VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
LÝ NGỌC HIẾU
ĐĂNG KÝ KINH DOANH CỦA HỘ KINH DOANH
THEO PHÁP LUẬT DOANH NGHIỆP TỪ THỰC TIỄN
QUẬN 8, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT KINH TẾ
HÀ NỘI - 2021
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
LÝ NGỌC HIẾU
ĐĂNG KÝ KINH DOANH CỦA HỘ KINH DOANH
THEO PHÁP LUẬT DOANH NGHIỆP TỪ THỰC TIỄN
QUẬN 8, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Ngành: Luật Kinh tế
Mã số: 8.38.01.07
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
TS. NGUYỄN THANH LÝ
HÀ NỘI - 2021
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong nền kinh tế thị trường, hoạt động kinh doanh thương mại sẽ ít
nhiều tác động đến lợi ích chung của cộng đồng và xã hội; góp phần hình
thành và phát triển thể chế kinh tế thị trường, bảo đảm vai trò quản lý của nhà
nước trong các lĩnh vực, ngành nghề có liên quan. Ngoài hệ thống các loại
hình doanh nghiệp được thành lập theo Luật Doanh nghiệp thì hộ kinh doanh
là mô hình pháp lý khá phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế, văn hóa, xã
hội của Việt Nam. Hộ kinh doanh đã gắn liền với quá trình phát triển kinh tế
nhiều thành phần của nước ta với một số tên gọi, cụ thể như: hộ kinh doanh cá
thể, hộ tiểu công nghiệp, hộ gia đình, hộ kinh doanh. Cùng với quá trình tăng
trưởng, phát triển của nhiều thành phần kinh tế trong thời gian vừa qua, khu
vực kinh tế tư nhân trong đó có hộ kinh doanh ngày càng tăng về số lượng và
đa dạng về ngành nghề kinh doanh; loại hình hộ kinh doanh đã khẳng định vị
trí rất quan trọng trong nền kinh tế nước ta, đã đạt và hiện tiếp tục đạt nhiều
thành tựu đáng kể như: sử dụng một cách tối ưu nguồn nhân lực lao động xã
hội, đóng góp thiết thực vào giải quyết việc làm, đảm bảo an sinh xã hội,
tham gia xóa đói giảm nghèo. Việc sản xuất, kinh doanh của hộ kinh doanh đa
dạng, nhiều ngành nghề, đủ các mặt hàng, nhiều sản phẩm truyền thống tiếp
tục được hộ kinh doanh giữ gìn và phát triển. Do hộ kinh doanh có quy mô
nhỏ, gọn mang tính chất gia đình hoặc liên kết nhóm nên không tốn nhiều chi
phí, không phát sinh nhiều thủ tục hành chính trong quá trình khởi nghiệp, áp
dụng hình thức nộp thuế theo tỷ lệ doanh thu rất thuận tiện và giản đơn, đặc
biệt là có thể không sử dụng nhiều lao động. Pháp luật doanh nghiệp hiện
hành đã cụ thể hóa quyền tự do kinh doanh của công dân theo Hiến pháp năm
2013; Luật Doanh nghiệp năm 2014 hướng đến mục tiêu đơn giản hóa tối đa
về trình tự, thủ tục cho các chủ thể kinh doanh; bên cạnh đó, Luật Doanh
2
nghiệp năm 2020 đã đưa hộ kinh doanh ra ngoài sự điều chỉnh, giao cho
Chính phủ quy định việc đăng ký và hoạt động của loại hình kinh doanh này.
Vì xác định rõ vai trò, vị thế của hộ kinh doanh trong quá trình đổi mới phát
triển đất nước, Đảng và Nhà nước đã có nhiều chủ trương, chính sách, quy
định pháp luật tạo điều kiện thuận lợi trong vận hành và phát triển kinh tế đối
với loại hình hộ kinh doanh.
Tuy nhiên, thực tiễn hiện nay cho thấy từ khái niệm đến địa vị, trách
nhiệm pháp lý của hộ kinh doanh đều chưa rõ ràng, cụ thể. Bên cạnh đó, hộ
kinh doanh còn gặp nhiều hạn chế như mặc dù được kinh doanh ở nhiều địa
điểm nhưng không được mở chi nhánh, văn phòng đại diện, không có quy
định về thủ tục giải thể, phá sản…; Quy định pháp luật hiện nay đã có nhiều
khuyến khích, tạo thuận lợi cho các hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh
nghiệp. Nhưng trong thực tiễn áp dụng pháp luật còn nhiều lúng túng và khó
khăn, chưa thật sự tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển đổi loại hình từ hộ
kinh doanh lên doanh nghiệp và đăng ký kinh doanh của các hộ kinh doanh.
Trước những bất cập hiện nay, việc tiếp tục hoàn thiện pháp luật về hộ kinh
doanh nhằm minh bạch, rõ ràng, đảm bảo về mặt pháp lý là rất cần thiết; qua
đó nhà nước sẽ tối đa hóa các nguồn lực, giảm thiểu, tiến đến xóa bỏ những
hạn chế với hộ kinh doanh để hoạt động đăng ký kinh doanh của hộ kinh
doanh đơn giản và tiện ích, khả thi và hiệu quả nhất.
Vì những lý do trên nên học viên lựa chọn đề tài: “Đăng ký kinh doanh
của hộ kinh doanh theo Pháp luật Doanh nghiệp từ thực tiễn Quận 8, Thành
phố Hồ Chí Minh” để thực hiện luận văn thạc sĩ luật kinh tế. Luận văn đã
hướng đến quá trình tìm hiểu, nghiên cứu, so sánh và đi sâu phân tích luận cứ
khoa học, nhiều luận điểm, thực tiễn pháp lý của hộ kinh doanh về việc đăng
ký kinh doanh nhằm đề xuất, kiến nghị hoàn thiện pháp luật về đăng ký kinh
doanh của hộ kinh doanh đảm bảo phù hợp với thực tiễn.