Coi chừng lây nhiễm vi khuẩn từ... sao Hỏa

Coi chừng lây nhiễm vi khuẩn từ... sao Hỏa

Sống không cần nước, chịu được nhiệt độ cao, có sức đề kháng rất

mạnh với đủ các loại chất độc hay tia cực tím, trơ lỳ với môi

trường axít hay những liều phóng xạ cực mạnh - đó là những thế

mạnh của các loại vi khuẩn sống trong vũ trụ. Nếu dự đoán của các

nhà khoa học đúng thì nguy cơ vi khuẩn từ vũ trụ tấn công trái đất

là chuyện hoàn toàn có thể xảy ra.

Có hay không sự tồn tại của vi khuẩn trên sao Hỏa?

Ai cũng biết tiểu thuyết Sao Hỏa tấn công của nhà văn Michael

Crichton nói về khả năng trái đất bị hủy hoại do các loại virut từ

sao Hỏa chỉ là một câu chuyện hư cấu. Tuy nhiên, câu chuyện này

vẫn dựa trên một nguyên tắc đúng: cơ thể con người rất mong

manh trước mọi cuộc tấn công của virut hay vi khuẩn, đặc biệt là

các loại virut, vi khuẩn lạ. Mặc dù cho đến nay, vấn đề có hay

không sự sống trên sao Hỏa vẫn còn đang được tranh cãi nhưng

với nhiều nhà khoa học, sự tồn tại của một số loại virut, vi khuẩn

đặc biệt trên sao Hỏa là hoàn toàn có thể khi người ta đã tìm thấy

dấu vết của chúng ở một số tảng thiên thạch có nguồn gốc từ sao

Hỏa (như tảng thiên thạch ALH8400). Một nhóm các nhà khoa học

Nga, đứng đầu là giáo sư Anatoli Pavlov của Viện Hàng không

quốc gia Nga, trong một bản báo cáo đưa ra năm 2002 đã khẳng

định rằng: Sự tồn tại của vi khuẩn trên sao Hỏa là có thật. Đó là

một loại vi khuẩn thuộc dạng kháng phóng xạ (Deinococcus

radiodurans - DR), có biệt danh "Conan the Bacterium”.

Vi khuẩn kháng phóng xạ DR được nhà bác học Arthur

W.Anderson (Mỹ) phát hiện năm 1956 trong lúc làm vô trùng các

đồ hộp thịt bò bằng cách chiếu tia bức xạ gamma cực mạnh. Ông

đã tỏ ra ngạc nhiên khi nhận thấy có một loài vi khuẩn không chết

dưới mức độ bức xạ này. Đã thế, chúng còn có khả năng chịu được

sự ôxy hóa hay tia cực tím cao gấp hàng trăm lần so với các liều

gây chết người. Sách kỷ lục Guinness cũng ghi nhận DR là loại vi

khuẩn sống dai và mạnh nhất: nó có thể chịu nổi lượng phóng xạ 5

triệu rads (con người khoẻ mạnh chỉ chịu nổi 1.000 rads). Trong

thời kỳ chiến tranh lạnh, cả Mỹ và Liên Xô đều dùng DR để thử

nghiệm những loại vũ khí hóa học và tia phóng xạ có sức huỷ diệt

cao.

Theo lập luận của nhóm GS. Pavlov, bề mặt sao Hoả thường được

xem là khô cằn nhưng lại chứa nhiều oxit sắt (Hematit). Chất này

có khuynh hướng kết hợp với những vật thể sống trong môi trường

nóng. Sao Hỏa cũng không có bầu khí quyển che chở khỏi những

tia cực tím của mặt trời. Nhưng DR lại chịu được tia cực tím ở liều

cao, nghĩa là bất cần tầng ozon. Về khả năng chịu đựng sự mất

nước, DR cũng là cao thủ. Với những đặc tính đó, vi khuẩn dạng

DR thừa sức chịu đựng những thử thách khắc nghiệt của môi

trường sao Hỏa. Ngay cả NASA cũng đã từng 3 lần tạo ra môi

trường y như môi trường của sao Hỏa (trong phòng thí nghiệm) và

thả DR vào đó. Kết quả, DR vẫn chịu đựng được. Như vậy, lấy gì

đảm bảo rằng vi khuẩn DR sẽ chịu thua trước mọi điều kiện sống

khắc nghiệt của sao Hỏa. Điều này cũng đồng nghĩa với việc, DR

có mặt trên sao Hỏa từ hàng triệu năm trước là hoàn toàn có cơ sở.

Vi khuẩn Deinococcus radiodurans.

Nguy cơ lây nhiễm là có thật

GS. Pavlov từng tiến hành rất nhiều thử nghiệm về sức chịu đựng

của vi khuẩn E.Coli trước các tia phóng xạ và nhận thấy rằng,

chúng có thể “rèn luyện” khả năng chịu đựng trước sự thay đổi của

môi trường. Càng về sau, các thế hệ vi khuẩn càng có khả năng

chịu đựng tốt hơn gấp nhiều lần so với cha mẹ chúng và càng trở

nên nguy hiểm. Trong khi đó, lượng phóng xạ trên sao Hỏa rất cao

và nhiều vi khuẩn lại ngủ yên từ hàng trăm nghìn năm nay. Vậy

chúng sẽ nguy hiểm đến cỡ nào? Sự quay của sao Hỏa cũng tạo ra

những sự biến thiên về khí hậu (y như trái đất), sẽ tạo điều kiện

“ngủ đông” cho đủ loại vi khuẩn. Đến một lúc nào đó, nhiệt độ

tăng cao sẽ làm vi khuẩn thức tỉnh và sinh sôi dữ đội. Khi đó, trái

đất có nguy cơ lãnh đủ mọi nguồn lây nhiễm. Chúng có thể lây

nhiễm sang trái đất trong quá trình con người đi lại giữa trái đất và

sao Hỏa hay lấy những mẫu đất đá từ sao Hỏa đem về phục vụ quá

trình nghiên cứu. Chúng cũng có thể đến từ những thiên thạch và

chạm vào sao Hỏa, sau đó lang thang trong vũ trụ rồi rơi xuống trái

đất...

Có một điều mà các nhà thiên văn cảnh báo: các trận mưa thiên

thạch xuống các hành tinh (kể cả trái đất) diễn ra ngày càng nhiều

hơn, do sự thay đổi của hệ mặt trời. Những tế bào sống bám vào

các thiên thạch có thể chịu đựng nổi nhiều cuộc du hành khủng

khiếp và sinh sôi nảy nở một khi rơi xuống hành tinh chúng ta.

Nhiệt độ thấp trong không gian, nhiệt độ cao khi va chạm, nước

quá mặn hay không có nước, tia cực tím hay tia vũ trụ đều chẳng là

gì so với những loại vi khuẩn như DR. Người ta từng ngạc nhiên vì

những loại vi khuẩn xuất khẩu từ trái đất đã sống được trên mặt

trăng. Trong các lò phản ứng hạt nhân, có những nơi nóng ẩm và

trở thành nơi trú ngụ ưa thích của DR. Môi trường sao Hoả - trong

chừng mực nào đó - giống như vậy. Đây cũng có thể là môi trường

trú ngụ ưa thích của DR.

Nhiều loại vi khuẩn cũng đã được đưa vào tro núi lửa - thậm chí

nham thạch núi lửa Hawaii - để xem khả năng tồn tại ra sao. Vài

loại vi khuẩn, trong đó có DR đã sinh sôi mạnh hơn trước. Đối với

vi khuẩn E. Coli, trong môi trường ẩm và có nhiệt độ 37oC, nó chỉ

cần 20 phút để phân chia. Như vậy với DR, điều gì sẽ xảy ra nếu

nó gặp nhiệt độ lý tưởng? Dù sao, nhiều lý thuyết quan trọng về

sao Hỏa đã ra đời, trong đó có giả thuyết cho rằng sự sống (hoặc ít

ra là môi trường sống) của hành tinh đỏ rất giống với môi trường

sống của trái đất. Nếu sự sống đã phát sinh trên sao Hỏa cách đây

vài tỷ năm thì sao? Điều đó có nghĩa là: vi khuẩn DR và những

“đồng sự” của nó hoàn toàn có thể chờ thời cơ!

Trước nguy cơ lây nhiễm các vi khuẩn lạ từ sao Hỏa, một ủy ban

có tên rất kỳ lạ đã được thành lập: Ủy ban quốc tế chống khứ hồi

mẫu vật lây nhiễm (ICAMSR), nhằm lý giải và nghiên cứu rõ ràng

mọi dạng sinh vật sống trên sao Hỏa. ICAMSR cũng liên tục đưa

ra cảnh báo rằng những câu chuyện trong phim viễn tưởng khoa

học rất có thể sẽ thành sự thật một khi các máy móc và con người

từ sao Hỏa quay về. Vi khuẩn sẽ bám vào và hạ cánh dễ dàng

xuống trái đất. Khi đó, hành tinh xanh sẽ bị vi khuẩn DR (và nhiều

loại khác) tàn phá dữ dội