Một số mô hình du lịch cộng đồng trên thế giới và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam

Du lịch cộng đồng (DLCĐ) ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế-xã hội ở nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Sau những biến động toàn cầu như đại dịch COVID-19, việc xây dựng một ngành du lịch bền vững, gắn kết với giá trị bản địa trở thành ưu tiên hàng đầu. Tuy nhiên, tại Việt Nam, sự phát triển DLCĐ còn đối mặt với nhiều thách thức về bảo tồn văn hóa, quản lý môi trường và nguồn nhân lực. Bài viết này nhằm phân tích sâu rộng các cơ hội, thách thức mà DLCĐ tại Việt Nam đang gặp phải, đồng thời rút ra những bài học kinh nghiệm quý giá từ các mô hình thành công trên thế giới, từ đó đề xuất các giải pháp thiết thực để phát triển du lịch cộng đồng theo hướng bền vững, mang lại lợi ích lâu dài cho cộng đồng địa phương và du khách.

Nghiên cứu sinh, giảng viên, các nhà hoạch định chính sách du lịch, doanh nghiệp lữ hành, quản lý điểm đến và các cộng đồng địa phương quan tâm đến phát triển du lịch bền vững.

Bài viết khảo sát toàn diện về các mô hình du lịch cộng đồng trên thế giới và đưa ra những bài học kinh nghiệm quý giá cho Việt Nam. Nghiên cứu tập trung vào việc phân tích các cơ hội nổi bật cho DLCĐ tại Việt Nam, bao gồm sự đa dạng về văn hóa du lịch, tài nguyên thiên nhiên phong phú và nền kinh tế nhiều thành phần, nơi các doanh nghiệp nhỏ và vừa đóng vai trò quan trọng. Tuy nhiên, ngành này cũng đối mặt với nhiều thách thức, như vấn đề bảo tồn văn hóa trước nguy cơ thương mại hóa, áp lực lên môi trường do lưu lượng khách tăng, thiếu hụt nguồn nhân lực chuyên nghiệp và sự phân bổ lợi ích không đồng đều trong cộng đồng địa phương. Từ kinh nghiệm quốc tế, các mô hình thành công tại Costa Rica (du lịch sinh thái), Nhật Bản (du lịch nông nghiệp), Indonesia (du lịch bản địa) và Italia (du lịch làng) đã chứng minh tiềm năng phát triển kinh tế, bảo tồn văn hóa và phát triển bền vững. Các bài học rút ra nhấn mạnh tầm quan trọng của việc liên kết các điểm đến, duy trì văn hóa du lịch và phong tục tập quán bản địa, giảm chi phí và nâng cao khả năng tiếp cận công nghệ cho người dân, cũng như đầu tư vào đào tạo nhân lực. Để thúc đẩy du lịch cộng đồng ở Việt Nam, bài viết đề xuất một loạt giải pháp then chốt. Đó là xây dựng các mô hình du lịch bền vững, tập trung vào hỗ trợ đào tạo và phát triển kỹ năng cho nguồn nhân lực địa phương, quản lý lượng du khách một cách hiệu quả để tránh quá tải, thực hiện cơ chế chia sẻ lợi nhuận công bằng, và không ngừng nâng cao trải nghiệm bản địa cho du khách. Mục tiêu cuối cùng là phát triển du lịch cộng đồng mang lại lợi ích lâu dài cho cả cộng đồng địa phương và du khách, góp phần vào sự phát triển kinh tế-xã hội bền vững của Việt Nam.