BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM
NGUYỄN THÁI HÀ
QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
VIỆT NAM TRONG HỘI NHẬP KINH TẾ
TOÀN CẦU
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2007
1
Môc lôc
Danh môc c¸c ký hiªu, ch÷ viÕt t¾t
Danh môc c¸c b¶ng, biÓu
Danh môc c¸c h×nh vÏ, ®å thÞ
Më ®Çu
Ch−¬ng 1  Lý luËn tæng quan vÒ Ng©n s¸ch Nhμ n−íc (NSNN) vμ qu¶n lý chi
NSNN ViÖt Nam trong héi nhËp kinh tÕ…………………………………………..1
1.1. Quan niÖm NSNN vμ qu¶n lý NSNN trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng………………1
1.1.1. Quan niÖm NSNN trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng………………………………..1
1.1.2. Qu¶n lý NSNN trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng…………………………………...3
1.2. Thu vμ qu¶n lý thu NSNN…………………………………………………….….5
1.2.1. Néi dung thu NSNN……………………………………………………………5
1.2.2. Nguyªn t¾c qu¶n lý thu NSNN…………………………………………………5
1.3. Chi vμ qu¶n lý chi NSNN…………………………………………………………5
1.3.1. Néi dung chi NSNN…………………………………………………………….5
1.3.2. Nguyªn t¾c qu¶n lý chi NSNN…………………………………………………6
1.4. Ph©n cÊp qu¶n lý NSNN………………………………………………………….8
1.5. Môc lôc NSNN……………………………………………………………………8
1.6. Chu tr×nh vμ qu¶n lý chu tr×nh NSNN……………………………………………..9
KÕt luËn ch−¬ng 1…………………………………………………………………….11
Ch−¬ng 2  Thùc tr¹ng qu¶n lý chi NSNN ViÖt Nam……………………………12
2.1. Thùc tr¹ng qu¶n lý chi NSNN ViÖt Nam giai ®o¹n 1986 – 2000………………12
2.1.1. §Æc ®iÓm kinh tÕ x· héi………………………………………………………..12
2.1.2. Thùc tr¹ng qu¶n lý NSNN giai ®o¹n nμy………………………………………13
2.2. Thùc tr¹ng qu¶n lý chi NSNN tõ n¨m 2000 ®Õn nay…………………………….16
2.2.1. §Æc ®iÓm kinh tÕ x· héi………………………………………………………..16
2.2.2. Nh÷ng thμnh tùu trong qu¶n lý NSNN nãi chung vμ qu¶n lý chi ng©n s¸ch nhμ
n−íc nãi riªng…………………………………………………………………………19
2.2.3. Nh÷ng tån t¹i trong qu¶n lý chi NSNN…………………………………………22
2.2.3.1. Nh÷ng khã kh¨n kh¸ch quan…………………………………………………22
2.2.3.2. Nh÷ng tån t¹i mang tÝnh chÊt chñ quan………………………………………24
2.2.3.2.1. Trong viÖc ph©n cÊp qu¶n lý NSNN………………………………………...24
Qu¶n lý chi Ng©n s¸ch Nhμ n−íc ViÖt Nam trong héi nhËp kinh tÕ toμn cÇu
2
2.2.3.2.2. Trong viÖc lËp dù to¸n NSNN………………………………………………26
2.2.3.2.3. Trong HÖ thèng ®Þnh møc ph©n bæ NSNN………………………………….29
2.2.3.2.4. Trong viÖc kiÓm to¸n, quyÕt to¸n NSNN…………………………………...30
2.2.3.2.5. Trong néi dung chi th−êng xuyªn…………………………………………..32
2.2.3.2.6. Trong néi dung chi ®Çu t− ph¸t triÓn cho x©y dùng c¬ b¶n…………………38
2.2.3.2.7. Trong viÖc xö lý béi chi NSNN……………………………………………..47
2.2.3.2.8. Trong viÖc thùc hiÖn c¸c néi dung kh¸c…………………………………….48
KÕt luËn ch−¬ng 2……………………………………………………………………..49
Ch−¬ng 3 - Qu¶n lý chi NSNN - Nh÷ng gi¶i ph¸p trong thêi kú héi nhËp……….50
3.1. Ph−¬ng h−íng vμ môc tiªu cña Nhμ n−íc vÒ qu¶n lý ng©n s¸ch…………………50
3.2. Nh÷ng gi¶i ph¸p vÒ qu¶n lý chi NSNN thêi kú héi nhËp…………………………51
3.2.1. Hoμn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt liªn quan ®Õn NSNN vμ ph¸t huy quyÒn h¹n vμ
nhiÖm vô cña Quèc héi ®èi víi NSNN………………………………………………...51
3.2.2. §æi míi c«ng t¸c kÕ ho¹ch hãa kÕt hîp víi ph¸t huy hiÖu qu¶ qu¶n lý chi NSNN
th«ng qua kÕt hîp lËp dù to¸n NSNN gi÷a ph−¬ng ph¸p lËp ng©n s¸ch theo kho¶n môc,
theo ch−¬ng tr×nh vμ theo kÕt qu¶ ®Çu ra……………………………………………..53
3.2.3. §Èy m¹nh x· héi hãa c¸c dÞch vô c«ng………………………………………..60
3.2.4. Béi chi NSNN, môc tiªu vμ ph−¬ng h−íng thùc hiÖn………………………….64
3.2.5. N©ng cao tÝnh minh b¹ch, t¨ng c−êng gi¸m s¸t vμ cã chÕ tμi râ rμng trong ®iÒu
hμnh NSNN……………………………………………………………………………65
3.2.5.1. N©ng cao tÝnh minh b¹ch vμ quy ®Þnh chÕ tμi râ rμng………………………..65
3.2.5.2. T¨ng c−êng vai trß gi¸m s¸t cña c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn………………..67
3.2.5.3. TËn dông vμ n©ng cao hiÖu qu¶ gi¸m s¸t tõ c«ng chóng……………………..68
3.2.6. T¨ng c−êng øng dông c«ng nghÖ th«ng tin trong qu¶n lý NSNN………………70
KÕt luËn ch−¬ng 3…………………………………………………………………….71
KÕt luËn
Tμi liÖu tham kh¶o
Qu¶n lý chi Ng©n s¸ch Nhμ n−íc ViÖt Nam trong héi nhËp kinh tÕ toμn cÇu
3
Danh môc c¸c b¶ng, biÓu
B¶ng 2.1 - Tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ ViÖt Nam so víi mét sè n−íc trong khu vùc
B¶ng 2.2 - Sè liÖu chi Ng©n s¸ch Nhμ n−íc thùc tÕ giai ®o¹n 2001 - 2007
B¶ng 2.3 - C¬ cÊu thu, chi Ng©n s¸ch ®Þa ph−¬ng so víi tæng thu chi NSNN giai
®o¹n 2001 - 2007
B¶ng 2.4 - Sè liÖu chi c¶i c¸ch tiÒn l−¬ng mét sè n¨m
B¶ng 2.5 - C¸ch x¸c ®Þnh béi chi theo th«ng lÖ quèc tÕ giai ®o¹n 2003 - 2007
Danh môc c¸c h×nh vÏ, ®å thÞ
BiÓu ®å 2.1 - T¨ng tr−ëng GDP giai ®o¹n 2000 - 2005
BiÓu ®å 2.2 - C¬ cÊu vèn ®Çu t− toμn x· héi giai ®o¹n 2001 - 2005
BiÓu ®å 2.3 - C¬ cÊu vèn ®Çu t− tõ NSNN so víi c¸c lo¹i vèn tõ khu vùc Nhμ n−íc
giai ®o¹n 2001 - 2005
BiÓu ®å 2.4 - Sè liÖu quyÕt to¸n so víi dù to¸n thu NSNN giai ®o¹n 2002 - 2006
BiÓu ®å 2.5 - Sè liÖu quyÕt to¸n so víi dù to¸n thu NSNN giai ®o¹n 2002 - 2006
BiÓu ®å 2.6 - Thu ng©n s¸ch tõ dÇu th« so víi tæng thu ng©n s¸ch giai ®o¹n 2000 -
2007
BiÓu ®å 2.7 - C¬ cÊu chi cho gi¸o dôc trong tæng chi NSNN giai ®o¹n 2000 - 2007
BiÓu ®å 2.8 - Sè liÖu chi §Çu t− x©y dùng c¬ b¶n so víi chi §Çu t− ph¸t triÓn vμ
tæng chi NSNN giai ®o¹n 2000 - 2007
S¬ ®å 3.1 - H−íng tíi lËp NSNN trung vμ dμi h¹n.
Qu¶n lý chi Ng©n s¸ch Nhμ n−íc ViÖt Nam trong héi nhËp kinh tÕ toμn cÇu
4
Më ®Çu
Bèi c¶nh toμn cÇn hãa kinh tÕ kh«ng cho phÐp ViÖt Nam t¸ch m×nh biÖt lËp víi
céng ®ång thÕ giíi, mμ ph¶i chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ khu vùc vμ thÕ giíi, chñ ®éng
khai th¸c nh÷ng yÕu tè thuËn lîi tõ bªn ngoμi, nç lùc ph¸t huy ®−îc néi lùc ®Ó tiÕn lªn
phÝa tr−íc. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, cã thÓ thÊy nh÷ng vÊn ®Ò nh− héi nhËp, c¶i c¸ch,
®æi míi xuÊt hiÖn th−êng xuyªn vμ gÇn nh− trë nªn quen thuéc víi tÊt c¶ mäi ng−êi
trong mäi khÝa c¹nh cña ®êi sèng kinh tÕ x· héi. Vμ qu¶ thËt, ®ã còng chÝnh lμ nh÷ng
g× ®Êt n−íc ta ®ang h−íng ®Õn, víi khao kh¸t dμnh ®−îc nh÷ng thμnh tùu ngμy cμng tèt
®Ñp h¬n, lín lao h¬n.
B−íc vμo héi nhËp kinh tÕ toμn cÇu, víi t− c¸ch lμ thμnh viªn cña Tæ chøc
Th−¬ng m¹i ThÕ giíi WTO, ViÖt Nam cã rÊt nhiÒu viÖc ph¶i lμm, víi môc tiªu to lín
tr−íc m¾t lμ tho¸t khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn tr−íc n¨m 2010, t¹o ®μ ph¸t triÓn ®Ó
®Õn n¨m 2020 c¬ b¶n trë thμnh mét n−íc c«ng nghiÖp. §Ó thùc hiÖn ®−îc môc tiªu nμy
th× mét trong nh÷ng nhiÖm vô quan träng lμ ViÖt Nam cÇn ph¶i x©y dùng ®−îc mét nÒn
tμi chÝnh quèc gia ®ñ m¹nh ®Ó ®iÒu tiÕt vÜ m«, thóc ®Èy t¨ng tr−ëng kinh tÕ nhanh vÒ
bÒn v÷ng, gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi. Nh− vËy, ®iÒu nμy còng ®ång nghÜa víi chÝnh
s¸ch tμi chÝnh - ng©n s¸ch cÇn ®−îc ®æi míi, phï hîp h¬n víi c¬ chÕ thÞ tr−êng trong
®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
§©y lμ lÜnh vùc mμ Häc viªn thùc sù quan t©m vμ Häc viªn ®· lùa chän §Ò tμi
“Qu¶n lý chi Ng©n s¸ch Nhμ n−íc ViÖt Nam trong héi nhËp kinh tÕ toμn cÇu” ®Ó lμm ®Ò
tμi thùc hiÖn LuËn v¨n cña m×nh. Trong LuËn v¨n, ph¹m vi ®−îc nghiªn cøu lμ lÜnh vùc
chi Ng©n s¸ch Nhμ n−íc tõ n¨m 1986 ®Õn nay, víi träng t©m lμ tõ n¨m 2000 ®Õn nay.
LuËn v¨n gåm cã ba ch−¬ng tËp trung vμo ba néi dung Lý luËn tæng quan vÒ Ng©n s¸ch
Nhμ n−íc, Thùc tr¹ng qu¶n lý chi Ng©n s¸ch Nhμ n−íc ViÖt Nam vμ Nh÷ng gi¶i ph¸p
vÒ qu¶n lý chi Ng©n s¸ch Nhμ n−íc. Trong ®ã, Ch−¬ng 2 nªu lªn nh÷ng thμnh tùu vÒ
Qu¶n lý chi Ng©n s¸ch Nhμ n−íc ViÖt Nam trong héi nhËp kinh tÕ toμn cÇu