MỘT SỐ GIỐNG TRE TRỒNG LẤY MĂNG
Ở nước ta, rất nhiều loài tre cho măng ngon như Luồng
(Dendrrocalamus membranaceus), Lồ ô (Bambusa . procera), Mai ống
(Dendrocalamus giganteus), Là ngà (Bambusa blumeana) Trúc
sào (Phyllostachys pubescens) Vầu đắng (Indosasa amabilis), Tre gầy
(Dendrocalamus sp.),... hầu hết măng tre được nhân dân khai thác tự do
trong rừng, trừ rừng Luồng trồng. Cho đến nay việc tuyển chọn loài và
trồng để chuyên măng chưa được chú trọng, cũng vì vậy chúng ta có rất ít
các công trình nghiên cứu về tre chuyên măng nội địa mà chủ yếu là nhập
nội.
Măng tre đã trở thành mặt loại thực phẩm sạch và hàng xuất khẩu có
giá trị của nhiều nước trên Thế giới như Trung Quốc, Thái Lan, Đài
Loan,... Trung Quốc là quốc gia đi đầu trong việc nghiên cứu tuyển chọn
được một số loài tre lấy măng và trồng theo phương thức thâm canh cao
- Tre Lục Trúc: Tre Lục trúc có tên khoa học: Bambusa oldhamii và tên
tiếng Anh. Oldham bamboo, Green bamboo (Anh Tùng, 1999). Đây là
loài tre trồng lấy măng ở Trung Quốc, Đài Loan và Thái Lan. Lục trúc là
loài mọc cụm, yêu cầu nhiều ánh sáng mặt trời, chịu được tới –5 oC.
Thân tre có đường kính đến 10cm, thẳng. Măng tuy nhỏ, nhưng ăn ngon
và có thể dùng thay rau sống.
Nhập nội từ Đài Loan vào những năm 1994-1995, năng suất đạt xấp xỉ
10 tấn/ha. Tre Lục Trúc có khả năng cho nhân giống bằng hom gốc và hom
cành, thân tre nhỏ, là loại măng có chất lượng cao, măng ăn ngọt, có vị thơm
ngon đặc trưng.
Tre Lục trúc hầu như ít được ưa chông vì măng nhỏ, năng suất thấp.
Mô hình của Công ty Đầu tư xuất nhập khẩu nông lâm sản - chế biến với
diện tích khoảng 20 ha (giống từ Đài Loan), được trồng từ năm 1997 tại
Tân Yên – Bắc Giang là mô hình tập trung lớn nhất trong các điểm được
điều tra khảo sát. Cho đến thời điểm này chưa thấy có mô hình nào kể cả
mô hình nói trên được đưa vào để sản xuất măng đại trà. Các đơn vị, cá
nhân trồng Lục trúc mới chỉ tập trung vào để sản xuất giống để bán.
Trước đây giống được nhân bằng cách tách thân gốc 1 năm tuổi (giống
thân gốc) là chính. Sau này kỹ thuật nhân giống hom cành đã được áp
dụng.
- Tre Mạnh Tông: Tên khoa học: Denldrocalamus asper, được nhập nội
từ Trung Quốc vài chục năm nay. trước đây tre được trồng nhiều ở Đồng
Nai, Bình Dương…có khả năng phát triển nhanh, chịu được nhiệt, chịu hạn
tốt, năng suất khoảng 10 tấn/ha, măng ăn ngon, có giá trị xuất khẩu.
Tại miền Nam trước đây, tre Mạnh tông chuyên măng đã được đưa từ
Thái Lan về gây trồng. Là loài tre có măng lớn, được trồng thành rừng
thuần loài chuyên sản xuất măng để xuất khẩu. Hiện nay, Mạnh tông
cũng đã được trồng ở rất nhiều nơi kể cả ở miền Bắc như ở Quỳnh Côi -
Thái Bình (Mạnh tông được trồng ngoài đê ven sông để chắn sóng kết
hợp lấy măng). Trong điều kiện thuận lợi, Mạnh tông là loài tre mọc cụm,
yêu cầu nhiều ánh sáng mặt trời và có thể chịu được nhiệt độ đến 0oC.
Đường kính thân gần gốc đến 20cm. Măng rất to và là loại thực phẩm có
chất lượng rất cao.
Tre Mạnh tông chủ yếu được trồng ở một số nơi ở miền Nam và hiện
nay chủ yếu được trồng rải rác. Qua một số điểm khảo sát tại Cà Mau,
Cần Thơ, Bến Tre, Đồng Nai, Bình Dương, Bình Phước cho thấy tre
Mạnh tông đã không còn được trồng tập trung với mục đích chuyên
măng mà chỉ còn thấy rải rác và không được chăm sóc. Riêng ở Quỳnh
Phụ, Vũ Thư - Thái Bình, tre Mạnh tông được trồng ven sông phía ngoài
đê nhằm mục đích chắn sóng và lấy măng và mô hình này đang được
phát động mở rộng cho các địa phương khác trong tỉnh. Tuy nhiên, mô
hình này cần phải được nghiên cứu đánh giá về mức độ chắn sóng cũng
như hiệu quả kinh tế cũng như các giá trị khác. Nhìn chung tre Mạnh
tông không được ưa chuộng và tương lai có thể bị một số loài tre chuyên
măng khác thay thế.
- Tre Tạp giao: Là giống lai giữa “Chưởng cao trúc” với “Đại lục trúc”
(theo Dự án 5 trồng mới triệu ha rừng, 1999), đó là loài Bambusa
pervasiabilis với Dendrrocalamus mopisis (Bùi Chính Nghĩa, 2004). Tạp
giao sinh trưởng mạnh, có chất lượng măng cao, có khả năng chống sâu
bệnh tốt nhưng ít được trồng ở miền Nam. Tạp giao mọc cụm, thân nhỏ
nhưng thẳng.
- Tre Mao Trúc: Thích hợp trồng ở những vùng núi cao trên 700m, nơi có
khí hậu mát, ẩm. Đặc biệt loài tre măng này có thân to và dày (>2cm) nen có
thể vừa trồng lấy thân làm nguyên liệu cho công nghiệp, vừa cho thu hoạch
măng chất lượng cao.
- Tre Tạp giao là giống lai giữa “Chưởng cao trúc” với “Đại lục trúc”
(tin Dự án 5 trồng mới triệu ha rừng, 1999), đó là loài Bambusa
pervasiabilis với Dendrrocalamus mopisis (Bùi Chính Nghĩa, 2004). Tạp
giao sinh trưởng mạnh, có năng suất và chất lượng măng cao, có khả
năng chống sâu bệnh tốt. Tạp giao mọc cụm, thân nhỏ nhưng thẳng.
- Tre Bát Độ: Tre lấy măng do Trung quốc tuyển chọn, thân cây to, củ măng
rất to, vỏ mỏng, thịt trắng ngà, dày, tỷ lệ thịt đạt 85%, giá trị dinh dưỡng cao,
ăn rất ngon và giòn, đường kính gốc củ măng có tể lên tới 30cm, nặng 3-5kg,
mỗi củ, năng suất rất cao, ở Trung Quốc, mỗi khóm tre Bát Độ cho từ 15-20
cái măng, trung bình thu được khoảng 80-150kg/năm trở lên. Măng có giá trị
dinh dưỡng và giá trị xuất khẩu.
Tre Bát Độ là giống cây trồng của vùng nhiệt đới, nó cần sinh trưởng ở
nhiệt độ trung bình hàng năm từ 18-260C, có thể chịu lạnh ở nhiệt độ 6-8 0C
và chịu nóng ở 34-36 0C, lượng mưa trung bình 1400mm trở lên, số giờ nắng
từ 1300-1600giờ/năm. Những nơi có nhiệt độ, lượng mưa và giờ năng cao
hơn thì cũng trồng được.
Tre Bát Độ không đòi hỏi cao về đất trồng, nhưng đất đồng bằng, đất
xung quanh hồ ao, ven sông suối, tầng đất dày, chất đất xốp là những nơi rất
thích hợp cho trồng tre Bát Độ. Tuy nhiên có thể chọn vùng đồi núi thấp để
trồng, nhưng không nên trồng tre Bát Độ ở nơi có độ cao trên 500m so với
mặt biển, hoặc ở những nơi đất quá dốc, khả năng ra măng trong của khô
của Bát độ không cao.