ộ ề ố ử ị ậ ế ế ề ố ử Đ bài: Ngh lu n xã h i v câu nói: N u tôi không đ t l a; N u anh không đ t l a;
ế ố ẽ ở ố ử N u chúng ta không đ t l a; thì làm sao Bóng t i s tr thành Ánh sáng!
Bài làm
ữ ừ ọ ờ ơ ấ ụ ủ ế ơ ộ ầ Đã ai t ng m t l n đ c nh ng l i th đ y gi c giã c a nhà th Nazim Hikmet "N u tôi
ố ử ố ử ố ử ế ế không đ t l a; N u anh không đ t l a; N u chúng ta không đ t l a; thì làm sao Bóng t ố i
ố ẽ ẽ ế ộ ẽ ở s tr thành Ánh sáng!". Bóng t ậ i s tan đi và ánh sáng s ng p tràn n u anh hành đ ng,
ộ ộ tôi hành đ ng và chúng ta cùng hành đ ng.
ờ ố ấ ủ ủ ạ Trong cái ánh sáng r ng ng i xua tan bóng t i y có ánh sáng c a tôi, c a anh và c a t ủ ấ t
ơ ố ữ ượ ủ ế ẹ ị ả c chúng ta. Và hôm nay, nhà th T H u đã m n ti ng ru d u êm c a m qua bài th ơ
ệ ữ ề ố ộ ầ ủ ữ ế ể ợ "Ti ng ru" c a mình, m t l n n a g i cho chúng ta hi u thêm v m i quan h gi a cá
ữ ể ậ ộ ộ ườ ớ ọ ườ ộ nhân và t p th , xã h i, gi a m t con ng i v i m i ng i. M t ngôi sao không làm nên
ự ẳ ộ ờ ộ ộ ầ b u tr i đêm r c sáng. M t bông lúa chín ch ng làm nên mùa vàng b i thu. M t con
ườ ư ể ế ấ ấ ấ ỏ ộ ớ ờ ng i nh bé đáng k gì trong cõi nhân gian r ng l n. Đ t th p th nh ng nh có đ t mà
ỏ ế ư ể ế ậ ớ ớ ờ núi m i cao. Sông nh th thôi nh ng nh sông mà bi n m i mênh mông đ n v y.
ộ ộ ỏ ẽ ư ả ộ ớ ồ ớ M t cá nhân bé nh s không là gì c so v i m t c ng đ ng to l n. Nh ng ng ượ ạ i, c l
ữ ớ ừ ữ ế ứ ề ố nh ng gì l n lao, vĩ đ i l ạ ạ ượ ạ i đ c t o nên t ỏ nh ng đi u h t s c nh bé mà thôi. S ng trên
ố ượ ể ệ ẳ ầ ị ờ đ i, ai cũng mong mu n mình đ ủ ả c th hi n và kh ng đ nh b n thân, ph n cá nhân c a
ầ ấ ượ ể ệ ở ữ mình. Đó là mong ướ ự c t nhiên và chính đáng. Ph n riêng y đ c th hi n nh ng khát
ủ ả ề ả ắ ỏ ị ọ khao, hoài bão c a b n thân là ni m mong m i mình ph i có v trí nào đó trong m t m i
ườ ỏ ủ ầ ỗ ườ ấ ầ ượ ượ ẳ ị ng i. Ph n cá nhân bé nh c a m i ng i y c n đ ể ệ c th hi n, đ c kh ng đ nh,
ượ ả ắ ủ ậ ọ ỗ ị đ ấ ạ c tôn tr ng và ghi nh n. Chính "cái tôi" y t o nên giá tr và b n s c c a m i cá nhân
ẫ ộ ồ ị ườ trong c ng đ ng, làm cá nhân đó không b hòa tan, không l n vào ng i khác. Tôi yêu
ạ ắ ữ ữ ề ả ồ ơ nh ng v t n ng tr i dài trên cánh đ ng bát ngát, yêu nh ng tri n đê xanh th m mùi c ỏ
ự ỡ ủ ữ ạ ạ ố ệ ề non. Còn b n, b n yêu nh ng ánh đèn màu r c r c a thành ph hoa l v đêm, yêu
ữ ọ ờ ệ ữ ạ nh ng tòa nhà ch c tr i nguy nga, tráng l . Tôi và b n có nh ng tình yêu khác nhau, quan
ự ủ ể ố ỗ ấ đi m s ng khác nhau, và chính s khác nhau y đã làm nên "cái tôi" riêng c a m i cá nhân
ấ ượ ể ệ ự ề ằ ằ ươ ằ ầ chúng ta. Ph n tôi y đ c th hi n b ng nhi u cách: b ng s yêu th ữ ng, b ng nh ng
ọ ậ ữ ủ ả ấ ấ ộ ở ỉ ơ ỗ ự n l c, ph n đ u h c t p, lao đ ng hay ch đ n gi n là nh ng s thích riêng c a chúng ta
mà thôi.
Ở ỗ ấ ự ấ ắ ủ ữ ề ệ ạ ằ ấ ờ m i th i kì, ta đ u th y s xu t hi n c a nh ng cá nhân vĩ đ i, xu t s c. B ng tài
ủ ữ ề ể ấ ọ ộ ồ ộ ọ năng c a mình, h đã đóng góp r t nhi u cho c ng đ ng, xã h i. H có th là nh ng nhà
ủ ữ ằ ọ ạ ự ờ ố ủ ể khoa h c, b ng nh ng phát minh c a minh đem l i s phát tri n cho đ i s ng c a nhân
ư ữ ự ạ ằ ạ ọ ệ ể lo i nh Đácuvn, Marie Curie… H có th là nh ng nhà cách m ng, b ng s nghi p
ị ủ ạ ộ ấ ướ ả ộ ộ ư chính tr c a mình mà đem l i hòa bình cho c m t dân t c, m t đ t n ồ c nh Bác H –
ụ ạ ủ ộ ệ ư ệ ớ ị v lãnh t vĩ đ i c a dân t c Vi t Nam ta. Nh ng dù cá nhân có hoàn thi n, có l n lao vĩ
ủ ả ộ ớ ứ ữ ư ẽ ạ ộ ạ ế đ i đ n đâu đi chăng n a nh ng cũng s không là gì so v i s c m nh c a c m t dân t c.
ộ ạ ạ ấ ớ ộ ộ ọ ướ ớ ộ ạ ươ Cá nhân y khác nào m t h t cát v i m t sa m c m t gi c v i m t đ i d t n ộ ng r ng
ộ ạ ữ ừ ứ ấ ạ ẫ ạ ộ ớ l n, m t thân cây gi a b t ngàn r ng xanh… M t đi m t h t cát sa m c v n c mênh
ộ ạ ươ ứ ẫ ấ ộ ấ mông; m t đi m t gi ọ ướ t n c thì đ i d ng v n c bao la, m t đi m t bông hoa thì mùa
ầ ự ỡ ẫ ứ ự ộ ộ ệ xuân v n c muôn ph n r c r … M t vĩ nhân, m t anh hùng làm sao làm nên s nghi p
ứ ủ ự ề ế ọ ườ ộ ỏ ớ l n n u không có s k vai góp s c c a m i ng i. M t cá nhân bé nh làm sao t o đ ạ ượ c
ệ ớ ả ộ ỉ ế ằ ạ ớ ự s nghi p l n lao khi ch làm m t mình mình. Ta ph i bi t r ng cùng v i ta, bên c nh ta
ệ ớ ứ ự ạ ị ử ế ấ còn có s chung tay góp s c cùng ta làm nên vi c l n. Nhìn l i l ch s chi n đ u hào hùng
ấ ằ ử ẻ ể ệ ữ ể ở ộ ủ c a dân t c, ta th y r ng s dĩ ta có th d t nên nh ng trang s v vang, ta có th anh
ế ắ ợ ạ ự ộ ượ ự ồ ấ dũng chi n đ u giành th ng l i, đem l i hòa bình, t do cho dân t c đ c vì s đ ng lòng,
ế ủ ữ ỏ ẻ ộ ứ ạ đoàn k t c a nhân dân. Chính nh ng cá nhân nh bé, riêng l ạ đã t o nên m t s c m nh
ể ạ ớ ượ ườ ể ậ t p th vô cùng l n lao, có th quét s ch quân thù. Hay hình t ng ng i anh hùng Thánh
ủ ơ ờ ươ ở Gióng, nh có c m áo c a bà con làng xóm mà Gióng v n vai tr thành tráng sĩ, xông pha
ậ ạ ặ ượ ấ ượ ự ề ế ấ tr n m c đánh tan gi c Ân. Hình t ng y đã đ c truy n thuy t hóa, th c ch t đó chính
ế ủ ặ ầ ồ ố là tinh th n đoàn k t c a nhân dân đ ng lòng ch ng gi c.
ấ ự ủ ậ ố ỗ ộ ồ Qua đó, ta th y s khiêm t n nhìn nh n, đánh giá vai trò c a m i cá nhân trong c ng đ ng
ế ế ư ừ ế ỗ ỏ ọ quan tr ng bi t bao. Bi t là th nh ng chúng ta cũng đ ng vì m i cá nhân vô cùng nh bé
ủ ả ự ừ ộ ồ ể ạ mà quên đi s đóng góp c a b n thân đ t o nên c ng đ ng, chúng ta đ ng ch bi ỉ ế ưở t h ng
ụ ữ ủ ườ ủ ạ ờ th nh ng đóng góp c a ng i khác mà làm m nh t đi vai trò c a mình, làm mình tr ở
ặ ườ ở ẽ ấ ả ọ ứ ớ ộ ộ thành gánh n ng cho ng ồ i khác, cho c ng đ ng, xã h i. B i l t c m i th l n lao t
ượ ừ ộ ạ ỏ ậ ữ ư ế ấ ỏ ề đ u đ c hình thành t nh ng gì bé nh nh t. M t h t cát bé nh th t nh ng n u không
ữ ế ạ ậ ạ ộ có nh ng h t cát kia thì làm gì sa m c mênh mông đ n v y. M t gi ọ ướ t n c không là gì
ư ữ ể ọ ướ ấ ể ấ ậ nh ng bi n làm sao bao la khi không còn nh ng gi c y. Vì v y, ta có th th y cá t n
ố ơ ở ể ể ể ậ ọ ộ ồ ộ nhân là m t nhân t ữ quan tr ng, là c s đ hình thành nên c ng đ ng t p th . Đ nh ng
ứ ể ầ ớ ượ cá nhân có th đóng góp s c mình vào ph n chung to l n, chúng ta không đ ề c quy n
ủ ọ ữ ế ẽ ả ỗ ồ ị quên đi nh ng đóng góp c a h . Vì bi t đâu n i bu n b lãng quên s làm gi m đi nhi ệ t
ủ ọ ữ ụ ế ả ặ huy t trao t ng c a h , dù cho nh ng đóng góp kia cho đi không ph i m c đích là đ ượ c
ư ữ ề ậ ườ ấ ẻ ổ ổ ươ nh n v . Nh nh ng ng i lính tu i còn r t tr đã cho đi tu i xuân, cho đi x ng máu
ữ ộ ớ ườ ệ ủ c a mình vì m t cái chung to l n. Hay nh ng ng ẹ i m Vi t Nam anh hùng đã đóng góp
ả ữ ủ ứ ư ủ ế ạ ể ồ ừ t ng c khoai, bát g o cho các chi n sĩ, đóng góp c nh ng đ a con u tú c a mình đ r i
ẹ ầ ặ ẽ ề âm th m khóc ngh n trong l ng l khi hay tin các anh hi sinh, các anh không v . Các m ẹ
ủ ữ ể ậ ạ ộ ồ ớ đã hi sinh h nh phúc riêng c a mình vì c ng đ ng, vì t p th to l n kia. Nh ng con ng ườ i
ấ ỏ ủ ề ầ ả ọ ọ y h đã cho đi mà có n hà chi. H hi sinh cái ph n cá nhân bé nh c a mình đâu ph i vì
ươ ế ề ầ ọ ạ ư huy ch ng, vì chi n công. H ra đi mà không c n đ n đáp l ữ i. Nh ng nh ng lòng bi ế t,
ơ ấ ẻ ủ ữ ẽ ề ẽ ề ả ọ ọ ả nh ng ni m c m thông chia s c a chúng ta s làm h vui h n r t nhi u, s giúp h c m
ấ ấ ệ ặ ơ th y m áp mà nhi ứ t tình h n trong trao t ng. Chúng ta cũng không nên đóng góp s c
ạ ộ ự ậ ươ ậ ỏ ứ ớ ỏ mình mà l i đòi h i m t s công nh n th t t ng x ng v i công lao mà mình b ra. Vì đó
ự ứ ả ậ ấ ộ ộ ổ ộ ồ ỉ th c ch t ch là m t cu c trao đ i ch không ph i cho đi vì c ng đ ng. Vì v y, chúng ta
ệ ả ọ ườ ườ ph i có quan ni m: mình vì m i ng ọ i, m i ng i mình. Chúng ta cho đi thì ta s đ ẽ ượ c
ự ậ ề ấ ề ẫ ậ ớ nh n v . Dù có l n hay không thì s nh n v y v n luôn có ý nghĩa.
ộ ố ầ ế ậ ộ "Ta là con chim hót; Ta là m t cành hoa; Ta nh p vào hòa ca; M t n t tr m xao xuy n…”
(Thanh H i)ả
ừ ề ả ơ ế ờ Nhà th Thanh H i cũng đã t ng suy nghĩ v tri ộ t lí này trong cu c đ i sáng tác văn
ươ ờ ế ủ ể ố ộ ố ch ộ ng c a ông. Ông mu n làm m t chú chim đ dâng cho đ i ti ng hót, mu n làm m t
ể ắ ươ ộ ố ộ ố ể ạ ạ ầ bông hoa đi m tô thêm s c h ng cho cu c s ng, m t n t nh c tr m đ l i cho ng ườ i
ỏ ủ ữ ư ế ọ nghe nh ng d âm xao xuy n. Và ông g i đó là "Mùa xuân nho nh " c a mình. Khát khao
ướ ố ủ ư ậ ỏ ế ậ ủ c a ông, c mu n c a ông nh bé th t nh ng nó đáng quý bi ộ ố t bao. V y đây, cu c s ng
ố ỉ ượ ỏ ủ ế ằ ế ủ c a chúng ta là th . Ông ch mu n đ c là góc nh c a mùa xuân vì ông bi t r ng mùa
ấ ướ ủ ớ ỏ ấ ừ ủ xuân l n kia, mùa xuân c a thiên nhiên, c a đ t n ớ c. T mùa xuân bé nh y, ta m i
ấ ướ ố ỏ ớ th y c mu n đóng góp lúc nào nó cũng đáng quý, dù đóng góp nh bé hay l n lao thì nó
ộ ồ ấ ả ạ ố cũng có ý nghĩa vô cùng. Ta và tôi, cá nhân và c ng đ ng… t t c đã t o nên m i quan h ệ
ế ộ ố ữ ữ ữ ề ỏ ậ m t thi ứ ớ t gi a nh ng đi u bé nh và nh ng th l n lao trong cu c s ng. Đó chính là tri ế t
ắ ố ườ ế ượ ừ ự ế ộ ố ữ lí s ng vô cùng đúng đ n mà con ng i đúc k t đ c t nh ng th c t ế cu c s ng. Ti ng
ọ ớ ượ ư ề ế ẩ ả ị ấ ứ ru gi n d , m t mà, êm đ m nh ng n ch a trong nó là bài h c l n lao. Và ti ng ru đ y
ộ ờ ủ ồ ừ ế ở ẫ v n luôn đ ng hành trong hành trang cu c đ i c a chúng ta, t thu bé cho đ n khi tr ưở ng
ứ ượ ậ ộ ố ệ ữ ố ộ ồ thành, giúp ta nh n th c đ c m i quan h gi a cá nhân và c ng đ ng trong cu c s ng,
ế ế ữ ữ ữ ạ ạ d y ta bi t đóng góp, bi t cho đi t o nên nh ng bông hoa, nh ng bài ca, nh ng mùa xuân
ờ ườ ả ự ỡ r c r cho đ i, ng i và cho c chính chúng ta.
Bài s 2ố
ươ ư L u Quang Vũ ra đi cách đây tròn 20 năm, ngày 2981988. Hai m i năm qua, theo dòng
ệ ướ ề ả ờ ị ữ ự ư ạ ch y th i gian, n n k ch ngh n c nhà cũng có nh ng thành t u, nh ng nhìn l ộ i m t
ể ạ ấ ư ể ả ắ ộ ố ề cách khách quan và đi m tĩnh, Vũ m t đã đ l ổ i m t kho ng tr ng ch a th bù đ p n i
ự ỳ ấ ấ ỏ cho sân kh u, nh t là không khí c c k nóng b ng và thăng hoa.
ủ ề ế ạ ấ ấ ấ ố ẫ Có r t nhi u lý do ch quan và khách quan d n đ n tình tr ng sân kh u xu ng c p, khán
ả ử ớ ị ư ườ ể ướ ế ẫ gi d ng d ng v i k ch tr ng. Chúng tôi thi n nghĩ, tr c h t và sau cùng v n là khâu
ả ọ ộ ị ả ư ờ ả ầ đ u tiên – k ch b n văn h c. Đ i ngũ tác gi ch a bao gi ư ư ệ đông đ o nh hi n nay, nh ng
ự ự ủ ề ề ế ả ấ ẩ ẫ tác ph m th c s hay v n là c a hi m. Khá nhi u cây bút đ u “c m th y” mình có tài,
ẫ ồ ạ ư ữ ẽ ạ ả ẫ ứ ữ ộ ả nh ng nh ng trang b n th o v n nh t nh o, v n t n t ấ i m t th ngôn ng sân kh u
“nhàm chán và cũ k ”.ỹ
ự ờ ố ệ ẽ ư ờ ề ộ ị Trong khi đó, hi n th c đ i s ng có l ch a bao gi ư ệ sinh đ ng, nhi u k ch tính nh hi n
ầ ư ự ờ ồ ư ấ ờ nay. S quan tâm và đ u t ư cũng ch a bao gi d i dào th u đáo nh bây gi ư . Cũng ch a
ờ ộ ở ở ộ ườ ư ậ ệ ạ bao gi không khí xã h i c i m r ng đ ế ử ng sáng t o cho ngh sĩ nh v y? Thi u l a!
ườ ế ườ ễ ườ ể ệ Ng i vi ế ử t thi u l a, ng ế ử i di n thi u l a, nên ng i xem không th có nhi ế t tâm đ n
ớ ớ ề ấ ở ế ị ờ ướ nhà hát. Nói v n đ này b i nh t i nhà vi t k ch đã r i xa chúng ta 20 năm tr ề c. Đi u
ệ ượ ả ị ư ộ ườ ữ gì đã làm nên “hi n t ng L u Quang Vũ” náo đ ng c k ch tr ộ ng và xã h i nh ng năm
ọ ử ừ ự ấ ỏ ở ị 80 y? Đó chính là ng n l a luôn r ng r c trong trái tim cháy b ng nhà biên k ch tài
năng này.
ướ ư ư ế ấ ớ ơ ườ ọ Tr c khi đ n v i sân kh u, L u Quang Vũ đã là nhà th . Nh ng Vũ th ữ ng đ c nh ng
ắ ế ơ ầ ỹ ủ ệ ầ ơ ấ câu th tuy t m c a các thi sĩ khác. Trong đó, không ít l n Vũ nh c đ n câu th đ y ch t
ạ ườ ổ ỳ ử ủ l a c a thi sĩ cách m ng ng i Th Nhĩ K , Nadim Hitmet:
ế ố ử N u Tôi không đ t l a
ế ố ử N u Anh không đ t l a
ế ố ử N u Chúng ta không đ t l a
Thì làm sao
Bóng t iố
ể ở Có th tr thành
ÁNH SÁNG!
ơ ủ ồ ằ ư ữ ể ầ Có th võ đoán chăng, nh ng tôi đ r ng, chính nh ng v n th c a Hitmet đã nhen trong
ẻ ổ ấ ọ ử ể ừ ị ỏ ố trái tim nhà biên k ch tr tu i y ng n l a, đ t năm 1980 và cháy đ su t 10 năm liên
ờ ơ ứ ẩ ẩ ẩ ộ ỏ ị ệ ụ t c, Vũ cho ra đ i h n 50 tác ph m k ch, mà tác ph m nào cũng n ch a m t “h a di m
ủ ư ỏ ỏ ố ườ ế ơ s n” nho nh . Nho nh thôi nh ng cũng đ thiêu đ t bao trái tim ng i xem, khi n h ọ
ể ờ ơ ướ ể ử ữ ấ ỏ ư không th d ng d ng, không th th tr c ngôn ng cháy b ng trên sân kh u đang đ ề
ữ ề ọ ườ ả ậ c p nh ng đi u m i ng ộ i quan tâm, xã h i ph i quan tâm.
ọ ử ả ủ ệ ướ ấ ướ ệ Ng n l a cao c c a trách nhi m công dân chân chính tr c hi n tình đ t n ộ c, dân t c.
ọ ử ủ ạ ớ ườ ọ ử ủ ộ ố ữ ớ Ng n l a c a tình yêu vô h n v i con ng i, v i cu c s ng. Ng n l a c a nh ng khát
ệ ồ ẽ ọ ử ả ẫ ả ặ ả khao n ng cháy b o v chân lý và l ấ ộ ph i. Ng n l a ph n n ph rát m t cái ác và b t
ữ ẩ ầ ượ ư ễ ươ l ị ng… Đ u nh ng năm 1980, k ch ph m “Tôi và Chúng ta” đ ộ c đ a lên sàn di n m t
ặ ầ ế ệ ơ ở ị ế ấ cách dè d t đ y âu lo. V k ch phê phán quy t li ộ t c ch quan liêu bao c p đã trói bu c
ạ ậ ướ ư ơ ố ệ ậ ự s sáng t o, d p vùi bao c m . Nh ng Giám đ c Hoàng Vi ủ t, nhân v t trung tâm c a
ị ở ễ v di n thì không ch u bó tay.
ộ ố ộ ố ọ ử ơ ấ ả ề ạ ố Ng n l a thiêu đ t lòng anh là ý nghĩa v cu c s ng: Cu c s ng m nh h n t ộ t c , m t
ướ ớ ự ữ ộ ườ ọ ườ ữ ộ ố cu c s ng h ng t i s hài hòa gi a m t ng i và m i ng i, gi a “tôi” và “chúng ta”.
ư ủ ư Nh ng Thanh, cô gái thanh niên xung phong năm x a, nay là công nhân c a Hoàng Vi ệ ạ t l i
ẳ ừ ế ớ ủ ế ớ ủ ư ắ th ng th n: Đi t th gi i c a cái “tôi” sang th gi i c a “chúng ta”, nh ng cái chúng ta
ấ ả ượ ụ ể ằ ự ẩ ạ ằ ỗ ọ y ph i đ c làm b ng m i cái tôi c th , b ng s tôn tr ng h nh phúc và ph m cách
ườ ế ượ ế ớ ủ ừ c a t ng ng ẽ i. N u không, s không làm đ c gì trong cái th gi i chúng ta chung
chung.
ố ệ ư ệ ệ ả ạ ổ ộ ớ Giám đ c Hoàng Vi t đã táo b o đ a xí nghi p vào công cu c đ i m i, hi u qu kinh t ế
ư ữ ế ấ ở ộ ầ là hàng đ u, con ng ườ ượ i đ c “c i trói” nh ng ràng bu c. Nh ng vì “c p ti n” nên vi
ữ ữ ệ ả ặ ắ ạ ắ ỗ ph m nh ng nguyên t c hi n hành, m c dù đó là nh ng nguyên t c qu n lý đã l ờ i th i,
ả ướ ậ ị anh đã ph i ra tr c pháp lu t. Đó không là “bi k ch”.
ộ ưở ớ ệ ả ướ ệ ậ Nhân v t B tr ng nói v i Hoàng Vi t và công nhân xí nghi p: c n ứ c đang đ ng
ướ ộ ướ ặ ớ ế ướ ặ ứ tr c m t b ặ c ngo t l n, ho c ti n lên phía tr c ho c c ôm chân ôm tay nhau đ ể
ự ữ ự ằ ẳ ố ị cùng ch u lao xu ng v c th m… Chúng ta xây d ng ngày mai b ng nh ng con ng ườ ủ i c a
ự ự ư ữ ế ề ấ ộ ộ ộ hôm nay… Đây th c s là m t cu c chi n đ u, nh ng nh ng gì thu c v quy lu t s ậ ẽ
ắ th ng”!
ủ ộ ủ ệ ế ẩ ồ ọ ộ ị ư ộ ồ Tác ph m k ch là ti ng nói c a c ng đ ng, là nguy n v ng c a toàn xã h i, nh m t h i
ả ấ ướ ở ộ ướ ờ ỳ ổ ẽ ả ớ kèn kh i đ ng cho c đ t n c b ở ạ c vào th i k đ i m i m nh m , do Đ ng ta kh i
ướ ấ ủ ỉ ạ ả ạ ồ x ng và ch đ o. Các đ ng chí lãnh đ o cao nh t c a Đ ng và Nhà n ướ ớ c t ấ i xem, r t
ủ ộ ng h .
ễ ở ế ấ ồ ộ Chính vì th “Tôi và Chúng ta” di n ờ đâu, nh t là Hà N i và TP H Chí Minh vào th i
ể ượ ưở ự ả ứ ế ớ đi m năm 1985, cũng đ c công chúng hò reo h ng ng. N u không có d c m l n lao,
ệ ệ ờ ộ ị ủ ự ể ế ệ ả ả trái tim nhi t huy t và s dũng c m c a trí tu , không th có m t k ch b n tuy t v i nh ư
ề ứ ủ ư ế ậ ẩ ờ ộ ở ượ th . Còn v “L i th th 9” là m t trong ba tác ph m c a L u Quang Vũ nh n đ c gi ả i
ưở ệ ề ả ậ ọ ồ ị ế th ng H Chí Minh v văn h c ngh thu t, tháng 9 năm 2000. K ch b n vi t vào tháng
ề ố ế ơ ươ ủ ưở 71988, nói v b n chi n sĩ n i biên c ng, đã tranh th ba ngày th ể ề ộ ng phép đ v m t
ụ ừ ữ ớ ị ườ ớ ở ị ươ ả vùng quê v i m c đích tr ng tr nh ng tên c ng hào m i đ a ph ng, gi i thoát cho
ườ ộ ng ủ ồ i thân c a đ ng đ i.
ị ữ ự ồ ộ ộ ườ ắ ề ở ữ ị S “manh đ ng” b ng b t đã b nh ng ng i n m quy n ấ làng quê y giam gi . V quan
ứ ứ ấ ộ ỉ ỏ ộ ộ ờ ỏ ch c hàng t nh cho hành đ ng y ch ng t b đ i bây gi là “h ng”, không còn “đi dân
ớ ở ươ ư ồ ậ ưở nh , dân th ỉ ng” nh h i nào. Nhân v t Đ nh, nguyên là Trung đoàn tr ộ ự ng, m t c u
ớ ị ạ ỉ ế ẳ ướ ủ ưở ủ chi n binh đã nói th ng v i v lãnh đ o t nh, tr c kia là th tr ộ ộ ủ ng c a mình: B đ i c a
ả ạ ộ ộ ư ỏ ỏ ộ ộ ỏ dân, anh b o b đ i h ng, có nghĩa t i dân h ng. Nh ng dân có h ng không, b đ i có
ạ ỉ ườ ỏ h ng không? Không đâu anh . Tôi e lâu nay anh không ch xa ng i lính, mà còn xa c ả
ữ ữ ườ ế ớ ọ ị dân n a… Nh ng ng ấ ấ i lính đang b vây trong kia, m i hôm qua thôi h còn chi n đ u r t
ố ầ ọ ẽ ạ ổ ế ấ anh dũng, và mai đây khi T qu c c n, h s l i chi n đ u quên mình…
ữ ệ ả ỉ ộ ầ ỗ ầ ở Nh ng vi c không hay x y ra, l ỗ ở ườ ng i i lính ch m t ph n, ph n l i chính các anh. Ai
ứ ụ ệ ắ ớ ượ ở ễ ch c v càng cao trách nhi m càng l n… Tôi may m n đ ớ c xem v di n này cùng v i
ả ệ ủ ổ ộ ị ị tác gi trong đêm t ng duy t c a Đoàn k ch Quân đ i, trong khu văn công Mai D ch, đêm
mùa thu năm 1988.
ở ễ ư ặ ườ ắ ấ Khi v di n khép màn, L u Quang Vũ l ng ng ặ i đi. Chúng tôi n m tay nhau r t ch t.
ế ườ ư ứ ổ ờ ề Tôi bi t trái tim ng i lính năm x a trong Vũ đang th n th c. Ôi, l ớ i th “Trung v i
ướ ế ế ớ n ế c, hi u v i dân” sao thiêng liêng đ n th .
ư ấ ở ữ ị ừ ổ ầ L u Quang Vũ còn r t thành công ả nh ng k ch b n khai thác t ạ c tích, th n tho i,
ặ ắ ư ề ế ả ổ ơ ị truy n thuy t, nh “Nàng Sita”, “Ông Vua hóa h ”… Trong đó đ c s c h n c là k ch
ẩ ồ ươ ở ị ấ ẫ ị ế ắ ph m “H n Tr ng Ba, da hàng th t”. V k ch th m đ m tri t lý nhân sinh sâu s c. Hãy
ự ầ ạ ả ầ ẫ ớ ọ ữ ồ ố s ng th c là mình, c ph n xác l n ph n h n. V i bao h nh phúc ng t ngào cùng nh ng
ư ế ậ ổ ườ kh đau v t vã, nh ng hãy là chính mình trên cõi th gian này. Hãy cho tôi là Ng ậ i, th t
ườ ư ạ ặ ọ ố ọ ự s là Con Ng i nh t o hóa ban t ng. Đó là khát v ng s ng. Khát v ng nhân sinh!
ề ứ ẩ ờ ồ ị ươ ị Ba k ch ph m “Tôi và Chúng ta”, “L i th th 9”, “H n Tr ng Ba, da hàng th t” đ ượ c
ả ưở ủ ể ọ ị gi i th ồ ng cao quý, tiêu bi u cho phong cách sáng tác văn h c k ch c a cây bút đang d i
dào sinh l c.ự
ự ẫ ả ớ ờ ộ ị ượ ệ ạ S m n c m chính tr , nh y bén v i th i cu c, hàm l ng trí tu , trí thông minh thiên
ự ệ ậ ộ ệ ự ủ ấ ộ ẩ b m, s lao đ ng ngh thu t mi ử ả t mài, và nh t là s dũng c m c a m t trái tim cháy l a
ệ ầ ấ ộ ộ ờ đã làm nên m t tài năng trác tuy t, m t ngôi sao sáng chói trên b u tr i sân kh u đ ươ ng
ư ạ đ i mang tên L u Quang Vũ.
ố ử ế ố ể ở N u anh không đ t l a… thì làm sao bóng t i có th tr thành ÁNH SÁNG!
