KỸ THUẬT NUÔI ỐC BƯU ĐEN
Ốc bươu đen hay còn có tên gọi khác là ốc nhồi, là đối tượng không còn
xa lạ với người dân chúng ta. Trước đây trong tự nhiện thường được bắt gặp
ở các vùng ao hồ nước ngọt, đồng ruộng; tuy nhiên hiện nay do khai thác quá
mức, môi trưởng ô nhiểm, bị ảnh hưởng bởi các loại thuốc bảo vệ thực vật
(BVTV) nên lượng ốc bươu đen trong tự nhiên không còn nhiều; thay vào đó
là những mô hình nuôi ốc và sinh sản nhân tạo ngày một phát triển và đã
mang lại lợi nhuận cao cho người dân. Với kỹ thuật nuôi tương đối đơn giản,
chi phí đầu tư thấp, không tốn quá nhiều thời gian chăm sóc và đầu ra thị
trường rộng lớn là một trong những ưu điểm của mô hình này.
Trong bài viết này chúng tôi giới thiệu đến bà con một số kỹ thuật nuôi ốc
bưu đen thương phẩm:
1. Chuẩn bị ao nuôi
Ốc bưu đen có thể nuôi tốt ở trong ao đất, ao lót bạt, nuôi bể, nuôi trong
giai…với điều kiện nguồn nước ngọt phải sạch, không bị ảnh hưởng bởi thuốc
BVTV, chất thải công nghiệp…
Trước khi thả nuôi cần chuẩn bị ao hồ: Cần nạo vét, vệ sinh sạch sẽ để loại
bỏ các địch hại có trong ao như cá chép, cá lóc…rải vội bột với liều lượng 5-7kg/
100 m2 để trung hòa pH (6,5-8,0), phát quang bờ ao, dọn dẹp sạch cỏ rác để tránh
chuột làm tổ quanh ao. Ngoài ra cần trồng thêm bông súng, rau muống, các loại
rong hoặc thả bèo để vừa làm chổ ẩn nấp vừa cung cấp thức ăn tự nhiên cho ốc.
Mực nước trong ao thích hợp từ 0,5-1,5m. Đặc tính của ốc thường phân bố
không đều, chúng thường tập trung ở một số khu vực nhất định, do đó trong ao nên
tạo ra địa hình nông sâu khác nhau để đa dạng môi trường sống cho ốc. Mục đích
là để tiện theo giỏi cũng như chăm sóc ốc đạt hiểu qua cao.
Nhiệt độ thích hợp để ốc sinh trưởng và phát triển tốt là từ 22-30 độ C. Nếu
gặp thời tiết nóng hơn hoặc lạnh hơn ốc sẽ dừng đi kiếm ăn và lui vào trú ẩn. Vào
mùa đông, nếu gặp thời tiết lạnh dưới 10 độ C thì khả năng ốc sẽ bị chết nhiều. Vì
vậy, bà con cần có các biện pháp khắc phục khi nuôi ốc vào thời điểm này. Theo
kinh nghiệm, bà con nên trồng vào ao nuôi cây bèo tây để giúp ao nuôi được ấm áp
vào mùa đông, ốc cũng có nơi để trú ẩn. Đối với mùa hè nhiệt độ cao cần che lưới
lan hạn chế ánh nắng cho ốc.
2. Chọn và thả giống ốc
2. 1. Chọn giống
Chọn giống là khâu rất quan trọng để đảm bảo ốc sinh trưởng và phát triển
tốt. Ốc giống được chọn cần phải là những con khỏe mạnh, có chất lượng tốt. Phần
vỏ ốc không được sứt mẻ, phần đỉnh vỏ ốc có màu tươi sáng. Kích thước ốc giống
trong khoảng 0,4-0,6g/con (ốc 2 tuần tuổi, cở hạt đậu xanh). Vận chuyển ốc bằng
phương pháp giữ ẩm, cần tạo độ thông thoáng với môi trường bên ngoài, không
nên bịt kín.
2.2. Thả giống
Con giống sau khi được vận chuyển về nên để 5-10 phút cho ốc ổn định và
quen với môi trường mới. Sau đó dùng vật thể lá chuối hoặc nắp xốp làm giá thể
thả giống. Đặt lá chuối hoặc nắp xốp trên mặt nước ao hồ, bể… sau đó thả đều ốc
lên bề mặt của lá chuối hoặc nắp xốp (chú ý không để giá thể bị chìm), thả giống
vào lúc thời tiết mát hoặc phải che mát trước khi thả giống.
Mật độ thả trung bình từ 80-100 con/m2 , tùy vào điều kiện thực tế có thể tăng
mật độ lên 200 -300 con/m2.
Thời vụ thả giống thích hợp từ tháng 3 tháng 5 hằng năm. Thời gian nuôi
trung bình 5-6 tháng, nên thu hoạch trước mùa đông.
3. Quản lý chăm sóc
3.1. Thức ăn và cách cho ăn
Thức ăn của ốc thường là các loại bèo, thực vật thân mền, rau củ quả và các
loại trái cây, các phụ phế phẩm nông nghiệp… ngoài ra có thể bổ sung thêm thức
ăn tinh như các loại cám cho cá, bột cám gạo, cám ngô. Ốc ở dơ nhưng ăn rất sạch
vì vậy thức ăn cho ốc cần rửa sạch, không nhiễm các loại thuốc sâu, các chất hóa
học, nhiễm mặn, phèn.
Ốc rất thích ăn bèo cám, đây là loại thức ăn có giá trị dinh dưỡng cao. Nên
trong nuôi ốc nếu có điều kiện chúng ta nên sử dụng thêm 1 ao để nuôi bèo cám
cung cấp thức ăn cho ốc.
Các loại rau củ quả bổ sung thêm cho ốc như rau muống, mướp , bầu, bí, rau
khoai, lá sắn, lá chuối, lá đu đủ… Nên cho ốc ăn 1 ngày 1 lần vào buổi chiều tối,
tới sáng thức ăn vừa hết là tốt nhất. Lượng thức ăn cho ăn trong ngày chiếm từ 5-
7% trọng lượng ốc trong ao, nếu trong ao nuôi có nhiều thức ăn từ nguồn tự nhiên
thì có thể giảm khẩu phần ăn của ốc.
3.2. Quản lý môi trường ao nuôi
Thường xuyên kiểm tra pH nước nằm trong khoảng 6.5-8.0. Đối với những
lúc thời tiết mưa cần bón thêm vôi với liều lượng từ 3-5kg/ 100 m2 để ổn định pH
cho ao nuôi.
Trong quá trinh nuôi nếu thấy ốc leo lên thành bể hoặc lên các cây thủy sinh
nhô lên khỏi mặt nước thì tiến hành kiểm tra nguồn nước. Nguyên nhân có thể do
nguồn nước giảm pH do mưa hoặc nhiễm mặn, nhiễm phèn, thuốc hóa học, nước
dơ, ốc ăn phải thức ăn có độ tố (thuốc, phèn, mặn) Tiến hành thay 80% lượng
nước.
Định kỳ sử dụng vôi, chế phẩm vi sinh để làm sạch môi trường nước.
Đối với nuôi trong bể hoặc nuôi trong giai chúng ta nên hạn chế để nước mưa
tiếp xúc trực tiếp lên ốc, làm ốc hao hụt nhiều.
4. Thu hoạch ốc bươu đen
Thời gian nuôi thường từ 4-6 tháng khi ốc trong ao đạt trọng lượng 25-30
con/kg là có thể thu hoạch để xuất bán. Bà con có thể thu hoạch ốc theo hình thức
tỉa dần, có nghĩa là bắt những con lớn đạt trọng lượng trước, để lại những con bé
nuôi tiếp. Đây là hình thức nuôi gối đàn thích hợp cho ốc phát triển và giảm lượng
thức ăn không cần thiết.
Khi thu hoạch ốc, bà con thu ốc vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát, lúc này ốc
nổi lên trên đi tìm ăn nên rất dễ bắt. Bà con có thể bớt lại một lượng bố mẹ nhất
định để nuôi ốc sinh sản cho vụ sau.
Trần Hữu Phương - Khuyến Nông Quảng Trị