Bé khoa häc vµ c«ng nghÖ
B¸o c¸o khoa häc thùc hiÖn ®Ò tµi ®éc
lËp cÊp nhµ n−íc giai ®o¹n 2004-2005
Tªn ®Ò tµi :
N
ghiªn cøu chÕ t¹o chÊt tÈy röa ®Ó xö lý cÆn dÇu
trong c¸c thiÕt bÞ tån chøa vµ ph−¬ng tiÖn vËn chuyÓn
C¬ quan chñ tr× ®Ò tµi Chñ nhiÖm ®Ò tµi
PGS. TS §inh ThÞ Ngä
Bé chñ qu¶n
5695
26/02/200
6
Bé khoa häc vµ c«ng nghÖ
B¸o c¸o khoa häc thùc hiÖn ®Ò tµi ®éc
lËp cÊp nhµ n−íc giai ®o¹n 2004-2005
(T¹i héi ®ång c¬ së)
Tãm t¾t b¸o c¸o ®Ò tµi:
Nghiªn cøu chÕ t¹o chÊt tÈy röa ®Ó xö lý cÆn dÇu
trong c¸c thiÕt bÞ tån chøa vµ ph−¬ng tiÖn vËn
chuyÓn
M∙ sè: §T§L-2004/04
Thuéc ch−¬ng tr×nh KH & CN: §Ò tµi §éc lËp cÊp Nhµ N−íc
Bé chñ qu¶n: Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o
C¬ quan chñ tr×: Tr−êng ®¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi
Thêi gian thùc hiÖn : 1/2004 - 12/2005
Chñ nhiÖm ®Ò tµi: PGS. TS §inh ThÞ Ngä,
Khoa C«ng nghÖ Ho¸ häc
Tr−êng §¹i häc B¸ch khoa Hµ néi
Hµ néi 12/2005
C¸c ch÷ viÕt t¾t dïng trong b¸o c¸o
CTR: ChÊt tÈy röa
DT: DÇu th«ng
DL: DÇu dõa
DÇu l¹c
DS: DÇu së
DN: DÇu ng«
DC: DÇu c¸m
DTBT : DÇu th«ng biÕn tÝnh
H§BM: ChÊt ho¹t ®éng bÒ mÆt
SCBM: Søc c¨ng bÒ mÆt
CMC : Nång ®é mixen tíi h¹n
HLB: ChØ sè c©n b»ng tÝnh −a dÇu - n−íc
APG: Alkyl polyglucozit
NI: Kh«ng ion
GC - MS: Ph−¬ng ph¸p s¾c ký khÝ kÕt hîp phæ khèi
COD: Nhu cÇu oxy ho¸ häc
BOD: Nhu cÇu oxy sinh ho¸
KO: DÇu ho¶
DO: DÇu diezel
FO: Nhiªn liÖu ®èt lß
Greasemaster: ChÊt tÈy röa cña Mü
BK-NT1: Tªn gäi chÊt tÈy röa cña ®Ò tµi
GC-MS: Ph−¬ng ph¸p s¾c ký kÕt hîp víi phæ khèi
IR: Phæ hång ngo¹i
1
Lêi nãi ®Çu
Song song víi sù ph¸t triÓn nh− vò b·o cña c«ng nghiÖp dÇu khÝ còng n¶y sinh ra
mét vÊn ®Ò ®¸ng quan t©m ®ã lµ cÆn bÈn x¨ng dÇu. CÆn dÇu ®−îc sinh ra trong qu¸ tr×nh
khai th¸c, chÕ biÕn, tån chøa vµ vËn chuyÓn dÇu th« hay dÇu th−¬ng phÈm. Thµnh phÇn
cña cÆn dÇu rÊt phøc t¹p, chóng lµ c¸c chÊt rÊt qu¸nh, dÝnh, b¸m chÆt vµo bÒ mÆt bån bÓ
chøa,rÊt khã tÈy röa. T¸c h¹i cña cÆn dÇu thÓ hiÖn ë c¸c ®iÓm sau ®©y:
- CÆn dÇu g©y ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn chÊt l−îng cña nhiªn liÖu vµ ®éng c¬ sö
dông: lµm gi¶m thÓ tÝch chøa cña nhiªn liÖu trong c¸c lÇn tån chøa tiÕp theo, g©y hËu
qu¶ xÊu cho ®éng c¬ sö dông, g©y ra hiÖn t−îng gØ trong bån bÓ chøa, ¨n mßn vagon
xitec vËn chuyÓn, lµm cho c¸c thiÕt bÞ vËn chuyÓn, tån chøa h− háng tr−íc thêi h¹n qui
®Þnh.
- CÆn dÇu ®ãng chÆt vµo ®−êng èng, bån bÓ, thµnh vµ ®¸y tÇu khiÕn cho viÖc n¹o
vÐt mÊt rÊt nhiÒu thêi gian, ¶nh h−ëng ®Õn tiÕn ®é vËn chuyÓn dÇu. H¬n n÷a, nÕu ®Ó l©u
ngµy, cÆn dÇu cã thÓ lµm t¾c èng dÉn.
- CÆn dÇu g©y « nhiÔm m«i tr−êng
Trªn thÕ giíi, viÖc tÈy röa bån bÓ chøa vµ xö lý cÆn dÇu ®· ®−îc nghiªn cøu hoµn
tÊt tõ l©u vµ ®· cã c«ng nghÖ æn ®Þnh. ë n−íc ta, tõ tr−íc ®Õn nay, viÖc lµm s¹ch bån bÓ
chøa x¨ng dÇu ®−îc thùc hiÖn b»ng ph−¬ng ph¸p thñ c«ng, võa cã n¨ng suÊt thÊp, võa
¶nh h−ëng ®Õn søc khoÎ cña c«ng nh©n ngµnh x¨ng dÇu. MÆt kh¸c, cÆn dÇu sau khi tÈy
röa ®Ó ph©n huû tù do trong kh«ng khÝ, hoÆc ®em ch«n d−íi ®Êt, g©y « nhiÔm trÇm träng
, ¶nh h−ëng ®Õn søc khoÎ cña céng ®ång.
Tõ tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò ®∙ nªu ë trªn thÊy r»ng, ph¶i chÕ t¹o ®−îc mét lo¹i chÊt tÈy
röa ®Æc chñng vµ t×m ra qui tr×nh c«ng nghÖ ®Ó lµm s¹ch cÆn dÇu trong c¸c thiÕt bÞ
tån chøa, ph−¬ng tiÖn vËn chuyÓn. ViÖc nµy sÏ gãp phÇn n©ng cao chÊt l−îng cña
nhiªn liÖu vµ b¶o vÖ bån bÓ chøa. MÆt kh¸c, còng cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p xö lý cÆn
dÇu thu gom ®−îc ®Ó tr¸nh « nhiÔm m«i tr−êng. §©y còng lµ môc ®Ých ®Æt ra ngay tõ
ban ®Çu cña ®Ò tµi.
§Ó hoµn thµnh c¸c tiªu chÝ ®· ®Æt ra, trong ®Ò tµi nµy bao gåm c¸c nhiÖm vô sau :
2
* Tæng quan lý thuyÕt vÒ t¸c h¹i cña cÆn dÇu, c¸c ph−¬ng ph¸p tæng hîp chÊt tÈy
röa cÆn dÇu vµ biÖn ph¸p xö lý m«i tr−êng sau tÈy röa.
* X¸c ®Þnh mét c¸ch cã hÖ thèng thµnh phÇn cÆn dÇu t¹i c¸c ®Þa ®iÓm, thêi gian
tån chøa, lo¹i nhiªn liÖu tån chøa kh¸c nhau.
* Tæng hîp chÊt tÈy röa cÆn dÇu tõ dÇu thùc vËt vµ c¸c nguyªn liÖu kh¸c s½n cã ë
ViÖt nam, mµ tiªu biÓu lµ dÇu th«ng. Trong ®ã, ph¶i biÕn tÝnh dÇu th«ng ®Ó t¹o nguyªn
liÖu tèt h¬n.
* §−a ra h−íng dÉn qui tr×nh c«ng nghÖ tæng hîp CTR,
* Thö nghiÖm tÈy röa cÆn dÇu trong c¸c thiÕt bÞ tån chøa vµ ph−¬ng tiÖn vËn
chuyÓn t¹i H¶i Phßng Petolimex. X¸c ®Þnh c¬ chÕ tÈy röa vµ thiÕt lËp qui tr×nh c«ng
nghÖ tÈy röa c¸c lo¹i thiÕt bÞ ë trªn.
* Nghiªn cøu xö lý hçn hîp sau tÈy röa vµ ®−a ra h−íng dÉn qui tr×nh c«ng nghÖ
xö lý cÆn dÇu chèng « nhiÔm m«i tr−êng.
B¸o c¸o nµy sÏ chi tiÕt ho¸ c¸c néi dung nªu trªn d−íi gãc ®é khoa häc, cßn b¸o
c¸o vÒ c¸c lo¹i s¶n phÈm cô thÓ thu ®−îc trong §Ò tµi sÏ ®−îc thÓ hiÖn theo biÓu mÉu
HD1 vµ HD4.
Chñ nhiÖm §Ò tµi vµ tËp thÓ c¸n bé tham gia xin ®−îc c¶m ¬n s©u s¾c tíi l·nh ®¹o
Bé Khoa häc & C«ng nghÖ, Bé Gi¸o dôc & §µo t¹o, Tr−êng ®¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi
®· hÕt søc quan t©m vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó §Ò tµi ®¹t ®−îc c¸c kÕt qu¶ nh− mong muèn vµ
®óng thêi h¹n; gãp phÇn ®−a khoa häc c«ng nghÖ vµo ®êi sèng vµ n©ng cao hiÖu qu¶
kinh tÕ cho n−íc nhµ.
3