ĐI H C QU C GIA HÀ N IẠ Ọ Ố Ộ
TR NG ĐI H C KHOA H C XÃ H I VÀ NHÂNƯỜ Ạ Ọ Ọ Ộ
VĂN
-----------------------------------------------------
NGUY N TH H NHỄ Ị Ạ
QUÁ TRÌNH NH P C C A NG I NH T B N VÀOẬ Ư Ủ ƯỜ Ậ Ả
M T CU I TH K XIX ĐN GI A TH K XXỸ Ừ Ố Ế Ỷ Ế Ữ Ế Ỷ
Chuyên ngành: L ch s Th gi iị ử ế ớ
Mã s : 60 22 03 11ố
TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ L CH SẮ Ậ Ạ Ị Ử
Hà N i - 2016ộ
Công trình đc hoàn thành t i: Tr ng đi h c Khoa hoc xã h iượ ạ ườ ạ ọ ộ
và Nhân văn (ĐHQGHN)
Ng i h ng d n khoa h c: PGS.TS Tr n Thi n Thanhườ ướ ẫ ọ ầ ệ
Ph n bi n 1: PGS.TS Hoàng Kh c Namả ệ ắ
Ph n bi n 2: PGS.TS Ph m H ng Tháiả ệ ạ ồ
Lu n văn đc b o v tr c H i đng ch m lu n văn th c sĩ h pậ ượ ả ệ ướ ộ ồ ấ ậ ạ ọ
t i: Khoa L ch s tr ng ĐH Khoa h c xã h i và Nhân vănạ ị ử ườ ọ ộ
(ĐHQGHN) vào 17h gi 00 ngày 23 tháng 03 năm 2016ờ
Có th tìm đc lu n văn t i:ể ọ ậ ạ
- Trung tâm th vi n Đi h c Qu c gia Hà N iư ệ ạ ọ ố ộ
PH NM ĐUẦ Ở Ầ
1. Lý do ch n đ tàiọ ề
Trong xu th toàn c u hóa v i s phát tri n nh vũ bão c aế ầ ớ ự ể ư ủ
cu c cách m ng khoa h c - công ngh hi n nay, di dân di n ra v iộ ạ ọ ệ ệ ễ ớ
quy mô l n ch a t ng có.V n đ di dân đt ra nhi u thách th c điớ ư ừ ấ ề ặ ề ứ ố
v i s phát tri n c a các qu c gia.ớ ự ể ủ ố
Di dân là m t hình th c di chuy n trong không gian c aộ ứ ể ủ
con ng i t m t đn v đa lý hành chính này đn m t ườ ừ ộ ơ ị ị ế ộ đnơ v đaị ị
lý hành chính khác, kèm theo s thay đi ch th ng xuyên trongự ổ ỗ ở ườ
kho ng th i gian di dân xác đnh. Di dân qu c t là hình th c diả ờ ị ố ế ứ
dân ra kh i biên gi i c a m t qu c gia t c là di dân t n c nàyỏ ớ ủ ộ ố ứ ừ ướ
sang n c khác. Trong đó, có th bao g m dòng di chuy n c a dânướ ể ồ ể ủ
t n n, h p tác và xu t kh u lao đng, di dân thu c đa. Quá trìnhị ạ ợ ấ ẩ ộ ộ ị
này di n ra th ng xuyên gi a các qu c gia d i tác đng c aễ ườ ữ ố ướ ộ ủ
nguyên nhân kinh t , chính tr , xã h i.Di dân v i trình đ khác nhauế ị ộ ớ ộ
v văn hóa, truy n th ng, kinh nghi m… là m t trong nh ng y uề ề ố ệ ộ ữ ế
t nh h ng l n đn quá trình bi n đi c c u kinh t - xã h i,ố ả ưở ớ ế ế ổ ơ ấ ế ộ
đng th i nh h ng l n đn c c u dân s . nh h ng này tácồ ờ ả ưở ớ ế ơ ấ ố Ả ưở
đng đn m i vùng, m i qu c gia, khu v c nh ng m c đ, hi uộ ế ỗ ỗ ố ự ở ữ ứ ộ ệ
qu khác nhau.ả
Trong ti n trình l ch s , M là m t trong nh ng qu c giaế ị ử ỹ ộ ữ ố
có s l ng dân nh p c l n c a th gi i, đc coi là “m t qu cố ượ ậ ư ớ ủ ế ớ ượ ộ ố
gia c a dân nh p c ”. Ngay t khi thành l p, Liên bang M đcủ ậ ư ừ ậ ỹ ượ
xây d ng và phát tri n b i các th h ng i nh p c . Sau g n baự ể ở ế ệ ườ ậ ư ầ
th k , dân t c M v n đa s c t c l i càng tr nên đa d ng h nế ỷ ộ ỹ ố ắ ộ ạ ở ạ ơ
n a.Vi c m r ng lãnh th thông qua xâm chi m, mua bán và sápữ ệ ở ộ ổ ế
nh p làm gia tăng s đa d ng đó, tuy nhiên nguyên nhân ch y u làậ ự ạ ủ ế
dòng ng i nh p c kh ng l t i t kh p m i n i.ườ ậ ư ổ ồ ớ ừ ắ ọ ơ
1
Trong khi đó, t i Nh t B n, cu c Duy tân Minh Tr cu iạ ậ ả ộ ị ố
th k XIX đã đánh d u quá trình “m c a”, phát tri n c a qu cế ỷ ấ ở ử ể ủ ố
gia châu Á này. Ng i Nh t di c v i s l ng đông đo t i cácườ ậ ư ớ ố ượ ả ớ
n c, trong đó có vùng đt Hawaii.Năm 1885, tr c áp l c c a sướ ấ ướ ự ủ ự
gia tăng dân s , Chính ph Nh t B n đ ra chính sách khuy nố ủ ậ ả ề ế
khích ng i th t nghi p ho c nông dân nghèo di c . Vì v y, tườ ấ ệ ặ ư ậ ừ
cu i th k XIX đn năm 1924 là th i kì ng i Nh t nh p cố ế ỷ ế ờ ườ ậ ậ ư
m nh vào M . Tuy nhiên năm 1924, Chính ph M đã ban hànhạ ỹ ủ ỹ
Đo lu t 1924 c m nh p c , trong đó có c m ng i Nh t B n.ạ ậ ấ ậ ư ấ ườ ậ ả
Khi cu c Chi n tranh th gi i th hai bùng n , nh t là sau s ki nộ ế ế ớ ứ ổ ấ ự ệ
quân đi Nh t B n t n công Trân Châu c ng, M đã thi hành chínhộ ậ ả ấ ả ỹ
sách s tán và giam gi ng i Nh t (t 1942 đn 1945).ơ ữ ườ ậ ừ ế
Trong quá trình l ch s nhi u thăng tr m đó, nh ng dòngị ử ề ầ ữ
ng i nh p c Nh t B n đn M đã tác đng t i l ch s phát tri n,ườ ậ ư ậ ả ế ỹ ộ ớ ị ử ể
làm phong phú h n n n văn hóa, c c u xã h i c a n c M . Hi nơ ề ơ ấ ộ ủ ướ ỹ ệ
nay, n c M v n ti p t c nh n dân nh p c nhi u h n b t cướ ỹ ẫ ế ụ ậ ậ ư ề ơ ấ ứ
qu c gia nào trên th gi i v i nhi u truy n th ng văn hóa, ngu nố ế ớ ớ ề ề ố ồ
g c ch ng t c và các tôn giáo khác nhauố ủ ộ . Vì v y, đ hi u rõ h n vậ ể ể ơ ề
l ch s n c M , nghiên c u v n đ nh p c c a các dân t c vàoị ử ướ ỹ ứ ấ ề ậ ư ủ ộ
M là đi u không th thi u, trong đó có nhóm ng i nh p c tỹ ề ể ế ườ ậ ư ừ
Nh t B nậ ả .V y, nguyên nhân nào thúc đy ng i Nh t di c t iậ ẩ ườ ậ ư ớ
M ? Quá trình nh p c và vai trò c a ng i nh p c Nh t B n vàoỹ ậ ư ủ ườ ậ ư ậ ả
M nh th nào?ỹ ư ế
Vi c tr l i nh ng câu h i nghiên c u trên v a có ý nghĩaệ ả ờ ữ ỏ ứ ừ
khoa h c v a có ý nghĩa th c ti n.ọ ừ ự ễ V m t khoa h c,ề ặ ọ vi c tìmệ
hi u v quá trình di c , nh t là v n đ di c t Nh t B n sang Mể ề ư ấ ấ ề ư ừ ậ ả ỹ
là m t ch đ nghiên c u t ng đi m i m và ít đc đ c p ộ ủ ề ứ ươ ố ớ ẻ ượ ề ậ ở
Vi t Nam. Vì v y, nghiên c u v n đ này s góp ph n làm rõệ ậ ứ ấ ề ẽ ầ
nh ng bi u hi n và nh h ng c a hi n t ng di dân trong l ch sữ ể ệ ả ưở ủ ệ ượ ị ử
nói chung, quá trình di c t Nh t B n sang M và s tác đng c aư ừ ậ ả ỹ ự ộ ủ
2