272
KỸ THUẬT LƯỢNG GIÁ CHỨC NĂNG VẬN ĐỘNG CHI
TRÊN BẰNG TH NG ĐIỂM MOTOR WOLF FUNCTION TEST
I. ĐẠI CƢƠNG
Là thang điểm lượng giá chức năng của chi trên thông qua các hoạt động chức
năng vận động thô và các hoạt động tinh vi của bàn ngón tay, có tính thời gian.
Thang điểm đánh giá vận động do Steven L.Wolf phát triển (1989), có giá trị
cao trong đánh giá chức năng hoạt động chi trên và được sử dụng như một bài tập dành
cho người bệnh.
Thang điểm có 17 hoạt động chức năng của chi trên bao gồm cả hoạt động thô
và các hoạt động tinh vi của bàn tay.
Theo nghiên cứu của Rinske Nijland và Cs (2010) thang điểm vận động chức
năng WOLF có giá trị tương đương với thang điểm ARAT trong lượng giá hoạt động
chức năng chi trên.
Ưu điểm
Dụng cụ dễ kiếm, đơn giản, dễ thực hiện.
Các hoạt động gần gũi với sinh hoạt hàng ngày.
Có thể sử dụng trong tập luyện.
II. CHỈ ĐỊNH
Tai biến mạch máu não.
Chấn thương sọ não.
Bệnh Parkinson.
Tổn thương tủy sống.
Xơ cứng rải rác.
Xơ cột bên teo cơ.
Bệnh Alzheimer.
Viêm não - màng não.
Sau các phẫu thuật thần kinh sọ não khác.
Các bệnh lý tổn thương n o khác.
III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH
273
Người bệnh hôn mê, Glassgow dưới 13 điểm.
Rối loạn nhận thức nặng.
Người bệnh chưa ngồi dậy được.
IV. CHUẨN BỊ
1. Ngƣời thực hiện
Bác sĩ phục hồi chức năng, kỹ thuật viên hoạt động trị liệu.
2. Phƣơng tiện, dụng cụ
Phiếu lượng giá chức năng chi trên theo Wolf.
Các dụng cụ:
01 khăn tắm kích thước 30 x 45 cm.
01 ổ khóa và chìa khóa.
Lực kế đo lực nắm bàn tay.
Hộp gỗ hoặc giấy cao 25,4 cm (10 inches).
Bàn, ghế tiêu chuẩn có thể thay đổi chiều cao.
Đồng hồ bấm giây.
03 lá bài, 03 quân cờ tướng, 01 kẹp giấy 5 cm, 01 bút chì dài 18 cm có 6 cạnh,
01 chai nước có thể tích 330 ml, túi cái nặng 0,5 kg, giỏ có quai nặng 1,5 kg kích thước
38 x 21 x35 cm; phấn rôm.
3. Ngƣời bệnh
Được nghe giải thích về mục đích của bài lượng giá và cách thức tiến hành một
cách rõ ràng.
V. CÁCH THỨC TIẾN HÀNH
1. Nội dung lƣợng giá: thực hiện lần lượt theo thứ tự 17 động tác chia làm 3 phần:
Đánh giá thời gian thực hiện: động tác từ 1- 6.
Đánh giá sức mạnh: động tác 7 và 14.
Khả năng thực hiện chức năng: 9 động tác còn lại.
2. Cách đánh giá
Thời gian: mỗi động tác cho phép tối đa 2 phút.
Chức năng: cho điểm từ 0 - 5 điểm.
Điểm tối đa: 75 điểm.
3. Thang điểm đánh giá
274
0 điểm: chi trên bên thử không có cử động.
1 điểm: chi trên không tham gia hoạt động chức năng, tuy nhiên có biểu hiện
cố gắng. Ở những động tác cho một bên tay, tay bên không được thử có thể được sử
dụng để vận động cho chi thử.
2 điểm: chi có cử động, nhưng cần trợ giúp của tay bên kia để điều chỉnh hoặc
thay đổi tư thế hoặc cần cố gắng làm trên 2 lần hoặc hoàn thành với thời gian rất lâu.
3 điểm: thực hiện được, nhưng cử động ảnh hưởng bởi đồng động (synergy)
hoặc thực hiện chậm và gắng sức.
4 điểm: cử động gần như bình thường (có thể so với bên lành), nhưng hơi
chậm hơn, có thể thiếu chính xác, trôi chảy và sự phối hợp tốt.
5 điểm: cử động bình thường.
4. Tiến hành: yêu cầu người bệnh làm các động tác như sau
STT
Hoạt động
Thời gian
Tay tốt
hơn
Mức độ
Thời gian
Tay kém
hơn
1
Đặt cẳng tay lên bàn
0 1 2 3 4 5
2
Đặt cẳng tay lên hộp cao 25,4 cm
0 1 2 3 4 5
3
Duỗi khuỷu
0 1 2 3 4 5
4
Duỗi khuỷu với vật nặng 0,5 kg
0 1 2 3 4 5
5
Đặt bàn tay lên bàn
0 1 2 3 4 5
6
Đặt bàn tay lên hộp cao 25,4 cm
0 1 2 3 4 5
7
Cầm và đặt vật nặng tối đa đặt
lên hộp cao 25,4 cm
Số kg tối đa
thực hiện được
8
Dùng cẳng tay gạt và thu vật 0,5 kg
0 1 2 3 4 5
9
Cầm chai nước 330 ml đưa lên
miệng
0 1 2 3 4 5
10
Cầm bút chì bằng 3 ngón tay
(ngón cái-chỏ-giữa)
11
Cầm kẹp giấy bằng 2 ngón tay
(ngón cái-ngón chỏ)
0 1 2 3 4 5
12
Xếp 3 quân cờ
0 1 2 3 4 5
13
Lật 3 lá bài
0 1 2 3 4 5
14
Thử lực nắm bàn tay với lực kế
Ghi kết quả tối đa
15
Xoay chìa khóa trong ổ khóa
180 độ theo cả hai chiều
0 1 2 3 4 5
16
Gấp khăn tắm
0 1 2 3 4 5
275
17
Nhấc giỏ đồ 1,5 kg từ ghế đặt
lên bàn
0 1 2 3 4 5
Thời gian thực hiện 30 - 45 phút.
VI. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ
So sánh kết quả trước và sau khi điều trị để đánh giá mức độ tiến triển của bệnh.
VII. TAI BIẾN VÀ XỬ TRÍ
Ít gặp các tai biến do đây là kỹ thuật đơn giản và các vật dụng ít có nguy cơ gây
tổn thương cho người bệnh.