NGUYÊN TẮC ĐIỀU TRA XỬ LÝ DỊCH

Chia sẻ: Nguyen Lan | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:19

Thêm vào BST

Báo xấu

279
lượt xem 41
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Điều tra dịch trong trường hợp trong quá trình giám sát mà số mắc bệnh hay số chết tăng dần dần hay đột ngột. Điều tra dịch nhằm xác định: Sự phân bố dịch theo số người mắc bệnh,nơi chốn và thời gian Nguồn lây nhiễm và tác nhân gây bệnh Các yếu tố truyền nhiễm và đường lây Dân số nguy cơ ► Cung cấp những thông tin để hình thành và kiểm chứng giả thuyết về sự xuất hiện dịch, xây dựng các biện pháp xử lý vụ dịch và kế hoạch phòng ngừa. ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: NGUYÊN TẮC ĐIỀU TRA XỬ LÝ DỊCH

NGUYÊN TẮC ĐIỀU TRA XỬ LÝ DỊCH Ths Nguyễn Tấn Đạt 25/02/13 1
Mục tiêu • Trình bày được bốn tình huống tổng quát dẫn đến xảy ra dịch • Mô tả được các nội dung của từng bước điều tra dịch • Trình bày nguyên tắc chọn lựa trong x ử lý dịch 25/02/13 2
Đại cương • Điều tra dịch trong trường hợp trong quá trình giám sát mà số mắc bệnh hay số chết tăng dần dần hay đột ngột. • Điều tra dịch nhằm xác định: – Sự phân bố dịch theo số người mắc bệnh,nơi chốn và thời gian – Nguồn lây nhiễm và tác nhân gây bệnh – Các yếu tố truyền nhiễm và đường lây – Dân số nguy cơ • ► Cung cấp những thông tin để hình thành và kiểm chứng giả thuyết về sự xuất hiện dịch, xây dựng các biện pháp xử lý vụ dịch và kế hoạch phòng ngừa. 25/02/13 3
Một số khái niệm • Dịch: Tỷ lệ mắc bệnh vượt quá tỷ lệ mắc bệnh trung bình trung bình của nhiều năm. • Dịch địa phương: Dịch xảy ra trong 1 khu vực hay 1 địa phương nhất định và không lan tràn sang các địa phương khác. • Đại dịch: Là vụ dịch xuất hiện xuất hiện với qui mô lớn. Ví dụ: Đại dịch SARS, Nhiễm virus H5N1, AIDS. 25/02/13 4
Những tình huống tổng quát của một vụ dịch Sự xuất hiện của một vụ dịch có thể lên quan tới: • Gia tăng liều lượng hoặc thay đổi độc lực của tác nhân gây bệnh • Xuất hiện một yếu tố bệnh sinh mới • Thay đổi tính cảm thụ tính nhạy cảm của người đối với tác nhân gây bệnh • Xuất hiện thêm các điều kiện kinh tế, xã hội môi trường làm thay đổi hành vi. 25/02/13 5
Đường cong dịch • Tần số mắc bệnh được biểu diễn theo thời gian bằng cách vẽ đường cong dịch 25/02/13 6
4 dạng đường cong • Đường cong có 1 đỉnh: gợi ý cho biết sự tiếp xúc xảy ra cùng 1 lúc của 1 nhóm người đối 1 nguồn bệnh sinh. Ví dụ ngộ độc thức ăn • Đường cong có thể liên tục hay gián đoạn khi tiếp xúc với 1 nguồn truyền nhiễm: Sự tiếp xúc với 1 nguồn bệnh sinh có thể cùng lúc trong 1 khoảng thời gian liên tục, gián đoạn hay ở từng thời điểm 25/02/13 7
4 dạng đường cong (tt) • Đường cong dịch lan toả: Dịch lan từ người cảm nhiễm này sang người khác không có hoặc có ký chủ trung gian khác như súc vật hay vector. • Đường cong hổn hợp: Là đường cong có định nhọn lớn theo sau bởi nhiều đỉnh nhọn nhỏ hơn 25/02/13 8
Đường cong 1 đỉnh 70 60 50 40 Soá ca 30 20 10 0 1 4 7 10 13 16 19 22 25 28 Soá giôø töø luù c aên ñeán luù c phaù t beänh 25/02/13 9
7 bước căn bản trong điều tra dịch 1. Thẩm tra lại chẩn đoán và khẳng định sự tồn tại của dịch 2. Thu thập thông tin về số ca bệnh và các thông tin khác 3. Mô tả ca bệnh theo địa điểm,thời gian, con người 4. Hình thành giả thuyết 5. Kiểm định giả thuyết 6. Kết luận viết báo cáo kết quả 7. Lên kế hoạch chống dịch 25/02/13 10
Thẩm tra lại chẩn đoán và khẳng định sự tồn tại của dịch 1. Có phải là có ca bệnh gây dịch xảy ra không? Dựa trên sự gia tăng bất thường số ca qua: • Hệ thống giám sát bệnh • Ghi nhận của bệnh viện,cơ sở y tế 2. Có phải dịch xảy ra không? • Có nhiều ca bệnh xảy ra hơn bình thường • Ở một vùng địa lý nhất định • Trên một dân số nhất định • Trong một khoảng thời gian nhất định 25/02/13 11
Thu thập thông tin về số ca bệnh và các thông tin khác 1. Tổ chức công tác điều tra: Các nhóm dịch tễ, lâm sàng, thống kê, môi trường và côn trùng học 2. Nội dung thu thập số liệu: – Đếm số ca mắc,chết và tính các chỉ số dịch – Thông tin về dân số học – Thông tin về lâm sàng – Thông tin về các yếu tố phơi nhiễm 25/02/13 12
Mô tả ca bệnh theo địa điểm,thời gian, con người • 1. Số liệu về người: – Các thông tin về yếu tố tiếp xúc – Các đặc điểm lâm sàng của bệnh – So sánh số mắc bệnh và dân số nguy cơ • 2. Nơi chốn: – Đặc điểm khí hậu,các yếu tố vật lý,hóa học và sinh học của môi trường – Sử dụng bản đồ dịch được dùng nhằm mô tả những đặc tính địa lý – Bản đồ dịch còn mô tả vị trí và thứ tự xuất hiện và mật độ của các ca bệnh • 3. Thời gian: Đường cong dịch được sử dụng để mô tả diễn tiến dịch theo thời gian 25/02/13 13
Hình thành giả thuyết Giả thuyết nhằm giải thích: • Tác nhân gây bệnh, nguồn và đường lây • Khả năng nhiễm bệnh của cộng đồng • Yếu tố nguy cơ • Nhóm dân số nguy cơ 25/02/13 14
Kiểm định giả thuyết Để chẩn đoán nguyên nhân gây bệnh, hai thiết kế nghiên cứu: • Nghiên cứu bệnh chứng – Áp dụng khi dịch xảy ra ở một dân số không xác định rõ – Chọn nhóm chứng từ những người khỏe khi dịch bùng phát – Có thể chọn nhiều ca chứng cho một bệnh • Nghiên cứu đoàn hệ – Thích hợp khi dịch xảy ra ở một dân số nhỏ và xác định rõ – Thu thập số liệu về tiếp với các yếu tố nghi ngờ 25/02/13 15
Ví dụ: Tìm ra loại thứ ăn gây bệnh? Ăn Không ăn Loại thực ăn Bệnh(+) Bệnh(- Bệnh(+ Bệnh(-) RR ) ) Gạo 115 28 45 4 1.4 Khoai tây 111 31 9 1 0.9 Gỏi cá 93 22 17 30 4.3 4.3 Đậu 101 29 16 6 1.1 Thịt băm 86 22 24 20 1.5 Rau xà lách 109 32 10 1 0.8 25/02/13 16
Kết luận và báo cáo Kết luận chính xác về – Nguồn lây – Cách lây – Tác nhân gây bệnh – Dân số nguy cơ – Các biện pháp hữu hiệu trong phóng chống dịch 25/02/13 17
Lên kế hoạch chống dịch • Mục tiêu của đều tra dịch là khống chế dịch, tìm kiếm những phương cách có hiệu quả nhằm ngăn chặn dịch trong tương lai, nhằm vào: – Loại bỏ hoặc kiểm soát tác nhân gây bệnh và nguồn truyền bệnh – Cắt đứt sự tiếp xúc giữa nguồn truyền với dân số cảm nhiễm, ngăn chận đường lây – Bảo vệ dân số cảm nhiễm 25/02/13 18
Xử lý dịch Nguyên tắc chọn ưu tiên điều tra trước hay xử lý trước: Nguồn Hình thức lây Biết tác nhân Biết Không biết Điều tra + Điều tra +++ Xử lý +++ Xử lý + Không biết tác nhân Điều tra +++ Điều tra +++ Xử lý +++ Xử lý + 25/02/13 19