ ạ ị th : Có nhi u lo i giá th khác nhau đ tr ng đ a lan, giá th thông d ng nh t hi n nay là
ớ ỷ ệ ủ ỏ ỏ ợ ợ ỏ ỗ h n h p v thông, s i, than c i, đá trân châu thô, v i t l thích h p là 1: 1:1. V thông có
ữ ẩ ỗ ợ ồ ướ ả ử ệ ầ ụ tác d ng gi m trong h n h p tr ng, tr c khi dùng ph i x lý m m b nh, ngâm trong
ướ ạ ử ế ể ậ ợ ợ n ấ ớ ớ ử ụ c s ch n a ti ng, đ i cho th t khô m i s d ng. Trong giá th có các h p ch t v i
ộ ố ệ ệ ậ ạ ọ ồ ho t tính sinh h c cao, giúp cho cây tr ng có tính kháng b nh. M t s h vi sinh v t, có
ế ộ ố ấ ứ ệ ả ở ễ ụ ể ị ích có kh năng c ch m t s n m b nh r , giá th có tác d ng giúp cây đ a lan sinh
ưở ớ ộ ễ ể ố ể ạ ễ ấ ụ ưỡ ộ ố tr ng phát tri n m nh. V i b r phát tri n t t, d h p th dinh d ng, đ th ng thoáng
ợ và gi ữ ướ n c phù h p.
ầ ề ữ ễ ẩ ư ể ả ể Gi cho r m nh ng không đ ượ ướ c t, giá th ph i khô ráo trong Yêu c u v giá th :
ệ ề ờ ế ữ ễ ấ các đi u ki n th i ti t, gi cho r mát trong mùa hè và m trong mùa đông, tránh đ ể
ữ ả ố ỗ ợ ồ ớ nh ng kho ng tr ng l n trong h n h p tr ng.
ế ụ ể ế ể ệ ể ẩ ọ ị Sau khi chu n b giá th , chúng ta ti p t c công vi c tuy n ch n cây đ ti n hành sang
12
ữ ầ ậ ượ ưỡ ừ ở ừ ọ ch u. C n ch n nh ng cây đ c nuôi d ng t ể 2 năm tr lên đ tách, cây có t ế 3 đ n 4
ả ữ ưở ố ễ ả ệ ạ ạ ỏ thân gi là nh ng cây sinh tr ng t t, kh e m nh, s ch b nh, thân r gi ệ có lá. Công vi c
ể ậ ị ượ ế ặ ị sang ch u, thay giá th cho đ a lan, đ c ti n hành vào tháng 6 ho c tháng 7 âm l ch, sau
ẽ ượ ử ị ế đó đ a lan s đ c s lý nhi ệ ộ ấ ừ t đ th p t ể 40 đ n 50 ngày, có th hình thành ngòng hoa.
ọ ượ ế ẩ ằ ị ủ Khi đã ch n đ c cây đ a lan, đ tiêu chu n, chúng ta ti n hành tách cây, b ng cách v ỗ
ễ ẹ ậ ậ ổ ị ư nh ch u đ a lan, nh cây lên. L u ý tránh làm gãy, gi p thân lá và r cây. Chúng ta tách
ễ ả ữ ể ố ạ ỏ ữ ấ ạ ấ ồ đi m n i gi a các thân r gi , gi a cây đã tách, lo i b ch t tr ng, t p ch t, c t b r ắ ỏ ễ
ầ ễ ị ệ ữ ị ỏ h ng và nh ng lá khô, lá b b nh. Sau đó nhúng ph n r cây vào dung d ch enzen minazen
ế ể ệ ầ ấ ố ị ượ ị ướ ừ t 5 đ n 10 phút đ ch ng n m b nh. Dung d ch này c n đ ẩ c chu n b tr c, sau đó
ồ ế ễ ậ chúng ta hong khô r cây r i ti n hành sang ch u.
ậ ồ ượ ể Ch u tr ng đ c lót đá trân châu thô ở ướ d i đáy, bà con cũng có th chèn que tre, đ c ể ố
ể ỗ ộ ễ ử ả ợ ỡ ị đ nh b r . Các giá th h n h p có kích c trung bình và ph i qua x lý. Sau đó chúng ta
ề ặ ế ấ ậ ặ ậ ồ ỏ ồ ti n hành tr ng cây vào ch u, b ch t tr ng lên trên b m t ch u và nén ch t. Trên b ề
ể ữ ẩ ế ậ ặ ậ ủ ộ ớ m t ch u ph m t l p rong đ gi ặ m cho cây. K t thúc khâu sang ch u, chúng ta đ t
ế ậ ờ ị ch u đ a lan lên giá và ti n hành chăm sóc cây. Trong th i gian 10 ngày sau khi cây đ ượ c
ầ ườ ộ ẩ ầ tách ra, c n th ng xuyên t ướ ướ i n ằ c cho cây, lúc này c n duy trì đ m cho cây, b ng
ướ ướ ả ạ ễ ẩ ượ cách t ướ ướ i n c hàng ngày. N c t i ph i s ch, không nhi m b n, hàm l ấ ng ch t
ợ ẩ ừ khoáng không đ ượ ượ c v t quá tiêu chu n cho phép, đ P ộ H thích h p là t ế 5,5 đ n 6,5.
ự ế ủ ứ ể ể ờ ị ướ Chúng ta căn c vào tình hình th c t c a cây, đ xác đ nh th i đi m t i, cũng nh ư
ợ ữ ệ ọ ộ ượ l ng n ướ ướ c t i cho thích h p. T ướ ướ i n ủ c là m t trong nh ng công vi c quan tr ng c a
ệ ồ ướ ả ể ướ ấ ị vi c tr ng đ a lan. Khi t i ph i đ n ậ c th m qua đáy ch u, không khí ph i đ ả ượ ư c l u
ướ ẩ ướ ể ướ ự ế ằ ố thông, t ư i m nh ng không t, chúng ta có th t i tr c ti p vào cây b ng ng n ướ c,
ỏ ơ ặ ơ ướ ạ ưở ầ máy phun ho c dùng máy b m nh b m n c. Giai đo n cây sinh tr ng c n ph i t ả ướ i
ướ ườ ậ ả ơ ờ ộ n c th ầ ng xuyên h n. Sau khi tách cây và sang ch u trong kho ng th i gian m t tu n
ỉ ầ ằ ư ộ ẩ ầ đ u, ch c n duy trì đ m cho cây b ng cách t ướ ướ i n ấ ứ ộ c. L u ý không bón b t c m t
ế ộ ầ ậ ầ ạ ộ lo i phân nào cho cây, sau m t tu n tách cây và sang ch u, c n có ch đ bón phân
ườ ỳ ở ị ử ụ ớ ỷ ệ ạ ạ th ng xuyên và đ nh k , giai đo n này s d ng lo i phân bón NPK v i t l 30:10:10
ứ ể ưở ố ễ ủ đ bón cho cây. Bón phân vào g c r c a cây, căn c vào quá trình sinh tr ể ng phát tri n
ớ ượ ư ừ ạ ộ ủ c a cây, cũng nh thùy thu c vào t ng lo i lan mà bón v i l ng khác nhau. Bà con duy
ồ ế ư ậ ế ộ ử ả ờ trì ch đ chăm sóc nh v y, trong kho ng th i gian 2 tháng, r i ti n hành x lý nhi ệ ộ t đ
ể ể ấ th p, đ cây có th hình thành ngòng hoa.
13
ử ạ 2/X lý l nh cho cây
ể ầ ầ ị ử ố Đ cây đ a lan hình thành ngòng hoa vào cu i tháng 7 đ u tháng 8, chúng ta c n x lý
ệ ộ ấ ử ả ạ ờ ờ ừ ế nhi t đ th p cho cây, th i gian x lý l nh trong kho ng th i gian t 40 đ n 50 ngày,
ự ể ẻ ệ ậ ệ ộ ữ ằ b ng cách chuy n cây lên vùng có khí h u mát m , có s chênh l ch nhi t đ gi a ngày
0C. Đi u ki n ánh sáng là t
ừ ề ệ ừ ộ ẩ ế ừ và đêm là t ế 10 đ n 12 20.000 đ n 25.000 lux, đ m là t 70
ử ả ả ạ ờ ướ ướ ộ ế đ n 80%, x lý l nh trong kho ng th i gian 10 ngày, chúng ta gi m n ộ i đ t ng t, c t
ộ ầ ả ầ ộ ữ ế ộ ư ườ gi m m t tu n m t l n và gi nguyên ch đ bón phân nh bình th ng. Chúng ta c ứ
ư ậ ế ộ ti n hành nh v y trong vòng m t tháng.
ử ạ ờ ừ ế Sau th i gian x lý l nh t ế ụ ắ ầ 15 đ n 30 ngày, ngòng hoa b t đ u hình thành, bà con ti p t c
0C, khi ngòng hoa dài t
ừ ử ế ạ duy trì nhi ệ ộ ừ t đ t ế 15 đ n 20 20 đ n 25cm, là lúc x lý l nh đ ượ c
ử ể ế ạ ạ ả ữ kho ng 50 ngày, cũng chính là lúc k t thúc giai đo n x lý l nh. Chúng ta chuy n nh ng
ị ượ ử ế ấ ạ ồ ơ ố cây đ a lan đã đ c x lý l nh xu ng khu nhà tr ng m h n và ti n hành chăm sóc đ ể
ể ở ố ngòng hoa phát tri n và n hoa theo ý mu n.
ử ạ 3/Chăm sóc cây sau khi x lý l nh
ẽ ượ ị ể ố ồ ệ ộ ấ ầ ơ Cây đ a lan s đ c chuy n xu ng khu nhà tr ng có nhi t đ m h n. Lúc này c n duy trì
0C, c n gi m l
ệ ộ ở ứ ừ ầ ả ượ ướ nhi m c t t đ ế 18 đ n 20 ng n ướ ướ c t ờ i và th i gian t i cho cây, so
ướ ướ ạ ạ ả ướ ạ ễ ẩ ử ớ v i giai đo n x lý l nh. N c t i cho cây ph i là n c s ch, không nhi m b n, hàm
ấ ượ ượ ẩ ướ ượ l ng ch t khoáng không đ c v t quá tiêu chu n cho phép, khi t i ph i đ n ả ể ướ c
ể ấ ậ ố ướ ướ ặ ơ th m qua đáy ch u. Chúng ta có th dùng ng n c phun t i ho c máy b m nh đ ỏ ể
ướ ướ ự ư ế ố ượ ộ ẩ ụ ộ ơ b m n i tr c ti p vào g c cây, l u ý l c t ng n ướ ướ c t i ph thu c vào đ m trong
ầ ồ ữ ướ nhà tr ng. C n gi cho cây không khô quá, cũng không ồ t quá, không khí trong nhà tr ng
ả ượ ư ộ ẩ ở ứ ừ ể ầ ph i đ c l u thông. Trong mùa khô, c n ki m soát đ m m c t 40 60%, mùa hè
ộ ẩ ừ ế Ở ế ạ ẫ ầ c n duy trì đ m t 70 đ n 90%. giai đo n này, v n ti n hành bón phân cho cây theo
ỳ ớ ỷ ệ ố ệ ộ ị đ nh k , v i t l 13:13:13, khi bón chúng ta bón vào g c cây, không bón khi nhi t đ cao
ố ể ữ ể ầ ở ị quá 320C, khi ngòng hoa đã phát tri n chúng ta c n tra c đ gi cho ngòng hoa v trí c ố
ặ ạ ắ ặ ằ ỏ ộ ữ ị đ nh, b ng cách dùng que nh là nh ng que s t ho c que thép, bu c ch t l i cho ngòng
ứ ẳ ườ ổ ạ ỏ hoa th ng đ ng. Hàng ngày, bà con nên chăm sóc v n hoa, nh s ch c , và lo i b ạ ỏ
ị ệ ữ ữ ể ạ nh ng lá khô héo, b b nh đ tránh lan sang nh ng cây bên c nh.
Ở ỗ ể ủ ế ộ ầ ả ạ m i giai đo n phát tri n c a ngòng hoa, ch đ chăm sóc c n ph i khác nhau, bà con
ộ ầ ử ụ ổ ướ ạ ể ướ ướ t i cho cây 2 ngày m t l n vào bu i sáng, s d ng n c s ch đ t i cho cây. Không
ả ượ ư ể ầ ồ khí trong nhà tr ng ph i đ c l u thông. Trong mùa khô c n ki m soát đ m ộ ẩ ở ứ ừ m c t
0C.
14
ế 40 đ n 60
ệ ượ ở ụ ụ ể Trong quá trình ngòng hoa phát tri n, và n thành bông cũng có hi n t ng r ng n và
ư ộ ẩ ộ ố ấ ậ ấ ồ ạ ụ r ng hoa do m t s nguyên nhân nh đ m ch t ch ng trong ch u quá th p và khô h n.
ườ ượ ệ ộ ế ớ Không khí trong nhà v n không đ c thông thoáng, nhi ộ t đ có bi n đ ng l n, lúc nóng
ạ ạ ụ ẫ ị ọ ề ướ ọ quá, lúc l i l nh quá. Khi ra n v n bón nhi u phân, cành hoa b đ ng n c và đ ng phân.
ề ả ể ồ ữ ộ ưở ế ứ M t nguyên nhân n a là do giá th tr ng có tính ki m nh h ủ ộ ễ ng đ n s c hút c a b r ,
ầ ư ể ườ ữ ể ậ ộ ị do v y, chúng ta c n l u ý nh ng đi m nêu trên, đ v ỏ ể n đ a lan phát tri n m t cách kh e
ẹ ạ m nh và ra hoa đ p.
Ộ Ố
Ầ
Ệ
PH N 4/ M T S KINH NGHI M
ườ
ể ế
ủ
ạ
1/Nhìn vào lá lan ng
i ta có th bi
t tình tr ng c a cây lan ra sao:
ế ệ ậ ấ ặ ẹ 1. Lá xanh đ m và qu t qu o: d u hi u thi u ánh sáng.
ề ọ 2. Lá vàng úa cây còi c c: quá nhi u ánh sáng, quá nóng.
ừ ủ ứ ơ ả ầ 3. Lá c ng cát và h i ng m u vàng: v a đ ánh sáng.
ố ọ ị ố ị ệ ố ố ầ 4. Lá b đ m th i và loang d n: b b nh th i lá th i đ t.
ị ấ ứ ệ ầ ọ ị 5. Lá b ch m, có s c, có qu ng: tri u ch ng b vi rút.
ị ố ư ọ ướ ị ạ 6. Lá b đ m nh ng không loang: đ ng n c và b l nh.
ố ọ ề ậ ặ ầ ị 7. Đ u lá b cháy: mu i đ ng trong ch u vì bón quá nhi u, ho c lá già.
ộ ẩ ố ễ ế 8. Lá nhăn nheo: thi u đ m hay th i r .
ầ ầ
ữ
ố
ế
ụ ể 2/Nh ng gi ng lan c th và yêu c u c n thi
t:
ế ẽ ẽ ề ặ ồ N u không nuôi tr ng đúng cách hoa lan s không ra hoa, ho c hoa s không nhi u, không
ậ ầ ứ ả ữ ề ồ ợ ẹ đ p. Vì v y c n ph i cung ng cho ệ hoa lan nh ng đi u ki n nuôi tr ng thích h p:
ầ ễ ế ả ạ ố Dendrobium – n u ban đêm không l nh xu ng 50°F hay 10°C kho ng 34 tu n l cũng
không ra hoa
ẽ ế ế ế ẽ ế ắ ố ọ ẽ Ánh sáng n u thi u, cây s y u đu i và s không ra hoa. N u quá n ng cây s còi c c,
ỏ vàng úa, hoa nh và ít.
ế ầ ể ẽ ế ạ N u quá nóng hay quá l nh cây s không phát tri n và ch t d n.
ự ế ệ ệ ộ ả N u không có s cách bi ữ t gi a nhi t đ ban ngày và ban đêm kho ng 15°F hay 8°C lan
ẽ s không ra hoa.
ế ề ố ạ Nhi u gi ng Cymbidium, Dendrobium hay Paphiopedilum n u ban đêm không l nh
15
ầ ễ ả ố xu ng 50°F hay 10°C kho ng 34 tu n l cũng không ra hoa.
ế ướ ướ Dendrobium, Rhynchostylis n u t ề i nhi u n ặ ẽ c vào ThuĐông s không có hoa ho c
ấ r t ít.
ư ề ề ầ ố ớ Nhi u gi ng nh Ascocenda, Vanda, Mokara c n nhi u ánh sáng và phân bón m i ra hoa.
ạ ẽ ế ề ạ ẳ Trái l ư i nhi u phân bón cây s ch t nh Disa, Masdevallia ch ng h n.
ẽ ế ề Vanda ascocenda nhi u phân bón cây s ch t
ạ ứ ầ ả ố ớ ỹ Nói tóm l i khi mu n lan ra hoa quanh năm, chúng ta c n ph i nghiên c u k càng m i có
ả ỹ ế k t qu m mãn.
ẽ ở ầ ố Mùa Hoa Lan N : ở Ph n đông các loài lan nguyên gi ng (species) s n hoa vào các mùa
ư nh sau:
Mùa Hoa Lan Nở
ố Gi ng lan ươ ng)
ệ
ộ ố ở Aerides (Giáng h Angraecum Brassavola ầ Bulbophyllum (C u di p) ề Calanthe (Ki u lan) Cattleya (Cát lan) Coelogyne (Thanh Đ m)ạ
ở ố Cymbidium (Lan Ki m)ế ả
ở ừ ở ở Dendrobium Úc châu tháng mùa Xuân dù là Úc hay Hoa
Xuân ThuĐông và Xuân mùa Xuân ộ ố Xuân và m t s ít vào Thu ế Xuân cho đ n Thu ạ ủ đ 4 mùa XuânH ThuĐông ạ ộ ố ở m t s n vào mùa XuânH , m t s khác n vào mùa ThuĐông ĐôngXuân, riêng gi ng Cym. ensifolium n vào c 4 mùa ắ ầ b t đ u n t kỳ XuânHạ
ỳ ố ạ
ệ
ượ ng vĩ)
16
Dendrobium (Đăng lan, Hoàng Th o)ả Á châu Encyclia Eulophia (Luân lan) Holcoglossum (Tóc tiên) Laelia Odontoglossum Oncidium(Vũ n )ữ ữ Paphiopedilum (N hài) ạ Phaius (H c Đính) ồ Phalaenopsis (H Đi p) ế Renanthera (Huy t nhung, Ph Schomburgkia Sobralia Stanhopea Vanda ủ ả đ c 4 mùa XuânHạ ở tu theo gi ng n vào XuânH ThuĐông ThuĐông và Xuân ThuĐông và Xuân XuânHạ ThuĐông và Xuân XuânHạ ĐôngXuân và Hạ ạ Xuân, H và Thu ạ XuânH và Thu XuânHạ Hạ ạ XuânH và Thu
3/Kích thích lan ra r :ễ
ộ ễ ỹ ề ễ ố ạ ọ ớ Khi mua lan nên quan sát b r k càng, r có nhi u, có t t cây m i m c m nh và cho
ạ ơ ễ ớ ữ ế ề ở ử ừ ừ ớ nhi u hoa. N u mua nh ng cây lan lo i tr r m i bóc trong r ng hay g i t xa t i nên
ư ị ngâm vào trong dung d ch pha nh sau:
ướ ấ 4 lít n c m;
ườ ố ơ ườ 1 thìa súp đ ng vàng t t h n là đ ắ ng tr ng;
ạ ố ơ ể 1 thìa cà phê phân bón lo i 151515 hay t t h n là 2 thìa rong bi n Sea weed;
ọ ừ ố 10 gi t Super Thrive hay 1 viên thu c ng a thai.
ừ ộ ờ ồ ể ồ ạ ấ ễ ế ế Ngâm ch ng m t vài gi r i đ khô r i l i ngâm ti p cho đ n khi th y r cây hút đ ủ
ướ ễ ồ n c, nghĩa là r đã căng ph ng lên.
ễ ọ ố ầ ả ố Mu n giúp cho r m c t t c n ph i:
ớ ướ ể ồ ễ ư ọ ướ ặ ướ ấ • Đ cho khô r i m i t i, khi r ch a m c, không t i ho c t i r t ít.
ừ ề ễ • Đ ng bón phân quá nhi u, cây không r , không bón.
ừ ể ạ ướ ễ ẽ ọ • Đ ng đ quá l nh, d i 50°F hay 10°C r s không m c.
ỗ ợ ừ ể ọ ễ • Đ ng đ quá nóng, trên 100°F hay 37,8°C r lan khó m c. Nên mang cây vào ch r p mát
ộ ẩ và tăng thêm đ m.
ữ ễ ấ ở ư ạ ờ Có nh ng cây lan r t khó lòng ra r , dù đã ẫ ả trong tình tr ng này c năm tr i nh ng v n
ộ ả ừ ế ỏ ị ạ ỗ ợ ể không ch t. Đ ng v i n n lòng hãy b cây vào túi nylon, b t kín l i và đ ch r p mát.
ạ ở ươ ồ ạ ớ ợ ị Lâu lâu l i m ra và phun s ể ng v i dung d ch k trên, đ i khô r i l i cho vào bao nylon
ọ ễ ế ầ ồ ườ ợ ớ cho đ n khi m c r dài 45 phân m i mang ra tr ng. Ph n đông trong tr ng h p này, cây
17
ồ ễ ẽ ọ ừ ẽ s ra cây con r i r s m c t cây con mà ra.
