Áp dụng 5S tại doanh nghiệp sản xuất nhỏ và vừa ở Việt Nam: Nghiên cứu khoa học, thực trạng và khuyến nghị từ ĐH Kinh tế, ĐH Quốc gia Hà Nội

Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Kinh tế và Kinh doanh, Tập 29, Số 1 (2013) 23-31

p dng 5S ti các doanh nghip sn xut nh và va

 Vit Nam - Thc trng và khuyn ngh

Nguyn ng Minh

,  Th Cúc, T Th Hương Giang, Hoàng Th Thu Hà

Khoa Qun tr Kinh doanh, Trng i hc Kinh t,

i hc Quc gia Hà Ni, 144 Xuân Thy, Cu Giy, Hà Ni, Vit Nam

Nhn ngày 01 tháng 02 nm 2013

nh sa ngày 28 tháng 3 nm 2013; chp nhn ng y 26ng 4 nm 2013

Tóm tt: 5S (Sàng lc, S p xp, Sch s!, Sn sóc, S"n sàng) là m#t phương pháp qun lý h$u ích

giúp các doanh nghip, %c bit là các doanh nghip sn xut nh và va (DNSXNVV) hn ch

lãng phí, nâng cao cht lư&ng sn ph'm và nng lc cnh tranh trên th trư(ng trong nư)c c*ng

như qu+c t. Tuy nhiên, s+ lư&ng DNSXNVV  Vit Nam có th, tip cn và áp dng phương pháp

này còn rt nh, ư)c tính dư)i 1%. Bên cnh ó, các doanh nghip ã áp dng 5S v-n còn  trong

giai on .u, ch/ yu thc hin 3S/5S. Thông qua kho sát 52 DNSXNVV  Vit Nam, nghiên

c0u này ã ch ra thc trng áp dng 5S ti các doanh nghip Vit Nam, nguyên nhân chính và 1

xut m#t s+ khuyn ngh nh2m phát tri,n 5S ti Vit Nam. Nghiên c0u này s! là cơ s cho các

nghiên c0u khác v1 áp dng 5S trong các l3nh vc dch v, thương mi.

T khóa: 5S, doanh nghip sn xut nh và va (DNSXNVV).

1. t vn  *

Hin nay, các DNSXNVV óng m#t vai trò

quan trng trong vic phát tri,n kinh t t

nư)c. Trong b+i cnh n1n kinh t .y bin

#ng, các doanh nghip, %c bit là DNSXNVV

ang g%p rt nhi1u khó khn và lâm vào tình

trng kh/ng hong. Hàng lot doanh nghip

phi ngng hot #ng sn xut kinh doanh và

tuyên b+ phá sn. Do vy, vic tìm ra gii pháp

giúp các doanh nghip này 0ng v$ng trên th

trư(ng là vô cùng thit yu.

______

* 4c 5liên h. T: (84-4) 37547506

Email: dangminh@vnu.edu.vn

Trên th gi)i có rt nhi1u phương pháp

qun lý tiên tin giúp các doanh nghip nâng

cao hiu qu sn xut, cht lư&ng sn ph'm.

Trong ó, qun tr tinh gn là m#t phương pháp

rt h$u ích, giúp các doanh nghip loi b lãng

phí, nâng cao nng lc cnh tranh c/a mình.

Qun tr tinh gn bao g6m các công c, phương

pháp nh khác nhau nhưng 5S ư&c xem là n1n

tng c/a vic áp dng tinh gn trong h th+ng

sn xut c/a các doanh nghip. Thc hành t+t

5S chính là bư)c .u c/a vic áp dng các hot

#ng ci tin nng sut và cht lư&ng (Ho và

c#ng s, 1995).

ư&c gi)i thiu .u tiên ti Nht Bn bi

Osada, 5S là t vit t t c/a 5 t ting Nht:

Seiri, Seiton, Seiso, Seiketsu, Shitsuke (Osada,

N.Đ. Minh và nnk. / Tạp h Khoa họ ĐHQGHN, Kinh tế và Kinh doanh, Tập 29, Số 1 (2013) 23-31

1991 và Ho, 1997). Sau ó, các doanh nghip

Nht Bn b t .u bit và áp dng 5S nh2m loi

b các loi lãng phí trong sn xut và duy trì v

sinh trong doanh nghip. Trong nh$ng nm tip

theo, 5S ư&c lan truy1n sang các nư)c châu

Âu, châu M7 và châu Á. +i v)i các nư)c châu

Âu và châu M7, 5S ư&c dch thành Sorting,

Straightening, Shining, Standardizing và

Sustaining (Lonnie Wilson, 2010). Khi du nhp

vào Vit Nam, 5S ư&c gi là Sàng lc, S p

xp, Sch s!, Sn sóc, S"n sàng (Phan Chí Anh,

2008). Theo các nhà nghiên c0u trên th gi)i,

5S ư&c xem như m#t cách tích cc giúp các

công ty nâng cao vic gi$ gìn v sinh và bo v

môi trư(ng, to môi trư(ng làm vic an toàn và

có h th+ng (O’Eocha, 2000). Trong quá trình

áp dng ti doanh nghip, 5S ư&c kt h&p v)i

các công c ci tin khác như công c ci tin

liên tc Kaizen (Imai, 1997 và Kodama, 1959),

công c qun lý trc quan (Nikkhan Kyogyo

Shinbun, 1995). Thc hin 5S c*ng ư&c coi là

bư)c .u tiên trong vic áp dng các h th+ng,

phương pháp như Qun lý Cht lư&ng Toàn

din (TQM), Duy trì Nng sut T8ng th, (TPM)

và Sn xut tinh gn (Ho và c#ng s, 1995; Ho

và Fung, 1995). Như vy, 5S là m#t công c rt

h$u hiu giúp các doanh nghip loi b lãng

phí, ci thin cht lư&ng sn ph'm và nâng cao

nng sut. L&i ích c/a vic thc hành 5S ư&c

minh ch0ng b2ng nhi1u nghiên c0u trên th gi)i

c*ng như  trong nư)c. Tuy vy, hin v-n chưa

có nghiên c0u nào ch ra ư&c thc trng áp

dng 5S ti Vit Nam, nh$ng vn 1 còn t6n ti

và nguyên nhân trong vic áp dng 5S, %c bit

trong phm vi các DNSXNVV. Do vy, nghiên

c0u này s! phân tích thc trng áp dng 5S ti

các DNSXNVV Vit Nam, nh2m phát hin vn

1 và các nguyên nhân chính, t ó 1 xut m#t

s+ khuyn ngh góp ph.n ci thin vic áp dng

5S v1 c cht lư&ng và s+ lư&ng ti Vit Nam.

Nghiên c0u ư&c thc hin theo 3 bư)c.

Trong bư)c .u tiên, nhóm nghiên c0u lý

thuyt và t8ng quan các tài liu liên quan 5S,

kho sát 52 doanh nghip và phng vn sâu m#t

s+ doanh nghip v1 quá trình thc hành 5S ,

thy ư&c thc trng áp dng 5S ti Vit Nam.

9 bư)c 2, nhóm phân tích d$ liu thu thp ư&c

t bư)c 1 , tìm ra vn 1, sau ó s dng

phương pháp 5WHYS và xây dng sơ 6 cây

nguyên nhân , xác nh các nguyên nhân

chính c/a vn 1. Cu+i cùng, t phân tích các

nguyên nhân, nhóm ưa ra m#t s+ khuyn ngh

cho Nhà nư)c, các doanh nghip và trung tâm

ào to nh2m nâng cao vic áp dng 5S ti các

DNSXNVV Vit Nam.

2. Lý thuyt v 5S

Hình 1: Nguyên t c 5S.

2.1. S1 - Sàng lc

Seiri hay Sàng lc có ngh3a là phân loi, t8

ch0c các vt dng theo trt t. ây là bư)c .u

tiên các doanh nghip c.n làm trong thc hành

5S. N#i dung chính trong S1 là phân loi, di d(i

nh$ng vt dng không c.n thit  nơi làm vic.

Như vy, thc hin S1 s! giúp các doanh nghip

loi b lãng phí trong vic tìm kim vt dng và

xây dng môi trư(ng làm vic an toàn hơn.

N.Đ. Minh và nnk. / Tạp h Khoa họ ĐHQGHN, Kinh tế và Kinh doanh, Tập 29, Số 1 (2013) 23-31

2.2. S2 - Sp xp

Seiton hay S p xp, có ngh3a là s p xp mi

th0 gn gàng và có trt t. Sau khi ã loi b các

vt dng không c.n thit thì công vic tip theo là

t8 ch0c các vt dng còn li m#t cách hiu qu

theo tiêu chí d tìm, d thy, d ly và d tr li.

Mi vt dng c.n thit s! ư&c s p xp vào m#t v

trí nht nh và duy nht, t ó to nên môi

trư(ng làm vic an toàn, tit kim th(i gian di

chuy,n và thun tin cho ngư(i s dng chúng.

2.3. S3 - Sch s

Sch s! có ngh3a là v sinh nơi làm vic và

gi$ gìn nơi làm vic sch s!. Gi$ gìn sch s! ư&c

thc hin thông qua vic t8 ch0c v sinh t8ng th,

và v sinh hàng ngày máy móc, vt dng, và khu

vc làm vic. S3 hư)ng t)i ci thin môi trư(ng

làm vic, gim thi,u r/i ro, tai nn, 6ng th(i

nâng cao # chính xác c/a máy móc thit b (do

nh hưng c/a bi b'n).

2.4. S4 - Sn sóc

Seiketsu hay Sn sóc v)i mc ích duy trì kt

qu và các hot #ng trong 3S .u tiên. Mc tiêu

c/a S4 là duy trì các hot #ng 3S lâu dài, ch0

không phi là phong trào nht th(i. Do vy, xác

nh các quá trình c.n thit , m bo tính chính

xác là vô cùng c.n thit , duy trì thành qu c/a

các hot #ng trư)c ó.

2.5. S5 - Sn sàng

S"n sàng là hot #ng quan trng nht, nó chi

ph+i ch o 4S còn li. S"n sàng b t .u t vic

thay 8i tư duy và nhn th0c v1 4S, tư duy v1 c t

b lãng phí thông qua áp dng 4S là c.n thit, h$u

ích cho doanh nghip. Ngoài ra, S"n sàng còn

giúp rèn luyn, to nên m#t thói quen, n1 np, tác

phong cho ngư(i lao #ng khi thc hin S4. Mc

tiêu chính c/a S5 là ào to mi ngư(i tuân theo

thói quan làm vic t+t, giám sát nghiêm ng%t n#i

quy ti nơi làm vic và luôn hư)ng t)i ci thin

vic thc hin 5S trong doanh nghip; t ó nâng

cao hiu qu sn xut kinh doanh.

Tóm li, 5S là m#t phương pháp h$u ích giúp

các doanh nghip loi b lãng phí, xây dng môi

trư(ng làm vic sch s!, an toàn, phát tri,n ý th0c

c/a nhân viên và vn hóa công ty. Thc hin t+t

5S có th, mang li m#t s+ l&i ích cho doanh

nghip như: nâng cao nng sut, ci tin cht

lư&ng sn ph'm, c t gim chi phí, giao hàng úng

h:n, m bo an toàn trong công vic và nâng cao

ý th0c, k; lut cho nhân viên.

3. Thc trng áp dng 5S ti các doanh

nghip n xut va Vit Nam

Theo báo cáo rà soát doanh nghip c/a T8ng

cc Th+ng kê, tính n tháng 6 nm 2012, c

nư)c có hơn 450000 doanh nghip ang hot

#ng, trong ó, 26324 doanh nghip ã gii th, và

tm dng kinh doanh, tng 5,4% so v)i cùng k<

nm trư)c. Như vy, nh$ng yu kém trong vic

qun lý doanh nghip ngày càng ư&c thy rõ, %c

bit trong tình trng kinh t khó khn như hin

nay.

Do quy mô nh, hn ch v1 các ngu6n lc

nên các DNSXNVV g%p khá nhi1u khó khn

trong sn xut kinh doanh. Tuy nhiên, quy mô

nh c*ng giúp các doanh nghip này linh #ng và

d dàng thay 8i hay áp dng nh$ng phương pháp

qun lý m)i. Do ó, khi 5S du nhp vào Vit

Nam, m#t s+ lư&ng khá l)n DNSXNVV ã mnh

dn áp dng 5S vào quá trình sn xut và qun lý,

mang li hiu qu áng k,.

Ti Vit Nam, 5S ã du nhp khá lâu, s+

lư&ng doanh nghip áp dng c*ng ngày càng

tng. Cùng v)i s h tr& c/a T8 ch0c Nng sut

châu Á, Trung tâm Nng sut Vit Nam, Trung

tâm Nng sut Malaysia, T8 ch0c H&p tác Qu+c

N.Đ. Minh và nnk. / Tạp h Khoa họ ĐHQGHN, Kinh tế và Kinh doanh, Tập 29, Số 1 (2013) 23-31

t Nht Bn (JICA) và các t8 ch0c, trung tâm h

tr& doanh nghip, 5S ư&c tri,n khai trong nhi1u

doanh nghip, %c bit là các DNSXNVV. Nh$ng

doanh nghip ư&c các t8 ch0c trên h tr& ã tin

hành các hot #ng 5S khá bài bn và m#t s+ ã

t ư&c Ch0ng ch 5S như Công ty Th/y in

Sơn La, Công ty C8 ph.n Vt tư - Xng d.u

(COMECO), Công ty TNHH Nht Linh...

Ti 52 doanh nghip kho sát ã thc hin 5S,

h.u ht các doanh nghip bư)c .u thc hin t+t.

Các hot #ng 5S ã mang li nhi1u ci bin trong

sn xut và kinh doanh (Bng 1).

Theo kt qu kho sát, trên 80% doanh nghip

ã thc hin t+t vic ào to và thành lp Ban ch

o 5S và các tiêu chu'n 5S. Vic duy trì hot

#ng 5S ti các khu vc trong công ty như vn

phòng, showroom, nhà kho ã khá t+t, tuy nhiên

vic thc hin 5S ti nhà máy/xưng thì v-n chưa

ư&c duy trì hiu qu. M#t vn 1 rt c.n lưu ý là

vic phát tri,n 5S trong mng lư)i cung 0ng v-n

chưa ư&c doanh nghip chú trng. Theo kt qu

kho sát, ch có 38,5% trong s+ 52 doanh nghip

ã thúc 'y vic thc hin 5S ti các m t xích

trong mng lư)i cung 0ng. ây v-n là m#t hn

ch rt l)n trong vic áp dng 5S ti các doanh

nghip nên v-n chưa t ư&c hiu qu cao như

các doanh nghip trên th gi)i, %c bit ti Nht

Bn.

Theo ánh giá c/a các doanh nghip này, vic

thc hin các hot #ng 5S có nh hưng tích cc

t)i cht lư&ng sn ph'm, chi phí, th(i gian giao

hàng và th ph.n (Bng 2).

Bng 1. Kt qu kho sát thc hin 5S ti 52 doanh nghip

S+ lư&ng

ào to nhn th0c v1 5S cho nhân viên

82,7

Thành lp Ban 5S c/a công ty

84,6

Thành lp và phát tri,n các quy trình 5S

82,7

Duy trì 5S hàng ngày ti vn phòng và showroom

76,9

Duy trì 5S hàng ngày ti các nhà máy/xưng

44,2

Duy trì 5S hàng ngày ti các nhà kho

76,9

Thúc 'y 5S trong mng lư)i cung 0ng

38,5

Ngun: Tác gi kho sát.

Bng 2. Tương quan gi$a vic thc hin 5S và hiu qu sn xut kinh doanh ti 52 doanh nghip

P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7 P8 P9 P10 P11

ào to nhn th0c v1 5S cho nhân viên + +

Thành lp Ban 5S c/a công ty +

Thành lp và phát tri,n các quy trình 5S + + + + +

Duy trì 5S hàng ngày ti vn phòng và showroom + + + + + + + +

Duy trì 5S hàng ngày ti các nhà máy/xưng + + + +

Duy trì 5S hàng ngày ti các nhà kho + + + + + + + +

Thúc 'y 5S cho mng lư)i cung 0ng + + + + + + + +

Ngun: Tác gi kho sát.

Chú thích:

Cht lng

P1 S+ lư&ng các thành ph'm hng thp hơn các +i th/ cnh tranh

P2 S+ lư&ng sn ph'm b tr li thp hơn các +i th/ cnh tranh

P3 Sn ph'm c/a công ty có ch0c nng t+t hơn các +i th/ cnh tranh

P4 Dch v khách hàng c/a công ty t+t hơn các +i th/ cnh tranh

N.Đ. Minh và nnk. / Tạp h Khoa họ ĐHQGHN, Kinh tế và Kinh doanh, Tập 29, Số 1 (2013) 23-31

P5 S tha mãn c/a khách hàng cao hơn các +i th/ cnh tranh

Chi phí

P6 Giá thành c/a sn ph'm thp hơn các +i th/ cnh tranh

P7 Giá thành c/a sn ph'm hp d-n các khách hàng

Giao hàng

P8 Công ty giao hàng nhanh hơn các +i th/ cnh tranh

P9 Công ty giao hàng úng hn hơn các +i th/ cnh tranh

Th phn

P10 T+c # tng trưng th ph.n c/a công ty nhanh hơn các +i th/ cnh tranh

P11 Công ty có th ph.n l)n hơn các +i th/ cnh tranh

Có th, thy, thc hin các hot #ng 5S giúp

các doanh nghip này tit kim chi phí sn xut,

nâng cao cht lư&ng sn ph'm và rút ng n th(i

gian giao hàng, qua ó tng kh nng cnh tranh

và m r#ng th ph.n hơn so v)i các +i th/.

V)i hiu qu rõ rt, các hot #ng 5S này ã

ư&c thc hin khá bài bn ti các doanh nghip

Vit Nam. Tuy nhiên, s+ lư&ng doanh nghip ã

áp dng 5S còn tương +i hn ch. Bên cnh ó,

các doanh nghip này ch m)i thành công  m0c

3S. Trong khi ó, S4 và S5, m%c dù ã ư&c áp

dng song chưa th, duy trì 1u %n và 8n nh.

Như vy, vn 1 t6n ti  ây là 5S v-n chưa phát

tri,n toàn din  c s+ lư&ng và cht lư&ng. Da

trên kt qu kho sát, nhóm s dng phương pháp

5WHYS , tìm hi,u nguyên nhân c/a vn 1, t

ó 1 xut m#t s+ khuyn ngh.

4. 5S cha c áp dng rng rãi ti các

DNSXNVV Vit Nam - Nguyên nhân và

khuyn ngh

4.1. Nguyên nhân

5S là phương pháp qun lý có th, giúp hn

ch lãng phí, ci thin nng sut, tuy nhiên

phương pháp này v-n chưa ư&c áp dng ti

nhi1u doanh nghip, %c bit là các DNSXNVV -

nơi ang g%p không ít khó khn do lãng phí. ,

tìm ra nguyên nhân ti sao 5S li chưa ư&c nhi1u

doanh nghip bit t)i và áp dng, nhóm nghiên

c0u ã s dng phương pháp phân tích nhân-qu

(5WHYS) , xây dng sơ 6 cây ch ra các

nguyên nhân da trên thông tin thu thp ư&c t

kt qu kho sát doanh nghip (Hình 2). Có th,

xem ây là nh$ng nguyên nhân chính khin vic

áp dng, truy1n bá và nhân r#ng 5S trong các

DNSXNVV Vit Nam b hn ch.

4.1.1. Thiu s cam kt ca lãnh o doanh

nghip khi thc hin 5S

Trong m#t doanh nghip, lãnh o là ngư(i

óng vai trò quan trng trong vic nh hư)ng

chin lư&c c*ng như lên k hoch hot #ng cho

doanh nghip, trong ó bao g6m c vic thc hin

5S. Ngư(i lãnh o s! %t ra mc tiêu c*ng như

hoch nh các ngu6n lc c.n thit cho k hoch

tri,n khai 5S thành công. Thêm vào ó, s cam

kt mnh m! c/a lãnh o doanh nghip s! giúp

nâng cao nhn th0c c/a nhân viên và khuyn

khích h thc hin 5S hiu qu hơn. Do vy, ây

có th, xem là nguyên nhân quan trng nh hưng

n hiu qu c/a doanh nghip khi áp dng 5S.

4.1.2. Vic tuyên truyn v 5S cha thc s

hiu qu

Tuy khái nim 5S ã xut hin  Vit Nam

khong 10 nm, song v)i nhi1u doanh nghip,

ây v-n có th, xem là m#t khái nim m)i. Do

vic tuyên truy1n, ph8 bin phương pháp này t)i

các doanh nghip chưa hiu qu nên s+ lư&ng

doanh nghip bit t)i, áp dng và khai thác l&i ích

t 5S còn hn ch.

Nghiên cứu khoa học: Áp dụng 5S tại các doanh nghiệp sản xuất nhỏ và vừa ở Việt Nam - Thực trạng và khuyến nghị - ĐH Kinh tế, ĐH Quốc gia Hà Nội

Chủ đề:

Tài liệu liên quan

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Hỗ trợ

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi