Kỹ thuật trồng xoài
I. KỸ THUẬT GHÉP, CẢI TẠO VƯỜN XOÀI:
Trường hợp cây xoài quá cao,
sức sinh trưởng kém, bị lai tạp không
đúng giống, mật độ quá dầy hoặc giống
xoài đó không còn phù hợp với thị
trường, bắt buộc phải cải tạo, sử dụng
kỹ thuật ghép để trồng có hiệu quả hơn.
1.1.Trường hợp cây quá cao
lớn:
Tiến hành cưa bớt phân nửa số
nhánh chính, sơn đầu cành chống mục,
từ vị trí này sẽ mọc lên rất nhiều cành,
tỉa bỏ tất cả chỉ chừa lại 2-3 cành mập mạnh, tiến hành ghép giống mới vào các
cành này. Năm sau sẽ tiến hành cải tạo tiếp số cành cây lớn còn lại. Có thể ghép
bằng 2 cách:
a. Ghép cành nêm đọt:
- Cắt cành ghép: Chọn cành ghép được 1 năm tuổi, bỏ phần ngọn và các
mầm yếu, cắt thành đoạn dài 6-10cm và giữ lại 2-3 mầm, cắt vát (30 – 450) vào
trong cành 1 đoạn dài 3-5cm tại 2 mặt bên của cành ghép tạo thành hình cái nêm.
Độ dày của nêm phải vừa đủ để lách vào vết tách của mặt gốc ghép.
- Cắt cành ghép: Dùng dao thật sắc cắt ngang cành chuẩn bị ghép, tạo thành
mặt cắt bằng phẳng, nhẵn. Sau đó chẻ tách mặt cắt theo đường kính đi qua tâm
mặt cắt tạo thành miệng ghép.
- Cắm cành ghép: Dùng dao ghép cắm nhẹ vào miệng cành ghép trước khi
cắm cành ghép vào. Cắm xong cành ghép thì từ từ rút nêm ra.
- Buộc dây: Dùng dây nylon quấn xung quanh chổ ghép và quấn xung
quanh cành ghép.
- Tháo dây: Sau ghép khoảng 3-4 tuần, thăm thường xuyên cành ghép, nếu
thấy mọc mầm thì tháo dây quấn ra, chỉ chừa dây quấn nơi vết ghép.
b. Ghép mắt:
Ghép hình chữ H là chủ yếu, rạch 2 đường song song trên thân, cành của
gốc cây ghép, cách nhau 0,5-1,0cm ; dài 2,0-2,5cm; rạch ở giữa tạo hình chữ H.
- Cắt phiến mầm: Phía trên mầm 1cm, cắt vết ngang, rồi từ dưới mầm 1cm,
cắt lên phía trên, ở giữa phiến mầm có một ít gỗ.
- Cắm phiến mầm: Tách vỏ miệng ghép chữ H ra 2 phía, cẩn thận và nhanh
chóng đặt và đẩy phiến mầm vào giữa vỏ và gỗ gốc ghép. Buộc bằng dây nylon,
rộng 1,0-1,2cm; quấn từ dưới lên trên, vòng sau đè lên 1/3 vòng trước cần thiết
quấn bịt kín mắt ghép. Sau khi ghép 15-17 ngày, kiểm tra nếu mắt ghép sống thì
tháo dây nơi có mầm của mắt ghép.
1.2.Trường hợp cây còn tơ từ 3-10 năm tuổi:
Chọn các vị trí thích hợp trên các cành thấp xung quanh thân chính từ 1-
1,5m, ghép giống mới vào các vị trí này. Sau 20 ngày tháo băng (do cách ghép này
phải dùng nylon có độ đàn hồi chuyên ghép cây, quấn kín cành ghép để hạn chế
bốc thoát hơi nước), để ổn định 1 tuần, cắt bỏ cành mẹ cách vị trí ghép 4-5 cm để
kích thích cành ghép mọc mạnh. Có thể áp dụng phương pháp ghép cành nêm đọt
hoặc ghép mắt.
- Lưu ý: Không cắt toàn bộ cành cùng 1 lúc, đặc biệt vào mùa nắng vì cây
có thể chết, nên chừa cành quang hợp để nuôi cây. Sau khi các cành mới phát triển
được 4 tầng lá thì tiến hành cắt nốt cành còn lại.
II. QUY TRÌNH CHĂM SÓC VÀ ĐIỀU KHIỂN XOÀI RA HOA ĐẬU
TRÁI:
2.1. Kích thích cho xoài ra đọt và hoa đồng loạt:
Sau khi thu hoạch cây xoài khoảng 1-1,5 tháng tiến hành bón phân tỉa cành
nhanh, gọn nhằm nhằm kích thích ra đọt đồng loạt. Một số vườn có điều kiện, sau
thu hoạch có thể áp dụng biện pháp xiết nước, bơm nước ra khỏi mương vườn, hạ
mực thủy cấp xuống sâu trong vài tuần. Sau đó cho nước vô mương, kết hợp bón
phân tưới nước đẫm cây sẽ ra hoa đồng loạt. Tỷ lệ phân lúc này cần nhiều đạm để
cây có thể ra lá tốt có thể bón NPK theo công thức 3-1-1 hoặc 3-2-1 tổng lượng
phân áp dụng khoảng 1 kg NPK 20-20-15 + 1 kg urê cho cây 7-10 năm tuổi.
- Có thể áp dụng : Nitrat kali (KNO3) nồng độ 1-1,5% (100-150gr/10 lít
nước) đối với một số giống mẫn cảm như xoài Thơm, xoài Bưởi, xoài Cát Chu.
Nên sử dụng Dola 02X liều lượng 0,4-0,5%(40-50gr/10 lít nước) cho các giống
khó ra hoa như Cát Hòa Lộc, Cát Nước, Xoài Tượng. Sau 5-7 ngày, quan sát thấy
mầm hoa ra không đều, tiến hành phun bổ sung ½ liều lượng đã sử dụng để cây ra
đọt và hoa đồng loạt hơn. Giai đoạn này có một số đối tượng dịch hại quan trọng
như bọ cắt lá, bọ trĩ, sâu đục cành non, bệnh thán thư. Có thể phối hợp cùng lúc
các loại thuốc để phòng trừ sâu bệnh: Fenbis, Manzate, Basudin 50ND, Dithane.
Trường hợp có rầy bông xoài và bọ trĩ nên pha thêm Butyl + Admire.
2.2. Quy trình phun xịt xoài:
Cần lưu ý đặc điểm của cây để xử lý xoài ra hoa đạt kết quả cao:
* Xoài tơ 4-10 năm tuổi: Cây cần ra đọt từ 2-3 lần, sau đó cây mới có thể ra
hoa được.
* Xoài hơn 10 năm tuổi: chỉ cần ra đọt một lần là có thể ra hoa được. Để hỗ
trợ cây phân hóa mầm tốt, cây cần được bón phân lân và kali cao hơn bằng cách
phun MKP(0-52-34) ba lần, cách nhau 7-10 ngày/lần và bón gốc các loại phân
chứa hàm lượng lân và kali cao.
2.2.1. Cho ra hoa sớm :
- Mục đích bán được giá cao nhưng gặp rất nhiều điều bất lợi như mưa bão
nhiều, bệnh nhiều, đầu tư và rủi ro cao.
- Đối với cây già (hơn 10 năm tuổi) áp dụng thuốc tưới gốc khi cây ra đọt
lần 1 hoặc 2, cây tơ áp dụng thuốc tưới gốc khi cây ra đọt lần 2 hoặc 3.
- Thời điểm tưới thuốc thích hợp nhất là khi cây vừa lú đọt 3-5 cm.
- Thuốc dùng ức chế sinh trưởng để cây chủ động phân hóa mầm hoa là
chất Paclobutrazol loại 10% hoặc 15%. Liều lượng sử dụng: 10gr/1 m đường kính
tán loại 10%, thí dụ cây có đường kính tán 5m thì sử dụng 50gr Paclobutrazol 10%
tưới vào gốc.
- Cách tưới :
* Dùng bàn chải sắt đánh sạch gốc xoài cách mặt đất khoảng 30 cm.
* Dùng len đào một rãnh nhỏ sâu 10 cm, ngang 5 cm xung quanh gốc cây.
* Cân và pha toàn bộ lượng thuốc đã tính toán vào 3-5 lít nước sạch.
* Tưới dung dịch thuốc này lên thân cây khoảng 50 cm cho thuốc chảy dài
và đọng vào rãnh.
* Giữ ẩm 3-5 tuần lễ cho cây dễ hấp thu thuốc đã tưới.
* Sau đó phun MKP(0-52-34) 40gr/10 lít nước , phun 3 lần, cách nhau 7-10
ngày/lần.
* Sau 3 tháng phun Dola 02X liều lượng 50gr/10 lít nước để thúc cây ra hoa
đồng loạt.
2.2.2. Ra hoa chính vụ:
Ở ĐBSCL xoài thường ra hoa tự nhiên từ tháng 12-1dl và thu hoạch vào
trung tuần tháng 4 đến tháng 5 dl. Quan sát trong vườn thấy có một số cây tự
nhiên ra hoa. Cần cân đối nguồn lực có thể chia vườn ra 2-3 lần xịt kích thích ra
hoa Paclobutrazol 10%, cách 1-2 tuần để sau này dễ đối phó với thời tiết bất lợi và
giảm áp lực do phải tiêu thụ sản phẩm quá nhiều cùng một lúc.
2.2.3. Quy trình phun xịt để bảo vệ hoa và trái:
a. Phun lần 1 : Khi sau khi xử lý ra hoa được 2-3 tháng và khi cây có biểu
hiện sắp ra hoa, sử dụng 50g Dola 02X + 30g Manzate/10 lít nước. Sau đó 5-7
ngày phun bổ sung 30 gr Dola 02X/10 lít nước để cây ra hoa đồng loạt hơn.
b. Phun lần 2 : Khi phát hoa xoài vừa lú khoảng 3-5 cm (lú cựa gà). Giai
đoạn này có thể xuất hiện: rầy bông xoài, sâu ăn bông, bệnh thán thư nên sử dụng
các loại thuốc phối hợp như sau: Butyl + Polytrin P + Carbenzim + Botrac.
Nguyên tố Bo để gia tăng sức sống hạt phấn, hỗ trợ sự đậu trái.
