Nên nâng cấp hay mua laptop mới?
Đừng vứt bỏ chiếc laptop cũ! Chỉ cần nâng cấp nó một hoặc hai lần, bạn có
thể khiến cho máy chạy nhanh hơn, thêm các tính năng và kéo dài tuổi thọ
của nó.
Khi bạn dùng laptop được hai hoặc ba năm thì chắc hẳn bạn sẽ tự hỏi bản
thân rằng có nên mua một cái laptop mới để thay thế hay không?
Mặc dù có thể đây là thời gian bạn nên theo dõi những đánh giá của chúng
tôi để tìm một laptop thay thế nhưng bạn đừng nên vứt bỏ laptop cũ ngay lúc
này. Chỉ với một ít tiền và một chút bí quyết về kỹ thuật, bạn đã có thể đem
lại cho chiếc máy tính xách tay cũ của bạn một sức sống mới, hoặc ít nhất
cũng kéo dài thời gian sử dụng thêm được vài tháng thậm chí hàng năm trời.
Dưới đây là tư vấn tại sao bạn lại nên nâng cấp laptop cũ của PC Mag.
Để quyết định liệu nâng cấp máy tính xách tay là một sự lựa chọn đúng đắn
hay không, bạn hãy trả lời những câu hỏi sau đây:
Liệu nâng cấp có giải quyết được vấn đề? Nếu đơn giản bạn đang phải chịu
đựng chiếc laptop có hiệu suất thấp và chạy chậm chạp, hoặc bạn đã xài hết
bộ nhớ lưu trữ, vấn đề có thể được giải quyết dễ dàng bằng cách tăng bộ nhớ
RAM của máy tính hoặc thay thế ổ đĩa cứng.
Các trục trặc khác thì có những cách giải quyết phức tạp hơn là chỉ thay thế
một phần của laptop. Ví dụ, trường hợp máy tính xách tay của bạn không thể
chơi game Batman: Arkham City, thì có thể là do laptop thiếu bộ xử lý đồ
họa cần thiết, hoặc bộ nhớ RAM không đủ, hoặc thiếu không gian trống trên
ổ cứng, hoặc cả ba lí do trên. Giải quyết vấn đề này chỉ với một lần nâng cấp
có thể không khả thi (vì thêm một card đồ họa rời không phải lúc nào cũng
khả thi cho mọi laptop), hoặc có thể là tốn kém hay phức tạp hơn bạn muốn
rất nhiều.
Tôi phải thực hiện việc nâng cấp như thế nào? Thay thế một bộ phận khá
đơn giản như tháo pin và thay thế nó bằng pin mới, hoặc phức tạp hơn như
mở thùng máy hay gỡ bàn phím. Bạn nên nghiên cứu cách thức nâng cấp
trước để xác định xem nó có khả thi và phù hợp với những phần bên trong
của hệ thống máy hay không. Các hướng dẫn chung đôi khi khá hữu ích
nhưng vì mỗi máy tính xách tay thường có kiểu dáng thiết kế và cấu trúc
riêng nên bạn sẽ phải tìm thông tin chi tiết cho mẫu máy cụ thể của bạn. Các
nguồn như hướng dẫn sử dụng và sửa chữa máy tính thủ công của iFixit và
hướng dẫn trên YouTube vô cùng giá trị với bạn khi bạn quyết định thực
hiện một dự án sửa chữa hoặc nâng cấp laptop.
Liệu nâng cấp một bộ phận của laptop có tốn kém hơn so với mua một
laptop mới hay không? Trong khi chi phí mua một laptop mới tốn đến vài
trăm đô la (hàng chục triệu đồng), nâng cấp các bộ phận riêng biệt có giá cả
phải chăng hơn rất nhiều. Ví dụ, chi phí thay thế pin chỉ từ 20 USD đến 50
USD (khoảng từ 420.000 đến 1.040.000 đồng). Chi phí nâng cấp RAM của
máy tính xách tay là 50 USD. Chi phí mua một ổ cứng 2,5-inch 500GB chỉ
khoảng 75 USD (khoảng 1,6 triệu đồng), nhưng một ổ đĩa SSD 256GB để
nâng cấp có thể được bán với giá 200 USD (khoảng 4,2 triệu đồng) hoặc đắt
hơn. Một ổ Blu-ray có thể dao động từ 50 USD đến 700 USD (khoảng 14,6
triệu đồng), tùy thuộc vào mẫu sản phẩm và khả năng ghi đĩa. Các khoản chi
này đều cao hơn rất nhiều nếu bạn nhờ chuyên gia để nâng cấp thay vì tự
nâng cấp máy tính của mình.
Nếu bạn đã quyết định nâng cấp là tốt nhất thì điều tiếp theo nên làm là xác
định bạn sẽ bắt đầu nâng cấp bộ phận nào trước.
Pin
Qua nhiều năm tháng sử dụng, thời lượng sử dụng pin của máy tính xách tay
sẽ giảm đi. Chỉ sau một vài năm, nó có thể cạn dần xuống mức dưới 1 giờ,
làm hạn chế nghiêm trọng tính di động của chiếc laptop. May mắn thay, pin
là phần dễ thay thế nhất của chiếc laptop, bởi vì nó có thể tháo ra mà không
cần mở vỏ máy (ngoại trừ một số laptop mỏng và nhẹ hiện nay sử dụng pin
không thể tháo rời).
Chuyển sang dùng pin mới sẽ giúp bạn lấy lại tuổi thọ của pin đã mất, thậm
chí có thể tăng dung lượng pin. Nếu bạn muốn giảm trọng lượng laptop để
dễ dàng mang theo, bạn sẽ phải sử dụng loại pin có dung lượng nhỏ hơn.
RAM
Một máy tính khi lưu trữ thông tin sẽ có hai lựa chọn. Lưu trữ dài hạn các
tập tin và chương trình sẽ diễn ra trên ổ cứng hoặc ổ SSD. Bộ nhớ truy cập
ngẫu nhiên (hay còn gọi là bộ nhớ RAM) sẽ lưu trữ các chương trình và
thông tin hiện đang sử dụng.
Bổ sung bộ nhớ RAM cho phép bạn lưu trữ nhiều hơn những thông tin này,
tăng tốc độ hoạt động nhanh hơn, đặc biệt là khi làm việc với nhiều chương
trình cùng một lúc hoặc trong các ứng dụng chuyên sâu như biên tập ảnh và
video. Mặc dù không phải dễ dàng tháo lắp như trong máy tính để bàn,
RAM của laptop thường được đặt ở bên dưới nắp đáy laptop cần tháo nắp
đáy hoặc một tấm che nhỏ bên dưới laptop ra để có thể thay thế RAM. Đôi
khi có một số laptop RAM được đặt bên dưới bàn phím và cần phải tháo bàn
phím ra mới có thể thực hiện nâng cấp, thay thế.
Để duyệt web và làm việc với các tài liệu nhanh chóng, thì sử dụng bộ nhớ
RAM dung lượng 2GB là đủ. Còn đối với người sử dụng nhiều chức năng
thì nên sử dụng RAM có dung lượng lớn hơn một chút. Đối với biên tập
truyền thông, chơi game và bất cứ việc gì khác phức tạp tương tự, bạn nên
dùng RAM nhiều hơn 4GB nếu hệ thống máy của bạn hỗ trợ (Một số laptop
hỗ trợ bộ nhớ lên đến 12GB hoặc nhiều hơn).
Bởi vì RAM khá rẻ và cài đặt tương đối dễ dàng (chỉ cần mở nắp đáy của
laptop và cắm nó vào), cho nên đây là một trong những nâng cấp đầu tiên
bạn nên xem xét. Hầu hết các bo mạch chủ chỉ hỗ trợ một loại RAM (DDR3
là phổ biến nhất, nhưng một số mẫu laptop cũ vẫn có thể sử dụng DDR2),
nhưng dung lượng và tốc độ khác nhau có thể được sử dụng cùng nhau mà
không có vấn đề gì, miễn là mô-đun điện áp như nhau.
Tuy nhiên, hãy nhớ rằng: khi tốc độ khác nhau được sử dụng, máy tính xách
tay sẽ bị giới hạn theo tốc độ của mô-đun RAM chậm nhất. Để nhận được
hầu hết từng GB dung lượng RAM, hãy cố gắng để điều chỉnh tốc độ phù
hợp.
Ổ đĩa cứng HDD và ổ SSD
Để tăng dung lượng lưu trữ của máy tính xách tay, bạn có thể thay đổi ổ đĩa
cứng HDD dung lượng lớn hơn hoặc ổ SSD nhanh hơn. Điều này thường có
thể được thực hiện bằng cách dùng dụng cụ hơn 1 chiếc tuốc nơ vít, nhưng
trước khi tự mình thực hiện những nâng cấp như thế này, bạn nên sao lưu dữ
liệu của bạn. Nhớ đừng quăng ổ đĩa cũ đi khi bạn hoàn thành. Bạn có thể lưu
dữ liệu quan trọng trên nó như một bản sao dự phòng, hay định dạng lại và
sử dụng nó lưu trữ tài liệu khi cần thiết.
Để tăng hiệu suất hoạt động, thời gian khởi động nhanh hơn và giảm trọng
lượng máy tính xách tay, hãy thay ổ đĩa cứng HDD của bạn bằng ổ SSD. Sử
dụng chip nhớ flash tương tự như dùng cho bộ nhớ RAM, ổ SSD có thể
được thay vào một cách dễ dàng như ổ đĩa cứng HDD truyền thống. Một
điều lưu ý đó là mỗi đơn vị GB của SSD sẽ đắt hơn so với một ổ đĩa cứng
HDD. Hãy chú ý đến giá cả và cân nhắc những lợi ích về hiệu suất so với
các chi phí nâng cấp.
Ổ đĩa quang
Hiện nay máy tính xách tay trang bị mô-đun ổ đĩa quang đã không còn nữa,
nhưng nếu đang sử dụng laptop có ổ đĩa rời, bạn sẽ có hai lựa chọn. Bạn có
thể dùng một ổ đĩa Blu-ray tương thích để thay thế một ổ ghi DVD cũ kĩ,
hoặc bạn có thể thay thế ổ đĩa quang với một ổ đĩa cứng HDD hoặc ổ SSD
để tiếp tục mở rộng dung lượng lưu trữ của laptop.
Có nên nâng cấp hay không phụ thuộc phần lớn vào laptop đang sử dụng ổ
đĩa gì, ổ đĩa thay thế có sẵn hay không và tổng chi phí nâng cấp là bao nhiêu.
Nếu ổ đĩa máy có thể tháo ra dễ dàng và thay thế bằng ổ đĩa khác với một
mức giá hợp lý, hãy thay thế nó. Nếu không, hãy dùng một ổ đĩa ngoài như
là một biện pháp tạm thời cho đến khi bạn có điều kiện để mua laptop mới.
Bàn phím, touchpad và màn hình
Mặc dù bạn có thể tự thay thế bàn phím, touchpad, màn hình của máy tính
xách tay, nhưng bạn sẽ rất khó tìm ra các lựa chọn phù hợp có sẵn trên thị
trường linh kiện. Thay thế các bộ phận này có thể kéo dài tuổi thọ sử dụng
của laptop, nhưng nó sẽ không có thêm bất cứ công dụng nào. Thay thế các
phần cứng tích hợp này đắt tiền, vì vậy hãy ước tính kĩ lưỡng trước khi làm
vậy - trường hợp này bạn mua một laptop mới sẽ lợi hơn rất nhiều.
Bo mạch chủ và bộ xử lý
Đối với máy tính để bàn, bạn có thể linh hoạt và dễ dàng trong việc thay thế
cả bo mạch chủ và bộ xử lý, nhưng máy tính xách tay thì không và rất hiếm
khi có thể thay thế cả hai thành phần dễ dàng. Trừ khi bạn sẵn sàng thực
hiện nâng cấp như là một sở thích, không phân biệt chi phí và tính thực tiễn.
Tuy nhiên, nếu bạn mua một laptop mới sẽ dễ dàng hơn và ít tốn kém hơn.
Kết luận
Không giống như các máy tính bàn dễ dàng thêm và thay thế các bộ phận, để
nâng cấp laptop thì khó hơn nhiều. Laptop thường sử dụng tốt nhất trong hai
hoặc ba năm đầu, và sau đó ngay cả khi bộ nhớ RAM mới, dung lượng lưu
trữ lớn hơn hoặc nhanh hơn, hoặc thay mới các thiết bị ngoại vi có ích, bạn
vẫn sẽ thấy laptop của mình tụt hậu lỗi thời so với các laptop hiện hành trên
thị trường.
Tùy thuộc vào tình trạng laptop và ngân sách của bạn mà bắt đầu nâng cấp
sớm và gắn bó với nó miễn là nó đáp ứng nhu cầu của bạn. Nhưng một khi
nó bắt đầu tụt hậu, mua laptop mới hoàn toàn là cách đơn giản và rẻ nhất để
theo kịp tốc độ nhanh chóng của công nghệ.
