TRƯỜNG THPT ĐÀO SƠN TÂY
TỔ HÓA HỌC
Lý thuyết & Bài tập
KHTN
Họ và tên : ………………………………………………………………………………..…..
Lớp: …………..…..
Tài liệu lưu hành nội bộ
Tháng 9/2021
MỤC LỤC
A. LÝ THUYẾT ......................................................................................................................................................................................... 1
Chương 1: ESTE – LIPIT ..................................................................................................................................................................... 1
BÀI : ESTE ........................................................................................................................................................................................... 1
BÀI : LIPIT ........................................................................................................................................................................................... 2
Chương 2: CACBOHIDRAT ................................................................................................................................................................ 4
Chương 3: AMIN, AMINO AXIT, PROTEIN .................................................................................................................................. 6
BÀI: AMIN ........................................................................................................................................................................................... 6
BÀI : AMINOAXIT ............................................................................................................................................................................. 8
BÀI : PEPTIT VÀ PROTEIN ........................................................................................................................................................... 9
Chương 4: POLIME VÀ VẬT LIỆU POLIME .............................................................................................................................. 11
Chương 5: ĐẠI CƯƠNG KIM LOẠI ............................................................................................................................................... 15
BÀI : V󰈾 TR KIM LOẠI TRONG B󰈪NG HỆ TH󰉁NG TU󰈬N HOÀN C󰈫U TẠO C󰉍A KIM LOẠI .............................. 15
BÀI : TNH CH󰈫T C󰉍A KIM LOẠI – DY ĐIỆN HA C󰉍A KIM LOẠI ......................................................................... 15
BÀI : SỰ ĂN MÒN KIM LOẠI ..................................................................................................................................................... 16
BÀI : ĐIỀU CHẾ KIM LOẠI ......................................................................................................................................................... 17
Chương 6: KIM LOẠI KIỀM – KIỀM THỔ - NHÔM ................................................................................................................. 18
BÀI : KIM LOẠI KIỀM ................................................................................................................................................................... 18
BÀI : HỢP CH󰈫T KIM LOẠI KIỀM ........................................................................................................................................... 19
BÀI : KIM LOẠI KIỀM THỔ ........................................................................................................................................................ 20
BÀI : HỢP CH󰈫T KIM LOẠI KIỀM THỔ ................................................................................................................................. 20
BÀI : NƯỚC CỨNG ........................................................................................................................................................................ 21
BÀI : NHÔM ..................................................................................................................................................................................... 21
BÀI : HỢP CH󰈫T C󰉍A NHÔM .................................................................................................................................................... 23
Chương 7: SẮT – CROM – ĐỒNG .................................................................................................................................................. 23
BÀI : SẮT ........................................................................................................................................................................................... 23
BÀI : HỢP CH󰈫T SẮT ................................................................................................................................................................... 24
BÀI : HỢP KIM C󰉍A SẮT............................................................................................................................................................. 25
BÀI : CROM ...................................................................................................................................................................................... 26
BÀI : HỢP CH󰈫T C󰉍A CROM ..................................................................................................................................................... 27
BÀI : ĐỒNG VÀ HỢP CH󰈫T ........................................................................................................................................................ 27
Chương 8: PHÂN BIỆT MỘT S󰉁 CH󰈫T VÔ CƠ ........................................................................................................................ 28
BÀI : NHẬN BIẾT MỘT S󰉁 ION TRONG DUNG D󰈾CH ...................................................................................................... 28
Chương 9: HA HỌC VỚI CÁC V󰈫N ĐỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ - X HỘI - MÔI TRƯỜNG ................................... 29
B. BÀI TẬP ............................................................................................................................................................................................. 30
CHƯƠNG 1: ESTE – LIPIT .............................................................................................................................................................. 30
CHƯƠNG 2: CACBOHIDRAT .......................................................................................................................................................... 40
CHƯƠNG 3: AMIN – AMINOAXIT – PROTEIN ........................................................................................................................ 50
CHƯƠNG 4: POLIME ......................................................................................................................................................................... 59
CHƯƠNG 5: ĐẠI CƯƠNG KIM LOẠI ............................................................................................................................................ 63
CHƯƠNG 6: KIM LOẠI KIỀM – KIỀM THỔ - NHÔM .............................................................................................................. 74
CHƯƠNG 7: SẮT – CROM – ĐỒNG ............................................................................................................................................... 84
CHƯƠNG 8: PHÂN BIỆT MỘT S󰉁 CH󰈫T VÔ CƠ ..................................................................................................................... 93
CHƯƠNG 9: HA HỌC VỚI MÔI TRƯỜNG ............................................................................................................................... 94
THPT Đào Sơn Tây Bài học Hóa 12 - KHTN
1
A. LÝ THUYẾT
Chương 1: ESTE – LIPIT
BÀI : ESTE
I. Khái niệm :
Khi thay nhóm OH ở nhóm cacboxyl của axit cacboxylic bằng nhóm OR’ của ancol thì được
este.
Este đơn chức: RCOOR’ Trong đó R là gốc hidrocacbon hay H; R’ là gốc hidrocacbon
Este no đơn chức mạch hở : CnH2nO2 ( với n
2)
Danh pháp : Tên gốc R’ (ancol) + tên gốc RCOO (axit) (đuôi at)
Gốc ancol
Gốc axit
CH3- : Metyl
HCOO-: fomat
C2H5-: Etyl
CH3-COO- : axetat
CH2=CH- : Vinyl
CH3CH2-COO- : propionat
CH3-CH2-CH2 -: Propyl
CH2=CH-COO-: acrylat
CH3-CH(CH3)- : Isopropyl
CH2=C(CH3)-COO-: metacrylat
C6H5 -: Phenyl
C6H5-COO-: benzoat
C6H5- CH2-: Benzyl
II. Lí tính :
- Các este hầu như không tan trong nước, nhưng tan nhiều trong dung môi hữu cơ.
- Thường là chất lỏng, nhẹ hơn nước, dễ bay hơi.
- So sánh nhiệt độ sôi (đối với những ptử có cùng khối lượng phân tử / cùng số nguyên tử C)
Axit cacboxylic > ancol> este
- Các este có mùi thơm đặc trưng:
CH3 – COO-CH2-CH2-CH(CH3)2 (isoamyl axetat): Mùi chuối (dầu chuối)
C2H5-COO-C2H5 (etyl propionat) hoặc CH3-CH2-CH2-COO-C2H5 (etyl butyrat): mùi dứa
CH3-COO-CH2-C6H5 (benzyl axetat): Mùi hoa nhài.
III. Tính chất hóa học :
1. Phản ứng ở nhóm chức
a. Phản ứng thủy phân este trong môi trường axit: chậm, thuận nghịch
RCOOR’ + H2O
,
o
tH

RCOOH + R’OH
Axit Ancol
b. Phản ứng thủy phân este trong môi trường kiềm (pư xà phòng hóa): nhanh, một chiều
RCOOR’ + NaOH
0
t

RCOONa + R’OH
Muối Ancol
THPT Đào Sơn Tây Bài học Hóa 12 - KHTN
2
* Lưu ý một số trường hợp đặc biệt của phản ứng thuỷ phân este
Dạng cấu tạo este
VD
R-COO-CH=CH-R’
o
t
3 2 3 3
CH COOCH CH KOH CH COOK CH CHO 
R-COO-C6H5
o
t
6 5 6 5 2
HCOOC H 2KOH HCOOK C H OK H O 
2. Phản ứng ở gốc hidrocacbon
a. Phản ứng trùng hợp, làm mất màu nước brom, cộng H2... xảy ra ở các este chưa no.

3 2 2 3 2
CH COOCH CH Br CH COOCHBr CH Br

o
Ni, t
2 5 2 2 2 2 5 2 2 3
C H COOCH CH CH H C H COOCH CH CH
b. Phản ứng tráng gương: xảy ra ở các este fomat HCOO-R’ khi phản ứng với dung dịch
AgNO3/NH3
3. Phản ứng cháy:
CnH2nO2 + (3n-2)/2 O2
o
t
nCO2 + nH2O
OHCO nn 22
este no, đơn chức.
IV. Điều chế :
+ Este của ancol: đun hồi lưu ancol với axit hữu cơ, có H2SO4 đặc xúc tác, gọi là phản ứng este hóa.
R-COOH + R’-OH
24
0
H SO d
t


RCOO–R’ + H2O
+ Este của phenol: C6H5OH + (RCO)2O RCOOC6H5 + RCOOH
V-ỨNG DỤNG:
- Nhiều este dùng làm dung môi
- Các este không no dùng để sản xuất chất dẻo
- Một số este dùng làm chất tạo hương trong công nghiệp thực phẩm
BÀI : LIPIT
I. Khái niệm: Lipit là những hợp chất hữu cơ có trong tế bào sống, không hòa tan trong nước nhưng
tan nhiều trong dung môi hữu cơ không phân cực.
II. Chất béo:
1. Khái niệm: Chất béo là trieste của glixerol với axit béo gọi chung là triglixerit hay triaxylglixerol.
Công thức chung :R1COO-CH2 R1,R2,R3: là gốc hidrocacbon giống hoặc khác nhau .
R2COO-CH
R3COO-CH2
THPT Đào Sơn Tây Bài học Hóa 12 - KHTN
3
Các axit béo và chất béo thường gặp :
Axit béo
Chất béo
C15H31COOH : Axit panmitic
(C15H31COO)3C3H5 hoặc C51H98O6: Tripanmitin (tripanmitoylglixerol )
C17H35COOH : Axit stearic
(C17H35COO)3C3H5 hoặc C57H110O6: Tristearin (tristearoylglixerol )
C17H33COOH : Axit oleic
(C17H33COO)3C3H5 hoặc C57H104O6 : Triolein (trioleoylglixerol)
2. Tính chất vật lí:
- Ở nhiệt độ thường, chất béo lỏng trong phân tử có gốc hidrocacbon không no, chất béo rắn trong
phân tử có gốc hidrocacbon no.
- Không tan trong nước , nhẹ hơn nước .
3. Tính chất hóa học:
a. Phản ứng thủy phân trong môi trường axit axit béo và glixerol
(C17H35COO)3C3H5 + 3 H2O
o
H
t

C17H35COOH + C3H5(OH)3
b. Phản ứng thủy phân trong môi trường kiềm - Phản ứng xà phòng hóa: muối của axit
béo (xà phòng) và glixerol
(C17H35COO)3C3H5 + 3NaOH
0
t

3 C17H35COONa + C3H5(OH)3
Natristearat (xà phòng)
c. Phản ứng cộng hidro của chất béo lỏng thành chất béo rắn (bơ nhân tạo)
(C17H33COO)3C3H5 + 3 H2
0
175 195
Ni
C

(C17H35COO)3C3H5
lỏng rắn
d. Phản ứng oxi hóa: nối đôi C=C ở gốc axit không no của chất béo bị oxh chậm bởi oxy không
khí tạo thành peoxyt, chất này bị phân hủy thành các sản phẩm có mùi khó chịu. Đó là nguyên nhân của
hiện tượng dầu mỡ để lâu bị ôi.
4. Ứng dụng:
+ Thức ăn quan trọng của con người.
+ Nguyên liệu tổng hợp một số chất khác cần thiết cho cơ thể .
+ Trong công nghiệp dùng để sản xuất xà phòng và glixerol.
+ Chất béo còn dùng trong sản xuất thực phẩm.