ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT
TRƢƠNG NGỌC SƠN
QUYÒN CON NG¦êI
TRONG T¹M GI÷, T¹M GIAM Vµ THI HµNH ¸N H×NH Sù -
QUA THùC TIÔN THµNH PHè H¶I PHßNG
Chuyên ngành: Lý luận và lịch sử nhà nƣớc và pháp luật
Mã số: 60 38 01 01
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
Cán bộ hướng dẫn khoa học: PGS. TS. NGUYỄN NGỌC CHÍ
HÀ NỘI - 2014
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ
công trình nào khác. Các số liệu,ví dụ và trích dẫn trong Luận văn đảm
bảo tính chính xác, tin cậy và trung thực. Tôi đã hoàn thành tất cả các
môn học và đã thanh toán tất cả các nghĩa vụ tài chính theo quy định của
Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội.
Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để tôi
có thể bảo vệ Luận văn.
Xin chân thành cảm ơn!
NGƯỜI CAM ĐOAN
Trƣơng Ngọc Sơn
MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Danh mục các từ viết tắt
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
Chƣơng 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ QUYỀN CỦA NGƢỜI
BỊ TẠM GIỮ, TẠM GIAM VÀ THI HÀNH HÌNH PHẠT TÙ ....... 12
1.1. Khái niệm quyền con ngƣời của ngƣời bị tạm giữ, tạm giam
và thi hành hình phạt tù .................................................................. 12
1.1.1. Người bị tạm giữ, tạm giam và thi hành hình phạt tù ........................ 12
1.1.2. Cơ sở hình thành và phát triển quyền con người của người bị tạm
giữ, tạm giam và chấp hành hình phạt tù ........................................... 15
1.1.3. Đặc điểm và định nghĩa về quyền con người của người bị tạm
giữ, tạm giam và thi hành án hình phạt tù .......................................... 22
1.2. Bảo đảm quyền con ngƣời của ngƣời bị tạm giữ, tạm giam và
chấp hành hình phạt tù .................................................................... 27
1.2.1. Đảm bảo bằng pháp luật ..................................................................... 27
1.2.2. Đảm bảo việc thực thi pháp luật ........................................................ 38
1.2.3. Cơ chế kiểm soát việc thực thi pháp luật ........................................... 45
Chƣơng 2: CÁC TIÊU CHÍ QUỐC TẾ VỀ QUYỀN CỦA NGƢỜI BỊ
TẠM GIỮ, TẠM GIAM VÀ CHẤP HÀNH HÌNH PHẠT TÙ ........ 49
2.1. Hệ thống các văn bản pháp luật quốc tế về quyền của ngƣời
bị tạm giữ, tạm giam và chấp hành hình phạt tù .......................... 49
2.1.1. Tuyên ngôn nhân quyền của Liên hợp quốc, 1948 ............................ 49
2.1.2. Các văn bản pháp luật quốc tế khác ................................................... 49
2.2. Các quyền của ngƣời bị tạm giữ, tạm giam và chấp hành
hình phạt tù theo pháp luật Việt Nam theo tiêu chí quốc tế ........ 51
2.2.1. Quyền sống ......................................................................................... 51
2.2.2. Quyền được bảo vệ không bị tra tấn, đối xử tàn bạo ......................... 53
2.2.3. Quyền được bảo vệ không bị bắt làm nô lệ hay bị hạ nhục ............... 53
2.2.4. Quyền được xét xử công bằng ........................................................... 55
2.2.5. Quyền được đối xử nhân đạo, tôn trọng phẩm giá của những
người bị tước quyền tự do .................................................................. 56
2.2.6. Quyền được thừa nhận bình đẳng trước pháp luật ............................. 57
2.2.7. Quyền được hưởng an ninh ................................................................ 58
2.2.8. Quyền được hưởng và duy trì tiêu chuẩn sống .................................. 59
2.2.9. Quyền về sức khỏe ............................................................................. 60
2.2.10. Quyền được giáo dục ......................................................................... 62
Chƣơng 3: THỰC TRẠNG VÀ CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO
VIỆC BẢO ĐẢM QUYỀN CỦA NGƢỜI BỊ TẠM GIỮ,
TẠM GIAM VÀ NGƢỜI CHẤP HÀNH HÌNH PHẠT TÙ Ở
VIỆT NAM ........................................................................................ 64
3.1. Hệ thống các qui định của pháp luật .............................................. 64
3.1.1. Hiến pháp ........................................................................................... 64
3.1.2. Văn bản luật........................................................................................ 65
3.1.3. Văn bản dưới luật ............................................................................... 67
3.2. Thực tiễn việc bảo đảm quyền con ngƣời của ngƣời bị tạm
giữ, tạm giam, ngƣời chấp hành hình phạt tù ở Hải phòng ......... 68
3.2.1. Những bất cập trong việc thực hiện quyền con người khi bị tạm
giữ, tạm giam, thi hành án hình sự ..................................................... 68
3.2.2. Những vi phạm đối với quyền của người bị tạm giữ, tạm giam,
thi hành hình phạt tù thường gặp ....................................................... 74
3.3. Hoàn thiện pháp luật về quyền của ngƣời bị tạm giữ, tạm
giam và chấp hành hình phạt tù và các giải pháp nâng cao
hiệu quả thực thi các quyền đó ....................................................... 81
3.3.1. Những yêu cầu, đòi hỏi trong tình hình hiện nay ............................... 81
3.3.2. Hoàn thiện các quy định pháp luật ..................................................... 88
3.3.3. Các giải pháp khác nâng cao đảm bảo về quyền con người ............ 100
KẾT LUẬN .................................................................................................. 106
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 107