Nhà ống tiết kiệm năng lượng ở TP
HCM
Đây là một căn nhà ống tiêu biểu của đô thị Việt Nam nhưng thay vì
được thiết kế khép kín như thường thấy, căn nhà hoàn toàn "mở tung"
với tiêu chí thân thiện với môi trường và tiết kiệm năng lượng.
Căn nhà của một cặp vợ chồng ngoài 30 tuổi, trên lô đất có diện tích 4 x 20
m. Trong quá trình thiết kế, nhóm kiến trúc sư Võ Trọng Nghĩa, Sanuki
Daisuki, Nishizawa Shunri đã quan tâm đến các phương pháp tiếp cận sinh
thái học, thông qua việc tham khảo nhiều nguyên tắc trong kiến trúc sinh khí
hậu và kiến trúc nhà Việt Nam truyền thống với sân trong. Căn nhà chỉ cần
điện chiếu sáng vào buổi tối và hoàn toàn không có bất kỳ một chiếc điều
hòa nhiệt độ nào.
Cấu trúc ngôi nhà là khung bê tông cốt thép phổ biến ở Việt Nam. Mặt đứng
trước và sau hoàn toàn được tạo nên bởi các lớp bồn hoa bằng bê tông, nối
hai bức tường bên. Chiều cao và khoảng cách giữa những bồn hoa được điều
chỉnh cho phù hợp với sự tăng trưởng của cây, từ 25 cm đến 40 cm. Để tưới
cây và chăm sóc dễ dàng, ngôi nhà có hệ thống tưới tự động được đặt bên
trong các bồn hoa.
Ngoài mặt đứng, mảng xanh còn được thiết kế trên mái để tạo ra một lớp vỏ
bọc có tác dụng chắn ánh nắng trực tiếp từ mặt trời, tiếng ồn từ đường phố
và ô nhiễm. Ánh nắng không thể chiếu trực tiếp mà sẽ len lỏi qua lá cây và
thay đổi hình dạng. Phía sâu bên trong sẽ là những lớp kính nên căn nhà
được cách nhiệt rất tốt. Giữa mảng xanh và lớp kính là những khoảng rộng
nên không khí sẽ không bị đốt nóng và thoát lên trên cao qua những dàn
thép, tuần hoàn. Nhờ đó, không khí tồn tại trong nhà bao giờ cũng mát mẻ.
Đây là giải pháp mà giới chuyên môn gọi là double skin (thuật ngữ về hai
lớp da). Hiện nay, hầu hết các công trình xanh trên thế giới sử dụng double
skin đều dùng hai lớp kính nhưng ở đây tác giả đã tạo được nét đặt biệt khi
"lớp da ngoài" là cây xanh để góp phần hút bớt khí CO2 và nhả khí O2 nhằm
cải thiện ô nhiễm môi trường.
Trong nội thất, các bức tường ngăn giữa các phòng được dùng rất ít để tạo
sự thông thoáng. Gió tự nhiên cũng luân chuyển dễ dàng hơn qua các
khoảng không đó và những khoảng thông tầng. Nội thất tối giản giúp người
ở có thể luôn nhìn thấy những mảng xanh của lá cây từ mọi ngóc ngách của
ngôi nhà.
Ngôi nhà nhận được ánh sáng từ nhiều hướng khác nhau ở các thời điểm
khác nhau trong ngày, tô điểm bởi ánh sáng từ điểm trung tâm của ngôi nhà.
Vào buổi sáng và chiều, nắng tràn vào nhà len vào lá cây từ hai mặt tiền tạo
ra một hiệu ứng đổ bóng đẹp trên các bức tường đá.
Một trong những hạn chế của dạng công trình này tại Việt Nam là thiết kế
phí khá cao, khoảng 250 triệu đồng so với chi phí xây dựng chỉ trung bình
10 triệu đồng một m2. Là công trình thuộc dạng mới ở nước ta nên theo kiến
trúc sư Võ Trọng Nghĩa, chi phí bị đội lên nhiều do phải đầu tư cho công tác
quản lý và nghiên cứu. Dù vậy, nhóm thiết kế mong rằng các đô thị Việt
Nam, nhất là tại những thành phố chật chội và ô nhiễm như Hà Nội và TP
HCM sẽ có nhiều công trình tương tự để tạo nên bộ mặt xanh cho đô thị.