BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH
HỌC VIỆN ÂM NHẠC QUỐC GIA VIỆT NAM
LÊ THỊ THƠ
GIẢNG DẠY CÁC CA KHÚC MANG ÂM HƯỞNG
DÂN CA MIỀN TRUNG TRONG ĐÀO TẠO THANH NHẠC
TẠI HỌC VIỆN ÂM NHẠC QUỐC GIA VIỆT NAM
LUẬN ÁN TIẾN SĨ ÂM NHẠC HỌC
Hà Nội, 2022
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH
HỌC VIỆN ÂM NHẠC QUỐC GIA VIỆT NAM
LÊ THỊ THƠ
GIẢNG DẠY CÁC CA KHÚC MANG ÂM HƯỞNG
DÂN CA MIỀN TRUNG TRONG ĐÀO TẠO THANH NHẠC
TẠI HỌC VIỆN ÂM NHẠC QUỐC GIA VIỆT NAM
Ngành: Âm nhạc học
Mã số: 62210201
LUẬN ÁN TIẾN SĨ ÂM NHẠC HỌC
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Bình Định
Hà Nội, 2022
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận án "Giảng dạy các ca khúc mang âm hưởng dân
ca miền Trung trong đào tạo thanh nhạc tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt
Nam" là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Thông tin, số liệu trích dẫn trong
luận án đều được chỉ rõ nguồn gốc. Kết quả nghiên cứu của luận án là khách
quan, trung thực và chưa từng được sử dụng để bảo vệ lấy bất kỳ học vị, đề tài
nào khác.
Hà Nội, ngày tháng năm 2022
Tác giả luận án
Lê Thị Thơ
i
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................................... 1
2. Tổng quan các công trình và khoảng trống nghiên cứu .......................................... 3
3. Mục tiêu nghiên cứu .............................................................................................. 10
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ......................................................................... 11
5. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................... 12
6. Ý nghĩa khoa học của đề tài .................................................................................. 13
7. Bố cục luận án ....................................................................................................... 13
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN .................................................. 14
1.1. Cơ sở lý luận của đề tài .................................................................................... 14
1.1.1. Các kỹ thuật thanh nhạc cơ bản trong giảng dạy, đào tạo thanh nhạc chuyên
nghiệp ........................................................................................................................ 14
1.1.2. Một số vấn đề về phát âm và ngữ điệu trong tiếng Việt có liên quan tới nghệ
thuật ca hát ................................................................................................................ 16
1.1.3. Ca khúc mang âm hưởng dân ca miền Trung ................................................. 17
1.1.4. Đặc điểm cơ bản của một số làn điệu dân ca thường được sử dụng trong các ca
khúc mang âm hưởng dân ca miền Trung ................................................................. 19
1.1.5. Giảng dạy ca khúc mang âm hưởng dân ca miền Trung trong đào tạo thanh
nhạc chuyên nghiệp ................................................................................................... 30
1.2. Thực trạng giảng dạy ca khúc mang âm hưởng dân ca miền Trung tại Học
viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam .......................................................................... 32
1.2.1. Cơ cấu tổ chức, giảng viên và sinh viên Thanh nhạc tại Học viện ................ 32
1.2.2. Thực trạng giảng dạy ca khúc mang âm hưởng dân ca miền Trung ............... 35
1.2.3. Những hạn chế, bất cập trong giảng dạy các ca khúc mang âm hưởng dân ca
miền Trung ................................................................................................................ 51
ii
Chương 2. ĐẶC ĐIỂM THANH NHẠC CỦA CÁC CA KHÚC MANG ÂM
HƯỞNG DÂN CA MIỀN TRUNG........................................................................ 58
2.1. Đặc điểm về nội dung, ca từ, ngữ điệu, cách phát âm nhả chữ và sử dụng
giọng hát trong các ca khúc mang âm hưởng dân ca miền Trung ..................... 58
2.1.1. Đặc điểm về nội dung và đề tài sáng tác ......................................................... 58
2.1.2. Đặc điểm về cấu trúc ca từ, ngữ điệu và cách phát âm nhả chữ ..................... 60
2.1.3. Đặc điểm về sử dụng giọng hát ....................................................................... 63
2.2. Đặc điểm về cách hát và kỹ thuật thanh nhạc ............................................... 66
2.2.1. Cách hát phương Tây vận dụng kỹ thuật thanh nhạc Belcanto ...................... 66
2.2.2. Cách hát Việt Nam vận dụng các kỹ thuật thanh nhạc theo truyền thống âm
nhạc dân tộc ............................................................................................................... 69
2.2.3. Sự kết hợp giữa cách hát phương Tây với cách hát Việt Nam ....................... 74
2.3. Đặc điểm về thể hiện sắc thái, cảm xúc trong các ca khúc mang âm hưởng
dân ca miền Trung .................................................................................................. 81
2.3.1. Đối với ca khúc mang âm hưởng dân ca Thanh Hóa ...................................... 81
2.3.2. Đối với ca khúc mang âm hưởng dân ca Nghệ Tĩnh ...................................... 84
2.3.3. Đối với ca khúc mang âm hưởng dân ca Bình Trị Thiên ................................ 87
2.3.4. Đối với ca khúc mang âm hưởng dân ca Nam Trung bộ ................................ 88
2.4. Kinh nghiệm thể hiện ca khúc mang âm hưởng dân ca miền Trung qua thực
tế biểu diễn của một số ca sĩ, nghệ sĩ thành danh ................................................. 90
2.4.1. Kinh nghiệm thể hiện từ các nữ ca sĩ, nghệ sĩ ................................................ 90
2.4.2. Kinh nghiệm thể hiện từ các nam ca sĩ, nghệ sĩ .............................................. 92
2.4.3. Một số nhận định rút ra từ kinh nghiệm thể hiện ca khúc của các ca sĩ, nghệ sĩ
thành danh ................................................................................................................. 94
Chương 3. GIẢI PHÁP GIẢNG DẠY VÀ THỰC NGHIỆM ............................. 97
3.1. Giải pháp giảng dạy các ca khúc mang âm hưởng dân ca miền Trung trong
đào tạo thanh nhạc tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam .......................... 97
3.1.1. Giải pháp lựa chọn và sắp xếp ca khúc đưa vào giảng dạy ............................ 97