BÀI LÀM VĂN MẪU LỚP 9
Đề bài: Nghị luận xã hội về tình yêu quê
hương
Đã có thời trong xã hội chúng ta quan niệm một cách đơn giản về
lòng yêu quê hương chỉ gắn với tình cảm công dân, ý thức trách
nhiệm đối với Tổ quốc. Vì vậy những bài thơ lãng mạn trong phong
trào Thơ Mới được xem là tiếng nói tình cảm cá nhân ủy mị, tiêu
cực. Tuy nhiên, cùng với những thành quả đổi mới đất nước, những
tác giả tác phẩm lãng mạn được đưa vào trong chương trình phổ
thông. Tiếp xúc với các tác phẩm của Hàn Mặc Tử, Xuân Diệu,
Huy Cận, Anh Thơ, chúng ta chợt nhận ra lòng yêu quê hương có
nội dung phong phú đa dạng hơn nhiều.
Những bài thơ gắn với tiếng nói cá nhân vẫn ẩn bên trong một tình
cảm yêu nước kín đáo, bộc lộ qua tình yêu với con người, cảnh vật,
quê hương. Hình ảnh quê hương đất nước hiện lên trong các bài thơ
đem lại những cảm nhận rất riêng nhưng lại rung cảm bao thế hệ
độc giả. Một địa danh thôn Vỹ đi vào nỗi nhớ, gắn kết ân tình với
xứ Huế trong Đây thôn Vỹ Dạ của Hàn Mặc Tử, làm ta yêu hơn cái
trong trẻo nắng hàng cau, cái huyền ảo của bến sông Trăng, cái
bâng khuâng sương khói mờ nhân ảnh của mảnh đất cố đô. Không
gian của buổi chiều thu cho đôi lứa tìm đến nhau trong Thơ Duyên
cũng khiến ta cảm nhận sắc thái thiên nhiên hoà hợp quấn quít trên
cây cỏ, chim muông, trên con đường nhỏ nhỏ, sắc nắng trở chiều,
màu mây biếc và bâng khuâng với “con cò trên ruộng cánh phân
vân”. Ta ngỡ ngàng khi phát hiện những vui buồn của con người
gửi cả vào trong sắc thái mùa thu ở Đây mùa thu tới, một rặng liễu,
một sắc “áo mơ phai dệt lá vàng”, “nàng trăng tự ngẩn ngơ”, những
hình ảnh mùa thu rất quen và rất lạ được nói lên qua hồn thơ say
đắm của Xuân Diệu. Quê hương còn hiện lên qua nỗi buồn mang
tầm vóc vũ trụ, của chàng thi sĩ Huy Cận đứng trên quê hương mà
vẫn cảm thấy “thiếu quê hương”, chuyển tải bao tâm sự nỗi niềm
của người dân mất nước, khi đối diện Tràng giang: nỗi “sầu trăm
ngả” lan toả trên sóng nước, con thuyền, cành củi, cánh bèo, “sông
dài trời rộng bến cô liêu” kết lại thành nỗi niềm “lòng quê dợn dợn
vời con nước – không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà” gợi dậy tình
yêu giang sơn Tổ quốc. Quê hương còn đẹp giản dị trong Chiều
xuân của Anh Thơ, làng quê Việt Nam đẹp một cách nao lòng trong
cỏ xanh, mưa xuân, đàn bò đủng đỉnh, cô yếm thắm…qua những
rung cảm trong trẻo của tâm hồn thiếu nữ. Tất cả những bài thơ ấy
viết về con người, cảnh vật, làng quê…đều gặp nhau ở một điểm:
tình cảm yêu nước kín đáo.
Từ những bài thơ ấy, ta chợt hiểu ra yêu quê hương trước hết phải
là yêu thương gắn bó với mảnh đất – con người quê hương, biết
rung động trước những vẻ đẹp của thiên nhiên đất nước, vui buồn
với vận mệnh dân tộc. Tình yêu quê hương bắt đầu từ những điều
nhỏ nhặt hàng ngày, những tình cảm đôi lứa, tình yêu sự gắn bó với
gia đình, làng quê, đó là tình cảm trong sáng nhất, cao cả và góp
phần làm thanh lọc tâm hồn con người. Đó cũng là tình cảm gắn kết
cá nhân với cộng đồng, tạo nên sự đồng cảm, sự lắng đọng sâu sắc
và thường trực trong trái tim con người. Chính sự gắn kết ấy làm
nên sức mạnh đoàn kết dân tộc, thành ý chí bất khuất, sức mạnh
chiến đấu, quyết tâm bảo vệ đất nước, đánh đuổi ngoại xâm, ý thức
xây dựng đất nước đàng hoàng hơn, to đẹp hơn.
Nếu chỉ hiểu đơn giản yêu quê hương là tình cảm công dân, với ý
thức trách nhiệm đặt lên hàng đầu mà không quan tâm giáo dục tình
yêu ấy bắt đầu từ những điều nhỏ nhặt thì tâm hồn con người sẽ trở
nên chai sạn biết bao. Chưa kể rằng, có những kẻ hô hào khẩu hiệu,
nhưng thực tế lại sống giả tạo. Không thể yêu đất nước, yêu dân tộc
mà không xuất phát từ tình cảm yêu mến, gắn bó với nơi chôn nhau
cắt rốn, gia đình, làng xóm, yêu những con người gần gũi quanh ta.
Đúng như Tố Hữu nói: “Ôi Tổ quốc ta yêu như máu thịt – Như mẹ
cha ta, như vợ như chồng”, mở rộng ra tình cảm ấy còn là tình yêu
đôi lứa, là cơ sở để “người yêu người, sống để yêu nhau”. Tình yêu
ấy không hẳn chỉ thể hiện qua hành động đứng lên đánh lại kẻ thù,
mà trước tiên phải xuất phát từ nỗi đau buồn khi nước mất nhà tan,
nỗi uất nghẹn khi quê hương bị kẻ thù giày xéo. Không thể có tình
yêu dân tộc chung chung nếu không xuất phát từ tình yêu con người
cụ thể. Từ nhận thức đến tình cảm, từ suy nghĩ đến hành động luôn
thường trực tình cảm yêu quê hương đất nước.
Bản thân mỗi học sinh chúng ta cũng phải luôn xác định quan niệm
đúng đắn về lòng yêu quê hương, bằng cách luôn trau dồi tu dưỡng
những tình cảm nhân văn, phải sống đẹp với mọi người, biết rung
động trước cái đẹp cuộc sống quanh ta. Khi còn là học sinh, biết
yêu mến con người và mảnh đất mà ta đang sống, đang tiếp xúc
hàng ngày, biến tình cảm thành hành vi ứng xử hàng ngày, có mục
đích, có hoài bão vun trồng tài năng để sau này cống hiến cho đất
nước, thiết tưởng cũng là ươm mầm cho lòng yêu quê hương đất
nước ngày càng phát triển bền vững hơn.
Bài làm tham khảo 2
Tại sao anh yêu xứ sở của anh? Câu hỏi ấy chẳng làm nẩy nở trong
tâm trí mọi người biết bao nhiêu câu trả lời? Tôi yêu xứ sở của tôi
vì mẹ tôi sinh trưởng ở đấy, vì nguồn máu trong huyết quản của tôi
đều là của người, vì tất cả những người quá cố mà mẹ tôi thương,
mà cha tôi trọng, vì cái đất mà tôi sinh, thứ tiếng tôi nói, quyển
sách tôi học, các em tôi, chúng bạn tôi và một dân tộc lớn chung
sống với tôi, cảnh đẹp của tạo hóa bao bọc chung quanh tôi… Tóm
lại tất cả những sự vật mà tôi đã trông thấy, tất cả những cái gì mà
tôi yêu, tất cả những cái gì mà tôi quý nhất đều thuộc về xứ sở của
tôi cả.
Khi du lịch ở xa về, một buổi sáng, đứng tựa thành tàu tự nhiên bạn
thấy ở chân trời một dãy núi xanh của xứ bạn hiện ra, bấy giờ bạn
sẽ thấy tràn lệ cảm ở trong lòng và miệng buột ra những tiếng kêu
mừng rỡ. Bạn sẽ cảm thấy tình yêu nước khi bạn ở nước ngoài chợt
nghe thấy một người trong đám thợ thuyền nói tiếng nước bạn, tự
nhiên bạn đến hỏi chuyện người thợ không quen ấy. Bạn sẽ cảm
thấy tình yêu nước, khi bạn nghe thấy người ngoại quốc lăng mạ xứ
sở bạn, lòng tức giận sẽ làm cho bạn nóng mặt. Bạn sẽ cảm thấy
tình yêu nước mạnh mẽ và vĩ đại hơn nữa, nếu một ngày kia, nước
địch vô cớ giày xéo vào đất ta, lúc ấy bạn sẽ thấy nào cha hôn con
khuyên câu "dũng cảm", nào mẹ tiễn con hẹn lúc "khải hoàn". Bạn
sẽ cảm thấy tình yêu nước khi bạn trông thấy những đội quân vất vả
trở về với những khúc ca chiến thắng. Bạn sẽ cảm thấy tình yêu
nước khi bạn trông thấy lá đỏ sao vàng bị bắn tả tơi đi đầu một toán
người nghĩa dũng, ai nấy đều phô cao cái trán buộc băng hay cái tay
bị bó, trong đám đông dân chúng hoan hỉ, người ta ném hoa mừng
và hô những lời chúc tụng. Bây giờ bạn đã hiểu thế nào là lòng yêu
Tổ quốc. Đó là một điều rất to tát, rất thiêng liêng. Ví một ngày kia,
cha trông thấy bạn về trận được an toàn, nhưng được tin bạn lẩn
trốn để tránh cái chết, thì người cha vẫn đón bạn lúc đi học về bằng
tiếng cuời vui vẻ, bấy giờ sẽ đón bạn bằng những tiếng khóc xót xa.
Trong cuộc sống bộn bề, nhiều người cảm thấy quê hương là cái gì
đó rất xa vời, coi như chuyện bảo vệ biên cương đất nước là chuyện
của ai đó chứ không phải là mình, vì mình còn phải lo đủ chuyện
cho công việc, cho gia đình, cho con cái, cho ngày mai… Nhưng
quê hương cũng là một cái gì đó rất gần gũi thân thương, khi xem
trên truyền hình thấy những cảnh lụt lội, thấy những cảnh bà mẹ
già, lần từng bước một đến chiếc tủ thờ, thắp mấy nén nhang cho
những đứa con trai mình đã hy sinh. Hình ảnh đó làm rung động
trái tim ta, ta biết yêu thương đồng bào ta cũng chính là yêu quê
hương đất nước.
"Đừng hỏi Tổ quốc đã làm gì cho ta mà tự hỏi ta đã làm gì cho Tổ
quốc hôm nay". Cho dù là trải qua hết chế độ này đến chế độ khác,
mỗi chế độ có cái hay cái dở, nhưng suy cho cùng thì chúng ta vẫn
hãnh diện vì mình là người Việt Nam, có tiếng nói riêng, có chữ
viết riêng, có nền văn hóa riêng đậm đà bản sắc dân tộc.
